براساس نتایج مطالعات علمی در استان مرکزی وضعیت برخی از شاخص ها و هنجارهای اجتماعی و خانوادگی مطلوب نیست درحالیکه یکی از مولفه های کلیدی در فرآیند توسعه پایدار دستیابی به نگرش مثبت و عقلایی به امور، افزایش سرمایه اجتماعی، نشاط و سلامت اجتماعی و مشارکت هدفمند است و این مهم با مدیریت اصولی مسائل اجتماعی، مسئله شناسی ، مداخلات هدفمند و راهکار موثر برای مهار چالش ها و آسیب ها حاصل می شود.
آسیب های اجتماعی پدیده ای پیچیده و چند وجهی است که به علت روند رو به رشد آن در 2 سال اخیر ساماندهی این حوزه با تدبیر وزارت کشور و همراهی سران قوا و دستگاه های متولی در سطح کلان دنبال می شود و دولت تدبیر و امید به درستی آسیب های اجتماعی را به عنوان عامل بازدارنده توسعه و عاملی چالش آفرین در تمامی ابعاد جامعه تشخیص داده و راهکارهای مهار آن را هدفگذاری کرده است.
اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، منکرات و تخلف های اخلاقی و مناطق پرخطر و مولد آسیب پنج سرفصل اولویت دار کشور در مقابله با آسیب ها تعریف شده که در استان مرکزی به موازات سایر مناطق کشور با شکل گیری ستاد فرماندهی اجتماعی - فرهنگی و نهایی شدن سند پیشگیری از آسیب های اجتماعی استان مرکزی با جدیت برنامه های بین بخشی وسیعی در راستای مهار آن ها در دست انجام است.
به تازگی استان مرکزی با ارائه طرحی نو مقوله 'دیده بان اجتماعی' را کلید زده که می تواند در راهبری، سیاستگذاری، مسئله شناسی اجتماعی و امور نظارتی بر دستگاه های متولی امور اجتماعی به عنوان مقر فرماندهی عمل کند و این مهم ضمن جلوگیری از موازی کاری و هدایتگری صحیح منابع مالی و انسانی زمینه تحلیل و هدفگذاری موثر برنامه ها را نیز مهیا می کند.
مرکز دیده بانی اجتماعی شبکه ای علمی و پژوهش محور است که رصد نظام مند و مستمر شرایط، مسایل، آسیب های اجتماعی و فرهنگی در پهنه جغرافیایی استان مرکزی را برعهده دارد تا از سیاست، برنامه، تصمیم‌گیری و اجرای کارآمد و مبتنی بر واقعیت های موجود حمایت کنند.
این مرکز در استان مرکزی با هدف نهایی کمک به بهبود وضعیت اجتماعی فرهنگی و همکاری دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی و جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی راه اندازی شده و به عنوان الگویی نو فعالیت می کند تا در صورت موفقیت به سایر مناطق کشور نیز ارائه شود.
درقالب این مرکز دیده بانی با مشارکت فعالانه جهاد دانشگاهی استان مرکزی قرار است طرح پژوهشی 'تدوین شاخص‌های توسعه اجتماعی در استان‌های کشور' که از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور انتخاب شده کلید بخورد که این مهم کاری اصولی و عمیق در ریشه یابی و مداخله هدفمند در آسیب ها خواهد بود.
راهبرد اصلی در دستیابی به اهداف این مرکز یکپارچه سازی یافته های تحلیلی، اطلاعات توصیفی وضعیت اجتماعی، فرهنگی، مسائل و آسیب های اجتماعی و همچنین گزارش جامع و تحلیلی، تطبیقی، روندها تولید شده در مراکز علمی و پژوهشی است.
دستیابی به علل و ارتباط پیچیده آسیب هایی چون اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، خشونت،ارتباط نامشروع، سرقت، خودکشی، بی خانمانی، مهاجرت، فقر و بیکاری و شناسایی مجموعه عوامل و متغیرهایی که در افزایش آن ها نقش دارد سرمایه بزرگی برای تصمیم سازان و حوزه اجرایی امور اجتماعی است که مرکز دیده بان اجتماعی محوریت ماموریتش را برآن تنظیم کرده است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه معتقد است: رشد آسیب های اجتماعی در 2 دهه اخیر فزاینده بوده است که البته برای جامعه در حال گذار ایران دور از انتظار نبود اما باید به صورت جدی و اثربخش با شناخت دقیق ماهیت و چگونگی این آسیب ها برنامه موثری در مهار آن داشت.
محمد باقر الفت افزود: اگرچه غفلت از فرهنگ سازی و مهارت های زندگی در سطح عمومی از علل مهم در افزایش آسیب های اجتماعی است اما طیفی از تغییرات پیچیده سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی نیز در ایجاد و رشد آسیب ها بی تاثیر نبوده و نیاز است با نگاهی علمی و گفتمانی واحد در دستگاه های متولی شرایط موجود ساماندهی شود.
