پایگاه خبری جماران: وزیر کشور در دولت دوم مرحوم ایت الله هاشمی رفسنجانی گفت:
مشروح گفت و گوی جماران با علی محمد بشارتی در پی می آید:
از دیدگاه شما اولویت‌های رئیس جمهور آینده در حوزه سیاست داخلی کدامند؟
تمام افراد و کسانی که انقلاب را باور دارند، انقلابی هستند و انقلابی ماندند و در ریزش ها سقوط نکردند، می‌فهمند که جایگاه انقلاب در داخل و خارج از کشور چه اندازه است و چیست. لذا هر کس می‌خواهد در نظام جمهوری اسلامی کار کند باید خود را پاسدار ارزش‌های انقلاب بداند. از بالاترین شغل که بعد از رهبری، ریاست جمهوری است تا کسانی که در مناصب مختلف در شهرها، شهرستان‌ها و سراسر کشور کار می‌کنند باید خودشان را پاسدار ارزش‌های انقلاب اسلامی بدانند.
افراد ابتدا باید بدانند که ارزش‌های انقلاب چیست؟ مهمترین ارزش‌های انقلاب، اسلام است. باید هم اعتقاد داشته باشیم، هم عملکردمان این باشد که پاسدار اسلام باشیم و در عمل ارزش‌های اسلامی را حفظ و تقویت کنیم.
نقل می‌کنند که موذن شهر حمص سوریه فوت می‌کند. مسلمانان هر چه گشتند موذن مسلمان پیدا نکردند. آنان یک یهودی پیدا کردند که پول می‌گرفت و در مأذنه می‌گفت: به قول مردم این شهر «اشهد ان لا اله الا الله»، به قول مردم این شهر «اشهد ان محمداً رسول الله» و... ما نگوییم قانون اساسی، امام راحل و رهبر معظم انقلاب می‌گوید که اسلام را حفظ کنید، بلکه خودمان باید پاسدار اسلام باشیم؛ خودمان باید مسلمان و معتقد باشیم و به ارزش‌های اسلامی بها دهیم. این بیت‌الغزل انقلاب اسلامی است که کارگزار باید مسلمان و معتقد باشد.
موضوعی دیگری که بسیار مهم است، مردم هستند. در جمهوری اسلامی، مردم جایگاه بسیار والایی دارند. حضرت امام مثلثِ اسلام، مردم و رهبری را مطرح کردند. لذا ما باید به مردم بها بدهیم. مردم بودند که انقلاب کردند و به پا خاستند تا انقلاب جان گرفت و سرانجام به پیروزی رسید. اگر مردم نبودند صف کشته‌های انقلابی‌ها هر قدر هم زیاد می‌شد، انقلاب به پیروزی نمی‌رسید. تمام احزابی که در دو قرن اخیر در کشور ما ظهور و بلافاصله در مدت کوتاهی سقوط کردند، علت این بود که با مردم کاری نداشتند. اسدالله علم در جلد سوم کتاب «گفت‌وگوی من با شاه» نوشته است که ما انتخابات را برگزار کردیم و سه درصد مردم شرکت کردند! این را خودشان اعتراف کردند که سه درصد در انتخابات شرکت کردند، چون مردم به حکومت شاه اعتقادی نداشت. این سه درصد هم، خانواده‌های حکومتی‌ها، ارتشی‌ها و ساواکی‌ها بودند.
ما در هر جایگاهی که نیاز داشتیم، مردم حضور داشتند و این برای مسئولین درس بسیار ارزشمندی است. مردم هر جا حضور داشتند، حق هم همانجاست. در تشییع جنازه شهدای خدمت، مرحوم آقای رئیسی و همراهان ایشان دیدیم که مردم زیادی در تبریز، قم، بیرجند و مشهد حضور پیدا کردند، اما در اصفهان، شیراز و شهرهای مختلف که تشییع جنازه نبود بلکه با حضور عظیم مردم، مراسم بزرگداشت بزرگی برگزار شد. احساس مردم این بود که یک خدمتگزار را بدرقه می‌کنند.
