شهر مُهر در استان فارس، همواره در مراسم مذهبی و بزرگداشت مقام ائمه هدی (ع) مشهور است و حتی در برخی روایات تاریخی از آن به عنوان «وادی السلام» یاد شده است، در شبهای تاسوعا و عاشورا مراسم ویژهای در عزاداری اجرا میکنند که در میان مردم بومی به مراسم «دوره ده» نام گرفته و اکنون هم اجرا میشود.
در میان شیوههایی که مردم مُهر در ایام عزاداری اباعبداللهالحسین (ع)، مد نظر داشته و اجرا میکردند، آیین پیاده روی در شبهای تاسوعا و عاشورای حسینی در خیابانها و کوچههای شهر است، که توسط عزاداران انجام میگیرد، شهرت بیشتری پیدا کرده است.
در این آیین، دستههای سینه زن عزادار، با لباسهای مشکی در حین حرکت دو گروه مجزا را تشکیل می دهند و با اشعاری که از قدیم الایام سینه به سینه منتقل شده مشغول عزاداری میشوند و بانوان در پشت این دو گروه حرکت میکنند.
ریشسفیدان و بزرگسالان که خود دیر زمانی در این آیین شرکت میکردند اکنون به صورت یک ردیف درآمده اند و جلو دو گروه دیگر سینهزن با ذکر اشعاری در مصیبت این ایام به عزاداری میپردازند.
ذوالجناح بی صاحب از میدان درآمد واویلا، کو باب زارم واویلا
من همی بینم که زینش واژگون است واویلا، کو باب زارم واویلا
سر و یال ذوالجناح از غرق خون است واویلا، کو باب زارم واویلا
ای سکینه کن نظر که لشگر آمد واویلا، کو باب زارم واویلا
و یا ابیات زیر که از زبان اهل بیت در شب عاشورا قرائت می شود:
زینب زبان حالش هر دم بنالد امشب
دشمن پی قتال است هر دم بنالد امشب (اشاره به شبیخون زدن دشمن در شب عاشورا دارد)
امشب چرا نیامد زهرا به دیدن ما
گویا خبر ندارد، محنت کشیدن ما
امشب حسین وضو ساخت از آب دیده تر
فردا کند تیمم بی غسل و سدر و کافور
امشب دو دست عباس بر زیر سر نهاده است
فردا چو شاخ طوبی دست از تنش فتاده است
امشب بخواب قاسم در بستر حور
فردا کند عروسی اما به حجله گور
مردان سیاه پوش و عزادار در گروه اول با بیان ابیاتی شروع به سینهزنی میکنند؛ در این میان فردی که مسلط به اشعار است در وسط دسته این گروه قرار می گیرد و به عنوان هماهنگکننده عمل میکند.
پس از اتمام اشعار، این گروه دست از سینه زدن برمی دارند و به راه خود ادامه میدهند. سپس نوبت به گروه دوم میرسد که میبایست در پاسخ به اشعار خوانده شده از گروه اول شروع به سینهزنی کنند که این کار بر عهدهٔ هماهنگ کننده گروه دوم است.
از ابیاتی که عزاداران در حین سینه زنی میگویند این است:
گروه اول: اگر حسین من تویی سرت کو؟ به من بگو علیِ اصغرت کو؟
گروه دوم در جواب گروه اول: قال رسوال الله (ص) نور عینی، حسین منی انا من حسینی
آیین «دوره ده» نوعی مراسم نمادین است که به بیان اتفاقات شبهای تاسوعا و عاشورا در خیمهگاه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و همچنین پیاده رویهایی که اسیران پس از واقعه دردناک کربلا تا شهر شام طی میکنند میپردازد.
پیشینه آیین «دور ده»، به بیش از ۲۰۰ سال پیش باز میگردد و بیشتر اشعاری که عزاداران در این مراسم میخوانند، در این سالها ثابت مانده و سینه به سینه منتقل شده است.
از دیگر رسوم این آیین، آوردن یک اسب به صورت نمادین است که تداعی کننده ذوالجناح است. این اسب را با پارچههای سبز تزیین می کنند و در تعزیه صبح روز عاشورا به عنوان اسب امام حسین از آن استفاده میشود.
شهرستان مهر از شهرستان های جنوبی استان فارس است.
۱۸۷۶