دور اول انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه طبق پیش بینی ها با پیشتازی دو نامزد، امانوئل ماکرون و مارین لوپن به پایان رسید تا این دو سیاستمدار، مانند پنج سال پیش بار دیگر در دور پایانی انتخابات با هم روبرو شوند.
به گزارش جماران، دور اول انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه طبق پیش بینی ها با پیشتازی دو نامزد، امانوئل ماکرون و مارین لوپن به پایان رسید تا این دو سیاستمدار، مانند پنج سال پیش بار دیگر در دور پایانی انتخابات با هم روبرو شوند.
دو تفاوت عمده اما در انتخابات ۲۴ آوریل سال ۲۰۲۲ نسبت به ۵ سال پیش وجود دارد.
نخست، اینکه امانوئل ماکرون دیگر آن رئیس جمهوری جوان و تازه وارد در سیاست نیست.
او پنج سال، همانگونه که در سخنرانی پیروزی خود در آوریل سال ۲۰۱۷ ابراز کرد، زمان داشت تا محبوبیت راست افراطی را کم کرده تا دیگر آنها «تهدیدی برای دموکراسی» نباشند. در این زمینه نه تنها رئیس جمهور ماکرون موفق نبود بلکه حضور دو نامزد راست افراطی، مارین لوپن و اریک زمور، که یکی به دور دوم رسید و دیگری با کسب بیش از ۷ درصد آرا در جایگاه چهارم قرارگرفت، نشان از شکست سیاست‌های امانوئل ماکرون در زدودن خطر حضور راست افراطی در قدرت دارد.
دومین تفاوت این انتخابات با پنج سال پیش دراین است که درسال ۲۰۱۷ به جز ژان لوک ملانشون، رهبر حزب چپگرای «فرانسه تسلیم ناپذیر»، راست های میانه‌رو که امروز به اسم جمهوریخواهان مشهور هستند بالای ۱۵ درصد و همچنین چپ های میانه سنتی، سوسیالیست‌ها هم بیش از ۵ درصد رای آورده بودند و بی تردید نگرانی های کمتری نسبت به شکست امانوئل ماکرون در برابر مارین لوپن در مرحله دوم وجود داشت. در سال ۲۰۱۷، هم بنوا آمون، کاندیدای سوسیالیست با بیش از ۶ درصد آرا و هم فرانسوا فیون، رهبر راست های میانه رو با بیش از ۱۷ درصد آرا از حامیان خود دعوت کرده بودند که در دور دوم به ماکرون رای بدهند. ژان لوک ملانشون، رهبر چپ‌های رادیکال که در آن انتخابات در جایگاه چهارم قرار گرفت، اگرچه از هوادارانش خواست به مارین لوپن رای ندهند، اما صراحتا اعلام کرد از ماکرون هم حمایت نخواهد کرد.
امسال اما سناریوی دیگری در مقابل اعضای ستاد انتخاباتی امانوئل ماکرون قرار دارد. تنها حزبی که موفق به کسب بیش از ۱۵ درصد شده حزب چپگرای «فرانسه تسلیم ناپذیر»، به رهبری ژان لوک ملانشون است.
تسلیم ناپذیران، مغلوبان پرغرور مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری
ملانشون تنها با اختلاف حدود ۳۶۷۵۰۰ هزار رای با مارین لوپن از راهیابی به دور دوم انتخابات و رقابت با ماکرون بازماند. ۲۲ درصد از واجدین شرایطی که به رهبر ۷۰ ساله «تسلیم ناپذیران» رای دادند از طیف های مختلف چپها در فرانسه هستند.
از چپ های رادیکال گرفته تا چپ های سنتی، بسیاری با وجود اینکه با بسیاری از برنامه و طرح‌ها وحتی «خلق و خوی» ملانشون مخالف بودند اما در دور اول به او رای دادند تا دیگر ماکرون و یا راست گرایان افراطی قدرت را در دست نگیرند و به دور دوم نروند. به جز تسلیم ناپذیرانی که موفق شدند بیش از ۲۲ درصد آرای چپها را بدست بیاورند، دیگر نامزدهای طیف چپ هیچ کدام بیش از ۵ درصد آرا را کسب نکردند.
به همین خاطر تحلیلگران سیاسی و موسسه های نظرسنجی در پی آن هستند که ببیند تا چه اندازه حامیان ژان لوک ملانشون حاضرند به دو نامزد کورس انتخاباتی رای بدهند.
