روستای وفس با مختصات جغرافیایی 49 درجه 22 درجه طول شرقی در 15 کیلومتری کمیجان در 105 کیلومتری شهر اراک قرار دارد و از شمال غرب به کوی قلعه گیری و از جنوب شرقی به کوه دزلی محدود می شود.
این روستا به عنوان کانون یکی از زبان های شیرین فارسی قدیم مطرح است و با توجه به متون اوستایی، پهلوی و سبک شناسی گویش، زبان تاتی که امروز بین مردمان این منطقه رایج است از نظر زبان شناسان شاخه ای از زبان های مادی است و تمامی مختصات زبان را دارد.
در ایران باستان از آنجا که تبدیل حروف در زبان های ایرانی رایج بوده می توان احتمال داد کلمه ویس اوستایی، پهلوی به معنی دهکده و روستا تبدیل به وفس شده است.
این روستای سرسبز و زیبا 2 هزار نفر جمعیت داردکه شیعی مذهب هستند و تکلم آنان به زبان تاتی جلوه خاصی برای گردشگران دارد.
شغلی اصلی ساکنان روستای وفس کشاورزی و دامپروری است و محصولاتی مانند گردو، بادام و لبنیات را تولید می کنند و علاوه بر آن ساکنان این روستا با هنرمندی تمام در حوزه صنایع دستی،بافت زیراندازهای نفیس و زیبا و رودوزی سنتی نیز تبحر خاص دارند.
این روستا دارای بافتی تاریخی است و چینش و قرار گیری گوچه ها و خانه ها در کنار طبیعت سرسبز و واقع شدن آن در دل ارتفاعات سر به فلک کشیده شده صحنه های استثنایی و دیدنی را دارد که هر گردشگری از آن اذت می برد.
وجود ارتفاعات متعدد در این منطقه بستری مناسب برای ورزش کوهستانی و تقویت زیرساخت های ورزشی برای گردشگران است.
کوهنوردی و غارنوردی با وجود ارتفاعاتی نظیر کوه قلنجه با ارتفاع 2 هزار و 745 متری در زاویه جنوبی روستا و مناطق پست اما، مصفا در شمال وفس با ارتفاعی کمتر از یکهزار و 550 متر از ظرفیت های طبیعی بالقوه این خطه است که می تواند موجب رونق گردشگری ورزشی شود.
پس از کوه قلنچه، ارتفاعات هرسهول، دی نسا، قلعه کهنه، گااول، ماندر، گاپو، حاجی رضوان، کله موشمای، دبرین، خیبر و آبی رنگ به عنوان مناطق کوهستانی مرتفع و مهم این منطقه با طبیعتی زیبا خود نمایی می کند.
گسترش سازه های آهکی و دولومیتی در طول زمانی بس دراز در پیکره ارتفاعات منطقه وفس خالق یکی از اعجاب انگیز ترین کلکسیون های طبیعی در مجموعه غار قلعه جوق شده که این ظرفیت گردشگری نیز به عنوان جاذبه ای پر طرفدار باید در کانون توجه قرار گیرد.
روستای وفس به لحاظ بافت کالبدی و نوع معماری خانه ها، ابنیه مذهبی و خدمات عمومی بسیار جذاب و دیدنی است خانه های مسکونی روستا با بافتی متراکم در یک طبقه با ایوانی در پیش و پوشش بام مسطح بر دامنه کوه ها ساخته شده اند و در یک نگاه در توازن مصالح طبیعی و چینش آن ها معماری روستای ماسوله در ذهن تداعی می شود.
وفس، از نظر گردشگری مذهبی نیز جاذبه های قوی دارد و وجود 16 مسجد در این روستا به ویژه مسجد جامع که هفت قرن است صلابت خود را حفظ کرده حال و هوایی روحانی و معنوی برای گردشگران ایجاد می کند.
