عرضه مواد غذایی یا غذای آماده در فضای مجازی، کسب و کار جدیدی است و با توجه به پیشرفت فناوری و توسعه اطلاعات و ارتباطات که زندگی مردم را تحت الشعاع خود قرار داده گسترش این نوع بازار نیز اجتناب ناپذیر است.
در کنار گسترش این نوع از کسب و کارها سیستم نظارتی نیازمند تغییر و تحول و ایجاد ساختارهای متناسب با کسب و کارهای نوین به ویژه در مورد عرضه محصولاتی است که با سلامت مردم ارتباط دارد.
این موضوع در شهری مانند مشهد که سالانه پذیرای ۳۰ میلیون زائر است و جذابیت هایی که این جمعیت برای صاحبان کسب و کار ایجاد می کند اهمیت دوچندان پیدا می کند.
نظارت بر عرضه مواد غذایی در فضای مجازی نیازمند پشتوانه قانونی یا شیوه نامه هایی است که دایره فعالیت فعالان فضای مجازی را مشخص و نظارت و تصمیم گیری در مواجهه با تخلف را برای دستگاه های نظارتی آسانتر کند.
میزان ورود اصناف به عرضه آنلاین غذا و مخاطرات آن
نایب رئیس سازمان نظام رایانه ای خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کسب و کار در فضای مجازی مستلزم فراهم کردن بستر قانونی آن برای صنوف است تا هم اطلاع رسانی خوبی برای مردم صورت بگیرد و هم مانع سوء استفاده سودجویان از این فضا شود.
سید حسن هاشمی افزود: توسعه فناوری اطلاعات در ایران و استفاده از توانایی های موجود در شرکت های دانش بنیان، استفاده از نرم افزارهای موبایلی و وب سایتهای کاتالوگی برای معرفی و ارتباط مستقیم با مخاطبان و مشتریان این نوع کسب و کارها رونق خوبی گرفته است.
وی اضافه کرد: عدم اعتماد صنوف به مالکان نرم افزارهای موبایلی و تمایل به ایجاد بستر اختصاصی و سفارشی از طریق خود عامل موثری در کاهش سود و بالا رفتن هزینه‌های شرکت ها و صاحبان نرم افزارهای موبایلی است که در مجموع صرف هزینه‌های مضاعف را برای آنها به ارمغان میآورد.
نایب رئیس سازمان نظام صنفی رایانه ای خراسان رضوی گفت: در عرضه مواد غذایی به صورت آنلاین مخاطرات زیادی وجود دارد زیرا به صورت مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است.
هاشمی افزود: تاکنون پنج استارتاپ در خراسان رضوی برای عرضه و فروش آنلاین مواد غذایی وارد عمل شده اند و در حوزه سوپر مارکت آنلاین هم تعدادی از استارتاپ های مشهدی ورود کرده اند و در حوزه توزیع غذاهای رستورانی نیز شرکت هایی مثل اسنپ فود فعال هستند.
وی ادامه داد: عرضه مواد غذایی در فضای مجازی تاکنون ساماندهی نشده و مشخص نیست فعالان در این حوزه باید از چه مرجعی مجوز بگیرند و چگونه فعالیت کنند و این موضوع نیازمند ساماندهی و نظم بخشی فعالتری است که نیاز است وزارت صنعت، معدن و تجارت در این قضیه ورود پیدا کرده و قوانین یا شیوه نامه هایی در این زمینه ارائه کند.
مراحل کسب مجوز برای تجارت آنلاین غذا
کارشناس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درباره نوع مجوزهایی که به فعالان اقتصادی برای عرضه مواد غذایی در فضای مجازی صادر می شود گفت: به موجب آیین نامه اجرایی ماده ۸۷ قانون نظام صنفی یک متقاضی که قصد فعالیت تجاری در فضای مجازی را دارد باید نماد اعتماد الکترونیک و پروانه کسب فضای مجازی بگیرد.
مهدی طاحونه بان افزود: متقاضی برای دریافت دو مجوز مزبور باید در ابتدا سایتی برای انجام فعالیت های خود تعریف کرده باشد و سپس به سایت مرکز توسعه تجارت الکترونیک در تهران مراجعه کرده و در آنجا تقاضای خود را برای دریافت مجوز اعلام کند.
وی اضافه کرد: کارشناسان فنی مرکز توسعه تجارت الکترونیک پیشنهاد متقاضی برای دریافت مجوز را به لحاظ فنی بررسی می کنند و اگر مورد پیشنهادی متقاضی در ارتباط با کالا یا خدمت خاصی باشد که دریافت مجوز از نهاد خاصی را بطلبد متقاضی باید حتما پس از کسب مجوز لازم از نهاد ذیربط، آن مجوز را در سایت مرکز توسعه تجارت الکترونیک بارگذاری کند.
این کارشناس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: عرضه مواد غذایی در فضای مجازی نیازمند دریافت مجوز از مرکز بهداشت هر استان است و متقاضی قبل از تقاضا برای دریافت نماد اعتماد الکترونیک باید حتما نظر کارشناسی مرکز بهداشت را در خصوص مکان تهیه مواد غذایی و وسایل و ابزاری که مورد استفاده قرار گرفته است داشته باشد.
طاحونه بان افزود: نماد اعتماد الکترونیک برای فعالیت تجاری در فضای مجازی فقط توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیک در تهران صادر می شود و سازمان صمت استان هیچ دخالت یا مسئولیتی در این زمینه ندارد.
وی اظهار داشت: براساس اطلاعات مرکز توسعه تجارت الکترونیک تاکنون ۴۵ سایت اینترنتی مرتبط با رستوران، کترینگ و فروشگاه در خراسان رضوی نماد اعتماد الکترونیکی را برای عرضه مواد غذایی و آشامیدنی از این مرکز دریافت کرده و در استان خراسان رضوی مشغول فعالیت هستند.
