به گزارش ایرنا، آمار دانشی است که به مطالعه، گردآوری، تحلیل، تفسیر، ارائه و سازماندهی داده‌ها می‌پردازد.
اطلاعات و آمار به عنوان ابزارهای لازم در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها شناخته می شود و برای نیل به این هدف، جمع آوری داده، تجزیه و تحلیل آماری و برنامه ریزی مناسب از مولفه های ضروری آن به شمار می روند.
در واقع بدون در دست داشتن آمارِ کافی، دقیق و به‌هنگام، سیاستگذاری، برنامه ریزی، تعیین اهداف، راهکارها و فعالیت‌ها و ارزیابی نتایج امکان پذیر نیست به همین دلیل خبرگزاری ایرنا استان اصفهان با برگزاری میزگرد خبری با عنوان 'نقش و تاثیر آمار در توسعه کشور' چالش های موجود در کشورمان در این بخش را بررسی کرد.
در این میزگرد محمدرضا لعلی معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان، غلامعلی رییسی رییس دانشکده مهندسی صنایع و سیستم های دانشگاه صنعتی اصفهان، نصرالله ایران پناه عضو هیات علمی گروه آمار دانشگاه اصفهان و مجتبی معقول مسوول کمیته تولیدات کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان حضور داشتند.
این کارشناسان با اشاره به اهمیت و نقش آمار در برنامه ریزی و مدیریت، تاکید کردند زمانی نتایج همه اقدام ها و برنامه های یک دولت، خوب و قابل قبول خواهد شد که از آمار در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها استفاده شود.
آنان از جمله مشکلات و معضلات بکارگیری آمار در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها در کشورمان را پایین بودن سواد و فرهنگ آماری بویژه در میان مدیران، پراکنده و موازی کاری دستگاه های اجرایی مختلف، نبود آمار در برخی بخش ها، جدا بودن نظام آماری از برنامه ریزی و فقدان ارتباط بین صنعت و دانشگاه در این دانش بیان کردند.
این کارشناسان مهمترین راهکارها برای به کارگیری آمار و اطلاعات در برنامه ریزی و توسعه کشور را اصلاح قانون مرکز آمار، گسترش تدریس دروس مرتبط با آمار ثبتی و کاربردی در دانشگاه ها، ارتباط با دانشگاه، افزایش سطح فرهنگ و سواد آماری در جامعه و حرکت به سمت نظام آماری ثبتی برشمردند.
*** فرهنگ و سواد آمار در بسیاری از مدیران وجود ندارد
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان در این میزگرد گفت: هنوز فرهنگ و سواد آماری در بین بسیاری از مدیران وجود ندارد.
محمد رضا لعلی افزود: در اداره ها و بخش های مختلف باید بررسی و تحلیل شود که چرا شاخص ها افزایش یا کاهش یافته است اما این کار در بسیاری از دستگاه های اجرایی انجام نمی شود.
لعلی با طرح این سوال که آیا این موارد در دانشگاه ها تدریس می شود، گفت: لازم است که آمار ثبتی و کاربردی در دانشگاه ها تدریس شود.
وی با بیان اینکه در کشورمان درباره 'نقش آمار در توسعه' زیاد تحقیق نشده است، اضافه کرد: نظام های آماری و برنامه ریزی کشورمان 2 جزیره جدا از هم هستند.
وی با اشاره به مشکلاتی مانند فقدان آمار در برخی بخش ها یا تناقض آمار گفت: نظام برنامه ریزی ما به طور متمرکز در کشور شکل گرفته است و بیشتر از آمارهای کلان استفاده می شود.
به گفته وی، نظام آماری متناسب با سطوح برنامه ریزی خُرد و پایین طراحی نشده است و در واحدهای تحقیق و توسعه، آمار، کاربرد چندانی ندارد.
لعلی با بیان اینکه ما به غیر از آمار سطوح جغرافیایی و سرشماری، آمار سطوح پایین دیگری نداریم، افزود: زمانیکه قرار بود برش های شهرستانی سند آمایشی استان اصفهان تهیه شود با انبوهی از کمبودهای آماری مواجه شدیم.
وی با اشاره به این مثال که آماری از میزان سرمایه گذاری در همه بخش ها در استان وجود ندارد، تاکید کرد: مشکل ما جدا بودن نظام برنامه ریزی و آمار از یکدیگر است و در کشور نیز در بیشتر بخش ها، آمار جسته و گریخته داریم.
لعلی با تاکید بر اینکه در استان ها، آمار کم است و شاید بتوان گفت در سطح شهرستان ها آنطور که باید آمار اقتصادی نداریم، گفت: به عنوان مثال تسهیلات کشاورزی باید بر اساس سهم اشتغال، اراضی زیر کشت، باغ ها، تولید محصول و ارزش افزوده به کشاورزان پرداخت شود اما آمار کاملی از آنها نداریم.
وی تصریح کرد: به دلیل اینکه بیشتر آمارها در کشورمان مبتنی بر برنامه ریزی کلان است، در سطوح استانی، شهرستانی و خرد کاربرد چندانی ندارد.
لعلی با اشاره به اینکه سال گذشته مسوولان 2 نظام آماری و برنامه ریزی کشورمان باهم سر یک میز نشستند و مذاکره کردند؛ اظهار امیدواری کرد که این اتفاق، بخشی از مسائل و مشکلات را حل کند.
وی یکی دیگر از مشکلات بخش آمار در کشور را قانون فعلی مرکز آمار عنوان و اضافه کرد: ساختار نظام آماری در دنیا تغییر کرده و قانون مرکز آمار ما نیاز به اصلاحیه دارد.
