گردنه زیبای حیران گیلان در محور آستارا به اردبیل با پیچ و خم ها، سربالایی ها و سراشیبی های متعدد از مسیرهای ارتباطی استان های گیلان و اردبیل و همواره پر ترافیک است و درختان جنگلی آن در تابستان و پاییز با سرسبزی و رنگ آمیزی و در زمستان با پوشیدن لباس سفید برف، همچون عروس های صف کشیده، چشم ها را خیره می کنند.
تا چندی پیش خبر ویلاسازی و کوه خواری در حیران، نقل رسانه ها بود و تصاویر و خبرهای آن هر شنونده و بیننده ای را می آزرد اما اکنون کشتار درختان سرسبز آن، نه با تبر و اره بلکه با لودر و بولدوزر حیرت رهگذران را برمی انگیزد و ذهن ها را به جستجوی علت این رفتار نامتعارف با طبیعت وا می دارد.
** وضعیت جنگل های شمال ایران
بر اساس اطلاعات رسمی، سطح جنگل های شمال ایران طی 40 سال گذشته از سه میلیون و 600 به یک میلیون و 800 هکتار کاهش یافته و در حقیقت نصف شده و روزانه حدود 40 هزار هکتار از اراضی جنگلی شمال، از نظر کمی و کیفی مورد تخریب قرار می گیرد و با ادامه این روند و طبق نظر کارسناسان امر، خطر نابودی جنگل ها تا 10 سال دیگر وجود دارد.
ایران در سال 93 در میان 156 کشور دارای جنگل در جهان، رتبه 45 را داشت اما اکنون با توجه به گستره تخریب اراضی جنگلی به خصوص در شمال کشور، تثبیت آن رتبه و جایگاه دور از ذهن به نظر می رسد.
** نگرانی از نابودی جنگل های حیران گیلان
مردم به خصوص گردشگران از مشاهده قطع درخت و برداشت و برش کوهستان حیران اظهار ناراحتی کرده و شمار قابل توجهی از حامیان محیط زیست و فعالان گروه های حامی طبیعت، همیشه مراتب اعتراض خود را به رسانه ها و مسئولان اعلام می کنند.
امام جمعه آستارا تماشای از ریشه درآمدن درختان سبز و تنومند در حاشیه گردنه حیران را ناراحت کننده خواند و با ارزشمند شمردن طبیعت جنگلی و کوهستانی این شهرستان، صیانت بیشتر از مواهب الهی را متذکر شد.
حجت الاسلام کاظم حافظ نیا گفت: توسعه و تعریض راه های مواصلاتی امری اجتناب ناپذیر است اما این کار باید با ملاحظات بیشتر، توجه جدی به دغدغه حامیان محیط زیست و توأم با حفاظت اراضی جنگلی و مرتعی صورت گیرد.
وی افزود: بسیاری از کشورهای جهان برای نگهداری از طبیعت سخت گذر و جنگلی خود، حساسیت های زیادی اعمال می کنند و هرگز به شکل و حالت طبیعی جنگل تعرض نمی کنند و باید پیچ و خم گردنه حیران گیلان نیز به عنوان نمادی از زیبایی های این استان، حفظ و به تخریب کوه و جنگل پایان داده شود.
** پای صحبت رانندگان و گردشگران گردنه حیران
تعریض و دوبانده شدن جاده حیران آرزوی دیرینه رانندگان و مسافران آن است تا با تسهیل و تسریع عبور و مرور، از ترافیک آزار دهنده و حوادث ناگوار رانندگی کاسته شود اما برای انجام هر اقدام عمرانی در حیران، باید لایه هایی از جنگل و کوه برداشته شود.
اکبر جعفری راننده کامیون گفت: از سال های دور در مسیر بین اردبیل و آستارا بار حمل می کنم و وقتی در سربالایی های کم عرض گردنه حیران که امکان حرکت سریع کامیون وجود ندارد، صف سواری های پشت سر خودم را از آینه بغل مشاهده می کنم، بی حوصلگی رانندگان و سرنشینان آنها را درمی یابم و آرزو می کنم با حذف بخش هایی از جنگل، همه پیچ ها حذف و مسیر تعریض شود اما از سوی دیگر به قطع درختان و نابودی جنگل ها راضی نیستم.
