عوارض گزش ساس؛ غول بی شاخ و دم تختخواب

جی پلاس، وحید درخش احمدی، این موجودات خونخوار را «ساس تخت خواب» (Bed bugs) معرفی کرد و گفت: آرواره های بالا­ی این حشرات به صورت میله هایی(استایلت) درآمده اند که باعث سوراخ شدن پوست شما میشوند در مقابل آرواره های پایین این حشرات به یکدیگر متصل شده اند و دو کانال در بین آنها به وجود می ­آید که یکی از آنها کانال غذایی و دیگری کانال بزاقی نام دارد.

وی ادامه داد: این کانال ها به صورت دو لوله توخالی هستند که از طریق یک لوله، بزاق دهان خود را که حاوی مواد ضد انعقادی برای گشاد کردن عروق و مانع لخته شدن خون می ­شوند، وارد پوست انسان می ­کند و از طریق لوله دوم خون را می ­مکند. ساس ها توسط این مکانیسم ها یک رگ خونی متناسب را با فرو کردن پشت سر هم میله ها یا همان استایلت ها پیدا می ­کنند و خون شما را به طور متناوب می­­ مکند.

ساس ها، چمدانی منتقل می شوند

درخش احمدی با تاکید بر اینکه این حشرات در چمدان و ساکی که بسته اید می­ توانند پنهان شوند و شما آنها را با خود به خانه یا هر جای دیگر ببرید، یادآور شد: به همین سادگی می ­توانید باعث آلودگی شدیدتر خانه و مکانی که در آن حضور دارید شوید. به همین خاطر شناخت زیست شناسی، رفتار و کنترل این آفت شهری برای همه کشورهای جهان از اهمیت زیادی برخوردار است.

این متخصص آفات، بر این موضوع که محل زندگی انسان و آشیانه پرندگان مناسبترین مکان برای زندگی این ساس ها است، تاکید و تصریح کرد: علیرغم تاثیر پزشکی این آفت شهری، شیوع و هجوم گونه ساس رختخواب به ندرت در ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. در این خصوص فقط تحقیقات پراکنده ای در استان های کهگیلیویه و بویراحمد، مازندران، خراسان رضوی و اصفهان انجام شده است.

وی افزود: طبق تحقیقات انجام شده آلودگی ها از طریق کیف آلوده کودکان در مدرسه، هتل های آلوده و کیسه و چمدان های آلوده به ساس انجام گرفته است. وقتی ساس ها به طرق مختلف به خانه شما وارد می شوند، می ­توانند در شکاف ها و ترک های گچی موجود در دیوار، پنجره، در منازل و کاغذ دیواری های شل پذیرایی و یا اتاق خواب، پریزهای برق پناه گیرند و در یک زمان مناسب برای تغذیه به شما حمله کنند.

 تکرار گزش های ساس، کم خونی و طپش قلب می آورد

درخش احمدی درباره آسیب های روحی روانی و جسمی این موجودات خونخوار گفت: وقتی ساس ها از خون شما تغذیه می­ کنند می­ توانند علائم پوستی از حساسیت پوستی خفیف، بدون علامت تا شدید ایجاد کنند. افسردگی، اضطراب و اختلال در خواب را می­ توان به عنوان اثرات ذهنی که این حشرات برای شما ایجاد می ­کنند در نظر گرفت. فراموش نکنیم ساس های تختخواب به طور طبیعی ناقل هیچیک از بیماری های انسانی نبوده ولی افراد حساس در اثر گزش ساس ممکن است دچار عوارض پوستی و واکنش های آلرژیک بر اثر تزریق ماده ضد انعقاد خونی که در هنگام تغذیه به بدن تزریق می­ کنندریال شوند.

وی افزود: اولین تماس با ساس ممکن است همراه با واکنش های جزیی و یا حتی واکنش های پوستی باشد، ولی تکرار گزش و تماس های بعدی ممکن است واکنش های تاخیری شدید و قابل توجهی را در فرد ایجاد کند. هر چند ادامه چنین وضعیتی باعث مصونیت در فرد خواهد شد. اما تماس های طولانی و تعداد گزش های زیاد ممکن است عوارضی مانند کم خونی در کودکان، طپش قلب و حتی اختلال در دید در فرد ایجاد کند.