در روستای وفس علاوه بر مساجد، بارگاه امامزاده حسین موسوم به (حاج رضوان)، امامزاده اسماعیل و امامزاده یحیی نیز، هر یک علاوه بر کارویژه های قوی دینی و معنوی به عنوان کانون همگرایی و وحدت ساکنین نیز مطرح هستند و به عنوان فضاهای اجتماعی و فرهنگی مهم روستا تلقی می شوند.
زیارتگاه حاجی رضوان وفس متعلق به شاهزاده حسین(ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که دارای کرامات بسیاری است و هرسال افراد زیادی را از شهرهای دور و نزدیک به خصوص اراک، تهران، قم، کمیجان، همدان و روستاهای اطراف به سمت خود می کشاند.
حاجی رضوان نام کوهی در شمال کمیجان است که برای مردم کمیجان از نظر اعتقادی و معنوی از جایگاه خاص و مهمی برخوردار است و واقع شدن این امامزاده بر فراز این کوه موجب شده که در اصطلاح محلی این زیارتگاه به حاجی رضوان شهرت یابد.
تعزیه گردانی و عزاداری یکی دیگر از جاذبه های ارزشمند و مهم در روستای وفس است که به نظر می رسد خاستگاه آن به بیش از 220 سال قبل برسد.
تعزیه خوانان وفسی هر سال در ماه های محرم و صفر آیین های پرشور سوگ برپا می کنند وظرافت و لطافت طبع و اجرای تعزیه ها به گونه ای است که آوازه هیات های عزاداری این روستا به سراسر ایران رسیده و هر سال تعداد کثیری برای دیدار این نمایش های آیینی و مذهبی به وفس سفر می کنند.
یکی از ویژگی های تعزیه وفس حفظ نمادها و علایم و رنگ ها، خواندن اشعار نغز و حرکت کاروان های ملبس و نشان های عاشورایی است.
در وفس از دیرباز صنایع دستی به عنوان بخشی از زندگی روزمره مردم این دیار مطرح بوده به ویژه قالیبافی از بیش از یک قرن قبل به عنوان بخشی از برنامه اقتصادی و درآمدزایی خانواده ها مطرح است.
دیدن کارگاه های بافت قالی و تجربه گره زنی خامه بر تارهای دار قالی شاید یکی از جذابیت ها و آرزوی هزاران گردشگری است که روستاگردی را می پسندند و این بار در وفس این گردشگران قالی هایی را می بینند که باغ هزار رنگ و نقش است.
هنر گیوه بافی و ساخت تخته گیوه نیز از مدت ها قبل در وفس رواج داشته به طوری که گیوه وفسی در بین کسانی که این پاپوش سنتی را می پسندند نامی آشنا است.
بافت تخته کشی گیوه حرفه ای ظریف و خاص است که در وفس شغلی ویژه محسوب می شود و عده ای در تابستان و زمستان به آن اشتغال دارند.
علاوه بر این بافت انواع دستکش ها و جوراب های پشمی رنگین و سوزن دوزی ، سبد بافی، نمدمالی و جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی و سوغات این دیار است .
گردشگرانی که به وفس سفر می کنند می دانند که انواع خشکبار و میوه های فرآوری شده، کشمش و لبنیات تازه و طبیعی، شیره انگور و غذاهای محلی را نباید از دست بدهند.
وفس، دیار مردان علم و ادب نیز هست و از شخصیت های آن می توان آیت الله شیخ عبدالنبی وفسی عراقی (مرجع تقلید) ، سید عبدالحمید (اولین شهید مشروطیت)، حاج محمد خان دارابی (حکیم گیاهی، سید محمود نبوی (اولین وکیل دادگستری ایران) محمدرضا اشراق (اولین قاضی دیوان عالی کشور را نام برد که احیای مکان تولد و زندگی آنان و ایجاد موزه مفاخر این بزرگان در روستا می تواند بعد دیگری از جاذبه های گردشگری باشد.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در این خصوص گفت: روستای وفس به دلیل دارا بودن شرایط از جمله آب و هوا، بافت تاریخی، طبیعت به عنوان روستای هدف گردشگری انتخاب شده است.