وی اظهار کرد: وضعیت آسیب های اجتماعی به حدی نگران کننده شده که رهبر معظم انقلاب نیز در این خصوص هشدار دادند و برای آن ساماندهی کلان کشوری را پیشنهاد شد که این مهم لزوم تفکر نو در مدیریت اجتماعی و طرح ها و ایده های اثربخش و کاربردی در حوزه اخلاقمداری و تقویت سرمایه اجتماعی را گوشزد می کند و مرکز دیده بان اجتماعی به عنوان موضوع پیشنهادی از استان مرکزی یکی از ایده های مهم است که در این راستا باید حمایت و تقویت شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: افکارسنجی، تحلیل موضوعات و مسائل روز و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی با تاکید بر آسیب های پنجگانه دارای اولویت بخشی از کارکرد مرکزدیده بان اجتماعی استان مرکزی است که می کوشد گنجینه غنی از اطلاعات بهنگام، پژوهش های عمیق و راهکارهای اثربخش را در ساماندهی چالش های اجتماعی ارائه دهد و به کانون همگرایی در پیشبرد امور اجتماعی تبدیل شود.
غلامرضا فتح آبادی افزود: در شیوه نامه اجرایی مرکز دیده بانی اجتماعی استان مرکزی اهداف و راهبردها، کارکردها، محصولات، ارکان و وظایف، فرایند اجرایی، منابع انسانی و مالی، امنیت اطلاعات دیده شده و تلاش می شود در قالب این طرح یکپارچه سازی اطلاعات برای هدایت و کمک به تصمیم گیرندگان در حوزه فرهنگی و اجتماعی استان، تهیه گزارش توزیع، ثبت، طبقه بندی و نگهداری اطلاعات در حوزه اجتماعی و فرهنگی، رصد تحولات اجتماعی و فرهنگی استان در فضای مجازی و تهیه گزارش از نشست های تخصصی در حوزه مسائل و آسیب های اجتماعی و فرهنگی روز جامعه با تأکید بر آسیب های پنجگانه دنبال شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی گفت: شیوه نامه اجرایی مرکز دیده بانی اجتماعی استان مرکزی با همکاری دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری و جهاد دانشگاهی استان مرکزی در 9 ماده تصویب شده است و این مرکز تخصصی کمک می کند در زمینه شاخص ها، گفتمان هدفمند ایجاد شود که بر همین اساس قطار برنامه های اجتماعی روی ریل هدفمند حرکت کند.
وی اظهار کرد: تاکنون آسیب های اجتماعی در هر دستگاه متولی بر حسب ماموریت های تکلیفی به جزیره ای و بخشی در استان پی گرفته می شد اما با شکل گیری مرکز دیده بان اجتمامی تلاش می شود که تمامی دستگاه ها به عنوان زنجیره پیوسته در راستای یک هدف حرکت کنند و با شناسایی خلاء ها و کمبودها مداخلات هدفمند در سیاست گذاری و اجرا اعمال شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی گفت: در زمینه منابع اعتباری به ویژه در 2 سال اخیر در حوزه اجتماعی استان تنگنایی وجود ندارد و معضل اصلی در این زمینه موازی کاری، گسیختگی برنامه ها و نبود هدایتگری صحیح در سامان آسیب ها است که مرکز دیده بان اجتماعی به عنوان کانون همگرا در مسئله شناسی و راهبری امور با گفتمان علمی می تواند این نقیصه را رفع کند.
فتح آبادی افزود: تشکیل بانک اطلاعات مناسب در قالب دیده بان اجتماعی از موضوعاتی است که برای تصمیم سازی و مداخلات اثربخش امور فرهنگی و اجتماعی نقش حیاتی دارد و مرکز دیده بان اجتماعی به عنوان پشتوانه علمی و اطلاعاتی غنی به خوبی می تواند در این زمینه نقش آفرینی کند.
وی اظهار کرد: مرکز دیده بان اجتماعی شرایط نظارت عالی بر عملکرد شورای علمی و تخصصی دانشگاه ها را در استان فراهم می کند تا ایده ها و پژوهش های علمی در مهار وکنترل آسیب ها به صورت هدفمند هدایتگری شده و در اختیار حلقه مدیریتی استان قرار گیرد.
وی تصریح کرد: یکی از سرمایه هایی که می تواند در ترسیم دورنمای استان موثر باشد افق دید تحلیلی از یافته های حوزه اجتماعی در قالب یک برنامه یکپارچه اطلاعات است که در سایه بهره مندی از همه ظرفیت های نخبگان و افراد صاحب فکر و علم حاصل شده باشد و تحقق این مهم نیز در عملکرد مطلوب دیده بان اجتماعی نهفته است.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی گفت: تقویت مشارکت مردمی در سطوح افکارسنجی، پژوهش ها و مداخله آگاهانه در امور اجتماعی و فرهنگی از دیگر اهداف دیده بان اجتماعی است.
فتح آبادی افزود: استان مرکزی از ظرفیت 400 سمن بهره مند است که برابر قانون باید همراستا با توان دولت در حوزه تصمیم سازی و اجرا نقش افرینی کنند و مرکز دیده بان اجتماعی فرصتی است تا تشکل های مردم نهاد به جایگاه خود نزدیک تر شده و پیوست صحیح و عمیقی را با دولتی ها در مناسبات اجرایی و پژوهشی داشته باشند.