لعلی قانون مرکز آمار را در زمان حاضر ناکارآمد خواند و گفت: ما شورای عالی آمار نیز درکشور داریم که بیشتر وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی که به هر نحوی خدمات رسانی می کنند در آن عضو هستند.
وی رییس این شورا را رییس سازمان برنامه و بودجه کشور عنوان کرد و گفت : دبیری آن نیز به عهده مرکز آمار ایران و در ذیل آن کمیته های مختلف فعال است.
وی با اشاره به اینکه مرکز آمار ایران متولی تولید همه آمار کشور نیست، خاطرنشان کرد: این مرکز، آماری مانند جمعیت، کشاورزی، نرخ بیکاری، شاخص قیمت، صنعت و معدن را استخراج و اعلام می کند.
لعلی با تاکید بر اینکه ما در سرشماری مشکلی نداریم اما در اجرای طرح های نمونه ای استانی به دلیل کمبود بودجه با مسائلی مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: میزان نرخ بیکاری در سطح شهرستان ها وجود ندارد.
وی با بیان اینکه برای اجرای طرح های نمونه ای آماری باید تعداد نمونه ها بالا و اعتبار لازم برای جذب آمارگیر وجود داشته باشد، خاطرنشان کرد: تا کنون که 9 ماه از سال می گذرد فقط حدود 25 درصد از اعتبار مالی طرح های آماری نمونه ای پرداخت شده است.
لعلی با بیان اینکه برخی وزارتخانه ها مانند جهاد کشاورزی و بهداشت متولی آمار بخش خود هستند و آمار تولید می کنند، این پرسش را مطرح کرد که چرا این قبیل وزارتخانه ها یک سامانه واحد برای ثبت اطلاعات آماری خود ندارند.
وی با اشاره به اینکه برخی وزارتخانه ها دارای چند سامانه ثبت آمار هستند و هر مدیریت یا معاونت آن اقدام به طراحی یک سامانه مجزا کرده است، تصریح کرد: اینجا دیگر مشکل نظام آماری مطرح نیست بلکه مشکل مدیریتی و نداشتن اطلاعات کافی دراین زمینه است.
به گفته وی 20 دستگاه اجرایی مهم نیز در استان اصفهان تولید آمار دارند و کار همه آنها با اِشکالاتی مواجه است.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان با تاکید بر اینکه که لازم است این سازمان به همه ریز داده های دستگاه های اجرایی و چگونگی فرایند ثبت آنها دسترسی داشته باشد، گفت: بیشتر دستگاه های اجرایی استانی به اشتباه داده های اولیه خود را ثبت می کنند.
وی همچنین با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته هر سال 2 مرتبه با ماهواره، زمین های زیر کشت تصویربرداری و ارزیابی می شود که دقت آن 85 درصد است، افزود: آیا جهاد کشاورزی تا کنون از تصاویر ماهواره ای برای برآورد میزان تولیدات کشاورزی استفاده کرده یا بخش خصوصی و اتاق بازرگانی از آن خواسته اند که چنین کاری انجام دهد.
لعلی ادامه داد: بخش خصوصی باید این قبیل آمار را از نهادها و وزارتخانه های متولی درخواست کند.
وی با تاکید بر اینکه اعتقاد به داده کاوی باید در بخش دولتی و خصوصی شکل بگیرد، گفت: بخش خصوصی برای اینکه بتواند تجارت و رقابت کند باید تحلیل آمارداشته باشد و برای این کار از کارشناس مربوطه استفاده کند.
وی به بازار بورس اشاره و تصریح کرد: همه مدل های بازار بورس مبتنی بر روش های آماری است و بیشترین رشته ای که در دنیا از آمار استفاده می کند، اقتصاد است.
این کارشناس با تاکید بر اینکه نظام آماری ثبتی در کشور مبنای کارها باشد، خاطرنشان کرد: نظام آماری که در زمان حاضر در کشورمان داریم سنتی است درحالیکه باید به سمت ریز داده ها و داده کاوی برود.
لعلی اضافه کرد: ملزم بودن وزارتخانه ها به ارائه ریزداده ها به مرکز آمار ایران باید به قانون تبدیل شود تا در آنجا، طبقه بندی، ویرایش و تجزیه و تحلیل شود.
وی با تاکید بر اینکه اجرایی شدن چنین کاری نیاز به زیرساخت های لازم دارد، ادامه داد: در نظام آماری ثبتی نیاز به تحقق سه شرط است که شامل کدپستی، کد فعالیت (BIN) و کد ملی (PIN) است.
لعلی با بیان اینکه لازم است کد پستی در ثبت داده ها اجباری شود، توضیح داد: اگر این سه کد به همه سامانه های وزارتخانه ها متصل شوند دیگر حتی نیازی به سرشماری نیست زیرا همه ریز داده ها با کد و به صورت آماری ثبت می شود.
وی همچنین بانک مرکزی را از موازی کاران مرکز آمار خواند و گفت: این بانک باید تولید آمار را متوقف کند و به وظیفه اصلی خود یعنی حفظ ارزش پول ملی بپردازد.
به گفته وی آمار رشد اقتصادی و تورم که از سوی بانک مرکزی اعلام می شود، ایرادهای اساسی دارد.
وی تاکید کرد که لازم است از برخی اهرم ها برای فشار استفاده کرد به عنوان مثال جریمه گذاشتن برای بخش خصوصی یا بودجه ندادن برای بخش دولتی که در ارائه ریز داده ها همکاری نمی کنند.