سید حسن حسینی افزود: ایجاد کمپ گردشگری به عنوان زیر ساخت مناسب برای جذب گردشگر شامل انجام مطالعات و ساخت سرویس بهداشتی از جمله اقدامات انجام شده توسط میراث فرهنگی در این خصوص است.
وی اظهار کرد: یک میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی و 980 میلیون ریال از اعتبارات استانی به منظور تقویت زیرساخت های گردشگری و حفظ داشته های فرهنگی و تاریخی از سال 89 لغایت 93 در این راستا هزینه شده است.
حسینی بیان کرد: وفس جز مناطق مصوب نمونه گردشگری و روستاهای هدف گردشگری است که با توجه به مطالعات انجام شده برآورد می شود پنج میلیارد ریال دیگر نیاز است تا بتوان یک کمپ گردشگری با امکانات کامل در راستای معرفی کامل این روستا به گردشگران ایجاد کرد.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تصریح کرد: بر اساس مکاتبات با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مقرر شده هر گونه ساخت و ساز، تعریض معابر و ساخت میدان در وفس تحت نظر اداره میراث فرهنگی باشد چرا که ا حفظ بافت تاریخی روستا از اولویت های این اداره است و تا کنون محقق شده و از ارزش های روستا محسوب می شود.
حسینی ، در خصوص ایجاد سایت موزه در روستای وفس اظهار کرد: ساخت این مهم به دلیل حضور مالکان شخصی و اهالی روستا امکان پذیر نیست اما، با توجه به این امر که بسیاری از روستاییان وسایل قدیمی و تاریخی را جمع آوری و در محل زندگی خود نگه می دارند هر خانه می تواند یک موزه باشد که اداره میراث فرهنگی نیز از این بخش خصوصی حمایت های لازم را به عمل می آورد.
وی خاطر نشان کرد: در راستای اقدام هر خانه یک موزه اداره میراث فرهنگی از آمادگی لازم برای ارائه وسایل مربوطه از جمله ویترین برای نمایش اشیای قدیمی برخوردار است تا هر فرد بتواند موزه شخصی خود را راه اندازی کند.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، برگزاری دوره های آموزشی برای دهیارها، شوراها و اهالی برخی از روستاها که گردشگر به آن روستا ورود پیدا می کند، توسعه اقامتگاه های بوم گردی برای کلیه روستاها، صدور مجوز برای اقامت های بوم گردی و ارائه تسهیلات توسط صندوق کارآفرینی امید از 500 میلیون تا یک میلیارد ریال در راستای تبدیل خانه های قدیمی به اقامتگاه های بوم گردی را از جمله اقدامات انجام شده جهت جذب گردشگران به مناطق هدف گردشگری از جمله وفس عنوان کرد.
حسینی، اجرای طرح های گردشگری در روستاهای هدف باعث می شود امکانات و زیرساخت های لازم برای گردشگر فراهم شود و مدت ماندگاری و اقامت مسافر در آن منطقه بیشتر شود.
وی در ادامه گفت: اجرای این طرح موجب ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و رونق اقتصادی در روستاهای هدف گردشگری از جمله وفس است.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، معرفی روستاها و مناطق گردشگری در بروشورها، سایت و چاپ یک کتابچه با عنوان بسته سرمایه گذاری برای جذب سرمایه گذار در این بخش را نیز از دیگر اقدامات انجام شده در راستای معرفی مناطق گردشگری استان عنوان کرد.
روستای وفس با مساحت تقریبی 20 کیلومتر مربع و دارای 509 خانوار با یکهزار و 607 نفر است و به گفته اهالی، سالانه به طور متوسط حدود10 هزار گردشگر از نقاط مختلف ایران به ویژه تهران ، اصفهان و همدان از آن دیدن می کنند که بیشتر آنان در فصول بهار و تابستان و ایام عزاداری های ماه محرم و آیین های سوگ و تعزیه به این روستا می آیند.
روستای وفس از شمال به شهرستان ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از شرق به تفرش محدود می شود و با حصاری از ارتفاعات زیبا احاطه شده که با گونه های متنوع زیستی و سبز این خطه را به گوشه ای از بهشت تبدیل کرده است.