وی تصریح کرد: رصد تحولات اجتماعی در قالب دیده بان اجتماعی ببه صورت تخصصی موجب می شود که آسیب های نوپدید و بازپدید بهتر شناسایی شوند و تحرکات و پیامدهای آسیب های اولویت دار به گونه ای علمی کاویده و مراقبت شود.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: برنامه ششم توسعه در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی سرفصل های مهمی دارد که استان مرکزی به منظور پیگیری و پیشبرد علمی این اهداف مرکز دیده‌بان اجتماعی را راه اندازی کرده است.
مهدی مبارکی اظهار کرد: جهاد دانشگاهی استان مرکزی اولین گروه پژوهشی در کشور است که به این موضوع به صورت تخصصی پرداخته و به دنبال شناخت شاخص‌های اجتماعی و بومی سازی برنامه های مداخله ای و پیشگیرانه از آسیب های اجتماعی است.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: این مرکز با هدف پایش و رصد نظام‌مند و مستمر مسائل، آسیب‌ها و عواملی که می‌توانند دستمایه علمی و چشم انداز واقعیت محوری را برای بهبود وضعیت و توسعه اجتماعی و فرهنگی استان تدارک بیند.
مبارکی افزود: تقویت اثرگذاری جهاد دانشگاهی در فرآیند توسعه استان یکی از اهداف گروه توسعه اجتماعی است که این اهداف را در قالب پژوهش و ارائه پروتکل به سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان دنبال می‌کند.
وی اظهار کرد: مباحث توسعه اجتماعی فقط آسیب اجتماعی نیست و بخشی از آن راهبردهای توسعه اجتماعی در مسائل شهری، عدالت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و عوامل متغیر دیگر است که تمامی این موضوعات در مرکز دیده بان اجتماعی دیده شده است.
مبارکی گفت: پراکندگی داده های پژوهشی در حوزه فرهنگی و اجتماعی از جمله آسیب های جدی در استان مرکزی است و مرکز دیده بان اجتماعی ظرفیتی است که این یافته ها را متمرکز می کند و با ارائه تحلیل و برنامه های کاربردی می کوشد از تششت تصمیم سازی و هدررفت منابع و امکانات جلوگیری کند.
وی اظهار کرد: در این راستا بانک اطلاعاتی جامعی جمع آوری شده و داده‌ها طبقه بندی و با تهیه اطلس جامع در اختیار دستگاه ها و مسئولان مرتبط قرار می گیرد.
عضو هیات اندیشه ورز استان مرکزی نیز در خصوص مرکز دیده بان اجتماعی گفت: همگرایی در موضوعات فرهنگی خروجی کار این مرکز است که می تواند انقلابی در مدیریت موضوعات فرهنگی و اجتماعی استان ایجاد کند.
مبارکی افزود: برگزاری نشست های ماهانه تخصصی 'گفتار ما' با حضور افراد صاحب نظر از فعالیت های مرکز دیده بان اجتماعی استان مرکزی است که حاصل آن می تواند گنجینه ارزشمندی از راهکار اجرایی باشد.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: پیگیری و رصد پنج آسیب طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی، خشونت، روابط غیراخلاقی به صورت کلان در کشور ابلاغ شده اما مرکز دیده بان اجتماعی استان مرکزی علاوه بر تکالیف این ابلاغیه در سای آسیب ها نیز نگاه تخصصی و علمی دارد.
مبارکی افزود: در برنامه ششم توسعه باید در هر سال پنج درصد از هریک از آسیب ها کاهش پیدا کند تا در پایان پنج سال، به میزان 25 درصد از آسیب ها کاهش یابد.
وی اظهار کرد: این طرح با انعقاد تفاهم نامه همکاری فعالیت خود را در استان آغاز کرده است و اعتبار قابل توجهی برای آن پیش بینی نشده است.
مبارکی افزود: اعتبارات ناچیزی برای راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی استان، توسط دفتر اجتماعی استانداری مرکزی در نظر گرفته است و تامین مکان با همکاری جهاد دانشگاهی و اجرای این فعالیت به صورت مشارکتی صورت می گیرد.
نماینده سازمان های مردم نهاد در تدوین برنامه ششم توسعه کشور گفت: سازمان های اجتماعی در حوزه دیده بانی جوامع مدنی بر عملکرد نهادهای بین المللی متعهد هستند و کشورها و ساختارهای عمومی ملل متحد می توانند به عنوان دستور کار مهم با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در حوزه کاهش معضلات اجتماعی فعالیت کنند.
سیاوش آقاخانی افزود: کمبود هایی در حوزه های اجتماعی و مطالبه گری دیده بانی اجتماعی از طرف نهادها و مردم وجود دارد که علت آن بی اطلاعی لایه های جمعیتی از حقوق و تکالیف به منظور دیده بانی و نظارت بر عملکرد نهادهای دولتی است.
وی اظهار کرد: دولت برنامه ای برای آموزش به مردم در زمینه دیده بانی اجتماعی و حقوق شهروندی در این راستا ندارد که این نقیصه باید با نگاه مسئولانه دولتمردان رفع شود.