لعلی با بیان اینکه کد ملی برای همه مردم و کد پستی نیز بر اساس ادعای شرکت پست بطور کامل برای همه حتی زمین های خالی نیز صادر شده است، تصریح کرد: همه این کدها و اطلاعات باید در سامانه های مختلف آب، برق، گاز، مخابرات، ثبت احوال، امور مالیاتی و ثبت اسناد، ثبت و وارد شود.
به گفته وی درباره کد پستی یک اِشکال اساسی وجود دارد زیرا بر اساس قانون هرکس محل زندگی اش تغییر کرد موظف است آن را به نزدیک ترین اداره ثبت احوال اعلام کند اما این موضوع اجرا نمی شود بهمین دلیل لازم است این قانون اصلاح و الزام آور شود.
وی یکی از مشکلات اساسی در بخش آمار در استان اصفهان را آمار گردشگری خواند و تصریح کرد: آمار این بخش نباید فقط معطوف به تعداد ورود گردشگران داخلی و خارجی شود بلکه باید اطلاعات کاملی درباره میزان هزینه، اقامت و کیفیت سفر نیز وجود داشته باشد تا بتوان برای توسعه، برنامه ریزی کرد.
وی با تاکید بر اینکه ما هیچ آمار محرمانه ای به جز مسائل نظامی و دفاعی نداریم، اضافه کرد: بسیاری از دستگاه های اجرایی از جمله نیروی انتظامی و قوه قضاییه اطلاعات و آمار خوبی در اختیار دارند اما به بهانه محرمانه بودن آن را در اختیار قرار نمی دهند یا به سختی اعلام می کنند.
*** بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی درباره آمار فاصله افتاده است
رییس دانشکده مهندسی صنایع و سیستم های دانشگاه صنعتی اصفهان، در این نشست با تاکید بر اینکه بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی در این بخش، فاصله افتاده است، گفت: بسیاری از استادان دانشگاه نیز درگیر مسائل تئوری مانند چاپ کردن مقاله هستند.
غلامعلی رییسی افزود: بسیاری از استادان جوان ما برای بحث ارتقا و استخدام نیاز به مقاله نویسی دارند که وقت زیادی از آنها می گیرد و دیگر امکان ارتباط زیادی با خارج از دانشگاه ندارند.
وی ادامه داد: از طرفی عده ای از استادان از این موضوع واهمه دارند که دانشجویان خود را به بیرون از دانشگاه بفرستند و آنها مطالبی را در این زمینه مطالبه کنند که از آن آگاهی و اطلاعاتی نداشته باشند.
به گفته این استاد دانشگاه، دانشجویان نیز با حجم گسترده ای از اطلاعات و دانش مواجه هستند که نمی دانند چگونه از آنها استفاده کنند به همین دلیل استاد و دانشجو از ورود به صنعت، کمی واهمه دارند.
رییسی خاطرنشان کرد: از طرفی وقتی دانشجویان یا استادان به واحدهای صنعتی برای انجام کارهای تحقیقاتی می روند، برخی مدیران و کارکنان صنایع به آنها به عنوان افرادی دست و پاگیر نگاه می کنند و از ارائه آمار و اطلاعات خود به آنها خودداری می کنند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: تا کنون برای پیشبرد تحقیقات یکی از دانشجویانم 6 مرتبه به یک واحد صنعتی بزرگ در اصفهان نامه نوشته ام اما هنوز همکاری نکرده اند.
وی با بیان اینکه هنوز زیرساخت های لازم برای ارتباط بین دانشگاه و صنعت فراهم نیست، اضافه کرد: آنقدر کار بر سر استادان دانشگاه ریخته است که آنها وقت و رغبت زیادی برای ارتباط با بیرون دانشگاه ندارند.
رییسی همچنین با تاکید بر اینکه برنامه ریزی نیاز به آمار، اطلاعات و داده های اولیه دارد تا در اجرا درست باشد، گفت: برای بررسی نتایج کارهایی که انجام شده است نیز نیاز به آمار و اطلاعات داریم.
وی با اشاره به اینکه در کشورمان در هر 2 بخش برنامه ریزی و نتایج کارها، اطلاعات و آمار درستی نداریم، اضافه کرد: این مورد از قبل از انقلاب اسلامی در کشورمان وجود داشته است.
رییس دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی اصفهان باطرح این پرسش که آیا سازمان مدیریت و برنامه ریزی در استان ها مسوولیت آمار استانی را به عهده دارد، تصریح کرد: تولید آمار در هر سازمان با اِشکال مواجه است.
وی با بیان اینکه ما مغایرت ها را در آمار می بینیم، خاطرنشان کرد : از طرفی گفته می شود که در تولید فلان محصول کشاورزی خودکفا شدیم اما از طرفی دیگر اخباری مبنی بر گشایش اعتبار اسنادی (ال سی) برای واردات این محصول می شنویم.
وی تاکید کرد: اگر تکلیف و وضعیت تولیدکنندگان و متولیان جمع آوری آمار مشخص شود آنگاه مسئله آمار خرد نیز سامان می یابد.
رییسی همچنین با بیان اینکه بیشتر مدیران از شفافیت اطلاعاتی واهمه دارند و بسیاری از اطلاعات را منتشر نمی کنند، افزود: ما برخی مواقع خودمان اقدام به سانسور آمار و اطلاعات می کنیم و دلیل این کار، واهمه عده ای از مدیران و کارشناسان از زیر سوال رفتن به دلیل نوع عملکردشان است.
به گفته وی سانسور اطلاعات و آمار پیش از این بیشتر در بین کارشناسان اداره ها رواج داشت اما اکنون به مدیران ارشد نیز سرایت کرده است و عده ای از آنها نمی خواهند که واقعیت ها گفته و تبدیل به سند و مکتوب شود.
