مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، در گفتگوی اختصاصی با ایلنا به تشریح اقدامات صورت گرفته طیِ یکسال گذشته در خصوص مباحث مرتبط با نیروی کار این منطقه و بهبود شرایط موجود پرداخت.
به گزارش خبرنگار ایلنا از خوزستان، سید امید شهیدی نیا در این گفتگو که پیش از ظهر امروز دوشنبه سوم دی‌ماه انجام پذیرفت، گفت: ما با یک جامعه ۳۰ هزار نفری از نیروی انسانی در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی مواجه هستیم که هماهنگ کردن این جمعیت از مبحث نظام پرداخت‌ها بسیار حائز اهمیت است. در گذشته قبل از بحث خصوصی‌سازی به جهت یکپارچگی که در نظام پرداخت‌ها بود، بخش‌های نیروهای رسمی، قراردادی و پیمانکاری با مشکلاتی مواجه بودند. در اعتراضات نیروی انسانی از بحث خصوصی‌سازی، در حوزه پیمانکاری هماهنگی‌هایی به‌صورت متمرکز از طرف شرکت صنعتی صنایع پتروشیمی انجام می‌شد که با اجرای خصوصی‌سازی براساس سیاست‌های کشور، دچار یک چالش در این زمینه شدیم.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی افزود: شرکت‌ها تقریباً به‌صورت مستقل در این حوزه فعالیت می‌کردند و بعضاً به مرور زمان، تغییراتی در نظام پرداخت آن‌ها صورت می‌گرفت که تقریباً به‌صورت سلیقه‌ای انجام می‌شد، هر چند در جهت ایجاد رضایتمندی نیروی انسانی بود، اما با توجه به اینکه هماهنگی و همسان‌سازی وجود نداشت، علیرغم پرداخت‌هایی که انجام می‌شد و یا ساماندهی که بر رویه نظام پرداخت صورت می‌گرفت با اعتراضات کارگری مواجه بودیم. به این دلیل که جمعیت نیروی انسانی در منطقه، شرکت به شرکت خودشان را باهم مقایسه می‌کردند و کافی بود شرکتی آیتمی برای بحث جبران خدمات خود منظور نماید تا بلافاصله شرکت‌های دیگر هم به دنبال این مقایسه، اعتراض کنند و یک چالش بزرگ در منطقه ایجاد می‌شد که اوج آن در بهمن‌ماه سال گذشته اتفاق افتاد که با چندین نوبت نشست‌های کارگری مواجه شدیم. آن‌ها در منطقه مطالبه حقوق خود را بر اساس برخی از این خواسته‌ها دنبال می‌کردند.
تصویب طرح طبقه‌بندی مشاغل
وی بیان داشت: بر این اساس چاره اندیشی هایی شد. شرکت‌ها را فرا خواندیم و قرار شد طرح ساماندهی نظام پرداخت‌ها را در حوزه شرکت‌های پیمانکاری اجرا کنیم. همان مقطع یک سری از شرکت‌ها بودند که از قبل، طرح‌های طبقه‌بندی را اجرا می‌کردند و باقی شرکت‌ها طرحی نداشتند. مزایایی که در منطقه پرداخت می‌شد منسجم نبود و هر شرکتی با توجه به سلیقه و فشارهایی که در ادوار گذشته به آن‌ها آمده بود، مجموعه‌ای را تنظیم کرده بودند. قرار بر این شد که در یک بازه زمانی ۶ ماهه طرح طبقه‌بندی مشاغل را در کل منطقه اجرا کنیم، به همین منظور یک مشاور مادر گرفتیم که هماهنگی‌های کلی را با سایر مشاوران روی این طرح انجام دهد. طی تشکیل جلسه‌ای، شرکت‌ها جمع شده و تصمیم گرفته شد و آن‌را مصوب کردیم.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ادامه داد: از طرفی یکی از مباحث مورد بحث دیگر، پرداخت مزایا بود که قرار بر این شد طی همین ۶ ماه، طرح مزایای اقلیمی که مورد اعتراض کارگران بود را نیز بررسی و سازمان‌دهی کنیم که به‌صورت یکپارچه در منطقه اجرا شود و اطمینان خاطر در مجموعه نیروی انسانی منطقه ایجاد کنیم. در نتیجه، اعتراضات پایان یافت و کار توسط نمایندگان کارگران دنبال می‌شد و به همین دلیل خبر جدیدی در منطقه در مورد اعتراضات نداشتیم و در ادامه، جلسات را با محوریت سازمان منطقه ویژه دنبال کردیم و پتروشیمی‌ها و هلدینگ خلیج‌فارس که زیرمجموعه‌ی زیادی در منطقه دارد، پای کار آمدند.
