شتر در همسنجی با دیگر حیوانات کاملا استثنایی است چون نیاز بسیار کمی به آب در مسافت های طولانی و شرایط سخت بیابان دارد به همین لحاظ نگهداری آن در مرتع بدون هزینه خواهد بود.
شکل بدن شتر مناسب است برای آب و هوایی مناطقی که همانند بافق که اقلیم آن گرم و خشک است زیرا به گفته کارشناسان، بدن این حیوان در قسمت بالای کمر باریک است و در گرمترین ساعات روز که آفتاب کاملا عمودی می تابد، سطح کمی از بدن شتر در تماس با پرتو مستقیم خورشید قرار می گیرد.
نام بیابان تداعی گر خشکی، بی آبی، خار، شتر، طوفان و شن است و بافق از مناطق گرمسیر با اقلیم گرم و خشک است و با وجودی که زندگی در آن جریان دارد اما هنوز شتر داری و پرورش شتر بخشی از زندگی مردم این شهرستان محسوب می شود.
این چهار پا، ویژگی‌های خاصّی دارد که مهمترین آنها تحمّل شرایط سخت صحرا و دماهای گوناگون و به‌ویژه گرمای شدید تابستان و کمبود آب و علوفه است و ترکیب جسمانی شتر با دیگر جانوران اختلاف زیادی دارد.
از قدیم الایام مردم بافق از شتر برای حمل و نقل و کارهای مازاری و عصاری مثل خرد کردن نمک،جو، گندم و ارزن و همچنین تهیه بلغور استفاده می کردند اما اینک گرچه حمل و نقل با این حیوان کم شده اما از گوشت، پوست و پشم شتر زیاد استفاده می شود.
شتر با مردم کویر خو گرفته و چون کویرنشینان، سرسخت و مقاوم است و پهنه کویر را به تسخیر خود در آورده و با شرایط اقلیمی گرم و سوزان و خوردن خار و علف های شور سازگاری دارد.
منبع غنی شده کوهان، شتر را در شرایط سخت و کمبود آب و علف یاری می دهد و چون ذخیرگاه مواد غذایی و نگهدارنده آب و چربی در خود است در چنین شرایطی شتر از ذخیره کوهان خود استفاده می کند و چند هفته بدون آب و عذا دوام می آورد.
شیر شتر نیز نوشیده می شود و خواص دارویی بسیار دارد که پزشکان برای کاهش قند خون و بهبود تنگی نفس تجویز می کنند، ولی این حیوان بیشتر کاربرد بارکشی داشته و اکنون پشم و پوستش نیز برای ریسندگی،پارچه بافی و کفش دوزی در بعضی کارگاه های استان یزد و برخی استان های شرقی و جنوبی به کار می رود.
شتران معمولاً تغذیه دستی نمی شوند و اغلب برای تغذیه متکی به مرتع هستند هرچند که در برخی از پرواربندی ها شتران نیز تغذیه دستی می شوند و برای فربه شدن علوفه دستی به آنها داده می شود اما در مجموع پرورش این حیوان کم هزینه و سودآور است.
پرورش شتر در بافق در مراتع و پرواربندی در آغل ها، فقط به خاطر تولید گوشت قرمز است و چون گوشت آن گرم مزاج است مشتریان زیادی دارد و در نتیجه بهره برداران از فروش گوشت شتر سود می برند.
در دین اسلام گوشت شتر حلال است، اما ذبح آن با دیگر حیوانات حلال گوشت متفاوت است و آن را نحر یا نهر می کنند یعنی در سینه آن کارد می زنند و اگر سر آن را مانند گوسفند قبل از نحر ببرند، گوشت آن حلال نیست.
برخی از کارشناسان شتر را از عوامل آسیب رسانی به مراتع و پوشش گیاهی می دانند اما شتر داران کمبود میزان بارندگی سالانه و کم آبی در مناطق خشک و کویری و همچنین وزش بادهای شدید و توفان ها را از مهمترین عوامل تخریب مراتع عنوان می کنند.
** گفت و گو با بهره برداران بافقی
یکی از شترداران بافق در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، پرورش شتر را مقرون به صرفه خواند و گفت: این حیوان کم توقع است و هر نوع گیاهی که به مزاق برخی حیوانات علفخوار خوش نمی آید شتر می پسندد و از آن تغذیه می کند.
ماشاالله میر حسینی اظهار کرد: شترها باعث تخریب مرتع نمی شوند چون آنها دائم در حال حرکت هستند و یک جا توقف نمی کنند که آن محدوده تخریب،کوبیده و غیر قابل رویش باشد به همین دلیل آسیب رسانی به عفزارها و مرتع نخواهد شد.