این استاد دانشگاه، تنها راهکار حل این معضل را آموزش و انگیزه دار کردن مدیران درباره شفاف سازی و ارائه آمار و اطلاعات درست عنوان کرد.
وی با طرح این سوال که اگر ریز داده ها به صورت جاده یک طرفه به مرکز آمار ارسال شود ، متولی ارسال گزارش های تحلیلی برای وزارتخانه ها و سازمان ها چه کسی است، گفت: این موضوع و تعهدات طرفین باید در قوانین و مصوبه ها به طور شفاف و دقیق مشخص شود.
به گفته وی محتوای مورد نیاز برای برنامه ریزی خرد و کلان دیده شده است اما ابزار نظارتی بر اجرا یا خروجی درست آن کجاست.
رییسی ادامه داد: ما هنوز نتوانستیم نیاز محصولات کشاورزی را بر اساس عرف و نیاز جمعه تعیین کنیم به عنوان مثال ما چقدر سیب زمینی نیاز داریم بنابراین کشاورزان به صورت سلیقه ای این محصول را کشت می کنند
*** متخصصان آمار در دستگاه های اجرایی بکارگرفته نمی شوند
عضو هیات علمی گروه آمار دانشگاه اصفهان در این میزگرد با تاکید بر اینکه متخصصان آمار در دستگاه های اجرایی چندان بکارگرفته نمی شوند، گفت: دستگاه های اجرایی مختلف واحدهای آمار و اطلاعات دارند اما این واحدها یا فعال نیستند یا متخصصان آمار در آن کار نمی کنند.
نصرالله ایران پناه با اشاره به اینکه برخی دستگاه های اجرایی نیز برای در اختیار قرار دادن آمار جهت اجرای طرح های تحقیقاتی دانشگاهی، همکاری نمی کنند، خاطرنشان کرد: بسیاری از دانشجویان ما وقتی برای طرح های پژوهشی خود به اداره ها مراجعه می کنند دست خالی برمی گردند.
وی، فرهنگسازی برای مسوولان و دولتمردان جهت پی بردن به اهمیت آمار را زمان بر خواند و گفت: مشکلات این بخش در سطح کلان و عدم ارتباط بین دستگاه های اجرایی مختلف است.
این استاد دانشگاه، مهمترین راهکارها را سواد آموزی درباره آمار در سطح جامعه خواند و گفت: اگر این کار به درستی انجام شود در سرشماری ها و طرح های نمونه گیری با کمترین مشکل مواجه خواهیم بود.
وی ایجاد فرهنگ آماری در سطح عمومی و رده های بالای مدیریتی را نیز ضروری خواند و اضافه کرد: اگر نظام نامه آماری کشورمان به صورت ثبتی شود حتی دیگر نیازی به سرشماری نخواهیم داشت.
ایران پناه با بیان اینکه می توان داده های اولیه و آمار را تحلیل، استنباط و بازبینی و بر اساس آن آینده نگری و تصمیم گیری صورت می گیرد، تاکید کرد: اگر کشوری خوب عمل می کند در کنار آن نیز از آمار به خوب استفاده می کند اما اگر کشوری نتایج خوب ندارد یعنی آمار و برنامه ریزی آن نادرست است.
وی با اشاره به بحث آمار شناسی در کشور گفت: ما مدیریت کلان در تولید آمار داریم و سازمان های مختلف به تولید آمار می پردازند بدون اینکه بین آنها مدیریت منسجم باشد بلکه کارهای آنها پراکنده و موازی و در بیشتر موارد بدون بنای علمی است.
این استاد دانشگاه، یکی دیگر از مشکلات آمار را فقدان ارتباط نهادهای مختلف با دانشگاه ها خواند و افزود: ارتباط بین مدیران اداره ها و کارخانه ها با محیط های علمی بسیار ضعیف است و ایراد از هر 2 طرف است.
وی با طرح این سئوال که چرا صنعت، نیازهای خود را به دانشگاه نمی گوید، افزود: دانشگاه ها نیز در محیط های بسته کار می کنند در حالیکه در کشورهای دیگر بخشی از بودجه پژوهش دستگاه های اجرایی و صنایع در دانشگاه ها هزینه می شود.
این استاد دانشگاه با طرح این سووال که کشورمان به چه تعداد دانشجو نیاز دارد، تصریح کرد: به دلیل نبود آمار مشخص از نیازها در بخش های مختلف ما چنین رقمی و پیش بینی نداریم و هر مدیری برای نشان دادن عملکرد خود تصمیم جداگانه ای بمنظور جذب دانشجویان بیشتر گرفته است.
وی با بیان اینکه آمار ثبتی در تعدادی از دانشگاه های کشورمان به صورت اجباری و در تعدادی دیگر به صورت اختیاری تدریس می شود، گفت: اما آمار کاربردی در دانشگاه ها چندان مورد توجه نیست و بیشتر به مباحث تئوری و نظری پرداخته می شود تا کاربرد آنها.
مسوول کمیته تولیدات کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان نیز در این نشست با اشاره به فقدان آمار منسجم در بخش تولیدات کشاورزی در کشور گفت: با توجه به شرایط اقلیمی، سطح اراضی زیر کشت بطور مداوم در حال تغییر می باشد و آمار به روز نیست.
مجتبی معقول با بیان اینکه هنوز از آمار قدیمی استفاده می شود، تصریح کرد: نمی دانیم آیا از اطلاعات ماهواره ای برای این کار استفاده می شود.
وی آمارهای ماهواره ای، داشتن اطلاعات به روز برای نیازسنجی و تعیین میزان تولید محصولات و واردات و صادرات را در این بخش ضروری دانست.
