به گزارش ایرنا، خاک با برخورداری از انواع مواد معدنی و آلی به عنوان بستر اصلی تامین امنیت غذایی ساکنان روی زمین در سایه بی توجهی ساکنان این کره خاکی رو به نابودی می رود و جبران این بحران و بازگرداندن آن به وضعیت اولیه به سالیان سال زمان نیاز دارد.
خاک به عنوان بستر حیات در کنار آب، نقش اساسی در استقرار و رشد جوامع بشری، جانداران، گیاهان و تمامی مخلوقات داشته و با وجود قرار گرفتن در پایین ترین سطح هرم زنجیره غذایی اهمیت اساسی در روند این زنجیره دارد؛ با این وجود کمتر مورد توجه ساکنان روی زمین قرار گرفته است.
براساس بیانیه دبیر کل فائو، تامین غذا، پایه و اساس پوشش گیاهی برای کشت و مدیریت برای خوراک، فیبر، سوخت و محصولات دارویی، حافظ تنوع زیستی زمین، نگهدارنده یک چهارم از کل تنوع زیستی جهان، نقش کلیدی در تغییرات آب و هوایی و در چرخه کربن، ذخیره کننده و بهبود دهنده منابع آبی در برابر سیل و خشکسالی از نقش های خاک در محیط است.
بر این اساس با توجه به غیرقابل تجدید بودن و نقش های متعدد و حیاتی خاک در طبیعت، حفظ آن برای آینده پایدار و امنیت غذایی ضروری است.
کارشناسان معتقدند احیای یک سانتی متر خاک در شرایط مناسب به 100سال و در شرایط کنونی با توجه به تداوم آلودگی ها و فرسایش خاک به بیش از 500 سال زمان نیاز دارد در حالی که احیای منابع آبی نیازمند حدود ١٠ تا ١٥ سال زمان است.
براساس همین گزارش، هزینه رفع آلودگی هر مترمکعب خاک به روش های مختلف حدود 50 تا 5 هزار دلار و فرآیند آن بسیار طولانی است.
براساس اعلام کارشناسان جهاد کشاورزی از وسعت حدود 4.5 میلیون هکتاری آذربایجان شرقی، این استان یک میلیون و 200 هزار هکتار سطح زیر کشت دارد که 67 درصد آن دیم و بقیه آبی است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی با بیان اینکه خاک پلی بین دنیای زنده و غیر زنده است، می گوید: ایران دارای حدود 165 میلیون هکتار وسعت بوده که از این میزان 89.1 میلیون هکتار فاقد خاک و 75.9 میلیون هکتار دارای خاک است.
احمد بایبوردی می افزاید: 57.5 میلیون هکتار از مساحت کشور خارج از چرخه کشاورزی و تنها 18.5 میلیون هکتار در چرخه کشت است.
وی اظهار می کند: تخریب خاک موجب کاهش و از بین رفتن توان تولید خاک و تهدید امنیت غذایی، تخریب و نابودی مناظر بدیع و چشم انداز طبیعی می شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی یادآوری می کند: تخمین زده می شود سالانه حدود 2.5 میلیارد تن از خاک های حاصلخیز کشور دستخوش فرسایش شده و علاوه بر از بین بردن خاک های قابل استفاده برای تولید، موجب پر شدن مخازن سدها می شود.
بایبوردی با تاکید بر شناسایی، مدیریت و تعیین میزان تخریب و آلودگی عوامل تهدید کننده منابع خاک کشور، ادامه می دهد: فرسایش خاک، مصرف بی رویه نهاده های کشاورزی و هدایت فاضلاب ها به اراضی کشاورزی از عوامل از بین رفتن مرغوبیت و آلودگی خاک است.
وی می گوید: باید با فرهنگ سازی از طریق رسانه های جمعی حفظ خاک را به مطالبه عمومی در جامعه تبدیل کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز با تاکید بر فرهنگ سازی برای حفظ و حراست از خاک و اینکه صیانت از آن باید به مطالبه عمومی در جامعه تبدیل شود، می گوید: اهمیت خاک به عنوان بستر لازم برای تامین امنیت غذایی مردم کمتر از آب نبوده و باید در مردم، نهادهای دولتی و غیر دولتی، سازمان های مردم نهاد و کشاورزان برای حفاظت از آن حساسیت ایجاد کرد.
اکبر فتحی با بیان اینکه در اثر بدمصرفی مرغوبیت خاک از بین می رود، می افزاید: برای تشکیل یک سانتی متر خاک حاصلخیز در شرایط مناسب به حداقل 100 سال و در شرایط کنونی به 500 سال زمان نیاز است.
وی استفاده از کودهای شیمیایی را از عوامل آلودگی خاک می داند و اظهار می کند: اصلاح الگوی کشت از راهکارهای لازم برای حفظ و حراست از خاک است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه حدود 50 درصد از اراضی کشاورزی حوزه دریاچه ارومیه در خطر تبدیل به بیابان است، یادآوری می کند: سطح زیرکشت موجود استان حدود یک میلیون و 200 هکتار است که حدود 600 هکتار آن در حوزه دریاچه ارومیه قرار دارد.
فتحی، فرسایش خاک، گسترش ساخت و سازهای غیرمجاز در زمین های کشاورزی و استفاده از آب های نامتعارف را از دیگر عوامل آلودگی و از بین رفتن مرغوبیت و حاصلخیزی خاک اعلام می کند.
وی ادامه می دهد: برای حفظ خاک باید از ورود آب های نامتعارف به مزارع کشاورزی و ساخت و سازهای غیرمجاز در زمین های کشاورزی جلوگیری کرد.
استاد گروه خاک شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز نیز با بیان اینکه مشکل خاک مهمتر از آب است، می گوید: تداوم روند تبدیل خاک ‌های مرغوب به شور، بهره ‌برداری نادرست از منابع خاک، آبیاری اراضی با استفاده از آب‌های ناسالم، ساخت و ساز در اراضی کشاورزی، استفاده بیش ‌از حد از سموم و نهاده های شیمیایی و فرسایش خاک از عوامل ایجاد بحران خاک است.
علی اصغر جعفرزاده، با بیان اینکه در صورت حفاظت و صیانت نکردن از خاک، مدیریت آب نیز بی نتیجه می ماند، می افزاید: آذربایجان شرقی در کنار فرسایش خاک به دلیل قرار گرفتن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با شوری خاک نیز مواجه است.
دانشیار گروه بیوسیستم دانشکده کشاورزی، آب و خاک دانشگاه تبریز نیز می گوید: آب و خاک 2 منبع مهم در زندگی مخلوقات جهان و حوزه کشاورزی بوده و در زمان کنونی هر 2 در وضعیت بحرانی قرار گرفته اند.
حسین نوید، می افزاید: استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی و نهاده‌های کشاورزی و منابع آب و خاک، آلودگی خاک ناشی از دفن ضایعات شهری و صنعتی، شوری خاک، شخم‌های نامناسب زراعی و نامناسب بودن سیستم های آبیاری از عوامل عمده تخریب خاک به شمار می رود.
وی اظهار می کند: استفاده از روش‌ های مدیریتی جدید در سامانه ‌های کشاورزی و فناوری‌های نوین به منظور مدیریت بهینه نهاده ‌های کشاورزی و افزایش آگاهی ‌های عمومی از طریق رسانه های گروهی از جمله راهکارها برای حفظ و صیانت از خاک است.
پنجم دسامبر به عنوان روز جهانی خاک و 7 تا 14 آذر در کشورمان به عنوان هفته خاک نام گذاری شده است.
گزارش از: پرویز بابائی
8023/3071
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.