قادر پناهی که خودروی سواری خود را در حاشیه گردنه حیران پارک کرده و با خانواده اش به گرفتن عکس یادگاری مشغول بود، گفت: نمی توان این همه زیبایی را نادیده گرفت و گذشت؛ گردشگران زیادی در حواشی حیران اتراق می کنند و این رفتار اجتناب ناپذیر، حجم ترافیک و احتمال وقوع حوادث جاده ای را افزایش می دهد و متاسفانه برای تعریض مسیر، چاره ای جز تخریب جنگل وجود ندارد.
** مسئولان امر چه می گویند؟
فرماندار آستارا بارها اعلام کرده که هر طرح عمرانی در محیط های طبیعی آستارا با تایید و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست اجرا می شود و در مطالعه هیچ طرحی، ملاحظات زیست محیطی نادیده گرفته نشده است.
یونس رنجکش گفت: رعایت الزامات محیط زیست ضرورت دارد اما نباید با بهانه تراشی، با روند توسعه و اجرای برنامه های عمرانی در شهرستان مقابله شود.
معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی فرماندار آستارا نیز می گوید: هنگامی که بخشی از سنگ و خاک حاشیه گردنه حیران برای رفع پیچ و خم مسیر برداشته می شود، به ناچار تعدادی از درختان جنگلی و بخشی از پوشش گیاهی نیز از بین می رود اما به اصطلاح، هر زایمانی دردی دارد و نباید بدون دقت در نتیجه و فایده کار، فقط به صورت قضیه توجه شود.
سامان ساسانیان افزود: برش دماغه کوه در چند نقطه از گردنه حیران علاوه بر حذف پیچ ها و گشایش مسیر تردد و ایجاد شانه خاکی برای توقف های ضروری، مصالح لازم برای بارانداز قطار و پل تقاطع راه آهن با محور آستارا - اردبیل را نیز تامین می کند.
وی ادامه داد: محدوده بارانداز، پل تقاطع ریلی و باندهای رفت و برگشت آن از ارتفاع لازم برخوردار نیستند و باید با تخلیه سنگ و خاک و زیرسازی، ارتفاع لازم برای هم سطح شدن جاده اصلی تامین شود و سنگ و خاک حاصل از حذف پیچ های حیران را برای آن استفاده می کنیم.
جانشین اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای آستارا نیز رانش و ریزش گل و لای از ارتفاعات حیران به گردنه هنگام بارش های متوالی را از مشکلات دائمی راهداران این اداره اعلام کرد.
غلامرضا بابایی گفت: بارها در فصل های پر بارش به علت ریزش کوه یا معدن سنگ، بخشی از مسیر حیران مسدود یا تردد در آن کند شده و آواربرداری از راه و تسهیل تردد از کارها و اقدامات مستمر راهداران آستارا است.
** آینده حیران از نگاه مسئولان
نماینده آستارا در مجلس شورای اسلامی از نتیجه دادن تلاش ها در اخذ کد اعتبار ملی برای طرح تعریض محور آستارا - اردبیل و اختصاص 250 میلیارد ریال از محل کمیسیون عمران و تلفیق بودجه برای آغاز مرحله نخست آن خبر داد.
ولی داداشی گفت: وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری کشور با طرح پیشنهادی تعریض محور آستارا - اردبیل موافقت کردند و به زودی کلنگ اجرای این طرح بزرگ و ملی به زمین زده خواهد شد و در مرحله نخست آن که یک سوم کل طرح خواهد بود، تا محدوده بهارستان خاکبرداری و تعریض خواهد شد.
وی بیان کرد: با توجه به نبود مشکل در تامین اعتبار این طرح، مراحل بعدی آن نیز بدون وقفه با خاکبرداری و تعریض گردنه حیران ادامه خواهد یافت و خاک برداری و حذف برخی پیچ های حیران ضروری است.
