ساماندهی دماوند در انتظار تصویب طرح جامع مدیریت

به گزارش ایرنا، نخستین نشست کارگروه صیانت از دماوند سال گذشته به ریاست معاونت وقت امور عمرانی استانداری مازندران و با شرکت ادارات درگیر استانی و ملی از جمله فدراسیون کوهنوردی  برگزار و طرح ساماندهی شامل الزامی شدن صدور مجوز برای صعود ، کم کردن مجوز صعود کوهنوردان آماتور، محدود شدن نقاط صعود ، کاهش ساخت و ساز و مرتفع سازی، پاکسازی زباله ها در دماغه و دامنه برای صیانت از بام ایران مصوب شده بود.

بررسی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که به جز پاکسازی نیم بند زباله و تعطیلی چند معدن، سایر بندهای این مصوبه به دلیل آنچه که نبود طرح جامع مدیریت نامیده می شود، به مرحله اجرا نرسیده است و همچنان فرسایش ، بام ایران را تهدید می کند.

در طرح جامع مدیریت قرار است وظایف دستگاههای مرتبط مشخص و انجام آنها الزامی شود.

بر اساس آماری که رئیس فدراسیون کوهنوردی ارائه داده ، حدود ۲۰۰ باشگاه کوهنوردی در ایران فعالیت دارند و سالانه ۲۰ تا ۲۵ هزار کوهنورد حرفه ای به قله دماوند صعود می کنند. این میزان صعود بر اساس اظهار کارشناسان سه برابر ظرفیت بام ایران است.
آمارهای جدید نشان می دهد که حدود دو هزار نفر از متقاضیان صعود به قله دماوند را گردشگران و کوهنوردان خارجی تشکیل می دهند.
مدیریت چندگانه 
رئیس هیات کوهنوردی مازندران مدیریت چندگانه را مشکل اصلی در اجرایی نشدن تمام و کمال طرح ساماندهی دانست و به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایط فعلی به دلیل نبود مدیریت متمرکز برای قله دماوند، هر تصمیمی برای حفاظت از بام ایران بی نتیجه باقی می ماند.
هادی مستانی افزود: چند مدیریتی حاکم بر قله دماوند باعث شده تا طرح های محدود سازی تردد ، راههای دسترسی و محدود کردن صعود کوهنوردان آماتور و سایر برنامه ها قابلیت اجرایی نگیرد و تاکنون چندین بار نیز فدراسیون کوهنوردی نسبت به این مدیریت چندگانه اعتراض خود را به مراجع اصلی از جمله استانداری اطلاع داده که به نظر می سد ترتیب اثر داده نشد.
وی گفت: فدراسیون کوهنوردی برای حفاظت از قله دماوند به خصوص در حوزه زیست محیطی، طرح اجباری کردن جمع آوری زباله و انتقال آن به پایین دست را به اجرا گذاشت و این کار از سوی کوهنوردان در حال انجام است و در پایین دست نیز این زباله جمع آوری و از محل انتقال داده می شود.
مستانی در مورد اقامت شبانه کوهنوردان آماتور در دامنه دماوند هم اظهار داشت : اکثر کوهنوردانی که به قله دماوند صعود می کنند در ارتفاع حدود سه هزار متری چادر می زنند و پس از اقامت شبانه، آن محل را ترک می کنند و برای کوهنوردان حرفه ای که برای صعود به ارتفاع ۴۲۰۰ متری می روند نیز فدراسیون پناهگاه با ۸۰ تخت ساماندهی کرده است.
اجرای نیم بند 
معاون فنی اداره کل محیط زیست مازندران هم به خبرنگار ایرنا گفت: اگر چه وضعیت بام ایران در سال جاری نسبت به سال قبل و پیش از تشکیل کارگروه صیانت با اجرای برخی از بندهای طرح ساماندهی از جمله جمع آوری زباله، محدودیت راههای دسترسی و جلوگیری از بلند مرتبه سازی در حاشیه دماوند نسبت به گذشته بهتر شد، ولی همچنان برخی از بندهای مهم از جمله محدود کردن تعداد کوهنوردان به خصوص آماتورها اجرایی نشده است.
علی اکبر یداللهی افزود: بیشترین فشار به دماوند از سوی کوهنوردان آماتور وارد می شود به طوری که این گروه بدون توجه به مسایل زیست محیطی از هر گذرگاه قابل دسترسی برای صعود استفاده می کنند و این کار فرسایش بام ایران را افزایش داده و باعث از بین رفتن خاک و پوشش گیاهی شده است.
وی به تعطیلی تعدادی از معادن شن و ماسه حوالی دماوند نیز اشاره کرد و اظهار داشت: در سال گذشته ۸ معدن در حاشیه قله دماوند فعال بود که با پیگیری محیط زیست و کارگروه صیانت تاکنون فعالیت هفت معدن تعطیل شد و بزودی آخرین نسل معدن موجود نیز فعالیتش متوقف خواهد شد تا آلودگی زیست محیطی ناشی از گرد و غبار این معادن در دامنه کوه کاهش یابد.
این مسئول نبود مدیریت متمرکز را عامل اصلی در اجرای نیم بند طرح ساماندهی دماوند دانست و گفت: با تصویب طرح مدیریت جامع، متولی اصلی برای بام ایران انتخاب می شود و سازمان مدیریت نیز موظف به تخصیص اعتبار برای اجرای طرح خواهد شد و در این صورت می تواند با تقسیم وظایف در لوای مدیریت واحد کارها را پیش برد.
تردد زیاد، تهدید مهم
معاون فنی اداره کل محیط زیست مازندران نگرانی اصلی سازمان متبوعش را کم نشدن تردد کوهنوردان به خصوص آماتورها دانست و هشدار داد که از ناحیه تردد آماتورها بیشترین فشار به دماوند وارد می شود.