3011/ 6022
انتهای پیام اطلاعات و آمار به عنوان ابزارهای لازم در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها شناخته می شود و برای نیل به این هدف، جمع آوری داده، تجزیه و تحلیل آماری و برنامه ریزی مناسب از مولفه های ضروری آن به شمار می روند.
در واقع بدون در دست داشتن آمارِ کافی، دقیق و به‌هنگام، سیاستگذاری، برنامه ریزی، تعیین اهداف، راهکارها و فعالیت‌ها و ارزیابی نتایج امکان پذیر نیست به همین دلیل خبرگزاری ایرنا استان اصفهان با برگزاری میزگرد خبری با عنوان 'نقش و تاثیر آمار در توسعه کشور' چالش های موجود در کشورمان در این بخش را بررسی کرد.
در این میزگرد محمدرضا لعلی معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان، غلامعلی رییسی رییس دانشکده مهندسی صنایع و سیستم های دانشگاه صنعتی اصفهان، نصرالله ایران پناه عضو هیات علمی گروه آمار دانشگاه اصفهان و مجتبی معقول مسوول کمیته تولیدات کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان حضور داشتند.
این کارشناسان با اشاره به اهمیت و نقش آمار در برنامه ریزی و مدیریت، تاکید کردند زمانی نتایج همه اقدام ها و برنامه های یک دولت، خوب و قابل قبول خواهد شد که از آمار در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها استفاده شود.
آنان از جمله مشکلات و معضلات بکارگیری آمار در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها در کشورمان را پایین بودن سواد و فرهنگ آماری بویژه در میان مدیران، پراکنده و موازی کاری دستگاه های اجرایی مختلف، نبود آمار در برخی بخش ها، جدا بودن نظام آماری از برنامه ریزی و فقدان ارتباط بین صنعت و دانشگاه در این دانش بیان کردند.
این کارشناسان مهمترین راهکارها برای به کارگیری آمار و اطلاعات در برنامه ریزی و توسعه کشور را اصلاح قانون مرکز آمار، گسترش تدریس دروس مرتبط با آمار ثبتی و کاربردی در دانشگاه ها، ارتباط با دانشگاه، افزایش سطح فرهنگ و سواد آماری در جامعه و حرکت به سمت نظام آماری ثبتی برشمردند.
*** فرهنگ و سواد آمار در بسیاری از مدیران وجود ندارد
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان در این میزگرد گفت: هنوز فرهنگ و سواد آماری در بین بسیاری از مدیران وجود ندارد.
محمد رضا لعلی افزود: در اداره ها و بخش های مختلف باید بررسی و تحلیل شود که چرا شاخص ها افزایش یا کاهش یافته است اما این کار در بسیاری از دستگاه های اجرایی انجام نمی شود.
لعلی با طرح این سوال که آیا این موارد در دانشگاه ها تدریس می شود، گفت: لازم است که آمار ثبتی و کاربردی در دانشگاه ها تدریس شود.
وی با بیان اینکه در کشورمان درباره 'نقش آمار در توسعه' زیاد تحقیق نشده است، اضافه کرد: نظام های آماری و برنامه ریزی کشورمان 2 جزیره جدا از هم هستند.
وی با اشاره به مشکلاتی مانند فقدان آمار در برخی بخش ها یا تناقض آمار گفت: نظام برنامه ریزی ما به طور متمرکز در کشور شکل گرفته است و بیشتر از آمارهای کلان استفاده می شود.
به گفته وی، نظام آماری متناسب با سطوح برنامه ریزی خُرد و پایین طراحی نشده است و در واحدهای تحقیق و توسعه، آمار، کاربرد چندانی ندارد.
لعلی با بیان اینکه ما به غیر از آمار سطوح جغرافیایی و سرشماری، آمار سطوح پایین دیگری نداریم، افزود: زمانیکه قرار بود برش های شهرستانی سند آمایشی استان اصفهان تهیه شود با انبوهی از کمبودهای آماری مواجه شدیم.
وی با اشاره به این مثال که آماری از میزان سرمایه گذاری در همه بخش ها در استان وجود ندارد، تاکید کرد: مشکل ما جدا بودن نظام برنامه ریزی و آمار از یکدیگر است و در کشور نیز در بیشتر بخش ها، آمار جسته و گریخته داریم.
لعلی با تاکید بر اینکه در استان ها، آمار کم است و شاید بتوان گفت در سطح شهرستان ها آنطور که باید آمار اقتصادی نداریم، گفت: به عنوان مثال تسهیلات کشاورزی باید بر اساس سهم اشتغال، اراضی زیر کشت، باغ ها، تولید محصول و ارزش افزوده به کشاورزان پرداخت شود اما آمار کاملی از آنها نداریم.
وی تصریح کرد: به دلیل اینکه بیشتر آمارها در کشورمان مبتنی بر برنامه ریزی کلان است، در سطوح استانی، شهرستانی و خرد کاربرد چندانی ندارد.
لعلی با اشاره به اینکه سال گذشته مسوولان 2 نظام آماری و برنامه ریزی کشورمان باهم سر یک میز نشستند و مذاکره کردند؛ اظهار امیدواری کرد که این اتفاق، بخشی از مسائل و مشکلات را حل کند.
وی یکی دیگر از مشکلات بخش آمار در کشور را قانون فعلی مرکز آمار عنوان و اضافه کرد: ساختار نظام آماری در دنیا تغییر کرده و قانون مرکز آمار ما نیاز به اصلاحیه دارد.