نماینده سازمان های مردم نهاد در تدوین برنامه ششم توسعه کشور گفت: هنوز مسئله دیده بان اجتماعی برای مردم به عنوان دغدغه اصلی شکل نگرفته و مطالبه گری اجتماعی در این زمینه مطرح نشده است و پیشگامی استان مرکزی در راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی بسیار ارزشمند است.
آقاخانی افزود: راه اندازی مطالبه گری اجتماعی در قالب یک فرایند عمومی باید در دستور کار برنامه ریزان دولت و مسئولان قرار گیرد.
وی اظهار کرد: نهادهای مدنی در زمینه مطالبه گری اجتماعی وظیفه خود را در حوزه اجتماعی به خوبی انجام نداده اند و برنامه جامع برای نهادهای اجتماعی وجود ندارد.
این فعال اجتماعی گفت: باید در این مقوله سیاستگذاری صورت گیرد و لازمه آن آموزش و فرهنگ سازی در حوزه اجتماعی از سطوح پایین است.
آقاخانی افزود: آموزش حقوق دیده بانی اجتماعی باید از مدارس شروع شود و این حوزه و مضوعات حقوق شهروندی از سنین پایین نهادینه شود.
وی اظهار کرد: در مدارس، آموزش های لازم و جامع در حوزه اجتماعی وجود ندارد و به جای اینکه به دانش آموزان فرهنگ زندگی در اجتماع را آموزش دهیم، ضرب و تقسیم تعلیم می شود.
این فعال اجتماعی گفت: مدیریت اجتماعی مولفه های مختلفی دارد که یکی از آن ها استفاده از ظرفیت مردمی و ایجاد گفتمان اثربخش در پیشیرد امور است و مقوله دیده بان اجتماعی و نظارت و مشارکت در راهبردهای کاهش آسیب و افزایش سرمایه واجتماعی باید با مشارکت آگاهانه و حس تعلق بالا و پیوندهای اصولی مردم و دولتمردان حاصل شود.
آقاخانی افزود: برای مثال اتفاقی که در حوزه محیط زیست با راه اندازی مدارس طبیعت افتاده است تا اندازه ای موفق بوده و دانش آموزان با اصول محیط زیست آشنا شده اند.
وی اظهار کرد: نیاز به راه اندازی مدارس اجتماعی بیش از پیش با توجه به حجم بالا آسیب های اجتماعی به چشم می خورد تا درچارچوب شعائر اسلامی کشور و با تکیه بر قوانینن مترقی زندگی اجتماعی که اسلام دارد آشنا و آموزش داده شود.
مدرس دانشگاه های استان مرکزی گفت: دیده بان اجتماعی یکی از مواردی است که در قالب یکی از فرازهای مهم نهج البلاغه توسط حضرت علی (ع) در سال های دور مطرح شده است.
آقاخانی افزود: مقوله حقوق مردم به حاکمیت و لزوم امر به معروف ونهی از منکر مسئولان توسط مردم، یکی از سرفصل های مهم اجتماعی اسلام در قالب دیده بان اجتماعی است که در کنار دیده بان اجتماعی وظیه اجرای مسائل و کمبودهای اجتماعی را از طریق مشارکت آگاهانه آحاد مردم فراهم می کند.
یک جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک نیز گفت: وجود طیفی از آسیب و بزه برای هر جامعه ای محتمل است اما رصد و نظارت بهینه و برنامه های پیشگیرانه و کاربردی می تواند به عنوان ظرفیتی مهم از رشد بی رویه آسیب ها جلوگیری کند.
فرزاد نوابخش افزود:ارزیابی میزان اثرگذاری مرکز دیده بان اجتماعی استان مرکزی به عنوان ظرفیت نو در کنترل آسیب های اجتماعی نیاز به تحقیق و مطالعه دقیق دارد و تنها با تاسیس یم مرکز نمی توان انتظار داشت آسیب های اجتماعی بهبود و درمان شود چرا که ماهیت آسیب ها چند وجهی است و در این راستا همگرایی مدیریتی نیاز است.
وی توضیح داد: آسیب های اجتماعی معلول مجموعه ای از شرایط اجتماعی هستند و تا آن شرایط اجتماعی به سمت مطلوب تغییر نکنند، خصلت آسیب زایی و تولید بحران اجتماعی هم برقرار خواهد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک افزود: ایده راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی گامی حرفه ای و مناسب در بهتر شدن اوضاع و ترسیم آینه جامعه از آسیب ها و کاستی ها خواهد بود اما باید جایگاه این مرکز تثبیت شود و پیوند آن با بخش های تصمیم ساز به درستی تعریف و مستحکم شود تا بتواند دستاوردهای علمی را چون مرهمی برای زخم های کهنه دخیل کند وگرنه یافته ها و تلاش های آن نمی تواند گره گشا باشد.
کارشناسان و دست اندرکاران امور اجتماعی استان مرکزی بر این باورند که راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی اتفاقی مهم در راهبری امور مدیریتی فرهنگی و اجتماعی این خطه است که باید حمایت شود و در بازه های زمانی مشخصی با رصد عملکرد آن نقاط ضعف رفع شود.
