هشدار جدی درباره مصرف سیگار و قلیان توسط نوجوانان و جوانان

به گزارش جی پلاس، شیرین احمدنیا گفت: در دنیای امروز و در سطح جوامع مختلف شاهد تغییرات شتابنده ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی به ویژه در میان نسل جدید هستیم که طبیعتا جوانان، بیشتر مستعد و پذیرای تحولات سبک زندگی هستند. گسترش تکنولوژی های جدید ارتباطی و اطلاعاتی نیز بر شتاب تحولات فرهنگی اجتماعی دامن می‌زند.

وی افزود: در زمره‌ی این تغییرات، شاهد کم رنگ شدن روزافزون تفاوت‌های جنسیتی به ویژه در زمینه‌ گذران اوقات فراغت هستیم. این امر خودش را در رشد مصرف دخانیات در میان زنان نشان می‌دهد که تا چندی پیش نسبت‌های اندکی از مصرف‌کنندگان مواد دخانی را تشکیل می‌دادند اما امروزه قبح مصرف دخانیات در میان زنان تا حد قابل توجهی از بین رفته و مطابق با این افزایش مصرف، در بسیاری از جوامع توسعه یافته غربی شاهد کاهش سن امید به زندگی مردان و زنان و در نتیجه‌ افزایش مرگ و میر زنان ناشی از مصرف سیگار بوده‌ایم.

عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران بیان کرد: در ایران بنا به انگیزه‌های مختلف، نسبت رو به رشدی از نوجوانان و جوانان، به رفتارهای مخاطره‌آمیزی همچون مصرف دخانیات، قلیان و در مراحل بعدی، مواد مخدر یا الکل روی آورده اند.

احمدنیا ادامه داد: مصرف سیگار و قلیان به دلیل این که منع جدی در فضای گذران اوقات فراغت خانوادگی و شرایط فرهنگی حاضر نسبت به آنها اعمال نمی‌شود، به تدریج به عنوان رفتار عادی شناخته و پذیرفته می‌شود. سیگار کشیدن معمولا اولین قدم درگیر شدن نوجوانان با رفتارهای سوء و غیربهداشتی است چرا که کمتر کسی سیگار را به عنوان یک ماده‌ی مخدر، جدی می‌گیرد از همین رو، این رویه در میان خانواده‌ها، جوانان را مستعد اعتیاد به این مواد و سپس به تدریج به سایر مواد مخدر متنوع سنتی و صنعتی می‌سازد.

وی گفت: وجود افراد بزرگسالی که خود درگیر اینگونه رفتارها و عادات سوء باشند زمینه‌ الگو گرفتن و تقلید را برای فرزندان بوجود می‌آورد و والدین خود در تسهیل دستیابی و عادی سازی رفتار مصرف مواد اعتیادزا سهیم و مقصر تلقی می‌شوند.

دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی افزود: گروه تاثیرگذار دیگری که موجب رشد رفتارهای مصرف دخانیات می‌شوند حلقه‌های دوستی و معاشرتی پیرامون نوجوانان است. نوجوانانی که سنین حساس دوره بلوغ را می‌گذرانند در معرض فشارهای ارزشی و هنجاری از ناحیه خرده فرهنگ نوجوانی قرار می‌گیرند. برخی از ضدارزش‌های بزرگسالان، در چارچوب خرده فرهنگ نوجوانان تبدیل به ارزش مثبت می‌شوند و نوجوانان که در مرحله‌ی هویت‌یابی و تشخص‌یابی هستند گاه به رفتارهای سوئی که در میان همسالانشان ارزشمند تلقی می‌شود روی می‌آورند و یا به تقلید از رفتارها و سبک زندگی گروه‌های مرجع‌شان نظیر هنرمندان و ستاره‌های دنیای هنر می‌پردازند که ممکن است در صحنه‌های تبلیغاتی رفتارهای مصرف دخانیات را به نمایش بگذارند و به الگوهایی برای تبعیت نوجوانان تبدیل شوند.

احمدنیا گفت: با ماشینی شدن زندگی اجتماعی و فشارهای اقتصادی و مشغله‌ی روزافزون والدین، نظارت اجتماعی والدین هم بتدریج تضعیف شده و فضاهای عمل والدین و فرزندان از هم فاصله گرفته است، در نتیجه، والدین عملا از امکان نظارت بهتر و ارتباط موثرتر با فرزندانشان محروم شده‌اند.

به گزارش روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر، وی ادامه داد: همه‌ی اینها سهمی در افزایش تدریجی نسبت مصرف مواد دخانی و اعتیاد در میان نوجوانان و جوانان شده است که هوشیاری مسوولان و خانواده‌ها را بیش از پیش ضروری می‌سازد. اقدامات پیشگیرانه بر اقدامات درمانی و چاره‌جویی‌های بعدی اولویت دارد.

احمدنیا در پایان خاطر نشان کرد: موفقیت در این امر مستلزم همکاری میان نهاد خانواده و نهادهای دیگر آموزشی، دانشگاهی، رسانه‌ها و متولیان امور سلامت جامعه و مسوولان مدیریت شهری است.