لعلی قانون مرکز آمار را در زمان حاضر ناکارآمد خواند و گفت: ما شورای عالی آمار نیز درکشور داریم که بیشتر وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی که به هر نحوی خدمات رسانی می کنند در آن عضو هستند.
وی رییس این شورا را رییس سازمان برنامه و بودجه کشور عنوان کرد و گفت : دبیری آن نیز به عهده مرکز آمار ایران و در ذیل آن کمیته های مختلف فعال است.
وی با اشاره به اینکه مرکز آمار ایران متولی تولید همه آمار کشور نیست، خاطرنشان کرد: این مرکز، آماری مانند جمعیت، کشاورزی، نرخ بیکاری، شاخص قیمت، صنعت و معدن را استخراج و اعلام می کند.
لعلی با تاکید بر اینکه ما در سرشماری مشکلی نداریم اما در اجرای طرح های نمونه ای استانی به دلیل کمبود بودجه با مسائلی مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: میزان نرخ بیکاری در سطح شهرستان ها وجود ندارد.
وی با بیان اینکه برای اجرای طرح های نمونه ای آماری باید تعداد نمونه ها بالا و اعتبار لازم برای جذب آمارگیر وجود داشته باشد، خاطرنشان کرد: تا کنون که 9 ماه از سال می گذرد فقط حدود 25 درصد از اعتبار مالی طرح های آماری نمونه ای پرداخت شده است.
لعلی با بیان اینکه برخی وزارتخانه ها مانند جهاد کشاورزی و بهداشت متولی آمار بخش خود هستند و آمار تولید می کنند، این پرسش را مطرح کرد که چرا این قبیل وزارتخانه ها یک سامانه واحد برای ثبت اطلاعات آماری خود ندارند.
وی با اشاره به اینکه برخی وزارتخانه ها دارای چند سامانه ثبت آمار هستند و هر مدیریت یا معاونت آن اقدام به طراحی یک سامانه مجزا کرده است، تصریح کرد: اینجا دیگر مشکل نظام آماری مطرح نیست بلکه مشکل مدیریتی و نداشتن اطلاعات کافی دراین زمینه است.
به گفته وی 20 دستگاه اجرایی مهم نیز در استان اصفهان تولید آمار دارند و کار همه آنها با اِشکالاتی مواجه است.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان با تاکید بر اینکه که لازم است این سازمان به همه ریز داده های دستگاه های اجرایی و چگونگی فرایند ثبت آنها دسترسی داشته باشد، گفت: بیشتر دستگاه های اجرایی استانی به اشتباه داده های اولیه خود را ثبت می کنند.
وی همچنین با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته هر سال 2 مرتبه با ماهواره، زمین های زیر کشت تصویربرداری و ارزیابی می شود که دقت آن 85 درصد است، افزود: آیا جهاد کشاورزی تا کنون از تصاویر ماهواره ای برای برآورد میزان تولیدات کشاورزی استفاده کرده یا بخش خصوصی و اتاق بازرگانی از آن خواسته اند که چنین کاری انجام دهد.
لعلی ادامه داد: بخش خصوصی باید این قبیل آمار را از نهادها و وزارتخانه های متولی درخواست کند.
وی با تاکید بر اینکه اعتقاد به داده کاوی باید در بخش دولتی و خصوصی شکل بگیرد، گفت: بخش خصوصی برای اینکه بتواند تجارت و رقابت کند باید تحلیل آمارداشته باشد و برای این کار از کارشناس مربوطه استفاده کند.
وی به بازار بورس اشاره و تصریح کرد: همه مدل های بازار بورس مبتنی بر روش های آماری است و بیشترین رشته ای که در دنیا از آمار استفاده می کند، اقتصاد است.
این کارشناس با تاکید بر اینکه نظام آماری ثبتی در کشور مبنای کارها باشد، خاطرنشان کرد: نظام آماری که در زمان حاضر در کشورمان داریم سنتی است درحالیکه باید به سمت ریز داده ها و داده کاوی برود.
لعلی اضافه کرد: ملزم بودن وزارتخانه ها به ارائه ریزداده ها به مرکز آمار ایران باید به قانون تبدیل شود تا در آنجا، طبقه بندی، ویرایش و تجزیه و تحلیل شود.
وی با تاکید بر اینکه اجرایی شدن چنین کاری نیاز به زیرساخت های لازم دارد، ادامه داد: در نظام آماری ثبتی نیاز به تحقق سه شرط است که شامل کدپستی، کد فعالیت (BIN) و کد ملی (PIN) است.
لعلی با بیان اینکه لازم است کد پستی در ثبت داده ها اجباری شود، توضیح داد: اگر این سه کد به همه سامانه های وزارتخانه ها متصل شوند دیگر حتی نیازی به سرشماری نیست زیرا همه ریز داده ها با کد و به صورت آماری ثبت می شود.
وی همچنین بانک مرکزی را از موازی کاران مرکز آمار خواند و گفت: این بانک باید تولید آمار را متوقف کند و به وظیفه اصلی خود یعنی حفظ ارزش پول ملی بپردازد.
به گفته وی آمار رشد اقتصادی و تورم که از سوی بانک مرکزی اعلام می شود، ایرادهای اساسی دارد.
وی تاکید کرد که لازم است از برخی اهرم ها برای فشار استفاده کرد به عنوان مثال جریمه گذاشتن برای بخش خصوصی یا بودجه ندادن برای بخش دولتی که در ارائه ریز داده ها همکاری نمی کنند.
لعلی با بیان اینکه کد ملی برای همه مردم و کد پستی نیز بر اساس ادعای شرکت پست بطور کامل برای همه حتی زمین های خالی نیز صادر شده است، تصریح کرد: همه این کدها و اطلاعات باید در سامانه های مختلف آب، برق، گاز، مخابرات، ثبت احوال، امور مالیاتی و ثبت اسناد، ثبت و وارد شود.
