در حالی که «دونالد ترامپ» تهدید کرده است اگر گروگانهای باقیمانده حماس تا پیش از آغاز ریاستجمهوری او آزاد نشوند، خاورمیانه با پیامدهای شدیدی روبرو خواهد شد، جنگ بیامان غزه همچنان ادامه دارد. این جنگ نهتنها زیرساختهای غیرنظامی را ویران کرده، بلکه جمعیت ۲ میلیونی این منطقه را به فقر و فلاکت کشانده است. با وجود تلاشها برای دستیابی به توافق، سرنوشت گروگانها و پایان این بحران در هالهای از ابهام قرار دارد، در حالی که آمار کشتهشدگان و قربانیان، بهویژه در میان زنان، کودکان و سالمندان، همچنان رو به افزایش است.
به گزارش جماران، واشنگتن پست نوشت: «دونالد ترامپ» هشدار داده است که اگر گروگانهای باقیمانده در اسارت حماس در غزه تا زمان آغاز ریاستجمهوری او آزاد نشوند، پیامدهای شدیدی در انتظار خاورمیانه خواهد بود. او این تهدید را با عبارت «جهنم برپا خواهد شد» بیان کرده است. با این حال، «ترامپ» جزئیات دقیقی از این تهدید ارائه نداده است.
۱۵ ماه جنگ بیامان؛ نابودی زیرساختهای غزه و بحران انسانی
این در حالی است که بیش از ۱۵ ماه جنگ بیامان، سرزمین فلسطین تحت کنترل حماس را به ویرانی کشانده و بخش بزرگی از زیرساختهای غیرنظامی آن را نابود کرده و جمعیت ۲ میلیونی آن را به فقر و فلاکت دچار کرده است.
اسارت ۱۰۰ اسرائیلی در تونلهای حماس؛ ابزار چانهزنی برای مذاکرات
مقامات اسرائیلی اعلام کردهاند که حدود ۱۰۰ گروگان همچنان در تونلها و پناهگاههای زیرزمینی گروه مسلح حماس نگهداری میشوند. این افراد در جریان حمله حماس به جنوب سرزمین های اشغالی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسارت گرفته شدند. اسرائیل بر این باور است که حدود یکسوم از این گروگانها ممکن است کشته شده باشند، اما اجساد آنها همچنان توسط حماس نگهداری میشود و به عنوان ابزاری برای چانهزنی مورد استفاده قرار میگیرد. با وجود – یا شاید به دلیل – خسارات سنگین وارد شده به حماس، از جمله نابودی بخش زیادی از رهبری این گروه، حماس بر مواضع خود پافشاری میکند و اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت گروگانهای باقیمانده ارائه نمیدهد. این رویکرد بخشی از استراتژی مذاکرات حماس محسوب میشود.
در آستانه مراسم تحلیف «دونالد ترامپ»، گفتگوها برای دستیابی به توافقی درباره گروگانها شدت گرفته است. «استیو ویتکاف»، فرستاده رئیسجمهور منتخب آمریکا به خاورمیانه، طی آخر هفته به تل آویو و دوحه، پایتخت قطر، سفر کرد تا در این مذاکرات شرکت کند. در همین راستا، «بنیامین نتانیاهو»، نخستوزیر اسرائیل، نیز هیئتی به ریاست رئیس موساد، «دیوید بارنئا»، به دوحه اعزام کرد. در این مذاکرات، مقامات دولت «بایدن»، که روزهای پایانی خود را سپری میکنند، رهبری تلاشهای آمریکا را بر عهده داشتند.
رئیس سیا: مذاکرات گروگانها جدی است؛ احتمال دستیابی به توافق در هفتههای آینده
«ویلیام جِی. بِرنز»، رئیس سازمان سیا، اظهار داشت: «فکر میکنم مذاکراتی که در حال حاضر در جریان است، بسیار جدی هستند و این احتمال وجود دارد که این موضوع طی چند هفته آینده به نتیجه برسد.» او افزود: «این دولت تا تاریخ ۲۰ ژانویه سخت تلاش کرده است و به نظرم هماهنگی با دولت جدید در این زمینه خوب بوده است. رئیسجمهور منتخب «ترامپ» بهوضوح علاقه خود را برای دستیابی به توافق پیش از مراسم تحلیفش اعلام کرده است.»
اظهارنظر هفته گذشته «دونالد ترامپ» مبنی بر اینکه «جهنم در خاورمیانه برپا خواهد شد»، سؤالاتی را درباره ابزارهای واقعی او برای عمل به این تهدید ایجاد کرده است. «مایکل کوپلو» در مقالهای اخیر نوشته است که رئیسجمهوری که کارزار انتخاباتی خود را بر خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه متمرکز کرده، به احتمال زیاد نیروهای بیشتری را به مناطق جنگی این منطقه اعزام نخواهد کرد. همچنین، یک کمپین بمباران آمریکایی نتایجی متفاوت از ماهها حملات هوایی اسرائیل نخواهد داشت. «دولت ترامپ» میتواند محدودیتهای اندک اعمالشده توسط آمریکا بر فعالیتهای نظامی اسرائیل را کاهش دهد. با این حال، همانطور که «مایکل کوپلو» اشاره کرده است، اسرائیل تاکنون اهداف جنگی خود را بدون هیچگونه ملاحظه یا نرمشی دنبال کرده است و کاهش این محدودیتها تغییر چندانی ایجاد نخواهد کرد. گزینه دیگر برای «ترامپ»، حمایت از خواستهای است که مدتها توسط سیاستمداران راستگرای اسرائیل مطرح شده: اعمال محدودیتهای بیشتر یا حتی قطع کامل کمکهای بشردوستانه به این منطقه جنگزده. اما چنین اقدامی خطر واکنش شدید بینالمللی را به همراه دارد و شواهدی وجود ندارد که نشان دهد حماس در نتیجه فشار بیشتر بر غیرنظامیان فلسطینی، مواضع خود را نرمتر خواهد کرد.