7114/6013خبرنگار: شیما کریمی*** انتشاردهنده: مژگان حیدری
انتهای پیام این روستا به عنوان کانون یکی از زبان های شیرین فارسی قدیم مطرح است و با توجه به متون اوستایی، پهلوی و سبک شناسی گویش، زبان تاتی که امروز بین مردمان این منطقه رایج است از نظر زبان شناسان شاخه ای از زبان های مادی است و تمامی مختصات زبان را دارد.
در ایران باستان از آنجا که تبدیل حروف در زبان های ایرانی رایج بوده می توان احتمال داد کلمه ویس اوستایی، پهلوی به معنی دهکده و روستا تبدیل به وفس شده است.
این روستای سرسبز و زیبا 2 هزار نفر جمعیت داردکه شیعی مذهب هستند و تکلم آنان به زبان تاتی جلوه خاصی برای گردشگران دارد.
شغلی اصلی ساکنان روستای وفس کشاورزی و دامپروری است و محصولاتی مانند گردو، بادام و لبنیات را تولید می کنند و علاوه بر آن ساکنان این روستا با هنرمندی تمام در حوزه صنایع دستی،بافت زیراندازهای نفیس و زیبا و رودوزی سنتی نیز تبحر خاص دارند.
این روستا دارای بافتی تاریخی است و چینش و قرار گیری گوچه ها و خانه ها در کنار طبیعت سرسبز و واقع شدن آن در دل ارتفاعات سر به فلک کشیده شده صحنه های استثنایی و دیدنی را دارد که هر گردشگری از آن اذت می برد.
وجود ارتفاعات متعدد در این منطقه بستری مناسب برای ورزش کوهستانی و تقویت زیرساخت های ورزشی برای گردشگران است.
کوهنوردی و غارنوردی با وجود ارتفاعاتی نظیر کوه قلنجه با ارتفاع 2 هزار و 745 متری در زاویه جنوبی روستا و مناطق پست اما، مصفا در شمال وفس با ارتفاعی کمتر از یکهزار و 550 متر از ظرفیت های طبیعی بالقوه این خطه است که می تواند موجب رونق گردشگری ورزشی شود.
پس از کوه قلنچه، ارتفاعات هرسهول، دی نسا، قلعه کهنه، گااول، ماندر، گاپو، حاجی رضوان، کله موشمای، دبرین، خیبر و آبی رنگ به عنوان مناطق کوهستانی مرتفع و مهم این منطقه با طبیعتی زیبا خود نمایی می کند.
گسترش سازه های آهکی و دولومیتی در طول زمانی بس دراز در پیکره ارتفاعات منطقه وفس خالق یکی از اعجاب انگیز ترین کلکسیون های طبیعی در مجموعه غار قلعه جوق شده که این ظرفیت گردشگری نیز به عنوان جاذبه ای پر طرفدار باید در کانون توجه قرار گیرد.
روستای وفس به لحاظ بافت کالبدی و نوع معماری خانه ها، ابنیه مذهبی و خدمات عمومی بسیار جذاب و دیدنی است خانه های مسکونی روستا با بافتی متراکم در یک طبقه با ایوانی در پیش و پوشش بام مسطح بر دامنه کوه ها ساخته شده اند و در یک نگاه در توازن مصالح طبیعی و چینش آن ها معماری روستای ماسوله در ذهن تداعی می شود.
وفس، از نظر گردشگری مذهبی نیز جاذبه های قوی دارد و وجود 16 مسجد در این روستا به ویژه مسجد جامع که هفت قرن است صلابت خود را حفظ کرده حال و هوایی روحانی و معنوی برای گردشگران ایجاد می کند.
در روستای وفس علاوه بر مساجد، بارگاه امامزاده حسین موسوم به (حاج رضوان)، امامزاده اسماعیل و امامزاده یحیی نیز، هر یک علاوه بر کارویژه های قوی دینی و معنوی به عنوان کانون همگرایی و وحدت ساکنین نیز مطرح هستند و به عنوان فضاهای اجتماعی و فرهنگی مهم روستا تلقی می شوند.
