در اینکه حضرت زینب سلام الله علیها چند سال پس از واقعه عاشورا رحلت کردند، اختلاف نظرهایی وجود دارد حتی درباره چگونگی رحلت ایشان هم اختلاف هایی هست.
به گزارش خبرنگار جماران، پانزدهم رجب مصادف با سالروز رحلت بانوی صبر و مقاومت حضرت زینب سلام الله علیهاست. این مناسبت ما را بر آن داشت تا مروری هر چند کوتاه بر نحوه رحلت ایشان داشته باشیم:
حضرت زینب (س) سومین فرزند امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها و بانوی صبر و ایثار است. بانویی که در تمام عمرش مصیبت دید و صبوری کرد و ایستاد. بانویی که روایت واقعه عاشورا وامدار اوست.
مدت عمر حضرت زینب( س ) و نحوه وفات ایشان
حضرت زینب (س) سومین فرزند امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها و بانوی صبر و ایثار است. بانویی که در تمام عمرش مصیبت دید و صبوری کرد و ایستاد. بانویی که روایت واقعه عاشورا وامدار اوست چرا که او با شجاعت و خطابه های غرایش در واقعه عاشورا و شهادت برادرش امام حسین (ع) بر علیه ظلم درخشید و شجاعت و بصیرت و ولایتمداری را در تاریخ ثبت کرد.
حضرت زینب چند سال بعد عاشورا زنده بود؟
در منابع تاریخی و منابع مذهبی سه تاریخ مختلف برای وفات حضرت زینب سلام الله علیها عنوان شده است.
سال 62 هجری قمری:
برخی منابع تاریخ وفات حضرت زینب را 15 رجب سال سال 62 هجری قمری و 18 ماه بعد از حادثه عاشورا می دانند. (جعفر شهیدی، زندگانی فاطمه، ص 261 – 262 )
سال 63 هجری قمری:
برخی منابع تاریخ وفات حضرت زینب را 15 رجب سال 63 هجری قمری و دو سال و اندی بعد از حادثه عاشورا می دانند. (دایرة المعارف تشیّع، ج 8، ص 603 )
سال 65 هجری قمری:
بعضی دیگر از منابع تاریخ وفات حضرت زینب را 15 رجب سال 65 هجری قمری می دانند. (جواد محدّثی، فرهنگ عاشورا، ص 216 – 217 )
تاریخ وفات حضرت زینب در 15 رجب سال 62 هجری که 18 ماه پس از واقعه جانسوز عاشورا و در 57 سالگی در بین علما مشهورتر است.
درباره نحوه ارتحال حضرت زینب اختلافاتی وجود دارد:
براساس برخی از نوشته ها آن حضرت به دلیل سختی ها و مصیبت هایی که دید، مریض شد و به طور طبیعی وفات کرد.( منتخب التواریخ، ص 67)
براساس برخی از احتمالات یزید به دلیل اینکه حضرت زینب(س) همه وقایع کربلا را دیده و وجود او یادآور مصائب کربلا و یادآور فجایع حکومت یزید است، حضرت زینب کبری را مسموم کرد و به شهادت رساند.(زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص 592 )
گرچه مسمومیت آن حضرت دور از ذهن نیست اما دلیل قطعی تاریخی برای این روایت دیده نشده است و احتمال وفات حضرت زینب (س) بر اثر بیماری یا مصائب و سختی هایی که از واقعه عاشورا به آن دچار شدند به عنوان مهمترین و قابل قبول ترین سند تاریخی است.
در این روایت تاریخی آمده که حضرت زینب (س) به هنگام ارتحال از همسر خود خواستند تا ایشان را زیر آفتاب ببرند و همچون برادرشان از دنیا بروند. (سیدقاسم رزاقی موسوی(صدای شیعه باکمی تصرف))
محل وفات حضرت زینب (س)
حضرت زینب (س) بعد از حادثه عاشورا و خطبه خوانی و بیدار کردن ذهن های خفته، افکار عمومی حاکم بر شام را تغییر داد و بعد از برگشت به مدینه به پاسداری از قیام امام حسین(ع) پرداخته و ظلم و ستم یزید را بیان کرد تا جایی که توانست مردم را بر ضد ستمکاران بشوراند به همین دلیل فرماندار مدینه به یزید گزارش داد: بودن زینب میان اهل مدینه، احساسات را بر می انگیزاند. او زنی است فصیح، خردمند و دانا. او و کسانی که با وی هستند، تصمیم گرفته اند برای خونخواهی قیام کنند. یزید دستور داد باقی مانده اهل بیت(ع) را به شهرها و نقاط مختلف تبعید کرده و پراکنده کنند. فرماندار از حضرت زینب (س) خواست از مدینه بیرون رود و هر جای که می خواهد اقامت کند.(عائشه بنت الشاطی، بانوی کربلا حضرت زینب (ع)، ترجمه رضا صور، ص 157)
به نوشته برخی حضرت به شام سفر کرد و در همان جا درگذشت. (لهوف، ص 218؛ مقرم، مقتل الحسین، ص 324؛ ارشاد، ج2، ص 144 ) برخی دیگر گفته اند:حضرت به مصر هجرت کرد و در تاریخ پانزدهم رجب سال 62 هجری درگذشت. (ارشاد، ص 116 117؛ بحار الانوار، ج 45، ص 117)
برخی بر این عقیده هستند که حضرت زینب کبری(س) در مصر مدفون است. مهم ترین کتابی که مرقد حضرت را در مصر دانسته و دیگران به آن اعتماد کرده اند، رساله کوچکی به نام «اخبار الزینبات» نوشته عُبیدلی نسابه (277- 214) است.
سید محسن امین قبرستان بقیع در مدینه را محل دفن حضرت زینب(س) دانسته است. (امین، اعیان الشیعة، ج7، ص140-141 )
در کتاب «خیرات الحسان » آمده است:
در مدینه قحطی پیش آمد. زینب همراه شوهرش عبدالله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زمینی داشتند. زینب در همان جا در سال 65 هجری درگذشت و در همان مکان دفن شد. (خیرات حسان، ص 29، هدیة الزائرین و بهجة الناظرین، ص 353 )
احتمال دفن شدن حضرت زینب(س) در شهر شام با وجود اندک درنگ تاریخی، از دیدگاه های دیگر برتر و کامل تر و استوارتر است