لذا به مردم باید بها دهیم و بها دادن هم به حرف و صحبت کردن نیست، بلکه در عمل باید به آن‌ها اهمیت دهیم. رفتار مسئولین باید باز باشد و مردم بتوانند بروند و با آنان ملاقات کنند. وقتی آقای رئیسی به شهرستان‌ها می‌رفت با مردم و همراه مردم بود، مردم را می‌بوسید و مردم او را می‌بوسیدند. مردم می‌خواستند دست ایشان را ببوسند اما آقای رئیسی اجازه نمی‌داد. این صفت خوب آقای رئیسی بود.
بسیاری از روسای جمهور به شهرستان‌ها می‌رفتند، من این را می‌دیدم و حضور داشتم؛ اساساً کاری به مردم نداشتند، دوری در خیابان می‌زدند، مردم روی ماشین آن مسئول گل می‌ریختند، او می‌رفت در سالن سخنرانی می‌کرد و می‌رفت. در حالی که مسئول باید با مردم بنشیند و حرف بزند. خداوند به پیامبر(ص) به عنوان عقل کل می‌فرماید: «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْر» از خطاهایشان بگذر، برای آن‌ها طلب مغفرت کن و با آن‌ها مشورت کن. پیامبر اسلام که عقل کل است و مخاطب وحی خداست، دستور می‌گیرد تا با مردم صحبت کند. در حالی که دستورات الهی به پیامبر(ص)، وحیانی است و ایشان نیاز به مشورت ندارند. یعنی کارهای مردم را به خودشان واگذار کن و در امور حکومتی با آنان مشورت کن.
مهمترین این مشورت‌ها جنگ احزاب یا جنگ خندق بود. به پیامبر(ص) اطلاع دادند که مشرکین مجهز و مسلح می‌شوند. پیامبر(ص) با مسلمانان جلسه گذاشتند که چه کار کنیم؟ برخی پیشنهاد تندی دادند که از شهر خارج شویم. پیامبر(ص) فرمود که هر جا برویم دنبال ما می‌آیند و با ما می‌جنگند. یک نفر پیشنهاد داد که زن و بچه‌ها را بکشیم و با این‌ها بجنگیم. پیامبر(ص) فرمود: زن و بچه چه تقصیری دارند؟ بالاخره همه ما از بین می‌رویم. سلمان فارسی گفت: یا رسول الله(ص) در ایران که دشمن حمله می‌کند و در اقلیت هستیم، خندق می‌کنیم. قرآن به این جنگ، جنگ «احزاب» می‌گوید، چون تمام گروه‌های بت‌پرست، متحد مشرکان مکی شدند تا به مدینه حمله کرده و این شهر را اشغال کنند و مسلمانان را بکشند. پیامبر(ص) و اصحاب ایشان مطابق پیشنهاد سلمان، خندق کندند و مشرکین نتوانستند به مدینه حمله کنند. یعنی مشورت با سلمان کار بسیار خوبی بود و جنگ خندق با پیروزی مسلمانان ختم شد. این کار به معنای بها دادن عملی به مردم است.
حل مشکلات اقتصادی مردم، اولویت دیگر رئیس جمهور آینده است. باید تورم کاسته شود و گرانی‌ها به پایان برسد. مردم از وعده و صحبت خوششان نمی‌آید. سی درصد تورم وجود دارد، ولی ده درصد به حقوق کارمندان اضافه می‌شود؛ در این صورت تمام حقوق‌بگیران دچار مشکل می‌شوند. در شرائط تورم، مغازه‌دارها و فروشنده‌ها که ضرر نمی‌کنند، جنس را گران می‌خرند و گران می‌فروشند. تورم هیچ تفاوتی برای این‌ها ندارد بلکه به کارمندان و طبقه متوسط فشار وارد می‌کند.
وظیفه دیگر رئیس جمهور این است که در این جایگاه که قرار می‌گیرد، دیپلماسی را در امر سیاست خارجی مورد توجه قرار دهد. شخصیت‌هایی مثل کیسینجر یا جان کری وزرای خارجه سابق آمریکا اعتراف کردند که ما هر وقت بخواهیم درباره سیاست خارجی اظهار نظر کنیم، با وزارت خارجه مشورت می کنیم. وزارت خارجه ملجأ و ملاذ است.