شهیدی نیا عنوان کرد: شرکت‌ها با برنامه زمان‌بندی، کار را آغاز کردند. برخی از شرکت‌ها به دلیل داشتن طرح‌هایی از گذشته، جلوتر بودند. ۴ ماه از این قضیه گذشت و طرح، مطابق زمان‌بندی پیش می‌رفت تا به مقطعی رسیدیم که با مشارکت شرکت‌ها در حوزه بحث مزایای اقلیمی تصمیم‌گیری کنیم. جلسات متعددی برگزار و جوانب کار سنجیده شد. در نهایت تصمیم کلی مبنی بر مزایای اقلیمی با ۳ آیتم که شامل دو و نیم درصد فوق‌العاده بدی آب‌وهوا، دو نیم درصد فوق‌العاده محرومیت از تسهیلات زندگی و ۳۰ درصد فوق‌العاده جهت شرایط محل زندگی به پیمانکاران ارائه دادیم. این موارد از دیرباز مورد اعتراض توسط سیستم‌های پیمانکاری که در این مناطق با شرایط ویژه آب و هوایی و سختی کار مواجه هستند، بود. چرا که کارکنان رسمی و قراردادی مبالغی تحت این عناوین در حقوق و نظام پرداختشان لحاظ می‌شد، ولی سیستم‌های پیمانکاری از این بی‌بهره بودند، هرچند که آن‌ها مزایای دیگری دریافت می‌کردند. در کل، ۸۰ درصد و فوق‌العاده جهت ایجاد رضایتمندی را جایگزین فوق‌العاده‌هایی که قبلاً به‌صورت متفرقه توسط شرکت‌ها پرداخت می‌شد، کردیم.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی گفت: در بررسی‌هایی که انجام شده بود تقریباً با این مکانیسم اتخاذ شده، ۴۰ درصد به مزایای قبلی اضافه می‌شد و افزایش خوبی برای پیمانکاران در پی داشت که بخشی از آن تأمین معیشت آن‌ها نیز بود و بخشی هم طرح طبقه‌بندی وقتی اجرا می‌شد یک نوع عدالت در پرداخت ایجاد می‌نمود. پرداخت آن‌ها، هم به‌عنوان سنوات خدمت پیمانکار و هم براساس ماهیت شغل اصلاح و پایه حقوق ترمیم می‌شد و بهبود خوبی ایجاد شده بود. چهارچوبِ مدون شده مورد موافقت قرار گرفت و رسانه‌ای شد و به‌صورت یک چهارچوب کلی به منطقه ابلاغ شد و شرکت‌ها نیز بر این اساس کار را دنبال کردند و در تجزیه‌وتحلیل و بررسی‌هایی که در اجرای طرح در منطقه ویژه و هلدینگ خلیج‌فارس و برخی از شرکت‌های بزرگ داشتیم، رقم افزایشی که مد نظر بود اتفاق بیفتد شاید به لحاظ جایگزینی مزایا و اجرای طرح طبقه‌بندی صورت نگرفت و به هدف‌گذاری موردنظر نرسیدیم.