هر دو نامزد، لوپن و ماکرون، در زمره بزرگترین و مهم ترین رقبا و حتی دشمنان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ایدئولوژیک ژان لوک ملانشون و به و حامیانش هستند. با این حال به گفته دو موسسه نظرسنجی فرانسه «ایفاپ» و «ایپسوس»، بخشی از طرفداران ژان لوک ملانشون در رای گیری ۲۴ آوریل شرکت کرده و به نفع یکی از دو نامزد باقی مانده رای می دهند.
تازه ترین نظرسنجی های ایفاپ نشان می دهد که ۳۰ درصد از حامیان ژان لوک ملانشون به مارین لوپن و ۳۳ درصد به امانوئل ماکرون رای می دهند. این نظرسنجی که صبح دوشنبه منتشر شد می گوید امکان اینکه بیش از ۵۰ درصد از حامیان ژان لوک ملانشون، در دور دوم شرکت کنند زیاد است.
یک تفاوت بزرگ انتخابات کنونی با ۵ سال پیش، این است که در سال ۲۰۱۷، تنها ۷ درصد از حامیان ژان لوک ملانشون به مارین لوپن رای دادند اما امروز گفته می شود که امکان دارد بیش از ۳۰ درصد از آنها در دور دوم مارین لوپن را انتخاب کنند.
کلوئه مورن، از بنیاد ژان ژورس، معتقد است که «خیلی نمی توان به نظرسنجی‌ها در این زمینه دل بست.» چرا که به گفته او «سخنان رهبران سیاسی محبوب مانند ژان لوک ملانشون می تواند در رای هوادارانش تاثیرگذار باشد.»
ملانشون همانند ۵ سال پیش نگفت که دور دوم به ماکرون رای می دهد یا نه اما سه بار در سخنرانی خود تاکید کرد: « نباید به مارین لوپن رای داد.»
آیا هواداران ملانشون به مارین لوپن رای نخواهند داد؟
یکی از مهم ترین شعارهای مارین لوپن و حزب اتحاد ملی، برقراری «عدالت اجتماعی» است. همین موضوع هم بسیاری از شهروندان طبقه محروم و کارگران دیروز حامی حزب کمونیست را در یک دهه اخیر به سمت حزب اتحاد ملی کشانده است. بسیاری از شهرهای کوچک فرانسه که بصورت سنتی به سیاستمداران حزب کمونیست و چپ های رادیکال متمایل بودند، در یک دهه اخیر به نماینده های حزب راست گرای افراطی «اتحاد ملی» به رهبری مارین لوپن رای می دهند. به گفته بنیاد ژان ژورس، حتی برخی از حامیان ژان لوک ملانشون تا آخرین لحظه در انتخاب بین رهبر تسلیم ناپذیران و مارین لوپن مردد بوده اند. البته این بنیاد آمار دقیقی از این هوادران ارائه نکرده است.
رقابت تنگاتنگ لوپن و ماکرون در دور نهایی
براساس آخرین نظرسنجی موسسه «ایفوپ» رقابت برای پیروزی در انتخابات ۲۴ آوریل می تواند تنگاتنگ باشد و به گفته بسیاری از رهبران سیاسی «تهدیدی برای دموکراسی فرانسه» است. نظرسنجی ها نشان می دهد که شانس پیروزی ماکرون در مقابل مارین لوپن، ۵۱ به ۴۹ درصد است.
مارین لوپن برای اولین بار به جز حامیان سنتی راست گرایان افراطی، بیش از ۷ درصد آرای نفر چهارم دور اول انتخابات، اریک زمور را دارد. زمور در سخنرانی روز یکشنبه خود از حامیان خود خواست در دور دوم به مارین لوپن رای بدهند. نباید فراموش کرد که یک نامزد دیگر یعنی نیکلا دوپونت نیان هم پس از کسب دو درصد آرا از حامیانش خواسته تا به مارین لوپن رای بدهند.
در سوی دیگر والری پکرس، نامزد راست های میانه رو، آن ایدالگو، شهردار پاریس و نامزده سویالیست ها، یانیک ژادو، نامزد سبزهای فرانسه و نهایتا فابین روسل، نامزد حزب کمونیست همگی از حامیان خود خواستند تا به امانوئل ماکرون در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری رای بدهند.
با این حال مجموع رای تمامی نامزدهایی که از ماکرون حمایت کرده اند کمتر از نیمی از آرایی است که به ژان لوک ملانشون، روز یکشنبه داده شد.
چالش دشوار کارزار انتخاباتی ماکرون برای قانع کردن حامیان ملانشون
مارین لوپن و امانوئل ماکرون کمتر از دو هفته زمان دارند تا به جز قانع کردن واجدین شرایطی که در مرحله اول بپای صندوق های رای نرفتند، حامیان ملانشون را قانع کنند. وضعیت برای مارین لوپن تفاوت چندانی با ۵ سال پیش نخواهد داشت. وی همچنان می تواند رای بخشی از افراد مردد در جبهه «تسلیم ناپذیران» را به نفع خود بدست بیاورد.