لذا هر کس از هر جا نگوید که من سیاستمدار هستم تا در کار سیاست خارجی دخالت کند، در حالی که مهارت و تجربه ندارد. همچنین رئیس جمهور باید به کشورهای همسایه و کشورهای دیگر بها دهد. چند کشور وجود دارد که نمی‌توانیم با آن‌ها رابطه سیاسی داشته باشیم اما درباره بقیه کشورها دست ما باز است. کارهای آقای رئیسی درباره آفریقا و شانگهای بسیار مهم بود. دنیا تغییر می‌کند و مسیر سیاست‌ها عوض می‌شود.
به طور قطع امروز یا چند روز دیگر، جنگ غزه تمام می‌شود و یک شکست فزاینده‌ای برای اسرائیل به خصوص، و حامیان آن‌ها آمریکا و غربی‌ها رقم می‌خورد. درباره این تحولات باید دقت کنیم که ما اثرگذار بودیم. انقلاب اسلامی به مسلمانان فلسطین اسلحه داد. قبلاً فلسطین دست لیبرال‌ها بود؛ آقای یاسر عرفات و دوستان وی، لیبرال و سکولار بودند و مذهبی نبودند. مذهبی‌ها که آمدند، انعطاف‌ناپذیر شدند. ما در تحولات فلسطین نقش داشتیم و باید بهره لازم را ببریم. آمریکا منزوی‌تر از قبل می‌شود و دلار آمریکا در حال سکرات است. نیمی از کشورهای دنیا از دلار فاصله می‌گیرند؛ لذا آمریکا، آمریکای قبل نیست.
نگاه ما باید به کشورهایی که مستقل هستند مثل آفریقا، کشورهای شرق دور، همسایه‌های ما مانند افغانستان، پاکستان، ترکمنستان آذربایجان، ترکیه، عراق کویت، امارات، بحرین، قطر، عربستان و عمان باشد. ما از قدیم با این‌ها رابطه داشتیم، اما مقداری از ما رمیده‌اند. آقای رئیسی تا حد زیادی جمعیت خاطر به این‌ها داد. بنابراین، اولویت در سیاست خارجی بها دادن به کشورهای اسلامی، کشورهای همسایه و کشورهای مستقل است؛ کشورهایی که به کمک ما نیاز دارند.
به نظرم این‌ها خلاصه برنامه‌هایی است که رئیس جمهور آینده باید در پیش بگیرد. همکاران وی حتماً از افراد پرهیزکار، انقلابی، مهذب و درست‌کار باشند. مردم از مقاماتی که به بیت‌المال دست‌اندازی می‌کنند، ناراحت هستند. این کار باید ریشه‌کن شود و مردمی که خون‌شان، فرزندان و سرمایه‌شان را در راه انقلاب دادند و دل‌شان به این انقلاب خوش است، باید پاکدست‌ها را در کار ببینند.
چرا بعضی از مقامات، عضو برخی از شوراهای شهر و مدیران برخی از استان‌ها به زندان می‌روند؟ این اخبار را می‌شنویم و متأثر می‌شویم. باید به این مسائل پایان داد. علاج واقعه باید قبل از وقوع کنیم. افراد پاکدست، مومن و انقلابی را انتخاب کنیم. باید از کسانی که آزمایش‌شان را در طی چند دهه گذشته پس دادند، در مدیریت‌ها استفاده کنیم. الحمدلله در کشور بعد از این مدت، نیروهای خدمتگزار شناخته شده‌اند. باید سعه صدر داشته باشیم، خوبان را انتخاب کنیم و از خوب‌های مملکت که تحصیلات و تجربیات دارند استفاده کنیم. این خط یا آن خط، خودی یا غیر خودی، اصطلاحاتی است که همه جا کاربردی نیست. ما باید از تفکرات مخالف تا زمانی که تخریب‌گر نیستند و به انقلاب آسیب نمی‌زنند، استفاده کنیم.