یکی دیگر از پرورش دهندگان شتر هم گفت: در بعضی مواقع شتر برای مراتع مفید است چون برخی درختچه های نیمه خشک را هرس می کند و سال های بعد تبدیل به درختچه ای نو و پر از شاخ و برگ می شود.
اکبر شیری افزود: از طرفی شترها یک بوته را کامل نمی خورند که ار هستی ساقط شود، آنها در حین حرکت به چرا مشغولند و از هر بوته مقداری تغذیه می کنند و به راه خود ادامه می دهند.
مسوول امور دام جهاد کشاورزی بافق نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هم اکنون یکهزار و 600 نفر شتر در مراتع و 400 نفر هم در پرواربندی های این شهرستان پرورش داده می شوند.
مسعود عسکری به مقاوم و سازگاری این حیوان با مناطق بیابانی و گرم و خشک اشاره کرد و افزود: شتر در مزارع و مراتع که علف های شور و کم آبخواه می روید، تغذیه می کند و به حیات خود ادامه می دهد.
وی شتر را از کم توقع ترین حیوانات دانست و اظهار کرد: این حیوان مفید در منطقه گودگوار ، آریز ، حسن آباد و صادق آباد که از مناطق شورزار شهرستان هستند، چرا می کند.
مسوول امور دام، طیور و شیلات جهاد کشاورزی بافق تاکید کرد: هم اکنون بیش از 70 بهره بردار در این شهرستان به پرورش شتر مشغول هستند.
عسکری یادآور شد: برای نخستین بار در کشور ایستگاه تحقیقات شتر بافق در سال 70 با هدف تعیین خصوصیات بیولوژیکی شترهای یک کوهانه، ارزیابی توان تولیدی شتر و ارائه راه کارهای مناسب به منظور افزایش درآمد شترداران شروع به کار کرد.
این مسوول اضافه کرد: چون این مرکز یک ایستگاه مرکزی تحقیقات شتر است در واقع می تواند نتایج تحقیقات آن در سطح ملی و بین المللی قابل توسعه باشد.
وی شترداری و رابطه آن با اقتصاد کویرنشینان بافق را یاد آور شد و افزود: حدود 2 هزار نفر شتر در منطقه وجود دارد که با توجه به ظرفیت ارزشمند پرورش شتر توسعه آن می تواند رونق اقتصادی را به خصوص برای شتر داران به دنبال داشته باشد.
عسکری خاطر نشان کرد:مردم بافق از قدیم تا کنون با شتر داری مانوس بوده و هم اکنون نیز این حیوان تاثیر زیادی بر اقتصاد برخی خانوارها دارد.
به گفته معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان یزد، این استان از مناطق مستعد پرورش شتر در ایران است که در حال حاضر رتبه سوم کشور را از نظر جمعیت شتر داراست .
نادر سلیم افزود: در استان 15 هزار نفر شتر وجود دارد و سالانه علاوه بر تولید 450 تن گوشت، 20 تن شیر نیز تولید می شود.
به گزارش ایرنا در 10 سال گذشته به طور متوسط هر سال یک نفر در اثر سانحه رانندگی برخورد با شتر در جاده های ورودی و خروجی بافق کشته شدند که این آمار با توجه به هشدار پلیس، دستگاه های متولی و رعایت کردن بهره برداران و خودداری از رها کردن شتران در بیابان و اطراف مسیرهای مواصلاتی، نرخ تلفات انسانی بسیار کاهش یافته است.
مخصوصا در یکی دو سال گذشته که امور دام جهاد کشاورزی طرح ساماندهی این حیوانات را اجرا کرد و بهره برداران هم باید دیه افراد متوفی ناشی از برخورد با شتر را بپردازند، مراقبت بیشتری صورت می گیرد تا از بروز تصادف جاده ای با شتران جلوگیری به عمل آید.
شترانی که در مراتع رها می شوند شب هنگام به خاطر نور چراغ خودروها، به جاده ها پر ترافیک نزدیک شده و باعث بروز تصادف دلخراش منجر به فوت می شوند.
در سال های اخیر سن بهره برداران و پرورش دهندگان شتر کاهش یافته و جوانان با وجود تحصیلات عالی ، راه پدران و آبا و اجداد خویش را برگزیدند تا شغل شتر داری در این منطقه گرم و خشک باقی بماند و به تاریخ فراموشی سپرده نشود.
مرکز شهرستان 50 هزار نفری بافق در فاصله 110 کیلومتری شرق یزد قرار دارد.
