اختلافات بین ایران و عربستان بر سر مسائل عراق و سوریه در حال عمیق شدن است که این اختلاف روی موقعیت ما در منطقه سایه می اندازد و شاید مسقط بتواند واسطه شود تا مناسبات تهران و ریاض احیا شود و یا زمینه مذاکرات احتمالی بین ما و عربستان فراهم کند.
وزیر امور خارجه ایران روز گذشته سفر خود به کشور های حوزه خلیج فارس را پایان داد. محمد جواد ظریف روز دوشنبه به پایتخت مسقط سفر کرد و مورد استقبال وزیر خارجه عمان قرار گرفت.
به گزارش خبرنگار جماران، به گفته رسانه های عمانی، در سفر یک روزه ظریف به عمان، پرونده های مهمی از جمله شرایط یمن، عراق، سوریه و بحران خلیج فارس به بحث گذاشته شد. پس از این سفر، ظریف مسقط را به مقصد دوحه ترک کرد. این اولین سفر ظریف به این کشور عربی پس از آغاز تنش عربستان با قطر بود. البته این دومین سفر یک مسئول ایرانی از زمان درگرفتن بحران خلیج فارس بین قطر و عربستان است و پیش از این حسین جابری انصاری، معاون عربی افریقایی وزارت امور خارجه، به منظور انتقال شفاهی پیام رئیس جمهور ایران در خصوص حمایت از دوحه، به قطر سفره کرده بود.
سخنان صریح وزیر عمانی
سفر ظریف به قطر چند روز پس از سخنان صریح وزیر خارجه این کشور مبنی بر اینکه قطر هم پیمانانی دارد که می تواند در برابر اقدامات نظامی علیه آن بایستند، صورت گرفت. وزیر خارجه قطر علت محاصره اقتصادی را تلاش برای تحمیل سیاستهایی ضد کشورش دانسته و تصریح کرده بود که این درگیری ها سیاسی است و هیچ ربطی به رابطه بین سنی و شیعه ندارد. وی همچنین بر این مساله تاکید کرده است که:«ما به رابطه خود با ایران به عنوان یک دولت شیعه نگاه نمی کنیم، بلکه روابطمان را براساس ارزش گذاری مبادی و حق موجودیت برای تمام دولتها و حل نزاعها از طریق راههای صلح آمیز بنا می کنیم».
رایزنی درباره مسائل خاورمیانه
برای بررسی دلایل سفر ظریف به دوحه و مسقط، به سراغ علی بیگدلی کارشناس مسائل بین المللی رفتیم. بیگدلی به «جماران» می گوید که احتمال اینکه ایران به دنبال میانجیگری بین دوحه و ریاض باشد زیاد است. این استاد دانشگاه درباره دلایل سفر ظریف به منطقه خلیج فارس گفت: آقای ظریف با هدف رایزنی درباره مسائل خاورمیانه به عمان و قطر سفر کرده است.
احترام عربستان و آمریکا برای عمان
بیگدلی درباره دلایل سفر ظریف به مسقط، با بیان اینکه عمان مورد احترام عربستان و آمریکا است، تصریح کرد: سفر به ریاض به دو دلیل عمده انجام شد. یکی از هدف ها اصلی این سفر این است که آمریکا را وادار کنیم از این خصومتی که با ایران پیدا کرده دست بردارد و البته نمی دانم تا چه اندازه مسقط توانایی این کار را دارد اما مورد احترام آمریکا و عربستان است و این کار قابل پسند است.
عمان میانجی اختلافات ایران و عربستان
وی بابیان اینکه یکی از دلایل این سفر می تواند به رابطه تاریک بین ایران و عربستان برگردد گفت: شاید عمان به این دلیل که مورد احترام عربستان و از طرفی رابطه ای نزدیک با ایران دارد بتواند اختلافات ایران عربستان را میانجیگری کند.
بیگدلی ادامه داد: اختلافات بین ایران و عربستان بر سر مسائل عراق و سوریه در حال عمیق شدن است که این اختلاف روی موقعیت ما در منطقه سایه می اندازد و شاید مسقط بتواند واسطه شود تا مناسبات تهران و ریاض احیا شود و یا زمینه مذاکرات احتمالی بین ما و عربستان فراهم کند.
دلایل متفاوت سفر ظریف به دوحه
کارشناس مسائل بین الملل در رابطه با سفر ظریف به قطر با بیان اینکه دلایل سفر به قطر و عمان متفاوت است بیان کرد: احتمالا ایران می خواهد به قطر بفهماند که هر کمک و اقدامی که از دستش بر بیاید برایش انجام خواهد داد.
بیگدلی با این توضیح که شاید ایران بخواهد در این شرایط بحرانی قطر را بیشتر به سمت خودش بکشد، ادامه داد: ما با قطر منافع نفت و گاز مشترکی داریم و برای ما حل اختلاف دوحه و ریاض اهمیت دارد. وی افزود: ممکن است این میانجیگری بین دوحه و ریاض با نفس میانجیگری که از مسقط خواستیم، مغایرت داشته باشد. ولی به نظرم باید واسطه شویم و از قطر بخواهیم که روابط خودش را با عربستان احیا کند و با عربستان توافق کند تا از این مخمصه رها شود.
نباید عربستان فکر کند ایران فضا را گل آلود می کند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ایران باید به حل اختلاف بین عربستان و قطر کمک کند گفت: ما نباید به گونه ای رفتار کنیم که عربستان احساس کند فضایی که بین قطر و چهار کشور به وجود آمده است توسط ایران گل آلود می شود. ما باید اعتماد سازی انجام دهیم و میانجی گری بین قطر و عربستان را انجام دهیم.
هدف ایران بهبود روابط در خاورمیانه است
به نظر می رسد سفر وزیر خارجه ایران به عمان و قطر در زمان حاضر، دو پیام را با خود به همراه دارد. اول اینکه ایران به دنبال کم کردن تنش های خود با کشور های حوزه خلیج فارس است و پیام دوم اینکه ایران می تواند به عنوان میانجی اختلافات میان کشور های عربی را میانجیگری کند. از طرفی با توجه به اتفاقات این روز ها در اقلیم کردستان عراق و همچنین موضع کشور های منطقه نسبت به همه پرسی کردستان عراق، موضوعات یمن و سوریه منطقه نیازمند آرامشی بیشتر برای بهبود روابط دنیا است.