آنان معتقدند که برنامه ریزی برای تقویت سواد اجتماعی و فرهنگی در لایه های مختلف جمعیتی استان و هدفگذاری علمی در بهبود مشارکت اجتماعی و ایجاد نشاط اجتماعی از موضوعاتی است که انتظار است درآینده نزدیک در روند فعالیت های مرکز دیده بان اجتماعی نشانه ها و نتای آن در جامعه نمود داشته باشد.
6991/6013/
انتهای پیام آسیب های اجتماعی پدیده ای پیچیده و چند وجهی است که به علت روند رو به رشد آن در 2 سال اخیر ساماندهی این حوزه با تدبیر وزارت کشور و همراهی سران قوا و دستگاه های متولی در سطح کلان دنبال می شود و دولت تدبیر و امید به درستی آسیب های اجتماعی را به عنوان عامل بازدارنده توسعه و عاملی چالش آفرین در تمامی ابعاد جامعه تشخیص داده و راهکارهای مهار آن را هدفگذاری کرده است.
اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، منکرات و تخلف های اخلاقی و مناطق پرخطر و مولد آسیب پنج سرفصل اولویت دار کشور در مقابله با آسیب ها تعریف شده که در استان مرکزی به موازات سایر مناطق کشور با شکل گیری ستاد فرماندهی اجتماعی - فرهنگی و نهایی شدن سند پیشگیری از آسیب های اجتماعی استان مرکزی با جدیت برنامه های بین بخشی وسیعی در راستای مهار آن ها در دست انجام است.
به تازگی استان مرکزی با ارائه طرحی نو مقوله 'دیده بان اجتماعی' را کلید زده که می تواند در راهبری، سیاستگذاری، مسئله شناسی اجتماعی و امور نظارتی بر دستگاه های متولی امور اجتماعی به عنوان مقر فرماندهی عمل کند و این مهم ضمن جلوگیری از موازی کاری و هدایتگری صحیح منابع مالی و انسانی زمینه تحلیل و هدفگذاری موثر برنامه ها را نیز مهیا می کند.
مرکز دیده بانی اجتماعی شبکه ای علمی و پژوهش محور است که رصد نظام مند و مستمر شرایط، مسایل، آسیب های اجتماعی و فرهنگی در پهنه جغرافیایی استان مرکزی را برعهده دارد تا از سیاست، برنامه، تصمیم‌گیری و اجرای کارآمد و مبتنی بر واقعیت های موجود حمایت کنند.
این مرکز در استان مرکزی با هدف نهایی کمک به بهبود وضعیت اجتماعی فرهنگی و همکاری دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی و جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی راه اندازی شده و به عنوان الگویی نو فعالیت می کند تا در صورت موفقیت به سایر مناطق کشور نیز ارائه شود.
درقالب این مرکز دیده بانی با مشارکت فعالانه جهاد دانشگاهی استان مرکزی قرار است طرح پژوهشی 'تدوین شاخص‌های توسعه اجتماعی در استان‌های کشور' که از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور انتخاب شده کلید بخورد که این مهم کاری اصولی و عمیق در ریشه یابی و مداخله هدفمند در آسیب ها خواهد بود.
راهبرد اصلی در دستیابی به اهداف این مرکز یکپارچه سازی یافته های تحلیلی، اطلاعات توصیفی وضعیت اجتماعی، فرهنگی، مسائل و آسیب های اجتماعی و همچنین گزارش جامع و تحلیلی، تطبیقی، روندها تولید شده در مراکز علمی و پژوهشی است.
دستیابی به علل و ارتباط پیچیده آسیب هایی چون اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، خشونت،ارتباط نامشروع، سرقت، خودکشی، بی خانمانی، مهاجرت، فقر و بیکاری و شناسایی مجموعه عوامل و متغیرهایی که در افزایش آن ها نقش دارد سرمایه بزرگی برای تصمیم سازان و حوزه اجرایی امور اجتماعی است که مرکز دیده بان اجتماعی محوریت ماموریتش را برآن تنظیم کرده است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه معتقد است: رشد آسیب های اجتماعی در 2 دهه اخیر فزاینده بوده است که البته برای جامعه در حال گذار ایران دور از انتظار نبود اما باید به صورت جدی و اثربخش با شناخت دقیق ماهیت و چگونگی این آسیب ها برنامه موثری در مهار آن داشت.
محمد باقر الفت افزود: اگرچه غفلت از فرهنگ سازی و مهارت های زندگی در سطح عمومی از علل مهم در افزایش آسیب های اجتماعی است اما طیفی از تغییرات پیچیده سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی نیز در ایجاد و رشد آسیب ها بی تاثیر نبوده و نیاز است با نگاهی علمی و گفتمانی واحد در دستگاه های متولی شرایط موجود ساماندهی شود.
وی اظهار کرد: وضعیت آسیب های اجتماعی به حدی نگران کننده شده که رهبر معظم انقلاب نیز در این خصوص هشدار دادند و برای آن ساماندهی کلان کشوری را پیشنهاد شد که این مهم لزوم تفکر نو در مدیریت اجتماعی و طرح ها و ایده های اثربخش و کاربردی در حوزه اخلاقمداری و تقویت سرمایه اجتماعی را گوشزد می کند و مرکز دیده بان اجتماعی به عنوان موضوع پیشنهادی از استان مرکزی یکی از ایده های مهم است که در این راستا باید حمایت و تقویت شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: افکارسنجی، تحلیل موضوعات و مسائل روز و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی با تاکید بر آسیب های پنجگانه دارای اولویت بخشی از کارکرد مرکزدیده بان اجتماعی استان مرکزی است که می کوشد گنجینه غنی از اطلاعات بهنگام، پژوهش های عمیق و راهکارهای اثربخش را در ساماندهی چالش های اجتماعی ارائه دهد و به کانون همگرایی در پیشبرد امور اجتماعی تبدیل شود.