رئیس جمهور آینده، در حوزه مسائل اقتصاد و جامعه چه رویکرد و اولویتی باید داشته باشیم؟
اقتصاد ما تب دارد. باید هر چه زودتر پاشویه کنیم، تا تب آن برطرف شود. برای مردم قابل قبول نیست که علی‌رغم همه توصیه‌ها، هنوز دلار رشد می‌کند. بخواهیم یا نخواهیم ارزهای خارجی عموماً و دلار خصوصاً، برای مردم شاخص هستند. رئیس بانک مرکزی موظف به کنترل بازار است. مسئولان مربوطه تا حدود زیادی زحمت کشیدند و کنترل کردند ولی ارز نباید رو به رشد باشد. درآمد ارزی ما خوب است. در دولت قبل روزی سیصد هزار بشکه نفت صادر می‌شد و پول آن را نمی‌دادند اما الان ما بیشتر از یک میلیون و هفتصد بشکه نفت می‌فروشیم و پول آن به صورت نقدی دریافت می‌کنیم. روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت به چین نفت می‌فروشیم و پول آن برمی‌گردد. آقای رئیسی و همکاران ایشان، از این پول‌ها استفاده خوبی کردند.
ما باید درباره کنترل تورم همت بیشتری داشته باشیم. مردم باید آثار برنامه‌های ضدتورمی را سر سفره هایشان ببینند. نباید در مدت سه یا چهار ماه، قیمت گوشت این مقدار بالا برود. دولت از خارج گوشت وارد می‌کند، آن‌ها را به میدان تزریق می‌کند و چلوکبابی ها گوشت‌ها را می‌بردند. این که راه درستی نیست، وقتی جواب نداد ادامه ندهید. مردم در صف می‌ایستند، دو کیلو، کمتر یا بیشتر گوشت می‌خرند و از مشتریان کارت شناسایی نمی‌گیرند، این کارها برای عده‌ای تجارت شده است. راه این نیست. اگر بتوانید گوشت را در سبد کالای مردم بگذارید، اگر نمی‌توانید کارت یا کوپن صادر کنید. یا بر اساس قانون، مبلغ یارانه‌ها را بالا ببرید تا مردم بدانند که مسئولان جداً دنبال حل مشکلات اقتصادی آنان هستند. هر جا مسئولان بخواهند مردم می‌آیند؛ 22 بهمن، روز قدس، نماز عید، تشییع جنازه شهید سردار سلیمانی و شهدای خدمت را دیدیدم که مردم سنگ تمام گذاشتند. الان نوبت مسئولان است. من چه کار می‌توانم انجام دهم؟ خیلی مهم است که به چه کسی رأی بدهم، به کسی که او را تست کردیم، کسی که پاکدست، انقلابی ولایتمدار است، باید رأی دهیم. مثل برخی‌ها مزاحم آقا نشوند، زوایه پیدا کنند تا تأثیر منفی بر آحاد مردم و طرفداران انقلاب بگذارد. چرا عده‌ای خودشان را فراموش می‌کنند و خیال می‌کنند ریاست جمهوری مادام‌العمر است؟! از این مقام پایین بیایید و پیاده شوید. سعدی می‌گوید:
بزرگان نکردند در خود نگاه/ خداخواهی از خویشتن‌بین مخواه
کسی که تکبر دارد و با مردم نیست، خودپرست است. «أَ رَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواه» خدا می‌فرماید: دیدی آن کسی که هوای نفسش خدایش بود. عده‌ای معبود دیگر می‌پرستند و خیال می‌کنند که خداپرست هستند. خودپرستی، خودخواهی و بها دادن به خود، خلاف است. امام فرمودند: به من خدمتگزار بگویید، بهتر است از اینکه رهبر بگویید. چرا عده‌ای از مسئولین تا مقام می‌گیرند خودشان را گم می‌کنند، در حالی که باید تواضع‌شان بیشتر شود.