به گفته داداشی، محور مواصلاتی آستارا به اردبیل شاهراه ارتباطی شمال و غرب کشور است و با توجه به ظرفیت گردشگری و اقتصادی، فعالیت بندر، اداره کل گمرک، راه آهن بین المللی، افزایش روز افزون حجم تردد گردشگران داخلی و خارجی و حمل و نقل کالا در آستارا، تعریض گردنه حیران ضرورتی انکار ناپذیر است و تحقق آن، علاوه بر رونق گردشگری و اقتصادی منطقه، در کاهش سوانح جاده ای و تسهیل عبور و مرور موثر خواهد بود.
** نتیجه گیری و چند پیشنهاد برای جبران خسارات
با وجود نگرانی ها و دغدغه های به حق مردم، مسئولان و حامیان محیط زیست در خصوص نابودی اراضی جنگلی حیران، روند اجرای طرح های عمرانی و عملیاتی در آن، به موازات توسعه شهرنشینی و زندگی ماشینی همچنان ادامه خواهد داشت اما چون از بین رفتن ذخایر جنگلی خسران بزرگی است، به نظر می رسد باید با راهکارهای پیشنهادی برای جبران زیان های وارده به طبیعت اقدام شود.
الف) برداشت و برش اراضی جنگلی با حساسیت ها و نظارت های زیاد و تامین موافقت ها نامه ها و تاییدیه های متعدد صورت گیرد تا هیچ نقطه و قطعه ای از جنگل، بدون توجیه کامل و قانع کننده تخریب نشود.
ب) به ازای هر مقدار تخریب جنگل و در قبال هر تعداد قطع درخت، در اطراف همان منطقه به ایجاد جنگل دست کاشت و غرس درختان سازگار با طبیعت اقدام شود و دستگاه های دخیل در تخریب یا خاکبرداری در جنگل ها، در ادای این دین و جبران زیان های وارده به طبیعت متعهد و پیشگام باشند.
پ) ترویج فرهنگ حفاظت محیط زیست و پاسداشت جنگل ها با قوت و شدت بیشتر در رسانه ها و محافل عمومی ادامه یابد و آموزه های آن به عنوان دروس پایه در مقاطع تحصیلی گنجانده شود تا نگاه به درخت و جنگل از متن جامعه اصلاح و حس مسئولیت نگهداری از طبیعت زیبا در نهاد همگان برانگیخته شود.
بندر مرزی آستارا با 91 هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان واقع شده و کوهستان حیران با گردنه ای زیبا، از نقاط گردشگرپذیر آن است.
گزارش از عیسی پاشاپور
7124/2007
انتهای پیام تا چندی پیش خبر ویلاسازی و کوه خواری در حیران، نقل رسانه ها بود و تصاویر و خبرهای آن هر شنونده و بیننده ای را می آزرد اما اکنون کشتار درختان سرسبز آن، نه با تبر و اره بلکه با لودر و بولدوزر حیرت رهگذران را برمی انگیزد و ذهن ها را به جستجوی علت این رفتار نامتعارف با طبیعت وا می دارد.
** وضعیت جنگل های شمال ایران
بر اساس اطلاعات رسمی، سطح جنگل های شمال ایران طی 40 سال گذشته از سه میلیون و 600 به یک میلیون و 800 هکتار کاهش یافته و در حقیقت نصف شده و روزانه حدود 40 هزار هکتار از اراضی جنگلی شمال، از نظر کمی و کیفی مورد تخریب قرار می گیرد و با ادامه این روند و طبق نظر کارسناسان امر، خطر نابودی جنگل ها تا 10 سال دیگر وجود دارد.
ایران در سال 93 در میان 156 کشور دارای جنگل در جهان، رتبه 45 را داشت اما اکنون با توجه به گستره تخریب اراضی جنگلی به خصوص در شمال کشور، تثبیت آن رتبه و جایگاه دور از ذهن به نظر می رسد.
** نگرانی از نابودی جنگل های حیران گیلان
مردم به خصوص گردشگران از مشاهده قطع درخت و برداشت و برش کوهستان حیران اظهار ناراحتی کرده و شمار قابل توجهی از حامیان محیط زیست و فعالان گروه های حامی طبیعت، همیشه مراتب اعتراض خود را به رسانه ها و مسئولان اعلام می کنند.
امام جمعه آستارا تماشای از ریشه درآمدن درختان سبز و تنومند در حاشیه گردنه حیران را ناراحت کننده خواند و با ارزشمند شمردن طبیعت جنگلی و کوهستانی این شهرستان، صیانت بیشتر از مواهب الهی را متذکر شد.