وی توضیح داد: هم اکنون به دلیل آماده نشدن نرم افزار صدور مجوز از سوی فدراسیون کوهنوردی ، همچنان بام ایران با تردد بیش از ظرفیت کوهنوردان از جمله کوهنوردان آماتور مواجه است و لازم است فدراسیون با راه اندازی نرم افزار، آمار تردد را محدود کند.
یداللهی گفت: فدراسیون کوهنوردی باید کار صدور مجوز صعود به بام ایران را به هیات کوهنوردی استان واگذار کند تا با این کار هم درآمد ناشی از آن به استان مازندران برسد و هم این که این هیات بتواند تردد کوهنوردان را ساماندهی و نرم افزار مورد نیاز را راه اندازی کند.
وی اضافه کرد : در شرایط فعلی درآمد ناشی از صعود به دماوند و سایر درآمدهای مرتبط شامل اجاره قاطر باربری به جیب فدراسیون و نهادهای مستقر در پایتخت می رود و از این محل هیچ سودی جز تخریب دماوند به استان مازندران نمی رسد و نبود درآمد هم موجب شده تا طرح های ساماندهی نیز به درستی اجرایی نشود.
یداللهی کاهش میزان تردد کنونی به یک سوم را مهمترین مطالبه محیط زیست مازندران دانست و گفت: اگر فدراسیون کوهنوردی نتواند محدود سازی تردد را عملیاتی کند، امکان توقف صعود همانند آنچه که در سال گذشته رخ داده، وجود دارد.
مهرماه سال گذشته محیطز یست مازندران به دلیل آنچه که صعود بی رویه به دماوند اعلام شد برای جلوگیری از فرسایش ، برنامه صعود را حدود یک ماه ممنوع کرد که پس از آن با پادرمیانی فدراسیون کوهنوردی و وعده این فدراسیون برای ساماندهی ، این ممنوعیت برداشته شد.
مدیریت جامع تنها راه برون رفت 
رئیس کارگروه صیانت از دماوند هم عملیاتی شدن طرح ساماندهی را در گروه تصویب طرح مدیریت جامع دانست و تاکید کرد: در شرایط فعلی بخشی از بندهای طرح ساماندهی دماوند که شامل محدود کردن راههای دسترسی و جمع آوری زباله می شود، در حال انجام است.
محمد محمدی تاکامی به خبرنگار ایرنا گفت: برای تحقق تمام برنامه های طرح ساماندهی ، طرح مدیریت جامع در دستور کار قرار گرفت که با تصویب این طرح، یکی از دستگاههای مرتبط به عنوان متولی طرح ساماندهی انتخاب می شود و سایر دستگاهها بر اساس برنامه مصوب کارها را طبق وظیفه پیش می برند.
وی وعده داد که بزودی در نشست کارگروه صیانت، طرح مدیریت جامع دماوند تصویب و اجرایی خواهد شد.
مدیرکل دفتر فنی استانداری مازندران مهمترین مزیت تصویب طرح مدیریت جامع را تعیین تکلیف مدیریت دماوند دانست و اظهار داشت: براساس این طرح مدیریت اجرای طرح ساماندهی به یکی از دستگاههای مرتبط واگذار می شود تا مصوبات کارگروه زیر نظر این مدیریت و با نظارت کارگروه عملیاتی شود.
وی افزود: برای ساماندهی تردد در قله دماوند نیاز به راه اندازی نرم افزار داریم که سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در دست تدوین دارد و با راه اندازی این سایت در قالب ساماندهی از تردد غیر ضرور و رها شدگی فعلی کوهنوران به قله دماوند جلوگیری می شود.
قله دماوند به عنوان بام ایران و سمبل مازندران با شهرتی جهانی یکی از منحصر به فردترین جاذبه‌های طبیعی ایران به شمار می‌رود که در ۷۵ کیلومتری جنوب غربی شهر آمل در البرز مرکزی و بخش لاریجان قرار دارد.
مسیر دسترسی به بام ایران در کیلومتر ۷۰ آمل به تهران در آبادی پل‌مون از جاده‌ هراز جدا می‌شود که به جاده آبگرم رینه معروف است .
کوه دماوند در سی ‌ام تیر ماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و از سال ۱۳۸۱ به عنوان اثر طبیعی ملی در شمار مناطق چهارگانه ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفت .
قله دماوند در فرهنگ ایرانی مظهر پایداری و استواری است و از گونه‌های مهم گیاهی آن می‌توان از بومادران ، پیر گیاه دماوندی ، اسپرس کوهی و گون نام برد. دماوند به همراه کویر لوت و جزیره قشم به عنوان سه نامزد ایران برای ثبت در فهرست جهانی آثار طبیعی یونسکو انتخاب شدند. اگر چه پرونده " دیو سپید " قصه های شاهنامه برای ثبت جهانی ناقص تشخیص داده شد ولی با این حال ، تلاش برای ثبت جهانی این اثر طبیعی ادامه دارد.
۶۹۸۲/۱۶۵۴