بنابراین از صفات رئیس جمهور آینده، متواضع، سر به زیر، افتاده و صبور بودن است.
ما زنده به آنیم که آرام نگیریم/ موجیم که آسودگی ما عدم ماست
یا به قول حافظ:
این جان عاریت که به حافظ سپرد دوست / روزی رخش ببینم و تسلیم وی کنم
فردا ما می‌رویم، پس چه بهتر که به خاطر خدمت به مردم نام نیکی از ما بماند.
ارزیابی شما از ترکیبی که از سوی شورای نگهبان اعلام شد، چیست؟ به نظر شما این ترکیب چه قدر می‌تواند در حضور مردم مؤثر باشد؟
شورای نگهبان مکمل مجلس شورای اسلامی است. «ما آزموده‌ایم در این شهر بخت خویش.» آن‌ها وظایفی دارند و به وظایف خود عمل می‌کنند. ما بعضی از افراد را دیدیم که از کانال شورای نگهبان گذشتند، اما ضد مردم شدند! ما دیدیم افرادی که تأیید صلاحیت شدند و دنبال ارتباط با دشمنان بودند!
برخی از دوستان ما از روحانی و غیر روحانی، می‌گویند که شورای نگهبان کمتر سخت‌گیری کند. اگر شورای نگهبان مقداری بخواهد کانال را باز بگذارد، کسانی می‌آیند که نسخه دوم بنی صدر می‌شوند. بنی صدر هم را شورای نگهبان تأیید کرد، اما دیدیم که چه بلایی سر همه درآورد. می‌گویند تمام ماجرای هفت تیر و هشت شهریور که منافقین راه اندختند، با مشورت بنی صدر بود. هر جا بنی صدر سخنرانی کرد، منافقین کنار وی بودند در حالی که آقای بنی صدر تأیید شده بود! برخی از نمایندگان مجلس دو میلیارد تومان در ایام تبلیغات خرج کردند. معلوم است که شورای نگهبان در این زمینه سخت‌گیری نکرده است. مگر نماینده بیشتر از سی میلیون حقوق می‌گیرد؟ حقوق نماینده در چهار سال یک میلیارد می‌شود، اما وی دو میلیارد را از کجا آورده است؟! نماینده به چه منظوری این همه هزینه می‌کند و از کجا جبران خواهد کرد؟! این‌ها از نظر من به دلیل سخت‌گیری نکردن شورای نگهبان است.
در پایان اگر مطلبی دارید به عنوان حسن ختام بفرمایید.
باید افراد پرهیزگار باشند به خصوص در مسائل مالی. مباحث اخلاقی کار ما نیست، اما بحث اقتصادی و مالی به ما مربوط می‌شود. ما هم نماینده بودیم، ده سال قائم مقام وزیر خارجه، و وزیر کشور بودیم. همه مسئولینی که در کار هستند یا بودند را دیده‌ایم. دیدیم که مردم چه توقعی از مسئولان داشتند و همه مقاماتی که مسئولیت پذیرفتند، نتوانستند از عهده مسئولیت برآیند. چرا برخی‌ها باید به زندان بیفتند؟ چرا خبط و خطا می‌کنند؟ در حالی که مردم به مسئولین اعتماد کردند. طولی نمی‌کشد که هشت تیر و روز انتخابات می‌رسد، از مردم انقلابی که ما مدیون ابدی آن‌ها هستیم، سه توقع داریم: اول، حتماً در انتخابات شرکت کنند. دوم، رأی دادن را به بعد از ظهر یا غروب نیندازند. مردم اجازه دهند صف تشکیل شود و دوربین‌های خدا و ملائکه و دوربین‌های کشورهای مختلف که علی‌الدام علیه ما توطئه می‌کنند، ببینند که مردم حضور دارند و در انتخابات شرکت می‌کنند. سوم، به فردی رأی دهند که به جدّ، پاسدار ارزش‌های اسلامی است. به افرادی رأی دهند که فردا موجب دردسر نشوند و پاکدست، پاکباز، انقلابی، ولایتمدار و مردم‌محور باشند.
