طبق قوانین مربوط به حفظ و حراست از آثار و ابنیه های تاریخی و ثبت شده، هر گونه ساختمان‌سازی در اطراف بناهای تاریخی که جزو آثار ملی هستند، به دلیل اینکه حس زیبایی شناسی و هویت این آثار به مخاطره می افتد، ممنوع است.
به همین منظور برای آثار تاریخی، محدوده‌ای توسط متولی اثر و بر اساس ضوابط قانونی برای حفظ آن تعیین شده است که از آن به عنوان حریم اثر تاریخی ثبت شده نام برده می شود که ممانعت از احداث بناهای مرتفعی که باعث اختلال در دید بصری محیط می شوند، در قانون تصریح شده است.
قانون مربوط به حریم آثار و ابنیه های تاریخی، حریم حفاظتی شامل جلوگیری از فرو ریختن و آسیب دیدن کل اثر تعیین کرده است تا در این حریم هر نوع فعالیت، کاربری‌ها و ساخت و سازهای نامناسب تحت رصد و کنترل قرار بگیرد.
همچنین حریم بصری با هدف ایجاد ارتباط دیداری دو طرفه بین محیط و اثر تاریخی و حریم کاربردی به منظور پیوستگی اثر تاریخی و محدوده پیوسته به آن نیز برای آثار و خانه های تاریخی و قدیمی تعریف شده است.
متاسفانه آنچه که امروز در حریم خانه «لاله ای» تبریز روی داده است، چشم پوشی و زیرپا گذاشته شدن تمام قوانین، ضوابط و مقررات فوق توسط نهادهای مربوطه از قبیل خصوص شهرداری می باشد و تاکنون به اعترضات و شکایات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز ترتیب اثری داده نشده و ساخت و ساز در جوار این اثر بسیار زیبا و تاریخی همچنان ادامه دارد.
معاون میراث فرهنگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، اظهار داشت: از حدود ۶ ماه پیش که مالک خصوصی اقدام به خاک برداری از محل کرده بود، معاونت میراث فرهنگی اقدام به پیگیری موضوع و نامه نگاری با نهادهای مربوطه کرد.
علیرضا قوچی افزود: زمان نخستین نامه ای که توسط معاونت میراث فرهنگی استان به شهرداری ارسال شد ۲۵ تیر ماه امسال است که در آن خواستار توقف عملیات اجرایی شدیم ، اما متاسفانه ترتیب اثری به این نامه و ۱۳ نامه ای که بعدا" با نهادها مکاتبه شد، داده نشد.
وی با بیان اینکه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی به عنوان متولی حفظ و حراست از آثار و ابنیه های تاریخی اعتراض های لازم از ساخت و ساز در حریم خانه قدیمی لاله ای تبریز را پیگیری می کند، گفت: این اقدام مالک خصوصی به دلیل اینکه ملک یاد شده به طور کامل در حریم اثر تاریخی واقع شده است، قابلیت پیگرد قانونی دارد.
قوچی ادامه داد: هر چند تاکنون اقدامات و نامه نگاری های میراث فرهنگی آذربایجان شرقی برای توقف عملیات اجرایی در جوار خانه لاله ای راه به جایی نبرده است، اما با حساسیت کامل و جدیت تمام موضوع را از نهادهای ذی صلاح و مسئول پیگیری می کنیم.
وی با اشاره به اینکه طبق قوانین مربوط به حریم آثار و ابنیه های تاریخی، باید استعلامات لازم و کافی از سوی نهادهای ذی مدخل از میراث فرهنگی انجام شود، یادآوری کرد: نهادهای مجوز دهنده ساخت و ساز در حریم خانه «لاله ای» تاکنون در این زمینه با میراث فرهنگی آذربایجان شرقی مکاتبه ای نداشته اند.
در همین ارتباط شهردار منطقه ۸ فرهنگی تاریخی تبریز اظهار نظر پیرامون خبر فوق را به یکی از معاونان خود موکول کرد.
معاون شهرسازی شهردار منطقه ۸ فرهنگی تاریخی تبریز نیز در تماس خبرنگار ایرنا در اظهارنظری تعجب آور، اعلام کرد هیچ نوع ساخت و سازی در مکان یاد شده وجود ندارد.
اسماعیل رجبی اظهار داشت: پس از تماس خبرنگار ایرنا بنده به محله یاد شده رفتم و هیچ نوع ساخت و ساز غیرمجاز در کل کوچه صدر و حریم خانه «لاله ای» ندیدم.
وی ادامه داد: شهرداری منطقه ۸ فرهنگی تاریخی تبریز طی یک سال اخیر هیچ گونه پروانه ساخت در مکان فوق و حریم خانه تاریخی لاله ای صادر نکرده است.
به گزارش ایرنا، خانه «لاله‌ای» تبریز مربوط به اوایل دوره پهلوی است که کوچه صدر نرسیده به میدان شهید بهشتی تبریز واقع شده است و ۲۰ آذر ماه سال ۱۳۷۹ به شماره ۲۹۱۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنای تاریخی به وسعت ۹۰۰ مترمربع در دو طبقه و با زیربنای ۶۰۰ مترمربعی ساخته شده است که قسمت اصلی آن در سمت شمال قرار گرفته و دارای دو درب ورودی از طرف غرب و جنوب غربی بوده و بدنه شرقی و غربی حیاط آن نیز دارای حوض و باغچه است.
خانه لاله ای دارا طاق نماهای آجری است که در قسمت شمالی آن حیاط خلوت کوچکی ایجاد شده که نور فضاهای داخلی را تامین می کند.
یکی از ویژگی های جالب این خانه تاریخی، ارتباط همکف به طبقه اول است که از طریق راه پله کلاه فرنگی صورت می گیرد و در مرکز طبقه اول نیز تالاری بزرگ به همراه اتاق‌های جانبی دیگر قرار گرفته است.
نمای ساختمان دارای قاب‌بندی‌های آجری پرکار است و دو ایوان با ستون و سرستون‌های گچبری شده جلوه خاصی به آن بخشیده است.
طبق اسناد تاریخی این خانه متعلق به یحیی ذکاء، از پژوهشگران معاصر، بوده و اکنون از آن به عنوان دفتر فنی معاونت میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهره برداری می شود.
