باغ ارم، بهشتی در شیراز

به گزارش جی پلاس، در اواخر دوره زندیه و اوایل دوران قاجاریه این باغ مقر سران ایل قشقایی بود و نخستین بنای این باغ هم در همین زمان، در دوره جانی خان ساخته‌شد. سپس در دوره ناصرالدین‌شاه، حاج حسنعلی‌خان نصیرالملک این عمارت را خریداری کرد و ساختمان کنونی آن را ساخت اما تکمیل تزئینات این عمارت به علت فوت حسنعلی‌خان نصیرالملک در زمان او ناتمام باقی ماند و بعد از او تکمیل شد.

این باغ تا پیش از آنکه در سال ۱۳۴۵ در اختیار دانشگاه شیراز قرار بگیرد، دو صاحب جداگانه دیگر به نام‌های عبدالله قوامی و ناصرخان قشقایی داشت. پس از آنها تا کنون، این باغ و عمارت در اختیار دانشگاه شیراز است و بعد از آنکه مدتی کتابخانه، باشگاه و دانشکده حقوق بود از سال ۵۹ به باغ گیاهشناسی تغییر کاربری پیدا کرد.

عمارت اصلی باغ ارم دارای تزئینات معماری همانند نقاشی، حجاری، کاشی کاری هفت رنگ، گچبری، خوشنویسی و آجرکاری است این عمارت ۳ طبقه است که طبقه زیرین آن حوض خانه وآب نما دارد و جوی آبی هم از وسط آن می گذرد.

از جمله قسمت‌های بسیار جالب این بنای با ارزش سردابه‌ای است که در طبقه زیرین این ساختمان قرار دارد و آب جاری از وسط آن می‌گذرد و به همین جهت سردابه مذکور از نظر زندگی در تابستان محل بسیار مناسبی بوده‌ است. گچبری‌های بسیارزیبایی در قسمت‌های مختلف و از جمله در ایوان‌های نمای شرقی دیده می‌شود که منظره جالبی به این بنای با ارزش داده است.

جالبترین قسمت باغ خیابانی است که از شرق به غرب در وسط باغ احداث و در دو طرف آن درختان سرو کاشته‌اند و زیبایی خاصی را داراست. در میان درختان سرو این خیابان سرو بلند قامتی است که از دور جلب توجه می‌کند و به علت موزون بودن آن آن را سروناز می‌خوانند. نظیر سرو مذکور در سایر باغ‌های شیراز دیده نمی‌شود. صحن باغ را درختان زینتی و سرو و نارنج و انواع گل‌های تزئینی پوشانیده و تزئین کرده است.

یکی دیگر از قسمت‌های جالب این بنا پنجره‌های آهنی است که در طبقه اول ساختمان در پای ایوان بزرگ دو ستونی در مدخل سردابه قرار دارد و از نمونه‌های جالب پنجره‌های آهنی در دوره قاجاریه محسوب می‌شود. قسمت عمده درهای چوبی از چوب ساج تهیه شده و به همین جهت با گذشت سال‌ها سالم باقی‌مانده است.

کاشی کاری پیشانی ایوان مرکزی و اطراف باغ نیز از منحصربفردترین کاشی کاری‌های دوره قاجاریه محسوب می‌شود که نمونه آن در سایر بناهای دوره قاجاریه دیده نمی‌شود. چه در ساختمان دیوانخانه قوام الملکی یا اندرون زینت الملکی یا سایر بناهای دوره قاجاریه نظیر کتیبه کاشی کاری پیشانی ایوان ساختمان باغ ارم دیده نمی‌شود و به همین جهت آن را باید از نمونه‌های منحصربه فرد دانست.

باغ ارم در پرونده باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است.