7543/ 2047 گزارش از : اصغر عسکری** انتشار: عباسقلی اشکورجیری
انتهای پیام شکل بدن شتر مناسب است برای آب و هوایی مناطقی که همانند بافق که اقلیم آن گرم و خشک است زیرا به گفته کارشناسان، بدن این حیوان در قسمت بالای کمر باریک است و در گرمترین ساعات روز که آفتاب کاملا عمودی می تابد، سطح کمی از بدن شتر در تماس با پرتو مستقیم خورشید قرار می گیرد.
نام بیابان تداعی گر خشکی، بی آبی، خار، شتر، طوفان و شن است و بافق از مناطق گرمسیر با اقلیم گرم و خشک است و با وجودی که زندگی در آن جریان دارد اما هنوز شتر داری و پرورش شتر بخشی از زندگی مردم این شهرستان محسوب می شود.
این چهار پا، ویژگی‌های خاصّی دارد که مهمترین آنها تحمّل شرایط سخت صحرا و دماهای گوناگون و به‌ویژه گرمای شدید تابستان و کمبود آب و علوفه است و ترکیب جسمانی شتر با دیگر جانوران اختلاف زیادی دارد.
از قدیم الایام مردم بافق از شتر برای حمل و نقل و کارهای مازاری و عصاری مثل خرد کردن نمک،جو، گندم و ارزن و همچنین تهیه بلغور استفاده می کردند اما اینک گرچه حمل و نقل با این حیوان کم شده اما از گوشت، پوست و پشم شتر زیاد استفاده می شود.
شتر با مردم کویر خو گرفته و چون کویرنشینان، سرسخت و مقاوم است و پهنه کویر را به تسخیر خود در آورده و با شرایط اقلیمی گرم و سوزان و خوردن خار و علف های شور سازگاری دارد.
منبع غنی شده کوهان، شتر را در شرایط سخت و کمبود آب و علف یاری می دهد و چون ذخیرگاه مواد غذایی و نگهدارنده آب و چربی در خود است در چنین شرایطی شتر از ذخیره کوهان خود استفاده می کند و چند هفته بدون آب و عذا دوام می آورد.
شیر شتر نیز نوشیده می شود و خواص دارویی بسیار دارد که پزشکان برای کاهش قند خون و بهبود تنگی نفس تجویز می کنند، ولی این حیوان بیشتر کاربرد بارکشی داشته و اکنون پشم و پوستش نیز برای ریسندگی،پارچه بافی و کفش دوزی در بعضی کارگاه های استان یزد و برخی استان های شرقی و جنوبی به کار می رود.
شتران معمولاً تغذیه دستی نمی شوند و اغلب برای تغذیه متکی به مرتع هستند هرچند که در برخی از پرواربندی ها شتران نیز تغذیه دستی می شوند و برای فربه شدن علوفه دستی به آنها داده می شود اما در مجموع پرورش این حیوان کم هزینه و سودآور است.
پرورش شتر در بافق در مراتع و پرواربندی در آغل ها، فقط به خاطر تولید گوشت قرمز است و چون گوشت آن گرم مزاج است مشتریان زیادی دارد و در نتیجه بهره برداران از فروش گوشت شتر سود می برند.
در دین اسلام گوشت شتر حلال است، اما ذبح آن با دیگر حیوانات حلال گوشت متفاوت است و آن را نحر یا نهر می کنند یعنی در سینه آن کارد می زنند و اگر سر آن را مانند گوسفند قبل از نحر ببرند، گوشت آن حلال نیست.
برخی از کارشناسان شتر را از عوامل آسیب رسانی به مراتع و پوشش گیاهی می دانند اما شتر داران کمبود میزان بارندگی سالانه و کم آبی در مناطق خشک و کویری و همچنین وزش بادهای شدید و توفان ها را از مهمترین عوامل تخریب مراتع عنوان می کنند.
** گفت و گو با بهره برداران بافقی
یکی از شترداران بافق در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، پرورش شتر را مقرون به صرفه خواند و گفت: این حیوان کم توقع است و هر نوع گیاهی که به مزاق برخی حیوانات علفخوار خوش نمی آید شتر می پسندد و از آن تغذیه می کند.
ماشاالله میر حسینی اظهار کرد: شترها باعث تخریب مرتع نمی شوند چون آنها دائم در حال حرکت هستند و یک جا توقف نمی کنند که آن محدوده تخریب،کوبیده و غیر قابل رویش باشد به همین دلیل آسیب رسانی به عفزارها و مرتع نخواهد شد.