حجت الاسلام کاظم حافظ نیا گفت: توسعه و تعریض راه های مواصلاتی امری اجتناب ناپذیر است اما این کار باید با ملاحظات بیشتر، توجه جدی به دغدغه حامیان محیط زیست و توأم با حفاظت اراضی جنگلی و مرتعی صورت گیرد.
وی افزود: بسیاری از کشورهای جهان برای نگهداری از طبیعت سخت گذر و جنگلی خود، حساسیت های زیادی اعمال می کنند و هرگز به شکل و حالت طبیعی جنگل تعرض نمی کنند و باید پیچ و خم گردنه حیران گیلان نیز به عنوان نمادی از زیبایی های این استان، حفظ و به تخریب کوه و جنگل پایان داده شود.
** پای صحبت رانندگان و گردشگران گردنه حیران
تعریض و دوبانده شدن جاده حیران آرزوی دیرینه رانندگان و مسافران آن است تا با تسهیل و تسریع عبور و مرور، از ترافیک آزار دهنده و حوادث ناگوار رانندگی کاسته شود اما برای انجام هر اقدام عمرانی در حیران، باید لایه هایی از جنگل و کوه برداشته شود.
اکبر جعفری راننده کامیون گفت: از سال های دور در مسیر بین اردبیل و آستارا بار حمل می کنم و وقتی در سربالایی های کم عرض گردنه حیران که امکان حرکت سریع کامیون وجود ندارد، صف سواری های پشت سر خودم را از آینه بغل مشاهده می کنم، بی حوصلگی رانندگان و سرنشینان آنها را درمی یابم و آرزو می کنم با حذف بخش هایی از جنگل، همه پیچ ها حذف و مسیر تعریض شود اما از سوی دیگر به قطع درختان و نابودی جنگل ها راضی نیستم.
قادر پناهی که خودروی سواری خود را در حاشیه گردنه حیران پارک کرده و با خانواده اش به گرفتن عکس یادگاری مشغول بود، گفت: نمی توان این همه زیبایی را نادیده گرفت و گذشت؛ گردشگران زیادی در حواشی حیران اتراق می کنند و این رفتار اجتناب ناپذیر، حجم ترافیک و احتمال وقوع حوادث جاده ای را افزایش می دهد و متاسفانه برای تعریض مسیر، چاره ای جز تخریب جنگل وجود ندارد.
** مسئولان امر چه می گویند؟
فرماندار آستارا بارها اعلام کرده که هر طرح عمرانی در محیط های طبیعی آستارا با تایید و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست اجرا می شود و در مطالعه هیچ طرحی، ملاحظات زیست محیطی نادیده گرفته نشده است.
یونس رنجکش گفت: رعایت الزامات محیط زیست ضرورت دارد اما نباید با بهانه تراشی، با روند توسعه و اجرای برنامه های عمرانی در شهرستان مقابله شود.
معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی فرماندار آستارا نیز می گوید: هنگامی که بخشی از سنگ و خاک حاشیه گردنه حیران برای رفع پیچ و خم مسیر برداشته می شود، به ناچار تعدادی از درختان جنگلی و بخشی از پوشش گیاهی نیز از بین می رود اما به اصطلاح، هر زایمانی دردی دارد و نباید بدون دقت در نتیجه و فایده کار، فقط به صورت قضیه توجه شود.
سامان ساسانیان افزود: برش دماغه کوه در چند نقطه از گردنه حیران علاوه بر حذف پیچ ها و گشایش مسیر تردد و ایجاد شانه خاکی برای توقف های ضروری، مصالح لازم برای بارانداز قطار و پل تقاطع راه آهن با محور آستارا - اردبیل را نیز تامین می کند.
وی ادامه داد: محدوده بارانداز، پل تقاطع ریلی و باندهای رفت و برگشت آن از ارتفاع لازم برخوردار نیستند و باید با تخلیه سنگ و خاک و زیرسازی، ارتفاع لازم برای هم سطح شدن جاده اصلی تامین شود و سنگ و خاک حاصل از حذف پیچ های حیران را برای آن استفاده می کنیم.