وی بیان کرد: در ادامه، جلساتی تشکیل گردید و پیشنهادی مطرح شد که براساس آن برای پایه حقوق، مزد مبنا قرار بدهیم و سنوات و رتبه در آن لحاظ شود و تمام تأثیراتی که از لحاظ طبقه‌بندی روی پایه حقوق این افراد لحاظ شده بود انجام می‌شد و مزایا نیز بر اساس درصدی از این مزد مبنا محاسبه می‌گردید تا در واقع باعث افزایش مبلغ دیگری در روند پرداخت حقوق داشته باشیم. از همه مهم‌تر اینکه چارچوب همسان‌سازی را در منطقه اجرا کردیم و از پراکندگی نظام پرداخت جلوگیری می‌شد و شرکت‌ها این چهارچوب را رعایت می‌کردند و حتی مقاومت‌هایی از طرف برخی شرکت‌های کوچک‌تر داشتیم که به لحاظ شرایط اقتصادی پرداخت برای آن‌ها مشکل بود، اما چون این طرح در منطقه اجرا شده بود مجبور شدند که با تأخیر تمکین کنند، اما از ابتدای مصوبه، تأکید کردیم اجرای طرح از مردادماه است و شرکت‌هایی که با تأخیر انجام می‌دهند باید این کاستی را در قالب بک پی جبران کنند. در حال حاضر تقریباً خیلی از شرکت‌ها این کار را اجرایی کرده‌اند و اکثر شرکت‌ها با یک علی‌الحساب، این چند ماه را جلو بردند تا طرح تکمیل شود و تغییر اساسی در حقوق‌ها اتفاق بیفتد که فکر می‌کنم تا پایان سال جاری تمام شرکت‌های منطقه، طرح را به صورت کامل اجرا کنند و موفق شدیم در یک بازه زمانی یک‌ساله این هماهنگی را در منطقه ایجاد کنیم.
تولید مطلوب، در گروِ رفاه حال کارگران
شهیدی نیا با توجه به لزوم ایجاد و فراهم نمودن بستر لازم جهت رفاه حال کارگران و در نتیجه رسیدن به تولید مطلوب، گفت: در شرایطی که استان خوزستان با معضلات و مسائل کارگری بسیاری دست به گریبان است، ما به لطف خدا در منطقه ویژه از آرامش نسبی همراه با یک رضایتمندی روبرو هستیم هر چند به‌طور معمول نمی‌توان مطالبات جمعیت بزرگ کارگری را به صفر رساند. در این میان نقش اداره کار منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی خیلی محوری بود و طی این مدت، توانستند آرامش خاطر ایجاد کنند و مجموعه را به سمت یک کار عقلایی و ترمیم حقوق هدایت نمایند. خوشبختانه در مجموعه شرکت‌های منطقه ویژه مشکلات به حداقل رسیده و پرداخت‌ها به‌موقع است و معوقات پرداختی نداریم، درحالی‌که خیلی از مناطق با این موضوع روبرو هستند این اعتقاد و باور را در تمام شرکت‌ها داریم که اولویت آن‌ها پرداخت حقوق کارگران باشد و فضایی خوب را در مجموعه نیروی انسانی خود مد نظر داشته باشند.
وی افزود: در حال حاضر در مقایسه با بخشی از نیروهای قراردادی در نظام پرداخت، پیمانکاران شرایط بهتری دارند و از رفاه نسبی برخوردار هستند. بخشی از خدماتی که پیمانکاران ارائه می‌نمایند مرتبط با بحث استمرار تولید است که نقش مهمی را ایفا می‌کنند. امیدواریم طی اقدامات انجام‌شده در طول سال گذشته، رضایتمندی ایجادشده موجب هم‌افزایی و انسجام بیشتر در منطقه شود و ثمرات اصلی آن، تولید و بهره‌مندی کشور از فعالیت‌های اقتصادی منطقه باشد. ما سعی کردیم در طرح طبقه‌بندی یک نوع عدالت در پرداخت را ایجاد کنیم که سنوات و ماهیت شغل مد نظر قرار بگیرد، چون پیش از این حقوق‌ها، پایه و مبنای دقیقی نداشتند و براساس طرح طبقه‌بندی صورت نمی‌گرفت. در این میان جمعیت بسیار کمی از نیروهای تحت پوشش این طرح، با مشکل مواجه می‌شدند که حقوق آن‌ها نسبت به قبل از طرح، کاهش پیدا می‌کرد، ما برای آن‌ها یک بخش ترمیمی اضافه کردیم که از هیچ عزیزی حقوق کسر نشده باشد.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در پاسخ به این سؤال که چه الزامی برای شرکت‌ها جهت اجرایی نمودن مصوبات در نظر گرفته شده است، اگر از این طرح تمکین نکنند؟ گفت: بسیاری از هماهنگی‌هایی که در منطقه انجام می‌دهیم براساس اجبار و الزام نیست و به‌صورت تعاملی با سازوکارهایی که داریم از طریق شورای راهبردی و جلسات هماهنگی اتفاق می‌افتد؛ ولی در خصوص چنین طرح‌های مهمی که در منطقه با نیروی انسانی هم سروکار دارد طبیعتاً بخش اعظم این شرکت‌ها این چهارچوب را پذیرفتند و شرکت‌های دیگر هم مجبور به تمکین شدند و نمی‌توانستند خلاف جهت حرکت کنند. همه شرکت‌ها با استدلال جلوگیری از اعتراضات انسانی این چهارچوب را پذیرفته و انجام می‌دهند.
