در حاشیه مصاحبه معاون حوزه؛ مغالطه ای که رایج شده است

پایگاه خبری جماران: دیروز جناب حجت الاسلام نبوی با عنوان معاون حوزه علمیه در مصاحبه ای که با یکی از خبرگزاری ها داشتند ، مطالبی را مورد اشاره قرار دادند که بسیار خواندنی بود. از سخنان مختلف و قابل بحث ایشان که بگذریم و از تجاهل غیر قابل قبول ایشان در مورد سؤالات سخت هم که چشم بپوشیم*، یک نکته از کلام ایشان باعث می شود که حاشیه ای بر کلام ایشان داشته باشیم و یکی از مغالطات رایج که متأسفانه در کلام ایشان مشهود است را بشناسیم. 

ایشان با اصرار فراوان می گوید که به هیچ طلبه ای گفته نشده که نام رییسی را به مردم بگوید بلکه فقط روی ملاک ها تأکید شده است. کلام این بزرگوار چنین است:«ما فقط یک مورد گفتیم و همیشه هم می گفتیم و من در سرمقاله های خودم نوشتم؛ اولا سفارش کردم اسمی از کسی نبرید، ولی گفتیم به آدم هایی که مزدور بیگانه هستند رأی ندهید؛ به آدم هایی که وابسته به غرب هستند و غرب زده هستند رأی ندهید؛ به آدم هایی که به فرقه ها و به ادیان امتیاز می دهند رأی ندهید؛ به افرادی که دستورات دین را ملعبه قرار می دهند، و از ملاک های دینی برای گرفتن رأی سوءاستفاده می کنند؛ افرادی که از حجاب و از اعتقادات عبور می کنند؛ گفتم اگر به این ها رأی دهید، خلاف شرع است.»

اما کجای این سخن مغالطه است:

طبیعی است که هر دو یا چند طرف یک انتخابات از مزایا و معایبی برخوردار هستند. برخی از معایب و ایرادات هم به دروغ به آنها نسبت داداه می شود و در جامعه با نام آنها گره می خورد. وقتی شما در میان صد ها ویژگی مثبت و منفی ، فقط به آن ملاک مثبت اشاره می کنید که در دوست شما هست و یا فقط آن ملاک منفی را بیان می دارید که در مخالف شما یافت می شود و یا اتهام آن در مورد او وجود دارد، در حقیقت شما به نام فرد مورد نظرتان اشاره کرده اید. بلکه به حکم اینکه « کنایه از تصریح بلاغت بیشتری دارد» شما نظر خود را به صورت روشن تری بیان داشته اید و نه تنها نام نامزدتان را گفته اید بلکه او را به صفات حمیده مزین کرده و رقیب را به اشکالات واقعی یا دروغین متهم نموده اید. 

بگذارید مثالی بزنم. 

اگر در ایام انتخابات کسی می گفت من فقط ملاک می دهم و بعد اضافه می کرد: « مردم! به کسی که ایران را به جنگ خواهد کشاند رأی ندهید. به کسی که از پول امام رضا خرج انتخابات می کند رأی ندهید. به کسی که مالیات نمی دهد رأی ندهید. به کسی که اجازه نمی دهد زن ها  از خانه بیرون بیایند رأی ندهید، به....» قطعاً شما، هم منظور او را می فهمیدید و هم او ، چهره یک نامزد انتخاباتی را با حرف های خود، تخریب کرده بود. ضمن اینکه بسیاری از آنچه گفته بود ، دروغ بود و در عین حال همان دروغ ها را با سخن خود القا کرده بود. 

واقعیت آن است که جناب حجة الاسلام نبوی نادانسته و یا دانسته گرفتار این مغالطه شده است. باید از ایشان پرسید در میان هزاران ویژگی که آقایان رییسی و روحانی داشتند ، چرا ایشان فقط به جهاتی اشاره می کرده اند که توسط جریان رقیب آقای روحانی به عنوان نقاط ضعف ایشان مطرح شده بود؟ چرا به ملاک های دیگری که می توانست به صورت روشن تر در آقای روحانی دیده شود و مثبت و اسلامی هم بود اشاره نداشتند؟ مثلا نگفتند که به کسانی رأی بدهید که جهان را بهتر می شناسند. می توانند وحدت بیشتری در میان اقشار مختلف و مذاهب گوناگون ایجاد کنند. می توانند از یک دست شدن قدرت که عامل اصلی فساد است جلوگیری نمایند و...

بگذریم  از اینکه ملاک ها ی ایشان هم جای تأمل دارد. چرا که واقعاً با وجود این شورای نگهبان که حرمت نگه نمی دارد و حتی اقای هاشمی را رد صلاحیت می کند، آیا نامزدی در میان کاندیداها، «غرب زده» و صد مرتبه بدتر از آن «وابسته به غرب» بوده است؟ اگر آری ، پس این شورای نگهبان به چه دردی می خورد؟  

مخلص کلام آنکه بهتر است آقای نبوی از این به بعد با ذکر نام و شماره شناسنامه! کاندیدای خود را معرفی کند. چرا که اولا تأثیری بیشتر از آنچه واقع شد ندارد و ثانیاً حوزه را اگر در گیر انتخابات می کند و آثار منفی آن را بر حوزویان بار می کند، امروزه هم همین است ولی  حداقل این حسن را دارد که لازم نیست با توجیهاتی مغالطه آمیز ، خود را گرفتار دیگران نماید. 

توجه کنیم که مغالطه ی  « ملاک هایی با مصداق واحد» ، برای همه قابل فهم است ، تنها ما سر خود را در برف فرو کرده ایم

_____

*تجاهل هایی مثل اینکه ایشان در پاسخ به خبرنگار که به رابطه خوب مراجع با دولت روحانی اشاره می کند، ابتدا منکر می شود و بعد در جواب به این سؤال که «به نظر شما اگر امروز و یا در آینده نزدیک، شخص آقای روحانی رئیس جمهور و دیگر دولتمردان، به شهر قم بیایند و خدمت مراجع تقلید و علمای بزرگ برسند، کیفیت استقبال از ایشان چگونه است؟» می فرماید:«مگر من پیش بین و غیب گو هستم؟». یا در جواب به این سوال که«الآن حامیان حوزوی آقای روحانی بخواهند در حمایت از یک سیاست خاص دولت تجمع و یک سخنرانی ساده در مدرسه فیضیه داشته باشند، این امکان برای شان وجود دارد و می توانند مثل افرادی که در پنجشنبه گذشته، آزادانه هر کاری خواستند انجام دادند، فقط یک سخنرانی ساده داشته باشند؟» می گوید« من هم نمی دانم. من چه می دانم؟» و یا در برابر این سؤال که «یعنی در زمان انتخابات، طلاب و روحانیون حوزه، به صورت سازماندهی شده برای آقای رئیسی کار نکردند؟» کلاً منکر اطلاع از همه چیز می شوند.