جانشین اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای آستارا نیز رانش و ریزش گل و لای از ارتفاعات حیران به گردنه هنگام بارش های متوالی را از مشکلات دائمی راهداران این اداره اعلام کرد.
غلامرضا بابایی گفت: بارها در فصل های پر بارش به علت ریزش کوه یا معدن سنگ، بخشی از مسیر حیران مسدود یا تردد در آن کند شده و آواربرداری از راه و تسهیل تردد از کارها و اقدامات مستمر راهداران آستارا است.
** آینده حیران از نگاه مسئولان
نماینده آستارا در مجلس شورای اسلامی از نتیجه دادن تلاش ها در اخذ کد اعتبار ملی برای طرح تعریض محور آستارا - اردبیل و اختصاص 250 میلیارد ریال از محل کمیسیون عمران و تلفیق بودجه برای آغاز مرحله نخست آن خبر داد.
ولی داداشی گفت: وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری کشور با طرح پیشنهادی تعریض محور آستارا - اردبیل موافقت کردند و به زودی کلنگ اجرای این طرح بزرگ و ملی به زمین زده خواهد شد و در مرحله نخست آن که یک سوم کل طرح خواهد بود، تا محدوده بهارستان خاکبرداری و تعریض خواهد شد.
وی بیان کرد: با توجه به نبود مشکل در تامین اعتبار این طرح، مراحل بعدی آن نیز بدون وقفه با خاکبرداری و تعریض گردنه حیران ادامه خواهد یافت و خاک برداری و حذف برخی پیچ های حیران ضروری است.
به گفته داداشی، محور مواصلاتی آستارا به اردبیل شاهراه ارتباطی شمال و غرب کشور است و با توجه به ظرفیت گردشگری و اقتصادی، فعالیت بندر، اداره کل گمرک، راه آهن بین المللی، افزایش روز افزون حجم تردد گردشگران داخلی و خارجی و حمل و نقل کالا در آستارا، تعریض گردنه حیران ضرورتی انکار ناپذیر است و تحقق آن، علاوه بر رونق گردشگری و اقتصادی منطقه، در کاهش سوانح جاده ای و تسهیل عبور و مرور موثر خواهد بود.
** نتیجه گیری و چند پیشنهاد برای جبران خسارات
با وجود نگرانی ها و دغدغه های به حق مردم، مسئولان و حامیان محیط زیست در خصوص نابودی اراضی جنگلی حیران، روند اجرای طرح های عمرانی و عملیاتی در آن، به موازات توسعه شهرنشینی و زندگی ماشینی همچنان ادامه خواهد داشت اما چون از بین رفتن ذخایر جنگلی خسران بزرگی است، به نظر می رسد باید با راهکارهای پیشنهادی برای جبران زیان های وارده به طبیعت اقدام شود.
الف) برداشت و برش اراضی جنگلی با حساسیت ها و نظارت های زیاد و تامین موافقت ها نامه ها و تاییدیه های متعدد صورت گیرد تا هیچ نقطه و قطعه ای از جنگل، بدون توجیه کامل و قانع کننده تخریب نشود.
ب) به ازای هر مقدار تخریب جنگل و در قبال هر تعداد قطع درخت، در اطراف همان منطقه به ایجاد جنگل دست کاشت و غرس درختان سازگار با طبیعت اقدام شود و دستگاه های دخیل در تخریب یا خاکبرداری در جنگل ها، در ادای این دین و جبران زیان های وارده به طبیعت متعهد و پیشگام باشند.
پ) ترویج فرهنگ حفاظت محیط زیست و پاسداشت جنگل ها با قوت و شدت بیشتر در رسانه ها و محافل عمومی ادامه یابد و آموزه های آن به عنوان دروس پایه در مقاطع تحصیلی گنجانده شود تا نگاه به درخت و جنگل از متن جامعه اصلاح و حس مسئولیت نگهداری از طبیعت زیبا در نهاد همگان برانگیخته شود.
بندر مرزی آستارا با 91 هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان و همسایگی جمهوری آذربایجان واقع شده و کوهستان حیران با گردنه ای زیبا، از نقاط گردشگرپذیر آن است.
گزارش از عیسی پاشاپور
7124/2007
کپی شد