شهیدی نیا در ادامه، در پاسخ به این سؤال که قوانین کار حاکم بر مناطق آزاد و ویژه با قوانین حاکم در سایر مناطق کشور متفاوت است و بحث امنیت شغلی که گاهاً به دلیل برخوردهای سلیقه‌ای و با تغییر مدیریت‌ها، کارگران را تهدید می‌کند، چه برنامه‌ای دارید؟ اظهار کرد: در ابتدا برای پاسخ به این سؤال باید ماهیت کار برون‌سپاری را برای شما توضیح دهم؛ اساس کار برون‌سپاری یعنی فعالیتی را که در اجتماع مورد نظر تخصص و تجربه به وفور پیدا می‌شود به‌جای استخدام نیروی ثابت برون‌سپاری می‌کنند و کار را به نیروهای متخصص یا همان پیمانکار واگذار می‌کنند.
وی افزود: در بازه زمانی بلندمدت این ترکیب تغییر کرده است، فعالیت را به پیمانکار می‌دهیم، ولی کمتر اتفاق می‌افتد که نیروی انسانی تغییر کند. در برخی مواقع نیز با فرسودگی و افزایش نیروی انسانی مواجه می‌شویم، مخصوصاً در فعالیت‌های برون‌سپاری مانند حراست و آتش‌نشانی که نیروها باید از آمادگی جسمانی برخوردار باشند، شرکت‌ها با مشکلاتی مواجه می‌شوند و به راحتی نمی‌توانند این نیروها را جابجا کنند. در شرایط فعلی، شرکت‌های منطقه سیاستشان بر تأمین امنیت شغلی است. سعی بر این است که با کمترین تغییرات در حوزه نیروی انسانی مواجه شویم و این سیاست را دنبال می‌کنیم، ولی بعضاً ممکن است پیش بیاید نیرویی به دلایل انضباطی و مسائلی از این دست تعدیل شود، اما اساساً با تغییر پیمانکارها، نفرات جابه‌جا نمی‌شوند. هرچند که روح فعالیت برون‌سپاری این است که با تغییر شرکت پیمانکاری، نیروی انسانی جدید نیز حاکم شود و این انعطاف وجود داشته باشد، ولی در حال حاضر کمتر دچار این مشکل هستیم. برای شرکت‌هایی که به لحاظ عملکردی دچار مشکل می‌شوند ما به عنوان رسالت کاری بدنه سازمان آن‌ها را رصد می‌کنیم و سعی می‌کنیم که این مشکلات را رفع کرده تا فعالیت ادامه پیدا کند و متوقف نشود.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ادامه داد: این مشکلات بیشتر در سرمایه‌گذاری‌های کوچک‌تر که توان اقتصادی کمی دارند اتفاق می‌افتد. ما سعی کردیم در واحدهای بالادستی و میان دستی با این مشکلات مواجه نشویم.