غلامرضا فتح آبادی افزود: در شیوه نامه اجرایی مرکز دیده بانی اجتماعی استان مرکزی اهداف و راهبردها، کارکردها، محصولات، ارکان و وظایف، فرایند اجرایی، منابع انسانی و مالی، امنیت اطلاعات دیده شده و تلاش می شود در قالب این طرح یکپارچه سازی اطلاعات برای هدایت و کمک به تصمیم گیرندگان در حوزه فرهنگی و اجتماعی استان، تهیه گزارش توزیع، ثبت، طبقه بندی و نگهداری اطلاعات در حوزه اجتماعی و فرهنگی، رصد تحولات اجتماعی و فرهنگی استان در فضای مجازی و تهیه گزارش از نشست های تخصصی در حوزه مسائل و آسیب های اجتماعی و فرهنگی روز جامعه با تأکید بر آسیب های پنجگانه دنبال شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی گفت: شیوه نامه اجرایی مرکز دیده بانی اجتماعی استان مرکزی با همکاری دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری و جهاد دانشگاهی استان مرکزی در 9 ماده تصویب شده است و این مرکز تخصصی کمک می کند در زمینه شاخص ها، گفتمان هدفمند ایجاد شود که بر همین اساس قطار برنامه های اجتماعی روی ریل هدفمند حرکت کند.
وی اظهار کرد: تاکنون آسیب های اجتماعی در هر دستگاه متولی بر حسب ماموریت های تکلیفی به جزیره ای و بخشی در استان پی گرفته می شد اما با شکل گیری مرکز دیده بان اجتمامی تلاش می شود که تمامی دستگاه ها به عنوان زنجیره پیوسته در راستای یک هدف حرکت کنند و با شناسایی خلاء ها و کمبودها مداخلات هدفمند در سیاست گذاری و اجرا اعمال شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی گفت: در زمینه منابع اعتباری به ویژه در 2 سال اخیر در حوزه اجتماعی استان تنگنایی وجود ندارد و معضل اصلی در این زمینه موازی کاری، گسیختگی برنامه ها و نبود هدایتگری صحیح در سامان آسیب ها است که مرکز دیده بان اجتماعی به عنوان کانون همگرا در مسئله شناسی و راهبری امور با گفتمان علمی می تواند این نقیصه را رفع کند.
فتح آبادی افزود: تشکیل بانک اطلاعات مناسب در قالب دیده بان اجتماعی از موضوعاتی است که برای تصمیم سازی و مداخلات اثربخش امور فرهنگی و اجتماعی نقش حیاتی دارد و مرکز دیده بان اجتماعی به عنوان پشتوانه علمی و اطلاعاتی غنی به خوبی می تواند در این زمینه نقش آفرینی کند.
وی اظهار کرد: مرکز دیده بان اجتماعی شرایط نظارت عالی بر عملکرد شورای علمی و تخصصی دانشگاه ها را در استان فراهم می کند تا ایده ها و پژوهش های علمی در مهار وکنترل آسیب ها به صورت هدفمند هدایتگری شده و در اختیار حلقه مدیریتی استان قرار گیرد.
وی تصریح کرد: یکی از سرمایه هایی که می تواند در ترسیم دورنمای استان موثر باشد افق دید تحلیلی از یافته های حوزه اجتماعی در قالب یک برنامه یکپارچه اطلاعات است که در سایه بهره مندی از همه ظرفیت های نخبگان و افراد صاحب فکر و علم حاصل شده باشد و تحقق این مهم نیز در عملکرد مطلوب دیده بان اجتماعی نهفته است.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی گفت: تقویت مشارکت مردمی در سطوح افکارسنجی، پژوهش ها و مداخله آگاهانه در امور اجتماعی و فرهنگی از دیگر اهداف دیده بان اجتماعی است.
فتح آبادی افزود: استان مرکزی از ظرفیت 400 سمن بهره مند است که برابر قانون باید همراستا با توان دولت در حوزه تصمیم سازی و اجرا نقش افرینی کنند و مرکز دیده بان اجتماعی فرصتی است تا تشکل های مردم نهاد به جایگاه خود نزدیک تر شده و پیوست صحیح و عمیقی را با دولتی ها در مناسبات اجرایی و پژوهشی داشته باشند.
وی تصریح کرد: رصد تحولات اجتماعی در قالب دیده بان اجتماعی ببه صورت تخصصی موجب می شود که آسیب های نوپدید و بازپدید بهتر شناسایی شوند و تحرکات و پیامدهای آسیب های اولویت دار به گونه ای علمی کاویده و مراقبت شود.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: برنامه ششم توسعه در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی سرفصل های مهمی دارد که استان مرکزی به منظور پیگیری و پیشبرد علمی این اهداف مرکز دیده‌بان اجتماعی را راه اندازی کرده است.