بلوف یا استراتژی؟ نگرانیها از پیامدهای تهدید ترامپ علیه حماس
«مایکل کوپلو» در یادداشتی نوشت: «عبارت «جهنم برپا خواهد شد» در ظاهر جذاب و تأثیرگذار است و بهطور ضمنی تهدیدی جدی را القا میکند. اما وقتی این تهدید مطرح میشود، معنای واقعی و عملی پشت آن اهمیت بسیاری پیدا میکند. اگر حماس به این نتیجه برسد که ترامپ در حال بلوف زدن است و توانایی یا قصدی برای اجرای این تهدیدات ندارد، ممکن است این تهدید را جدی نگیرد و به مواضع خود پایبند بماند. در صورتی که مشخص شود ترامپ راهبردی واقعی و مؤثر برای اعمال فشار به حماس ندارد، این لفاظی تهاجمی ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.» این نگرانی در میان محافل امنیتی اسرائیل نیز دیده میشود. یک منبع ارشد امنیتی اسرائیل که خواست نامش فاش نشود، به وبسایت خبری المونیتور گفت: «ما واقعاً نمیدانیم رئیسجمهور منتخب چه منظوری دارد. دشوار است تصور کنیم چه تهدیدی میتواند اکنون علیه حماس به کار گرفته شود، با توجه به اینکه تقریباً کل رهبری این گروه از بین رفته و دهها هزار نفر از نیروهای آن کشته شدهاند.»
«یوآو لیمر»، خبرنگار نظامی روزنامه اسرائیل هیوم که پایان دادن به جنگ غزه نیازمند تغییرات سیاسی در این منطقه است. این تغییرات ممکن است شامل بازتعریف ساختار مدیریتی در غزه یا ایجاد دولتی جایگزین برای رسیدگی به امور غیرنظامی باشد که بتواند ثبات را به منطقه بازگرداند. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تاکنون از اتخاذ چنین تغییراتی خودداری کرده است. دلیل این اجتناب، تمایل او به جلب رضایت و حفظ حمایت متحدان راستگرای افراطی در ائتلاف حاکم است. «لیمر» نوشت: «تنها راهحل، تشکیل یک دولت جایگزین در نوار غزه است که مسئولیت مسائل غیرنظامی را بر عهده گیرد، در حالی که اسرائیل کنترل امنیت را حفظ میکند. اما اسرائیل همواره از پیشبرد این راهحل خودداری کرده تا انسجام ائتلاف حاکم حفظ شود.»
بمبارانهای اسرائیل و افزایش آمار تلفات فلسطینیان؛ آمار واقعی بیشتر از گزارش رسمی است
رنج و مشقت مردم عادی فلسطین در غزه غیرقابل انکار است. بمبارانهای مداوم اسرائیل هر هفته حوادثی با تلفات گسترده به بار میآورد. در حالی که مقامات اسرائیلی و حامیانشان آمارهای اعلامشده توسط مقامات بهداشتی غزه را به چالش میکشند، یک تحلیل آماری منتشر شده در مجله پزشکی معتبر The Lancet نشان میدهد که تعداد کشتهشدگان در ۹ ماه اول جنگ ممکن است بیش از یکسوم بیشتر از آمار رسمی گزارش شده باشد.
۶۴,۲۶۰ کشته در ۹ ماه؛ ۶۰ درصد قربانیان شامل زنان، کودکان و سالمندان
این مطالعه که توسط پژوهشگرانی از دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن و دانشگاه ییل انجام شده، تخمین میزند که ۶۴,۲۶۰ نفر در اثر آسیبهای ناشی از جنگ جان باختهاند، رقمی که حدود ۴۱ درصد بیشتر از آمار رسمی اعلامشده است. بر اساس این گزارش، نزدیک به ۶۰ درصد از کشتهشدگان شامل زنان، کودکان و افراد بالای ۶۵ سال بودند. همچنین تعداد زیادی از اجساد همچنان زیر آوار محلههای تخریبشده باقی ماندهاند. محققان آماری از تعداد مبارزان فلسطینی در میان کشتهشدگان ارائه نکردهاند. در حالی که فلسطینیها گاهی از بمبارانهای اسرائیل در امان هستند، تعداد فزایندهای از آنها، بهویژه نوزادان، به دلیل سرمای شدید زمستان جان خود را از دست میدهند. محدودیتهای شدید بر کمکهای بشردوستانه و نبود سرپناه مناسب برای هزاران خانواده آواره، باعث شده است نوزادان در چادرها بدون هیچ وسیله گرمایشی جان ببازند، در حالی که والدین آنها درمانده و بیدفاع هستند.
«احمد الفرا»، متخصص اطفال در بیمارستان ناصر در جنوب غزه، جایی که تعدادی از نوزادان به دلیل سرمازدگی هنگام رسیدن به بیمارستان جان خود را از دست دادهاند، گفت: «وقتی [نوزادان] در خانهای بتنی هستند، با وجود برق و گرمایش، نمیتوانند سرمازدگی شدید را تحمل کنند. پس وقتی در چادری بدون هیچ منبعی از گازوئیل، برق، بنزین یا حتی آتش برای گرم شدن هستند، چه انتظاری میتوان داشت؟»