تالاب هامون سال ها به عنوان منبع درآمد و نان رسان خانواده های سیستان بوده اما خشکسالی های چند‌سال اخیر تنها منبع درآمد مردم را از آنان سلب کرده و 650 صیاد را به بیکاری کشانده است.
ایلنا : برای اولین بار وارد روستای تخت عدالت، روستایی در نزدیکی مرز و در بخش‌قرقری منطقه سیستان می‌شوم تا تجربه ای از شمال سیستان و بلوچستان را در نوشته هایم ثبت کنم .
اولین تصویری که پس از شنیدن کلمه تالاب در ذهن انسان شکل می‌گیرد پر آبی سرسبزی و وفور نعمات الهی است اما در روستای تخت عدالت تا چشم می‌رود خشکی تالاب هامون ناامیدی را مهمان دلهایمان می کند. وارد روستای تخت عدالت می شویم کمی جلوتر که می رویم اسکله صیادی روستای تخت عدالت است و در چند‌کیلومتری این اسکله مرز میان ایران و‌افغانستان .
اسکله‌ای که آب ندارد و مرزی که غیر فعال است
به‌گفته ساکنان روستای تخت عدالت این اسکله سالها محل صید صیادان و منبع درآمد خانواده‌های تخت عدالتی بوده اما پس از خشکسالی تالاب هامون تنها زمین‌های خاکی و قایق های بی جان به یادگار مانده است.
حدود650 صیادی که از طریق صید زندگی می‌گذرانند پس از خشکسالی تالاب هامون بلاتکلیف مانده اند .
یکی از صیادان که حدود 50 سال سن دارد و به گفته خودش سالها در دل هامون نفس می‌کشیده می گوید: پیشه ما صیادی است ما سالها از تالاب هامون هزینه‌های زندگی همسر و فرزندانمان را تامین می‌کردیم اما پس از خشکسالی هربار که به صید می‌رویم با دستان خالی به خانه برمی‌گردیم.
بسیاری از صیادان روستای تخت عدالت و منطقه سیستان در پی خشکی تالاب صید خود‌را از دل چاه نیمه ها خارج می کنند.
صیادان بیمه بیکاری ندارند
اربابی یکی‌دیگر از صیادان تخت عدالتی می گوید: صیاد با آب زنده است، پس از خشکی اسکله صیادی روستای تخت عدالت، دیگر صیادان این روستا امیدی به صیادی ندارند و به ناچار در چاه نیمه‌ها مشغول صیادی می‌شوند.
وی با بیان اینکه هزینه‌های رفت و‌آمد تا چاه نیمه ها حداقل 100 هزارتومان است می‌گوید: حدود 4 تا 5 ماه‌در سال اسکله تخت عدالت آب دارد و در همین اسکله صید می‌کنیم اما در مواقع دیگر برای صید به چاه نیمه ها می‌رویم که هزینه هر بار رفت و‌برگشت حدود 100 هزار تومان می شود.
بسیاری از صیادان منطقه سیستان بیکار شده اند اما پس از خشکسالی هیچ‌گونه حق بیمه بیکاری دریافت نمی‌کنند.
اربابی می‌گوید : من حدود 17 است که کار صیادی می‌کنم اما هیچ حق بیمه ای دریافت نمی کنم و‌تنها بیمه ای‌که شامل حال من شده بیمه روستایی و‌عشایری است.اکثر صیادان سیستان بویژه روستای تخت عدالت پس از خشکسالی تالاب هامون نه تنها منبع درآمدی ندارند بلکه بیمه بیکاری هم شامل حالشان نمی شود.
صیادان خویش فرما محروم از بیمه بیکاری
معاون روابط کار اداره کل کار تعاون و رفاه اجتماعی در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایلنا می گوید: طبق قوانین کار، اگر صیادان به صورت خویش فرمایی مشغول به کار باشند نمی‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند.
امید آذرنگ می‌افزاید: درصورتی که حقوق صیادی خود را از شرکت و یا تعاونی خاصی دریافت می‌کنند باید طی مراجعه به شورای حل اختلاف شکایت خود را ثبت کرده و بیمه بیکاری دریافت کنند.
اکثر صیادان سیستان به صورت شخصی کار می کنند و تحت نظر هیچ ارگانی نیستند پس نمی توانند بیمه بیکاری دریافت کنند.
بخشدار قرقری در این باره می‌گوید : به دلیل خشکسالی،صیادی در تخت عدالت به صورت فصلی انجام می‌شود.
اردشیر ارباب زهی می گوید: حدود یک‌سال و‌نیم است که صیادان این روستا در چاه نیمه ها صید می‌کنند.
مرزنشینان بیکار کارت پیله‌وری می‌گیرند
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایلنا ضمن بیان اینکه مرزنشینانی که در حال حاضر بیکار هستند می توانند کارت پیله‌وری دریافت کنند، می گوید: تمام ساکنان شعاع 50 کیلومتری بازارچه های مرزی در همان شهرستان، در صورتی که جز اصناف،کارکنان لشگری و کشوری نباشند و شغلی هم نداشته باشند می توانند از مزایای کارت های پیله وری بهره مند شوند.
سکینه اشرفی با اشاره به اینکه مشمولان دریافت کارت‌های پیله‌وری می توانند با استفاده از این کارت ها مبادلات تجاری انجام داده و از معافیت مالی برخوردار شوند، می افزاید: کارت های پیله وری به سرپرست خانوار تعلق می گیرد و‌به ازای هر عضو خانواده مبلغ 500 هزار تومان به این کارت اضافه می شود.
به گواه وی، حال که خشکسالی بر منطقه سیستان حاکم شده ، صیادان و کشاورزان باید خود را با شرایط زیست محیطی انطباق دهند.
اشرفی راه برون رفت مرزنشینان ، کشاورزان و صیادان سیستان از وضعیت فعلی را فعال شدن اقتصاد مرز و جایگزینی صنعت به جای کشاورزی می داند و معتقد است با فعال شدن بازارچه های مرزی مردم منطقه سیستان در شرایط بهتری قرار می گیرند.
گزارش از: فائقه راغی
عکاس :محسن عباسیان
