ایران نوشت:چند ماهی است تعدادی از بازاریان تهران یک گروه تلگرامی درست کرده‌اند و در این گروه اسم و مشخصات و عکس کسانی را که چک‌‌شان برگشت خورده، همراه با تصویر خود چک در این گروه منتشر می‌کنند تا همکاران‌شان دوباره فریب او را نخورند.
نام گروه را گذاشته‌اند «مشتری‌های دارای برگشتی» گروه پر از عکس چک‌های برگشتی و قیافه آدم‌هایی است که در نگاه اول ساده و معمولی به نظر می‌رسند. یکی بچه‌هایش را بغل کرده و دیگری در ساحل دریا از خودش سلفی گرفته. فرقی نمی‌کند قیافه چه شکلی باشد و در چه لوکیشنی، مهم این است که آن را در ذهنت نگه داری تا مبادا بعد از گرفتن چک بی‌محل و بیرون رفتن آقای کلاهبردار توی سرت بزنی که ای وای خودش بود.
آوینی می‌گوید البته کلاهبردارها هم حرفه‌ای شده‌اند: «بعضی تغییر چهره می‌دهند بعضی هم اسم‌شان را. ما مورد داشته‌ایم مردی لباس زنانه پوشیده و چک بی‌محل کشیده.» چک برگشتی، البته با هر رویکردی؛ چه کلاهبرداری و چه ناتوانی در پرداخت، سالهاست یقه بازاریان کشور را گرفته و هر چقدر هم مصوبه و طرح امضا می‌شود و سخت‌تر می‌گیرند، باز هم این پدیده چغر، خیال کوتاه آمدن ندارد. هرچند آمارها تا حدودی امیدوار کننده است. آخرین آمارها از برگشت ۲.۴ میلیون فقره‌ای چک‌های برگشتی تا مبلغ ۳۰ هزار میلیارد تومان در سه ماهه اول امسال خبر می‌دهد. سال 1390، 12.41 درصد از کل «تعداد» چک‌ها، برگشتی بوده که این رقم در سال 1394 به 3.3 درصد کاهش یافته است. همچنین از لحاظ مبلغ نیز در سال 1390، 4.83 درصد مبلغ چک‌ها برگشتی بوده که این رقم در سال 1394 به 2.7 درصد کاهش پیدا کرده. جامعه شناسان «چک» را یکی از شاخصه‌های عینی اعتماد اجتماعی و امید اجتماعی می‌دانند.
آوینی می‌گوید: «این گروه تلگرامی باعث شده همه حواسشان را بیشتر جمع کنند.» قاعدتاً بعضی از کلاهبرداران شیوه‌های خلاقانه‌ای دارند و در این رشته کاملاً حرفه‌ای هستند. بعضی‌ها چک را به نام فرد دیگری می‌خرند و بعضی با خرید کردن در یک روز از بازار، بسرعت جنس را زیر قیمت آب می‌کنند و ناپدید می‌شوند. چک هم به نام فرد دیگری است و حالا بگرد و پیدا کن پرتقال فروش را. از آوینی می‌پرسم تا حالا کسی از طریق این کانال بازداشت شده؟ می‌گوید: «بازاری جماعت خیلی اهل گرفتن حکم جلب نیست و بیشتر سعی می‌کنند با ریش سفیدی مسأله را حل کنند. البته بوده‌اند کسانی که رقم بالا کلاهبرداری کرده‌اند و بازاری‌ها هم رفته‌اند و شاخش را شکسته‌اند. در مورد این گروه خیلی در جریان نیستم کسی بازداشت شده یا نه ولی کار خوبی است.»
آوینی برای ما از گروه دیگری هم می‌گوید که خیلی از بازاری‌ها در آن عضو هستند؛ آنجا به صورت خصوصی‌تر از مشتری‌های رقم بالای خود، از دیگر بازاریان استعلام می‌گیرند. چون بعضی از کلاهبرداران با سیستم پیچیده‌تری این کار را می‌کنند. با دوتا بازاری خوش حسابی می‌کنند و رد گم می‌کنند، بعد کلاه نفر سوم و چهارم را برمی‌دارند. در این گروه همچنین کسانی که از مال و اموال خریدار میلیونی، اطلاع دارند باهم در میان می‌گذارند تا ببینند در صورت کلاهبردار بودن طرف، می‌توانند با خانه و ماشین و زمینش به پول برسند یا نه.
گروه تلگرامی «مشتری‌های دارای برگشتی» مصداق بارز کلاه خودت را سفت بچسب تا همسایه را دزد نخوانی است. بازاری‌ها حالا دیگر خودشان دست به کار شده‌اند و آستین‌ها را بالا زده‌اند تا قبل از وقوع جرم، جلوی آن بگیرند.