تمرکز روی صنایع بالادستی و میانی
شهیدی نیا در خصوص آخرین وضعیت ۱۰۰ طرح پایین‌دستی که طرح‌های آن‌ها آماده و ارائه گردیده است، اظهار کرد: هدف از تشکیل منطقه ویژه به دلیل موقعیت استراتژیک و قرار داشتن در کنار آب‌های بین‌المللی، توسعه صنایع پتروشیمی بوده است و اینجا برای توسعه صنایع پایین‌دستی طراحی نشده است. صنایع پایین‌دستی که اینجا دنبال می‌کنیم تکمیل زنجیره ارزش است، ما واحدهای بالادست و میان دست و صنایع تکمیلی را داریم.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی افزود: اجرای طرح‌های پایین‌دستی جایی شکل می‌گیرد که در کنار آن بازار مصرف به‌اندازه‌ای باشد که اقتصاد آن را توجیه کند. به همین دلیل بیشتر صنایع پایین‌دستی در اطراف شهرهای صنعتی بزرگ قرار دارند که هم جمعیت مصرف‌کننده و هم امکانات زیربنایی بیشتری دارند، چون واحدهایی کوچک هستند و توان اقتصادی آن‌ها خیلی بزرگ نیست و طبعاً به سمتی می‌روند که هزینه‌های آن‌ها حداقل و زیرساخت‌ها حداکثر باشد تا بتوانند هزینه‌های تولید خود را به حداقل برسانند. این یک تصویر کلی از صنایع پایین‌دست است؛ ولی ما سیاست‌های خود را بر مبنای تشویق صنایع پایین‌دست قرار داده تا صنایع تکمیلی شکل بگیرند. در بحث صنایع تکمیلی، از شکل‌گیری صنایع کامپاند و آمیزه‌های پلیمری تولیداتی داریم و در حوزه صنایع پایین‌دستی، بسته‌بندی و ساخت این این‌گونه محصولات شکل گرفته است. یک سری هم صنایع داریم که صنایع جانبی هستند که به نوعی خدمات آن‌ها مورد نیاز این شرکت‌هاست، اعم از صنایع تولید تجهیزات و همین‌طور صنایعی که در بحث‌های ساخت‌وساز مشارکت دارند و سازه‌های فلزی و بتنی تولید می‌کنند که در طرح‌های منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرند. اکنون تمرکز ما بر روی زمین برای صنایع بالادست و میانی برای توسعه منطقه ویژه قرار دارد که حدود یکسال و اندی است مطالعات خوبی انجام گرفته، البته به جهت مسائل و الزامات زیست‌محیطی مشکلاتی داریم که در حال چاره‌اندیشی و تعامل با مجموعه محیط‌زیست هستیم. اگر این مشکلات حل شوند و صنایع بالادست توسعه پیدا کنند به‌تبع آن بخش صنایع پایین‌دستی می‌تواند از این توسعه بهره‌مند شود.
وی ادامه داد: در خصوص ۱۰۰ طرح پایین‌دست نیز باید بگویم که سال‌ها روی آن‌ها کار کردیم. بخشی از آن‌ها شکل گرفته است. از ۱۰۰طرح مطروحه، فهرستی ۷۰ طرحی متشکل از طرح‌های پلیمری و زنجیره‌ای مختلف انتخاب کردیم و پس از آن در جمع‌بندی نهایی به ۲۰ طرح منتخب که برای بازگشت سرمایه جذاب‌تر بودند انتخاب کرده و کسانی که برای سرمایه‌گذاری مراجعه می‌کنند از این طرح‌ها به آن‌ها پیشنهاد می‌کنیم. در حال حاضر با توجه به اینکه با رکود در بحث سرمایه‌گذاری مواجه هستیم، خوشبختانه در منطقه‌ی ما فعالیت‌های خوبی در حال انجام است. حدود ۲۷ طرح در دست مطالعه داریم، یعنی سرمایه‌گذار داریم و از لحاظ اختصاص زمین و زیربنا و بررسی فنی پیشنهادات طرح‌ها مورد مطالعه قرار گرفته و در جریان مذاکره هستیم.
سید امید شهیدی نیا در پایان گفت: در حال حاضر ۲۸ طرح در حال ساخت در منطقه داریم که شامل صنایع بالادست و عمده آن صنایع تکمیلی و پایین‌دست است که اکثر آن‌ها پیشرفت خوبی دارند و ما مرتب مجموعه سرمایه‌گذاری را رصد کرده و در صورت بروز مشکل، از آنان حمایت می‌کنیم. درمجموع منطقه از فعالیت خوبی در حوزه سرمایه‌گذاری برخوردار است. نزدیک به ۴۰ درصد کل ظرفیت صنایع پتروشیمی کشور را در اینجا داریم که بسیار برای منطقه و استان خوزستان ارزشمند است و امیدواریم این روند را ادامه دهیم.