بیرون کردن یا از بین بردن ساس چگونه امکان پذیر است؟

درخش احمدی با تاکید بر اینکه عدم آگاهی در مورد ساس ها یکی از مهم ترین عواملی است که باعث افزایش آلودگی در خانه ها می­شود، یادآور شد: یکی از راه های آلوده شدن خانه و مکانی که در آن حضور دارید وارد کردن مبلمان یا وسایل دست دوم آلوده به ساس ها است. شما با چک نکردن شکاف و درز های موجود در مبلمان به راحتی می ­توانید با وارد کردن آنها به منزل خود با جمعیت قابل توجه ساس ها مواجه شوید.

وی افزود: ساس تختخواب یک بوی خاص و شیرین در محیط منتشر می­کند پس وقتی وارد خانه شدید و با این بو خاص رو به رو شدید یعنی ساس ها از رگ گردن به شما نزدیک تر هستند! افرادی که با این بو مواجهه شده اند اغلب آن را به بو تمشک تشبیه کرده اند البته که این بو ناخوشایندتر از این حرفا است.

به گفته این حشره شناس، در بعضی از اماکن بزرگ مانند فروشگاه ها، هتل های بزرگ و ساختمان های اداری حتی از سگ های آموزش دیده برای یافتن این بو و پیدا کردن ساس ها استفاده می­شود. برای پیدا کردن اثر فعالیت ساس ها کافی است درز ها و شکاف موجود در تخت، ملافه ها، مبلمان را بررسی کنید حتما اثرات آنها به صورت مدفوع تیره و کوچک روی ملافه و دیگر قسمت های دیگر دیده می­ شود.

درخش احمدی تصریح کرد: به منظور کنترل ساس ها در اولین فرصت باید به وضع بهم ریخته­ اتاق خواب یا خانه رسیدگی کنید. چرا که وضع بهم ریخته و بی نظمی بسیاری از خانه ها و اتاق های خواب مکان های متعددی را برای پنهان شدن ساس تختخواب فراهم می­کند و بطور تقریبی مبارزه با حشره کش ها را غیر ممکن می­سازد. بنابراین تا حد زیادی کاهش بی نظمی و وضع بهم ریخته خانه شانس حذف ساس های تخت خواب را بالا می­برد.

وی افزود: بعد از مرتب سازی خانه، تله های چسبنده یک روش ساده برای پایش و آمار گرفتن از حشرات خانه است. این تله ها ممکن است  شامل مشتقاتی مانند دی اکسید کربن یا اسیدلاکتیک یا فرمون ها مخصوص ساس ها باشند که به عنوان فریبنده های شیمیایی در این تله ها استفاده شده است. در صورت مشاهده ساس ها می­توان از روش های مختلفی برای کنترل آنها از جمله بخار، جاروبرقی، کاور کردن تشک، دور ریختن اثاثیه آلوده و شست وشوی مکرر آنها پارچه ها یا هر چیزی که آثار فعالیت ساس ها روی آنها دیده می­شود، استفاده کرد.

راهکار درمان یا رهایی از نیش ساس ها چیست؟

این متخصص آفات با بیان اینکه علائم پوستی ناشی از نیش ساس معمولا بین 1 تا 2 هفته رفع می­ شود، توضیح داد: محل گزش ساس ها باید با صابون یا محلول ضدعفونی کننده شست وشو شود. استفاده از کرم های موضعی به عنوان مثال هیدروکورتیزون1درصد یک یا دو بار و داروهای آنتی بیوتیک سیستمیک ممکن است به جلوگیری از خارش گزش ها کمک کنند.

وی ادامه داد: همچنین استفاده از روغن ارگانو یا پونه کوهی در تسکین خارش ناشی از گزش ساس ها بسیار موثر است. نباید فراموش کرد ساس های تختخواب یکی از دشوارترین آفات شهری برای کنترل هستند. از بین بردن ساس های تختخواب می­تواند بسیار پر هزینه باشد زیرا مستلزم استفاده از حشره کش های شیمیایی و استفاده از تکنیک های کنترل غیر شیمیایی است.

درخش احمدی با بیان اینکه اخیرا روشIPM به عنوان ابزار اصلی برای کنترل ساس تختخواب مورد استفاده قرار گرفته است، افزود: این روش تلفیقی از روش های کنترل فیزیکی، محیطی، مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی است که خطر مواجهه با حشره کش های شیمیایی و آفات را کاهش می­دهد.