کار امانوئل ماکرون در این دو هفته بسیار سخت تر خواهد بود. پنج سال پیش ماکرون ۳۹ ساله، خود را به عنوان نامزد مستقل در انتخابات معرفی کرده بود. فردی که می خواهد فرانسه را متحول کند و اصلاحات اساسی انجام دهد. عدم شناخت از او بسیاری از حامیان احزاب چپ از جمله حامیان ملانشون را قانع کرد تا برای مقابله با قدرت گرفتن راست افراطی، به امانوئل ماکرون رای بدهند. اما در این پنج سال و پس از به قدرت رسیدن امانوئل ماکرون اتفاقاتی رقم خورد که کار رابرای مسئولان کارزار انتخاباتی رئیس جمهور بسیار سخت خواهد کرد.
امانوئل ماکرون برخلاف ادعایی که داشت دیگر آن «سیاستمدار مستقل» نیست. در طول ۵ سال، دولت او سیاست های «راست گرایانه» را در پیش گرفت: از سیاست های مهاجرتی دولت گرفته تا تغییراتی در قوانین کار. ماکرون می‌گوید نه چپ است و نه راست.
فرانسه در دوره پنج ساله امانوئل ماکرون با یکی از طولانی ترین و جنجالی ترین اعتراضات خیابانی روبرو شد.
جنبش جلیقه زردها در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ دولت فرانسه را به یک چالش تاریخی کشیدند.
نظرسنجی ها نشان می دهد که «فرانسه تسلیم ناپذیر» بیشترین حامیان جنبش جلیقه زردها را در دل خود دارد.
جنبش جلیقه زردها که در آغاز در اعتراض به گرانی قیمت سوخت پاگرفت در عرض چند ماه تبدیل به یکی از بزرگترین اعتراضات خیابانی دهه های اخیر فرانسه در حمایت از عدالت اجتماعی و اصلاحات اساسی در زمینه دموکراسی شد.
به جز جنبش جلیقه زردها، می توان به رسوایی های امانوئل ماکرون در طول این ۵ سال اشاره کرد. از رسوایی مشهور به «جنجال بن آلا» گرفته تا فرار مالیاتی مهم ترین شرکت مشاور دولت، مکینزی.
سناریو تکراری حذف نامزد راستگرایان افراطی؛ ماکرون دو هفته برای ترغیب چپها زمان دارد؟
از سوی دیگر بسیاری از چپگرایان فرانسه با سناریوی انتخاب بین دو نامزد غیرمحبوب آشنا هستند و به نظر نمی رسد که ماکرون و ستاد انتخاباتی او بتوانند از این حربه برای ترقیب و تهییج حامیان ژان لوک ملانشون استفاده کنند.
اولین بار در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۲ بود که ژان ماری لوپن، پدر مارین لوپن و رهبر جبهه ملی، راستگرایان افراطی وقت، موفق شد در عین شگفتی همگان نامزد سوسیالیست ها، لیونل ژوسپن را کنار بزند و برای دور دوم با ژاک شیراک رقابت کند.
در آن زمان ترس از قدرت گرفتن راست گرایان افراطی در فرانسه نه تنها باعث شد که تمامی گروه های سیاسی از ژاک شیراک حمایت کنند بلکه بین دو دور انتخاباتی خیابان های پاریس میزبان میلیون ها فرانسوی مخالف لوپن و نژادپرستی شدند.
با این حال، در۲۰ سال اخیر، راست گرایان افراطی توانسته اند در زمینه های بسیاری «عادی سازی» کنند و در همین راستا بود که حضور مارین لوپن در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۷ آنچنان که انتظار می رفت باعث شگفتی نشد، هرچند که نهایتا امانوئل ماکرون با کسب بیش از ۶۰ درصد آرا در مرحله دوم رئیس جمهور شد.
حالا برای سومین بار در دو دهه اخیر سناریوی تقابل راستگرایان افراطی و راستها تکرار می شود و بی دلیل نیست که روزنامه لیبراسیون، متمایل به حزب سوسیالیست و چپ ها در فرانسه دوشنبه تیتر زد: « این بار خطر بسیار جدی است.»