به گفته وی درباره کد پستی یک اِشکال اساسی وجود دارد زیرا بر اساس قانون هرکس محل زندگی اش تغییر کرد موظف است آن را به نزدیک ترین اداره ثبت احوال اعلام کند اما این موضوع اجرا نمی شود بهمین دلیل لازم است این قانون اصلاح و الزام آور شود.
وی یکی از مشکلات اساسی در بخش آمار در استان اصفهان را آمار گردشگری خواند و تصریح کرد: آمار این بخش نباید فقط معطوف به تعداد ورود گردشگران داخلی و خارجی شود بلکه باید اطلاعات کاملی درباره میزان هزینه، اقامت و کیفیت سفر نیز وجود داشته باشد تا بتوان برای توسعه، برنامه ریزی کرد.
وی با تاکید بر اینکه ما هیچ آمار محرمانه ای به جز مسائل نظامی و دفاعی نداریم، اضافه کرد: بسیاری از دستگاه های اجرایی از جمله نیروی انتظامی و قوه قضاییه اطلاعات و آمار خوبی در اختیار دارند اما به بهانه محرمانه بودن آن را در اختیار قرار نمی دهند یا به سختی اعلام می کنند.
*** بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی درباره آمار فاصله افتاده است
رییس دانشکده مهندسی صنایع و سیستم های دانشگاه صنعتی اصفهان، در این نشست با تاکید بر اینکه بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی در این بخش، فاصله افتاده است، گفت: بسیاری از استادان دانشگاه نیز درگیر مسائل تئوری مانند چاپ کردن مقاله هستند.
غلامعلی رییسی افزود: بسیاری از استادان جوان ما برای بحث ارتقا و استخدام نیاز به مقاله نویسی دارند که وقت زیادی از آنها می گیرد و دیگر امکان ارتباط زیادی با خارج از دانشگاه ندارند.
وی ادامه داد: از طرفی عده ای از استادان از این موضوع واهمه دارند که دانشجویان خود را به بیرون از دانشگاه بفرستند و آنها مطالبی را در این زمینه مطالبه کنند که از آن آگاهی و اطلاعاتی نداشته باشند.
به گفته این استاد دانشگاه، دانشجویان نیز با حجم گسترده ای از اطلاعات و دانش مواجه هستند که نمی دانند چگونه از آنها استفاده کنند به همین دلیل استاد و دانشجو از ورود به صنعت، کمی واهمه دارند.
رییسی خاطرنشان کرد: از طرفی وقتی دانشجویان یا استادان به واحدهای صنعتی برای انجام کارهای تحقیقاتی می روند، برخی مدیران و کارکنان صنایع به آنها به عنوان افرادی دست و پاگیر نگاه می کنند و از ارائه آمار و اطلاعات خود به آنها خودداری می کنند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: تا کنون برای پیشبرد تحقیقات یکی از دانشجویانم 6 مرتبه به یک واحد صنعتی بزرگ در اصفهان نامه نوشته ام اما هنوز همکاری نکرده اند.
وی با بیان اینکه هنوز زیرساخت های لازم برای ارتباط بین دانشگاه و صنعت فراهم نیست، اضافه کرد: آنقدر کار بر سر استادان دانشگاه ریخته است که آنها وقت و رغبت زیادی برای ارتباط با بیرون دانشگاه ندارند.
رییسی همچنین با تاکید بر اینکه برنامه ریزی نیاز به آمار، اطلاعات و داده های اولیه دارد تا در اجرا درست باشد، گفت: برای بررسی نتایج کارهایی که انجام شده است نیز نیاز به آمار و اطلاعات داریم.
وی با اشاره به اینکه در کشورمان در هر 2 بخش برنامه ریزی و نتایج کارها، اطلاعات و آمار درستی نداریم، اضافه کرد: این مورد از قبل از انقلاب اسلامی در کشورمان وجود داشته است.
رییس دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی اصفهان باطرح این پرسش که آیا سازمان مدیریت و برنامه ریزی در استان ها مسوولیت آمار استانی را به عهده دارد، تصریح کرد: تولید آمار در هر سازمان با اِشکال مواجه است.
وی با بیان اینکه ما مغایرت ها را در آمار می بینیم، خاطرنشان کرد : از طرفی گفته می شود که در تولید فلان محصول کشاورزی خودکفا شدیم اما از طرفی دیگر اخباری مبنی بر گشایش اعتبار اسنادی (ال سی) برای واردات این محصول می شنویم.
وی تاکید کرد: اگر تکلیف و وضعیت تولیدکنندگان و متولیان جمع آوری آمار مشخص شود آنگاه مسئله آمار خرد نیز سامان می یابد.
رییسی همچنین با بیان اینکه بیشتر مدیران از شفافیت اطلاعاتی واهمه دارند و بسیاری از اطلاعات را منتشر نمی کنند، افزود: ما برخی مواقع خودمان اقدام به سانسور آمار و اطلاعات می کنیم و دلیل این کار، واهمه عده ای از مدیران و کارشناسان از زیر سوال رفتن به دلیل نوع عملکردشان است.
به گفته وی سانسور اطلاعات و آمار پیش از این بیشتر در بین کارشناسان اداره ها رواج داشت اما اکنون به مدیران ارشد نیز سرایت کرده است و عده ای از آنها نمی خواهند که واقعیت ها گفته و تبدیل به سند و مکتوب شود.