یکی دیگر از پرورش دهندگان شتر هم گفت: در بعضی مواقع شتر برای مراتع مفید است چون برخی درختچه های نیمه خشک را هرس می کند و سال های بعد تبدیل به درختچه ای نو و پر از شاخ و برگ می شود.
اکبر شیری افزود: از طرفی شترها یک بوته را کامل نمی خورند که ار هستی ساقط شود، آنها در حین حرکت به چرا مشغولند و از هر بوته مقداری تغذیه می کنند و به راه خود ادامه می دهند.
مسوول امور دام جهاد کشاورزی بافق نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هم اکنون یکهزار و 600 نفر شتر در مراتع و 400 نفر هم در پرواربندی های این شهرستان پرورش داده می شوند.
مسعود عسکری به مقاوم و سازگاری این حیوان با مناطق بیابانی و گرم و خشک اشاره کرد و افزود: شتر در مزارع و مراتع که علف های شور و کم آبخواه می روید، تغذیه می کند و به حیات خود ادامه می دهد.
وی شتر را از کم توقع ترین حیوانات دانست و اظهار کرد: این حیوان مفید در منطقه گودگوار ، آریز ، حسن آباد و صادق آباد که از مناطق شورزار شهرستان هستند، چرا می کند.
مسوول امور دام، طیور و شیلات جهاد کشاورزی بافق تاکید کرد: هم اکنون بیش از 70 بهره بردار در این شهرستان به پرورش شتر مشغول هستند.
عسکری یادآور شد: برای نخستین بار در کشور ایستگاه تحقیقات شتر بافق در سال 70 با هدف تعیین خصوصیات بیولوژیکی شترهای یک کوهانه، ارزیابی توان تولیدی شتر و ارائه راه کارهای مناسب به منظور افزایش درآمد شترداران شروع به کار کرد.
این مسوول اضافه کرد: چون این مرکز یک ایستگاه مرکزی تحقیقات شتر است در واقع می تواند نتایج تحقیقات آن در سطح ملی و بین المللی قابل توسعه باشد.
وی شترداری و رابطه آن با اقتصاد کویرنشینان بافق را یاد آور شد و افزود: حدود 2 هزار نفر شتر در منطقه وجود دارد که با توجه به ظرفیت ارزشمند پرورش شتر توسعه آن می تواند رونق اقتصادی را به خصوص برای شتر داران به دنبال داشته باشد.
عسکری خاطر نشان کرد:مردم بافق از قدیم تا کنون با شتر داری مانوس بوده و هم اکنون نیز این حیوان تاثیر زیادی بر اقتصاد برخی خانوارها دارد.
به گفته معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان یزد، این استان از مناطق مستعد پرورش شتر در ایران است که در حال حاضر رتبه سوم کشور را از نظر جمعیت شتر داراست .
نادر سلیم افزود: در استان 15 هزار نفر شتر وجود دارد و سالانه علاوه بر تولید 450 تن گوشت، 20 تن شیر نیز تولید می شود.
به گزارش ایرنا در 10 سال گذشته به طور متوسط هر سال یک نفر در اثر سانحه رانندگی برخورد با شتر در جاده های ورودی و خروجی بافق کشته شدند که این آمار با توجه به هشدار پلیس، دستگاه های متولی و رعایت کردن بهره برداران و خودداری از رها کردن شتران در بیابان و اطراف مسیرهای مواصلاتی، نرخ تلفات انسانی بسیار کاهش یافته است.
مخصوصا در یکی دو سال گذشته که امور دام جهاد کشاورزی طرح ساماندهی این حیوانات را اجرا کرد و بهره برداران هم باید دیه افراد متوفی ناشی از برخورد با شتر را بپردازند، مراقبت بیشتری صورت می گیرد تا از بروز تصادف جاده ای با شتران جلوگیری به عمل آید.
شترانی که در مراتع رها می شوند شب هنگام به خاطر نور چراغ خودروها، به جاده ها پر ترافیک نزدیک شده و باعث بروز تصادف دلخراش منجر به فوت می شوند.
در سال های اخیر سن بهره برداران و پرورش دهندگان شتر کاهش یافته و جوانان با وجود تحصیلات عالی ، راه پدران و آبا و اجداد خویش را برگزیدند تا شغل شتر داری در این منطقه گرم و خشک باقی بماند و به تاریخ فراموشی سپرده نشود.
مرکز شهرستان 50 هزار نفری بافق در فاصله 110 کیلومتری شرق یزد قرار دارد.
7543/ 2047 گزارش از : اصغر عسکری** انتشار: عباسقلی اشکورجیری
کپی شد