مهدی مبارکی اظهار کرد: جهاد دانشگاهی استان مرکزی اولین گروه پژوهشی در کشور است که به این موضوع به صورت تخصصی پرداخته و به دنبال شناخت شاخص‌های اجتماعی و بومی سازی برنامه های مداخله ای و پیشگیرانه از آسیب های اجتماعی است.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: این مرکز با هدف پایش و رصد نظام‌مند و مستمر مسائل، آسیب‌ها و عواملی که می‌توانند دستمایه علمی و چشم انداز واقعیت محوری را برای بهبود وضعیت و توسعه اجتماعی و فرهنگی استان تدارک بیند.
مبارکی افزود: تقویت اثرگذاری جهاد دانشگاهی در فرآیند توسعه استان یکی از اهداف گروه توسعه اجتماعی است که این اهداف را در قالب پژوهش و ارائه پروتکل به سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان دنبال می‌کند.
وی اظهار کرد: مباحث توسعه اجتماعی فقط آسیب اجتماعی نیست و بخشی از آن راهبردهای توسعه اجتماعی در مسائل شهری، عدالت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و عوامل متغیر دیگر است که تمامی این موضوعات در مرکز دیده بان اجتماعی دیده شده است.
مبارکی گفت: پراکندگی داده های پژوهشی در حوزه فرهنگی و اجتماعی از جمله آسیب های جدی در استان مرکزی است و مرکز دیده بان اجتماعی ظرفیتی است که این یافته ها را متمرکز می کند و با ارائه تحلیل و برنامه های کاربردی می کوشد از تششت تصمیم سازی و هدررفت منابع و امکانات جلوگیری کند.
وی اظهار کرد: در این راستا بانک اطلاعاتی جامعی جمع آوری شده و داده‌ها طبقه بندی و با تهیه اطلس جامع در اختیار دستگاه ها و مسئولان مرتبط قرار می گیرد.
عضو هیات اندیشه ورز استان مرکزی نیز در خصوص مرکز دیده بان اجتماعی گفت: همگرایی در موضوعات فرهنگی خروجی کار این مرکز است که می تواند انقلابی در مدیریت موضوعات فرهنگی و اجتماعی استان ایجاد کند.
مبارکی افزود: برگزاری نشست های ماهانه تخصصی 'گفتار ما' با حضور افراد صاحب نظر از فعالیت های مرکز دیده بان اجتماعی استان مرکزی است که حاصل آن می تواند گنجینه ارزشمندی از راهکار اجرایی باشد.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: پیگیری و رصد پنج آسیب طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی، خشونت، روابط غیراخلاقی به صورت کلان در کشور ابلاغ شده اما مرکز دیده بان اجتماعی استان مرکزی علاوه بر تکالیف این ابلاغیه در سای آسیب ها نیز نگاه تخصصی و علمی دارد.
مبارکی افزود: در برنامه ششم توسعه باید در هر سال پنج درصد از هریک از آسیب ها کاهش پیدا کند تا در پایان پنج سال، به میزان 25 درصد از آسیب ها کاهش یابد.
وی اظهار کرد: این طرح با انعقاد تفاهم نامه همکاری فعالیت خود را در استان آغاز کرده است و اعتبار قابل توجهی برای آن پیش بینی نشده است.
مبارکی افزود: اعتبارات ناچیزی برای راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی استان، توسط دفتر اجتماعی استانداری مرکزی در نظر گرفته است و تامین مکان با همکاری جهاد دانشگاهی و اجرای این فعالیت به صورت مشارکتی صورت می گیرد.
نماینده سازمان های مردم نهاد در تدوین برنامه ششم توسعه کشور گفت: سازمان های اجتماعی در حوزه دیده بانی جوامع مدنی بر عملکرد نهادهای بین المللی متعهد هستند و کشورها و ساختارهای عمومی ملل متحد می توانند به عنوان دستور کار مهم با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در حوزه کاهش معضلات اجتماعی فعالیت کنند.
سیاوش آقاخانی افزود: کمبود هایی در حوزه های اجتماعی و مطالبه گری دیده بانی اجتماعی از طرف نهادها و مردم وجود دارد که علت آن بی اطلاعی لایه های جمعیتی از حقوق و تکالیف به منظور دیده بانی و نظارت بر عملکرد نهادهای دولتی است.
وی اظهار کرد: دولت برنامه ای برای آموزش به مردم در زمینه دیده بانی اجتماعی و حقوق شهروندی در این راستا ندارد که این نقیصه باید با نگاه مسئولانه دولتمردان رفع شود.
نماینده سازمان های مردم نهاد در تدوین برنامه ششم توسعه کشور گفت: هنوز مسئله دیده بان اجتماعی برای مردم به عنوان دغدغه اصلی شکل نگرفته و مطالبه گری اجتماعی در این زمینه مطرح نشده است و پیشگامی استان مرکزی در راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی بسیار ارزشمند است.
آقاخانی افزود: راه اندازی مطالبه گری اجتماعی در قالب یک فرایند عمومی باید در دستور کار برنامه ریزان دولت و مسئولان قرار گیرد.