اریک کوکرل، نماینده حزب «فرانسه تسلیم ناپذیر» در مجلس ملی فرانسه صبح دوشنبه در گفتگو با رادیو فرانس انفو گفت که نه تنها در انتخابات دور دوم رای نخواهد داد بلکه « این وظیفه امانوئل ماکرون است تا بتواند در این دو هفته با وعده و شعارهایش حامیان ژان لوک ملانشون برای حضور در دور دوم را ترغیب کند.»
آیا سیاست مهاجرتی ماکرون فاجعه‌بار بوده است؟
در ۷۰ سال اخیر جمعیت مهاجران در فرانسه تغییر و یا خیزش شگرفی نداشته است با این حال موضوع مهاجرت به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و بخش قابل توجهی از شهروندان این کشور در سال‌های اخیر تبدیل شده است. آمارها نشان می دهند که جمعیت مهاجران در فرانسه رابطه مستقیمی با افزایش جمعیت کشور در این هفت دهه دارد. خارجی ها در سال ۲۰۲۱، ۷.۷ درصد از جمعیت فرانسه را تشکیل می دادند. این آمار در سال ۱۹۷۵ ۶.۵ درصد و در سال ۱۹۴۶ ۴.۴ درصد بوده است.
تا میانه‌های دهه هفتاد میلادی، موج اصلی مهاجران به فرانسه را مردان غالبا کارگران تشکیل می دادند. مردانی که عمدتا از مستعمره‌های پیشین فرانسه برای بازسازی و پاسخ به نیاز گسترده بازار به نیروی کار پس از جنگ دوم جهانی به این کشور می آمدند. تنها از سال ۱۹۷۵ میلادی است که زنان به جمع مردان مهاجر اضافه می شوند. این سیاست، با نام «گردهم‌آیی خانواده‌ها» به‌ویژه برای تامین نیروی کار یدی، برای آن دوره و حتی نسل‌های بعد در پیش گرفته شد. امروز زنان مهاجر ۵۲ درصد از جمعیت خارجی ها در فرانسه را تشکیل می دهند.
یکی از مهم ترین چالش های دو نامزد مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه هم بی تردید موضوع مهاجرت خواهد بود. سیاست های مهاجرتی امانوئل ماکرون می تواند یکی از موارد قابل حمله از سوی مارین لوپن در مناظرهای پیش روی انتخاباتی باشد. نه به این معنا که رئیس جمهوری فرانسه سیاست‌های نرمشی در قبال پناهجویان در پیش گرفت اما شرایط بگونه ای پیش رفته که راست گرایان افراطی می توانند، آن‌طور که خود می‌گویند بهانه‌ای علیه «عملکرد فاجعه بار ماکرون» در قبال پناهجویان داشته باشند.
با این حال بسیاری از ناظران معتقدند عملکرد ۵ ساله دولت ماکرون به‌شدت با نرمش ادعایی مارین لوپن و همقطارانش در قبال پناهجویان و مهاجران فاصله دارد. آمارها نشان می دهند که که اخراج پناهجویان غیرقانونی از خاک فرانسه از همان سال ۲۰۱۷، ۱۰ درصد افزایش یافت و در سال ۲۰۱۹، سومین سال ریاست جمهوری ماکرون، به ۳۲ درصد رسید. این در حالی است که به دلیل همه گیری کووید-۱۹ تمرکز دولت بر اخراج پناهجویان کاهش یافت.
ژرار کلمب، اولین وزیر کشور ماکرون، قانونی را به اجرا درآورد که طی دوران حبس پناهجویان غیرقانونی در مراکز ویژه از ۴۵ به ۹۰ روز افزایش یافت. در این دوران به گواهی سازمان عفو بین الملل، نوجوانان پناهجو هم بارها در این مراکز زندانی شدند.
دولت فرانسه همچنین در سال ۲۰۱۹، پروتکل های مربوط به « تامین سلامت متقاضیان پناهندگی» را لغو کرد. مقامات دولتی بارها اعلام کردند که بسیاری از پناهجویان به بهانه مشکلات «دست بدامن توریسم سلامت» می شوند. یکی از مهم ترین سیاست های امانوئل ماکرون در قبال «متقاضیان پناهندگی در زیر سن قانونی» بود. برای اولین بار این قشر از پناهجویان از سوی پلیس بازداشت و به حبس رفتند. برخی از این نوجوانان بی سرپرست، اغلب افغان، در طول دوران ریاست جمهوری ماکرون «ترک خاک» گرفته و بعضی از آنها نیز « با زور اخراج» شدند. دیده‌بان حقوق بشر در زمستان گذشته با بررسی وضعیت هزاران پناهجوی سرگردان در منطقه کاله، دولت ماکرون را به تحمیل استیصال به آنها متهم کرد.