زیارتگاه حاجی رضوان وفس متعلق به شاهزاده حسین(ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که دارای کرامات بسیاری است و هرسال افراد زیادی را از شهرهای دور و نزدیک به خصوص اراک، تهران، قم، کمیجان، همدان و روستاهای اطراف به سمت خود می کشاند.
حاجی رضوان نام کوهی در شمال کمیجان است که برای مردم کمیجان از نظر اعتقادی و معنوی از جایگاه خاص و مهمی برخوردار است و واقع شدن این امامزاده بر فراز این کوه موجب شده که در اصطلاح محلی این زیارتگاه به حاجی رضوان شهرت یابد.
تعزیه گردانی و عزاداری یکی دیگر از جاذبه های ارزشمند و مهم در روستای وفس است که به نظر می رسد خاستگاه آن به بیش از 220 سال قبل برسد.
تعزیه خوانان وفسی هر سال در ماه های محرم و صفر آیین های پرشور سوگ برپا می کنند وظرافت و لطافت طبع و اجرای تعزیه ها به گونه ای است که آوازه هیات های عزاداری این روستا به سراسر ایران رسیده و هر سال تعداد کثیری برای دیدار این نمایش های آیینی و مذهبی به وفس سفر می کنند.
یکی از ویژگی های تعزیه وفس حفظ نمادها و علایم و رنگ ها، خواندن اشعار نغز و حرکت کاروان های ملبس و نشان های عاشورایی است.
در وفس از دیرباز صنایع دستی به عنوان بخشی از زندگی روزمره مردم این دیار مطرح بوده به ویژه قالیبافی از بیش از یک قرن قبل به عنوان بخشی از برنامه اقتصادی و درآمدزایی خانواده ها مطرح است.
دیدن کارگاه های بافت قالی و تجربه گره زنی خامه بر تارهای دار قالی شاید یکی از جذابیت ها و آرزوی هزاران گردشگری است که روستاگردی را می پسندند و این بار در وفس این گردشگران قالی هایی را می بینند که باغ هزار رنگ و نقش است.
هنر گیوه بافی و ساخت تخته گیوه نیز از مدت ها قبل در وفس رواج داشته به طوری که گیوه وفسی در بین کسانی که این پاپوش سنتی را می پسندند نامی آشنا است.
بافت تخته کشی گیوه حرفه ای ظریف و خاص است که در وفس شغلی ویژه محسوب می شود و عده ای در تابستان و زمستان به آن اشتغال دارند.
علاوه بر این بافت انواع دستکش ها و جوراب های پشمی رنگین و سوزن دوزی ، سبد بافی، نمدمالی و جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی و سوغات این دیار است .
گردشگرانی که به وفس سفر می کنند می دانند که انواع خشکبار و میوه های فرآوری شده، کشمش و لبنیات تازه و طبیعی، شیره انگور و غذاهای محلی را نباید از دست بدهند.
وفس، دیار مردان علم و ادب نیز هست و از شخصیت های آن می توان آیت الله شیخ عبدالنبی وفسی عراقی (مرجع تقلید) ، سید عبدالحمید (اولین شهید مشروطیت)، حاج محمد خان دارابی (حکیم گیاهی، سید محمود نبوی (اولین وکیل دادگستری ایران) محمدرضا اشراق (اولین قاضی دیوان عالی کشور را نام برد که احیای مکان تولد و زندگی آنان و ایجاد موزه مفاخر این بزرگان در روستا می تواند بعد دیگری از جاذبه های گردشگری باشد.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در این خصوص گفت: روستای وفس به دلیل دارا بودن شرایط از جمله آب و هوا، بافت تاریخی، طبیعت به عنوان روستای هدف گردشگری انتخاب شده است.
سید حسن حسینی افزود: ایجاد کمپ گردشگری به عنوان زیر ساخت مناسب برای جذب گردشگر شامل انجام مطالعات و ساخت سرویس بهداشتی از جمله اقدامات انجام شده توسط میراث فرهنگی در این خصوص است.