وی اظهار کرد: نهادهای مدنی در زمینه مطالبه گری اجتماعی وظیفه خود را در حوزه اجتماعی به خوبی انجام نداده اند و برنامه جامع برای نهادهای اجتماعی وجود ندارد.
این فعال اجتماعی گفت: باید در این مقوله سیاستگذاری صورت گیرد و لازمه آن آموزش و فرهنگ سازی در حوزه اجتماعی از سطوح پایین است.
آقاخانی افزود: آموزش حقوق دیده بانی اجتماعی باید از مدارس شروع شود و این حوزه و مضوعات حقوق شهروندی از سنین پایین نهادینه شود.
وی اظهار کرد: در مدارس، آموزش های لازم و جامع در حوزه اجتماعی وجود ندارد و به جای اینکه به دانش آموزان فرهنگ زندگی در اجتماع را آموزش دهیم، ضرب و تقسیم تعلیم می شود.
این فعال اجتماعی گفت: مدیریت اجتماعی مولفه های مختلفی دارد که یکی از آن ها استفاده از ظرفیت مردمی و ایجاد گفتمان اثربخش در پیشیرد امور است و مقوله دیده بان اجتماعی و نظارت و مشارکت در راهبردهای کاهش آسیب و افزایش سرمایه واجتماعی باید با مشارکت آگاهانه و حس تعلق بالا و پیوندهای اصولی مردم و دولتمردان حاصل شود.
آقاخانی افزود: برای مثال اتفاقی که در حوزه محیط زیست با راه اندازی مدارس طبیعت افتاده است تا اندازه ای موفق بوده و دانش آموزان با اصول محیط زیست آشنا شده اند.
وی اظهار کرد: نیاز به راه اندازی مدارس اجتماعی بیش از پیش با توجه به حجم بالا آسیب های اجتماعی به چشم می خورد تا درچارچوب شعائر اسلامی کشور و با تکیه بر قوانینن مترقی زندگی اجتماعی که اسلام دارد آشنا و آموزش داده شود.
مدرس دانشگاه های استان مرکزی گفت: دیده بان اجتماعی یکی از مواردی است که در قالب یکی از فرازهای مهم نهج البلاغه توسط حضرت علی (ع) در سال های دور مطرح شده است.
آقاخانی افزود: مقوله حقوق مردم به حاکمیت و لزوم امر به معروف ونهی از منکر مسئولان توسط مردم، یکی از سرفصل های مهم اجتماعی اسلام در قالب دیده بان اجتماعی است که در کنار دیده بان اجتماعی وظیه اجرای مسائل و کمبودهای اجتماعی را از طریق مشارکت آگاهانه آحاد مردم فراهم می کند.
یک جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک نیز گفت: وجود طیفی از آسیب و بزه برای هر جامعه ای محتمل است اما رصد و نظارت بهینه و برنامه های پیشگیرانه و کاربردی می تواند به عنوان ظرفیتی مهم از رشد بی رویه آسیب ها جلوگیری کند.
فرزاد نوابخش افزود:ارزیابی میزان اثرگذاری مرکز دیده بان اجتماعی استان مرکزی به عنوان ظرفیت نو در کنترل آسیب های اجتماعی نیاز به تحقیق و مطالعه دقیق دارد و تنها با تاسیس یم مرکز نمی توان انتظار داشت آسیب های اجتماعی بهبود و درمان شود چرا که ماهیت آسیب ها چند وجهی است و در این راستا همگرایی مدیریتی نیاز است.
وی توضیح داد: آسیب های اجتماعی معلول مجموعه ای از شرایط اجتماعی هستند و تا آن شرایط اجتماعی به سمت مطلوب تغییر نکنند، خصلت آسیب زایی و تولید بحران اجتماعی هم برقرار خواهد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک افزود: ایده راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی گامی حرفه ای و مناسب در بهتر شدن اوضاع و ترسیم آینه جامعه از آسیب ها و کاستی ها خواهد بود اما باید جایگاه این مرکز تثبیت شود و پیوند آن با بخش های تصمیم ساز به درستی تعریف و مستحکم شود تا بتواند دستاوردهای علمی را چون مرهمی برای زخم های کهنه دخیل کند وگرنه یافته ها و تلاش های آن نمی تواند گره گشا باشد.
کارشناسان و دست اندرکاران امور اجتماعی استان مرکزی بر این باورند که راه اندازی مرکز دیده بان اجتماعی اتفاقی مهم در راهبری امور مدیریتی فرهنگی و اجتماعی این خطه است که باید حمایت شود و در بازه های زمانی مشخصی با رصد عملکرد آن نقاط ضعف رفع شود.
آنان معتقدند که برنامه ریزی برای تقویت سواد اجتماعی و فرهنگی در لایه های مختلف جمعیتی استان و هدفگذاری علمی در بهبود مشارکت اجتماعی و ایجاد نشاط اجتماعی از موضوعاتی است که انتظار است درآینده نزدیک در روند فعالیت های مرکز دیده بان اجتماعی نشانه ها و نتای آن در جامعه نمود داشته باشد.
6991/6013/
کپی شد