کارشناس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بزرگترین چالش عرضه مواد غذایی در فضای مجازی را حوزه بهداشتی آن دانست و گفت: حتما باید عرضه کنندگان مواد غذایی در فضای مجازی مجوز از مرکز بهداشت را دریافت کنند اما بعد از صدور مجوز، نظارت ها بر فعالیت این مراکز اهمیت بیشتری پیدا می کند.
طاحونه بان افزود: افراد معمولا برای دریافت مجوز از مراجع ذیصلاح به منظور عرضه مواد غذایی در فضای مجازی، همه الزامات عرضه بهداشتی و قانونی را فراهم کرده و استانداردها را در تامین فضا و ابزار کار رعایت می کنند تا بتواند مجوز را دریافت کنند اما پایداری نسبت به حفظ الزامات و رعایت استانداردها اصل دیگری است که نظارت های بیشتری را می طلبد.
عرضه مواد غذایی آنلاین در مشهد با مجوز صورت می گیرد
مدیر گروه بهداشت محیط حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: افراد یا شرکت‌هایی که در مشهد نسبت به عرضه مواد غذایی در فضای مجازی اقدام می کنند عرضه غذا را از طریق اماکنی انجام می دهند که مجوز واحد صنفی دارند.
علی اصغر حسنی افزود: به عنوان مثال "اسنپ فود" قراردادی را با آشپزخانه های مورد تایید مرکز بهداشت امضا کرده و غذای آنها را از طریق فضای مجازی به سفارش دهندگان ارائه می دهد.
وی اضافه کرد: آشپزخانه ها مورد تایید مرکز بهداشت هستند و بر آنها نظارت می شود اما عرضه آنلاین غذا ضمن اینکه باعث کاهش هزینه ها و حذف ابزارها و تجهیزات غیرضرور می شود نظارت ویژه ای را نیز می طلبد.
او ادامه داد: فعالیت شرکت ها در فضای مجازی برای عرضه مواد غذایی باعث رقابت بین فعالان این عرصه می شود و این موضوع خود به خود گسترش می یابد.
همکاری مرکز بهداشت با پلیس فتا در شناسایی متخلفان عرضه مواد غذایی در فضای مجازی
مدیر گروه بهداشت محیط حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: اتاق اصناف مشهد دوره های آموزشی خیلی خوبی برای فعالان صنفی برگزار می کند تا صنوف بتوانند به صورت قانونمند وارد فضای مجازی شوند و حذف سوء استفاده کنندگان نیز در این عرصه توسط خود اتاق اصناف قابل انجام است.
علی اصغر حسنی افزود: از آنجا که در مورد عرضه مواد غذایی در فضای مجازی بحث سلامت مردم مطرح است مرکز بهداشت نیز با همکاری پلیس فتا موارد تخلف را شناسایی و با متخلفان برخورد کرده است.
وی اضافه کرد: ماهیت زائرپذیری شهر مشهد و حساسیت در خصوص حفظ سلامت مردم، تخلف در زمینه عرضه مواد غذایی نسبت به شهرهای دیگر را کمتر کرده است زیرا فضای نظارتی بیشتری در این شهر حاکم است که درصد خطا را کاهش می دهد.
مدیر گروه بهداشت محیط حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به ثبت موارد تخلف گفت: مرکز پاسخگویی سلامت ۱۹۰ در ۶ ماهه نخست امسال ۶ هزار و ۹۶۸ مورد شکایت را ثبت کرده که این شکایات هم از واحدهای صنفی به صورت کسب و کار رایج و هم در مورد کسب و کار فضای مجازی بوده است.
حسنی افزود: رعایت مسائل بهداشتی در عرضه غذا یکی از اولویت های دستگاه های نظارتی از جمله مرکز بهداشت است زیرا آسیب زا بودن واحد صنفی چه در فضای فیزیکی و چه در فضای مجازی، سلامت جامعه را به خطر می اندازد.
وی اضافه کرد: از ابتدای فروردین ماه امسال تا پایان ۳۱ شهریور ماه، ۱۹۱ هزار و ۴۶۰ مورد بازدید از اماکن مختلف حوزه نظارتی مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده که در پی آن سه هزار و ۱۱۹ متخلف به مراجع قضایی معرفی و ۳۹۶ مکان به سبب غیربهداشتی بودن فضا و به خطر افتادن سلامت مردم تعطیل شده اند.
مدیر گروه بهداشت محیط حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بازرسان در کنترل واحدهای عرضه کننده مواد غذایی به مجوز داشتن یا نداشتن آنها کاری ندارند و همه واحدها بلااستثنا به لحاظ شرایط بهداشتی کنترل می شوند و در این ارزیابی شرایط بهداشتی مکان عرضه، شرایط ابزار و تجهیزات و در نهایت کیفیت مواد غذایی مورد بررسی قرار می گیرد.
حسنی افزود: از ابتدای امسال تا پایان ۳۱ شهریور ماه، ۳۶۲ هزار و ۶۶۶ کیلوگرم مواد غذایی فاسد در منطقه تحت نظارت این مرکز کشف و معدوم شده است.
وی ادامه داد: اگر مبدا و مقصد و فرآیند کار در فضای مجازی مشخص نباشد ریسک تخلف بالا می برد و از این حیث عرضه مواد غذایی در فضای مجازی یک تهدید به شمار می رود همچنین ممکن است قوانین موجود مواردی از تخلف در فضای مجازی را پیش بینی نکرده باشد زیرا این نوع کسب و کار، جدید است و هنوز همه ابعاد مورد شناسایی قرار نگرفته است.
۷۴۸۹/۱۹۲۲
