نقدی به داوران پشت دروازه؛ حرف نمی زنم پس هستم!

گروه ورزشی جی پلاس؛ جمله معروف "Cogito ergo sum" دکارت، به معنای من می اندیشم پس هستم، تاکنون به شکل های متفاوتی تغییر یافته و تجزیه و تحلیل شده است. "من شک می کنم، پس هستم"، "من می خوانم، پس هستم" و ... اگر بخواهیم جمله دکارت را درباره داوران پشت دروازه در فوتبال ایران معادل سازی کنیم فقط می توانیم بگوییم: "من حرف نمی زنم و یا به عبارت درست تر من هیچ کار نمی کنم، پس هستم".

وقایع مهم محوطه جریمه، شلوغی نفرات در این منطقه کوچک و تراکم بازیکنان، در کنار اهمیت تاثیرگذار ضربه پنالتی و خطاهای ریزی که گاهی از چشم داوران پنهان می ماند، از دلایل اضافه شدن یک داور به پشت هر دروازه است تا به داور اصلی یاری برسانند. روی کاغذ تصمیم منطقی به نظر می رسد، اما به دلایل مختلف حضور این داوران تاثیر مثبتی که نداشته هیچ، انتقادات بجا و درستی را نیز به دنبال داشته است.

در هفته های اخیر اشتباه های بسیار واضحی مانند عدم اعلام هندبال دیاباته، پنالتی اشتباه کنعانی زاده، پنالتی سوخته پرسپولیس برابر سپاهان و ... رخ داده تا انتقادها پررنگ و پررنگ تر شود.

نخست این که اضافه شدن امکانات به یک مجموعه باعث افزایش انتظارها می شود. اگر نبود داور پشت دروازه، توجیهاتی مانند نداشتن دید مناسب، شلوغی محوطه جریمه، تمارض بازیکن و ... را می توان تا حدی به عنوان بهانه برای اشتباه داوری پذیرفت، حالا با حضور یک جفت چشم اضافه که هیچ کار دیگری جز رصد دقیق اتفاقات محوطه جریمه ندارد، هیچ بهانه ای پذیرفته نیست.

نکته بعدی این که داوران چهارم در گذشته از بین داوران گمنام و کم تجربه انتخاب می شدند، به همین دلیل این افراد جرات دخالت در تصمیم داور اصلی را نداشتند و یا حتی بیم آن داشتند که داور روی تصمیم اشتباه خود مانده و آن ها سنگ یخ شوند. در دوره فعلی البته از داوران فعال و لیگ برتری که خودشان در لیگ سوت می زنند و از نظر نام و تجربه و شهرت در حد داوران اصلی هستند، استفاده می شود، اما عملا هیچ چیز تغییر نکرده و باز هم کنش مثبتی از سوی آن ها دیده نمی شود.

دستمزد داوران در فوتبال ایران نسبت به سطح اول فوتبال اروپا و جهان بسیار پایین تر است و در صورت تبدیل رقم پرداختی به دلار و یورو، مبلغ قابل مقایسه با دستمزد داوران خارجی نخواهد بود. در عین حال پرداخت همین دستمزد اندک به تیم داوری برای هر بازی لیگ برتری حدود 3-4 میلیون برای سازمان لیگ آب می خورد که برای هر هفته لیگ حدود 100 میلیون تومان خواهد بود و با احتساب 30 هفته لیگ، این مبلغ به 3 میلیارد تومان می رسد. حضور دو داور پشت دروازه در تمام دیدارهای لیگ برتری چیزی حدود 20-30 درصد به این مبلغ اضافه خواهد کرد. اما به نظر می رسد این هزینه اضافی هیچ سودی ندارد.

فوتبال ایران به دلایلی مانند تحریم ها، نبود بودجه کافی و بسیاری مسائل دیگر هنوز به VAR مجهز نشده است. نبود داور ویدیوئی و افزایش خطاهای تاثیرگذار در نتیجه با عدم فعالیت مثبت داوران پشت دروازه روی هم جمع شده و کمیته داوران را در فشار شدیدی قرار داده است که حتی عذرخواهی داوران که مساله ای کم سابقه در فوتبال ایران است، نیز مشکلی را حل نمی کند.

برای حل این مساله داوران پشت دروازه باید کاملا توجیه شوند. مسئولیت پذیری اتفاق های محوطه جریمه به حیطه وظایف آنها اضافه شود. همچنان که داوران در صورت بروز اشتباه های تاثیرگذار و فاحش جریمه و مجازات می شوند، این اتفاق باید گریبانگیر داوران پشت دروازه هم شود، چرا که آنها نقشی به مراتب پررنگ تر از داور اصلی درباره این اشتباه ها داشته اند.

به نظر می رسد اگر فعالیت کمرنگ داوران پشت دروازه ادامه داشته باشد، به زودی شاهد حذف دوباره آنها باشیم و با توجه به این که فوتبال ایران به این زودی ها رنگ VAR را به خود نخواهد دید، این مساله اتفاق مثبتی نخواهد بود.