حمام وکیل شیراز از بناهای دوران کریم خان زند در شیراز است که به دستور وی در محله میدان شاه، جنب مسجد وکیل ساخته شدکه عام المنفعه بوده است. این حمام بزرگ از پیشرفته ترین اصول معماری زمان خود برخوردار بوده است و مانند دیگر حمام های هم عصرش دارای خزینه،گاوچاه، هشتی ورودی بوده و به دلیل آنکه در مرکز شهر قرار داشته در دوره های مختلف تاریخی همواره مورد استفاده قرار می گرفته است. این حمام که به عنوان حمام عمومی شهر شناخته می شد، دارای چهار قسمت مرتبط با یکدیگراست.
مدخل ورودی این حمام هم اینک یک هشتی است که ابتدا وجود نداشته و در دوره پهلوی احداث شده است.این هشتی دارای سقفی با گچکاری برجسته است.
سربینه حمام یک هشت ضلعی منظم است که هشت ستون یک پارچه سنگی در وسط سقفی گنبدی قرار گرفته اند. گرمخانه با سنگفرش پوشیده شده است اما جالب توجه این که در زیر این سنگفرش دالان های کم عرض و باریکی ساخته شده که هوای گرم و بخار آب در آن جریان می یافته است تا کف حمام زودتر گرم شود. در جنوب گرمخانه، خزینه قرار دارد که دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب داشته است.
در زیر گنبد نقوش آهک بری زیبایی است که داستان های آنها از مذهب، سنت، علائق و رویاهای مردم این دیار سرچشمه می گیرد.این بنا با شماره 917 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و به دلیل آنکه در محور زندیه شیراز قرار دارد و کاربری موزه دارد در حال حاضر به یکی از جاذبه های گردشگری شیراز تبدیل شده است و به گفته سرپرست امور موزه های فارس با توجه به استقبال چشمگیر گردشگران از این موزه تخصصی به زودی فاز های دیگر این موزه نیز راه اندازی می شود.
مهدی نجفی در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه برای موزه گرمابه فارس، سه فاز دیگر تعریف شده است افزود:با توجه به اینکه هم اکنون شیوه استحمام مردم در دوره های تاریخی چون زندیه همچنین آداب و رسومی که در حمام ها متداول بوده است در این مکان در معرض دید عموم قرار گرفته و از طرفی هم مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی می باشد، از این رو در تلاشیم با تامین اعتبارات مورد نیاز فاز های بعدی این موزه که به معرفی شیوه استحمام اقلیت های مذهبی و بیماران خاص اختصاص دارد ، بپردازیم.
وی با بیان اینکه معرفی آداب و رسومی از این دست در این موزه یک ضرورت است، افزود: با این روش ( استفاده از مجسمه های مومی و نشان دادن رسوم گذشته ) نه تنها نسل جوان با داشته های فرهنگی و گذشته خود آشنا می شود بلکه برخی از این آداب و رسوم نیز احیا می گردد،به طور مثال در بخشی از این موزه مراسم حنابندان عروس معرفی می شود که برای گردشگران داخلی و خارجی بسیار جذاب و جالب می باشد.
نجفی در ادامه افزود:طبق برنامه ریزی های به عمل آمده فاز های بعدی این موزه چون معرفی سیستم آبرسانی به حمام ( گاو چاه) که در نزدیکی آن قرار داشته نیز راه اندازی می شود و گردشگران می توانند از نزدیک با این روش سنتی که برای زمان خودش
بی نظیر بوده است، آشنا شوند.
وی در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به استقبال گردشگران از این موزه گفت: در ایام پیک سفر چون نوروز ، تعداد بازدید کنندگان از این موزه حمام به ده هزار نفر هم می رسد و در ایام غیر پیک تعداد بازدید کنندگان در روز به 400 تا 500 نفر می رسد.
به گفته وی، موزه گرمابه فارس(حمام وکیل) یکی از نمونه های منحصربه فرد موزه تخصصی مردم شناسی در کشور است که هم اینک مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی
قرار دارد.
نجفی با بیان اینکه در حمام وکیل بخشی از آداب و رسوم مردم فارس به نمایش گذاشته شده، افزود: طبق برنامه ریزی های صورت گرفته و در صورت تامین هزینه ها، دو بخش استحمام اقلیت های مذهبی و بیماران خاص به زودی در این موزه تخصصی
راه اندازی خواهد شد. همچنین نخستین گاوچاه حمام نیز احیا و معرفی خواهد شد.
سرپرست امور موزه های فارس ادامه داد: با توجه به اینکه محل گاوچاه حمام یکی از اماکن تاریخی مجموعه محسوب می شود، بهتر است مرمت و ساماندهی گردد و در معرض دید عموم علاقه مندان قرار گیرد.
وی اضافه کرد: ساماندهی، مرمت و راه اندازی این محل (گاوچاه حمام وکیل) دستکم به یکصدمیلیون تومان اعتبار نیاز دارد که در صورت تامین این رقم، شاهد توسعه موزه خواهیم بود.
نجفی با بیان اینکه در موزه گرمابه، مشاغل از یاد رفته نیز معرفی شده است، افزود: خوشبختانه این موزه تخصصی یکی از پربازدیدکننده ترین اماکن فرهنگی و تاریخی استان محسوب می شود و شاهد این ادعا هم بازدید روزانه بین 13 تا 18 هزار مسافر در ایام نوروز از این موزه است.
46