وی اظهار کرد: یک میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی و 980 میلیون ریال از اعتبارات استانی به منظور تقویت زیرساخت های گردشگری و حفظ داشته های فرهنگی و تاریخی از سال 89 لغایت 93 در این راستا هزینه شده است.
حسینی بیان کرد: وفس جز مناطق مصوب نمونه گردشگری و روستاهای هدف گردشگری است که با توجه به مطالعات انجام شده برآورد می شود پنج میلیارد ریال دیگر نیاز است تا بتوان یک کمپ گردشگری با امکانات کامل در راستای معرفی کامل این روستا به گردشگران ایجاد کرد.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تصریح کرد: بر اساس مکاتبات با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مقرر شده هر گونه ساخت و ساز، تعریض معابر و ساخت میدان در وفس تحت نظر اداره میراث فرهنگی باشد چرا که ا حفظ بافت تاریخی روستا از اولویت های این اداره است و تا کنون محقق شده و از ارزش های روستا محسوب می شود.
حسینی ، در خصوص ایجاد سایت موزه در روستای وفس اظهار کرد: ساخت این مهم به دلیل حضور مالکان شخصی و اهالی روستا امکان پذیر نیست اما، با توجه به این امر که بسیاری از روستاییان وسایل قدیمی و تاریخی را جمع آوری و در محل زندگی خود نگه می دارند هر خانه می تواند یک موزه باشد که اداره میراث فرهنگی نیز از این بخش خصوصی حمایت های لازم را به عمل می آورد.
وی خاطر نشان کرد: در راستای اقدام هر خانه یک موزه اداره میراث فرهنگی از آمادگی لازم برای ارائه وسایل مربوطه از جمله ویترین برای نمایش اشیای قدیمی برخوردار است تا هر فرد بتواند موزه شخصی خود را راه اندازی کند.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، برگزاری دوره های آموزشی برای دهیارها، شوراها و اهالی برخی از روستاها که گردشگر به آن روستا ورود پیدا می کند، توسعه اقامتگاه های بوم گردی برای کلیه روستاها، صدور مجوز برای اقامت های بوم گردی و ارائه تسهیلات توسط صندوق کارآفرینی امید از 500 میلیون تا یک میلیارد ریال در راستای تبدیل خانه های قدیمی به اقامتگاه های بوم گردی را از جمله اقدامات انجام شده جهت جذب گردشگران به مناطق هدف گردشگری از جمله وفس عنوان کرد.
حسینی، اجرای طرح های گردشگری در روستاهای هدف باعث می شود امکانات و زیرساخت های لازم برای گردشگر فراهم شود و مدت ماندگاری و اقامت مسافر در آن منطقه بیشتر شود.
وی در ادامه گفت: اجرای این طرح موجب ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و رونق اقتصادی در روستاهای هدف گردشگری از جمله وفس است.
سرپرست معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، معرفی روستاها و مناطق گردشگری در بروشورها، سایت و چاپ یک کتابچه با عنوان بسته سرمایه گذاری برای جذب سرمایه گذار در این بخش را نیز از دیگر اقدامات انجام شده در راستای معرفی مناطق گردشگری استان عنوان کرد.
روستای وفس با مساحت تقریبی 20 کیلومتر مربع و دارای 509 خانوار با یکهزار و 607 نفر است و به گفته اهالی، سالانه به طور متوسط حدود10 هزار گردشگر از نقاط مختلف ایران به ویژه تهران ، اصفهان و همدان از آن دیدن می کنند که بیشتر آنان در فصول بهار و تابستان و ایام عزاداری های ماه محرم و آیین های سوگ و تعزیه به این روستا می آیند.
روستای وفس از شمال به شهرستان ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از شرق به تفرش محدود می شود و با حصاری از ارتفاعات زیبا احاطه شده که با گونه های متنوع زیستی و سبز این خطه را به گوشه ای از بهشت تبدیل کرده است.
7114/6013خبرنگار: شیما کریمی*** انتشاردهنده: مژگان حیدری
کپی شد
