وحید جعفریان شامگاه چهارشنبه در کارگاه آموزشی دهیاران که برای طرح توانمندسازی جوامع محلی جوامع محلی و تشکل ها از محل صندوق توسعه ملی در مرکز آموزش جوانشیر کرج برگزار شد، افزود: منابع طبیعی یکی از سرمایه های اصلی محیط روستاها به شمار می رود.
وی اظهار داشت: اگر بتوانیم این منابع را به درستی مدیریت کنیم، می توانیم رونق تولید و فعالیت های اقتصادی را گسترش بدهیم و اگر به درستی اقدام نکنیم می توانیم فرزندانمان را از این سرمایه محروم کنیم و راهی جز مهاجرت، کوچ و تخلیه روستاها را برای آن ها نگذاریم.
وی گفت: این منابع شامل آب، خاک، پوشش گیاهی در جنگل ها و مراتع است و باید بدانیم که به چه شکلی این سرمایه ها را مدیریت کنیم.
جعفریان افزود: در گذشته در دنیا تلقی بر این بود که منابع طبیعی با گسترشی که دارد باید فقط از طریق محدود کردن دسترسی مردم به آن ها و برخورد قهری و بازدارنده مدیریت شود تا بتواند دوام بیاورد و به نسل های آتی سپرده شود.
وی اظهار داشت: چنین بینشی پس از سال ها نشان داد که تلقی درستی نیست و هیچ دولتی با هیچ ابزار و امکانات بازدارنده ای نمی تواند این گستره وسیع را به درستی حفظ و نگهداری کند مگر اینکه افرادی که در این عرصه ها زندگی می کنند خودشان در این امر خطیر احساس مسیولیت کرده و نسبت به آن حساسیت داشته باشند.
جعفریان با بیان اینکه در بسیاری از کشورها متولیان منابع طبیعی، روستاییان هستند، ادامه داد: باید دستگاه های اجرایی طرح های منابع طبیعی را به صورتی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مدیریت کنند که بیشترین منافع را اهالی روستا ببرند.
وی با اشاره به نقش کلیدی دهیاران و شوراهای اسلامی در مدیریت طرح ها، گفت: اگر این طرح ها به درستی مدیریت شود توسعه روستاها به دست شما و روستاییان اتفاق می افتد و در غیراینصورت همچنان شاهد کاهش جمعیت روستایی و افزایش جمعیت مصرف کننده شهری با تمام پیامدها و معضلات حاشیه نشینی خواهیم بود.
جعفریان افزود: در اجرای بندهای ماده ۱۰ اساسانامه سازمان دهیاری ها در حفظ و صیانت از منابع طبیعی، تفاهم نامه هایی منعقد شد که در حال حاضر آن را به حوزه های شهری نیز تسری می دهیم تا یک گام جلوتر از این طرح، زمینه های همکاری خود را تقویت کنیم.
مدیرکل آموزش، ترویج و مشارکت های مردمی سازمان جنگل ها تصریح کرد: در این سند همکاری قرار است تا بصورت روشن و با تامین منابع لازم اقداماتی نظیر فعالیت های اطلاع رسانی، ترویجی، آموزشی و مشارکتی را با دهیاران به بحث بگذاریم تا به یک برنامه مشترک در هر روستا برای حفاظت منابع طبیعی به صورت مشارکتی برسیم.
وی ادامه داد: قرار است در برنامه اقدام مشترک به صورت خاص در مدیریت زمین، مدیریت چرای دام و مدیریت پایدار جنگل ها و مقابله با بیابان زایی، اطفا حریق و... که محور طرح های سازمان هستند با هم داشته باشیم و بدانیم تک تک این موضوعات چه اقداماتی از سوی دو طرف داشته باشد تا بتوانیم روستا را از این امر بهره مند کنیم.
جعفریان گفت:همچنین موضوع آیین نامه اجرایی بند «ب» ماده ۲۹ یک تحول و یک نقطه عطف در مشارکت جوامع محلی برای حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری از منابع طبیعی است و یک فرصت خطیر و قابل توجه برای اولین بار است.
وی افزود: برای اولین بار سازمان جنگل ها خودش اختیار دارد که مجوز به تشکلی بدهد که برای اجرای پروژه های منابع طبیعی نقش داشته باشد و مجری این طرح ها بشود.
وی اضافه کرد: در حال حاضر از زمان کوتاه برنامه ریزی شده برای شروع این کار حدود ۴۶۰ تشکل شناسایی شده و مجوز فعالیت های اجرایی را گرفته اند.
مدیرکل آموزش، ترویج و مشارکت های مردمی سازمان جنگل ها اظهار داشت: همچنین حدود ۱۸۰ تعاونی منابع طبیعی و آبخیزداری با استفاده از این ظرفیت توانسته اند قراردادهای قابل توجهی را با منابع طبیعی استان ها داشته باشند.
وی گفت: روستاهای زیادی داریم که تمام فعالیت های منابع طبیعی و آبخوان داری و فعالیت های مرتع، نهالکاری، بذرکاری، کپه کا ری و حفاظت از عرصه ها توسط تشکل هایی صورت می گیرد که دهیاران و ادارات منابع طبیعی اساسنامه بسیار ساده و مختصری دارد.
وی با اشاره به تاثیر مثبت این طرح ها برای جوانان روستایی، افزود: زمانی که یک جوان روستایی درختی را در حاشیه روستایش بکارد چقدر احساس مسپولیت برای حفاظت از آن می کند تا ببیند یک پیمانکاری از صدها کیلومتر دورتر آمده تا فعالیت منابع طبیعی را انجام می دهد و اجازه ورود روستاییان را نمی دهد.
جعفریان حضور تسهیل گران در اجرای پروژه ها را موثر دانست و تصریح کرد: تسهیل گران نقطه نظرات روستاییان را جمع آوری کرده و به مسوولان اجرایی ارجاع می دهند تا با گفتمان مشارکتی اقدامی می نویسند تا همه در آن نقش داشته باشند.
وی اضافه کرد: قرار است در سال ۹۹ در روستاهایی اقدامات تسری پیدا کند که بیشترین همکاری اهالی و زمینه های مشارکتی برخودار و کمترین تعارضات را برخودار باشند که نقش دهیاران بسیار حایز اهمیت است.
استان البرز دارای ۴۳۰ هزار هکتار اراضی ملی است که ۳۷۳ هزار هکتار آن را عرصه های مرتعی تشکیل می دهد.