این استاد دانشگاه، تنها راهکار حل این معضل را آموزش و انگیزه دار کردن مدیران درباره شفاف سازی و ارائه آمار و اطلاعات درست عنوان کرد.
وی با طرح این سوال که اگر ریز داده ها به صورت جاده یک طرفه به مرکز آمار ارسال شود ، متولی ارسال گزارش های تحلیلی برای وزارتخانه ها و سازمان ها چه کسی است، گفت: این موضوع و تعهدات طرفین باید در قوانین و مصوبه ها به طور شفاف و دقیق مشخص شود.
به گفته وی محتوای مورد نیاز برای برنامه ریزی خرد و کلان دیده شده است اما ابزار نظارتی بر اجرا یا خروجی درست آن کجاست.
رییسی ادامه داد: ما هنوز نتوانستیم نیاز محصولات کشاورزی را بر اساس عرف و نیاز جمعه تعیین کنیم به عنوان مثال ما چقدر سیب زمینی نیاز داریم بنابراین کشاورزان به صورت سلیقه ای این محصول را کشت می کنند
*** متخصصان آمار در دستگاه های اجرایی بکارگرفته نمی شوند
عضو هیات علمی گروه آمار دانشگاه اصفهان در این میزگرد با تاکید بر اینکه متخصصان آمار در دستگاه های اجرایی چندان بکارگرفته نمی شوند، گفت: دستگاه های اجرایی مختلف واحدهای آمار و اطلاعات دارند اما این واحدها یا فعال نیستند یا متخصصان آمار در آن کار نمی کنند.
نصرالله ایران پناه با اشاره به اینکه برخی دستگاه های اجرایی نیز برای در اختیار قرار دادن آمار جهت اجرای طرح های تحقیقاتی دانشگاهی، همکاری نمی کنند، خاطرنشان کرد: بسیاری از دانشجویان ما وقتی برای طرح های پژوهشی خود به اداره ها مراجعه می کنند دست خالی برمی گردند.
وی، فرهنگسازی برای مسوولان و دولتمردان جهت پی بردن به اهمیت آمار را زمان بر خواند و گفت: مشکلات این بخش در سطح کلان و عدم ارتباط بین دستگاه های اجرایی مختلف است.
این استاد دانشگاه، مهمترین راهکارها را سواد آموزی درباره آمار در سطح جامعه خواند و گفت: اگر این کار به درستی انجام شود در سرشماری ها و طرح های نمونه گیری با کمترین مشکل مواجه خواهیم بود.
وی ایجاد فرهنگ آماری در سطح عمومی و رده های بالای مدیریتی را نیز ضروری خواند و اضافه کرد: اگر نظام نامه آماری کشورمان به صورت ثبتی شود حتی دیگر نیازی به سرشماری نخواهیم داشت.
ایران پناه با بیان اینکه می توان داده های اولیه و آمار را تحلیل، استنباط و بازبینی و بر اساس آن آینده نگری و تصمیم گیری صورت می گیرد، تاکید کرد: اگر کشوری خوب عمل می کند در کنار آن نیز از آمار به خوب استفاده می کند اما اگر کشوری نتایج خوب ندارد یعنی آمار و برنامه ریزی آن نادرست است.
وی با اشاره به بحث آمار شناسی در کشور گفت: ما مدیریت کلان در تولید آمار داریم و سازمان های مختلف به تولید آمار می پردازند بدون اینکه بین آنها مدیریت منسجم باشد بلکه کارهای آنها پراکنده و موازی و در بیشتر موارد بدون بنای علمی است.
این استاد دانشگاه، یکی دیگر از مشکلات آمار را فقدان ارتباط نهادهای مختلف با دانشگاه ها خواند و افزود: ارتباط بین مدیران اداره ها و کارخانه ها با محیط های علمی بسیار ضعیف است و ایراد از هر 2 طرف است.
وی با طرح این سئوال که چرا صنعت، نیازهای خود را به دانشگاه نمی گوید، افزود: دانشگاه ها نیز در محیط های بسته کار می کنند در حالیکه در کشورهای دیگر بخشی از بودجه پژوهش دستگاه های اجرایی و صنایع در دانشگاه ها هزینه می شود.
این استاد دانشگاه با طرح این سووال که کشورمان به چه تعداد دانشجو نیاز دارد، تصریح کرد: به دلیل نبود آمار مشخص از نیازها در بخش های مختلف ما چنین رقمی و پیش بینی نداریم و هر مدیری برای نشان دادن عملکرد خود تصمیم جداگانه ای بمنظور جذب دانشجویان بیشتر گرفته است.
وی با بیان اینکه آمار ثبتی در تعدادی از دانشگاه های کشورمان به صورت اجباری و در تعدادی دیگر به صورت اختیاری تدریس می شود، گفت: اما آمار کاربردی در دانشگاه ها چندان مورد توجه نیست و بیشتر به مباحث تئوری و نظری پرداخته می شود تا کاربرد آنها.
مسوول کمیته تولیدات کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان نیز در این نشست با اشاره به فقدان آمار منسجم در بخش تولیدات کشاورزی در کشور گفت: با توجه به شرایط اقلیمی، سطح اراضی زیر کشت بطور مداوم در حال تغییر می باشد و آمار به روز نیست.
مجتبی معقول با بیان اینکه هنوز از آمار قدیمی استفاده می شود، تصریح کرد: نمی دانیم آیا از اطلاعات ماهواره ای برای این کار استفاده می شود.
وی آمارهای ماهواره ای، داشتن اطلاعات به روز برای نیازسنجی و تعیین میزان تولید محصولات و واردات و صادرات را در این بخش ضروری دانست.
3011/ 6022
کپی شد