همزمان پرونده اخذ تابعیت بسیاری از مهاجرانی که بصورت قانونی درخواست داده بودند کاملا متوقف شد. روند فرانسوی شدن خارجی‌ها در دوران ماکرون در دو دهه اخیر به پایین ترین حد خود رسید. تا جایی که در مقایسه کارنامه ماکرون، با فرانسوا اولاند و نیکلا سارکوزی، می توان گفت که اعداد و ارقام نشان از سخت گیریهای شدید وزرای کشور ماکرون برای اعطای ملیت به مهاجران دارد. تعداد مهاجرانی که در سال ۲۰۲۰ ملیت فرانسوی دریافت کردند، ۴۵ هزار نفر بود که در مقایسه سال ۲۰۰۹، دوران ریاست جمهوری نیکلا سارکوزی، دو برابر کاهش داشته است. نیکلا سارکوزی به سیاست های ضدمهاجرتی شهرت داشت. اما آمار نشان می دهد که به عنوان مثال در سال ۲۰۰۹، ۸۷ هزار مهاجر ملیت فرانسوی دریافت کردند. حتی دریافت ملیت در دوران ریاست جمهوری فرانسوا اولاند که این کشور میزبان حملات تروریستی متعددی هم بود هم به اندازه دوران ماکرون کاهش نداشت. یکسال پس از حملات گسترده تروریستی پاریس، سال ۲۰۱۶، بیش از ۶۵ هزار مهاجر از سوی وزارت کشور ملیت فرانسوی گرفتند.
سیاست عدم ورود مهاجران
اعطای کارت های موقت اقامت به دانشجویان خارجی هم روند به‌شدت کندی دارد. به گفته «لیگ دفاع از حقوق بشر» فرانسه بسیاری از دانشجویان ماهها بدون کارت اقامت در فرانسه زندگی کرده اند و با مشکلات عدیده ای مواجه شدند. از سال ۲۰۱۸، وزارت کشور تصمیم گرفت بخش اعطای کارت اقامت دانشجویان را در بسیاری از فرمانداریهای شهرهای کوچک به بهانه صرفه جویی اقتصادی ببندد. صف های دانشجویان برای دریافت کارت اقامت طولانی تر از همیشه شد.
به گزارش یورونیوز، دولت امانوئل ماکرون، بارها در طول پنج سال اخیر از سوی سازمان های حقوق بشری به رفتار خشونت آمیز علیه پناهجویان محکوم شد. یکی از مهم ترین آنها پرتاب گاز اشک آور و جمع آوری خشن چادر پناهجویانی بود که در زمستان سال ۲۰۲۰ در کانال سن مارتن و میدان جمهوری پاریس ساکن شده بودند. خشونت علیه پناهجویان در دو شهر دانکرک و کاله فرانسه به اوج خود رسید. به جز ۲۷ پناهجویی که در دریای مانش، با وجود اعلام وضع اضطراری به گارد ملی، جانشان را از دست دادند، چندین پناهجوی دیگر در خاک فرانسه هم جان باختند. از جمله ماتیوی ۲۰ ساله که در رودخانه ای در کوه های آلپ در سال ۲۰۱۸ غرق شد. سه الجزایری که در راه فرار از دست پلیس، روی خط راه آهن افتادند و زیر قطار له شدند.
پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان سفارت فرانسه اعطای ویزا و انتقال بسیاری از افغانهایی که بدلیل کار با ناتو و دیگر سازمان های بین المللی جانشان در خطر بود را انجام نداد. در حالیکه آلمان و بریتانیا به ترتیب از هشت هزار و چهار هزار افغان میزبانی کردند، دولت ماکرون تنها با ورود و اعطای ویزا به ۲۰۰۰ نفر موافقت کرد.
با این حال راست گرایان افراطی که در ۲۴ آوریل در مقابل ماکرون صف آرایی می کنند، سیاست های مهاجرتی رئیس جمهوری فرانسه در ۵ سال گذشته را از لحاظ ورود مهاجران و پناهجویان در فرانسه «فاجعه بار» ارزیابی می کنند. در ۵ سال گذشته ۶۷۵ هزار و ۲۵۵ پناهجوی غیراروپایی وارد فرانسه شدند. در حالی که ورود پناهجویان در دوران ریاست جمهوری فرانسوا اولاند، ۲۱۷۴۶۳ نفر و در دوران سارکوزی کمتر از ۱۹۰ هزار نفر بود. شمار مهاجرانی که موفق شدند برای اولین بار کارت اقامت دریافت کنند، در دوران ماکرون ۱۵ برابر بیشتر از دوران فرانسوا اولاند بود.
