در گزارش این پایگاه تحلیلی خبری می خوانیم: یکی از مزایای ایران داشتن آثار تاریخی گوناگون است، با این حال بسیاری از این آثار کمتر شناخته شده‌اند. مار سرخ گرگان از جمله این آثار است.
کاوش باستان‌شناسان در قره دیب
دیوار بزرگ گرگان معروف به مار سرخ یک سیستم دفاعی است که در استان گلستان ایران قرار دارد. این دیوار دفاعی در دوره ساسانیان ساخته شده و تا قرن هفتم میلادی نیرو‌های ساسانی در آن حضور داشته‌اند. دیوار بزرگ گرگان به دلیل طول عظیم و پیچیدگی فنی آن یک شاهکار است. این دیوار یک ساختار دفاعی کارآمدی برای دفاع از مرز‌های ساسانی در مقابل دشمنان مهاجم بوده است. از این جهت به دیوار چین شبیه است. زیرا دیوار چین هم کارکرد دفاعی داشته است.
بخش‌هایی از دیوار بزرگ گرگان
به گزارش اینشنت اوریجینز، قبل از کشف روش‌های علمی تعیین قدمت آثار، تواریخ متعددی برای زمان احداث دیوار بزرگ گرگان پیشنهاد شده بود. به عنوان نمونه برخی از پژوهشگران اعلام کرده‌اند که این دیوار در دوره اسکندر بزرگ یعنی در قرن چهارم قبل از میلاد احداث شده است. این در حالی است که برخی دیگر گفته‌اند تاریخ احداث این دیوار به دوران خسرو اول ساسانی، یعنی قرن شش میلادی، بازمی‌گردد. با این حال، اکثر پژوهشگران معتقدند که این دیوار در قرن‌های یکم یا دوم قبل از میلاد یعنی در دوره اشکانی ساخته شده است.
تصویر جنگ سوخرا، سردار ساسانی، با هپتال‌ها بر اساس شاهنامه
در دوران متاخر روش‌های علمی تعیین قدمت نشان داده‌اند که دیوار بزرگ گرگان در قرن پنجم یا شش میلادی بنا شده است. در این دوره، مورخان عهد باستان مشخصا پروکوپیوس نویسنده بیزانسی درباره جنگ‌های ساسانیان در مقابل همسایه شمالی‌شان مطالبی نوشته است. از این رو احتمالا ساسانیان در این دوره دیوار بزرگ گرگان را بنا کرده‌اند.
اندازه و طول مار سرخ
دیوار بزرگ گرگان 200 کیلومتر (124 مایل) طول دارد و از ساحل دریای خزر در غرب آغاز می‌شود و به کوه‌های پیشکمر در شرق می‌رسد. دیوار هادریان در انگلستان 117 کیلومتر (72.7 مایل) طول دارد. در شمال آن دیوار آنتونین قرار دارد که 63 کیلومتر (39.15 مایل) طول دارد. دیوار بزرگ گرگان از هر دو این دیوار رومی بزرگ‌تر است.
دیوار بزرگ گرگان
در حقیقت، فقط دیوار چین از دیوار بزرگ گرگان بزرگ‌تر است.
اکثر بخش‌های دیوار بزرگ گرگان 10 متر عرض و 3 متر ارتفاع دارد. این امر کارکرد عملی داشته است. زیرا به سازندگان ساسانی اجازه می‌داد دیوار را سریع‌تر و راحت‌تر بسازند و کیفیت آن را نگه دارند. این مشخصات برای ساسانیان مهم بود. زیرا دشمنان شمالی امپراتوری ساسانی ممکن بود هر لحظه به سرزمین ساسانیان حمله کنند. بقایای کوره‌ها و آجر‌ها در امتداد دیوار نشان می‌دهد که مصالح سازندگان دیوار مانند آجر در جا ساخته می‌شد و فورا در عملیات ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گرفت. علاوه بر این شبکه‌هایی از کانال‌ها در امتداد دیوار حفر شد تا آب مورد نیاز کوره‌ها را تامین کند. به خاطر آجر‌های سرخ رنگ دیوار بزرگ گرگان بود که این دیوار به مار سرخ مشهور شد.
محل عبور دیوار بزرگ گرگان
دیوار بزرگ گرگان برای ساسانیان کارکرد دفاعی قابل توجهی داشت. زیرا در ابتدا از مرز شمالی‌شان در برابر هپتال‌ها یا هون‌های سفید و سپس در برابر ترکان محافظت کرد. این مردمان برای ساسانیان یک تهدید بودند. آن‌ها مکررا به مرز ساسانی هجوم می‌بردند.
سوای کارکرد دیوار بزرگ گرگان به عنوان یک مانع وحشتناک در مقابل مهاجمان که اغلب‌شان اسب سوار بودند، در امتداد این دیوار 38 قلعه وجود داشت که هرکدام از آن‌ها یک پادگان داشت. علاوه بر این تقریبا 30 هزار سرباز در امتداد دیوار مستقر بودند.
بر اساس روش تعیین قدمت رادیوکربن، دیوار برزگ گرگان حداقل تا نیمه اول قرن هفتم میلادی مورد استفاده قرار می‌گرفت. هنوز معلوم نیست که در این زمان دیوار ترک شده است. آنچه معلوم است، این است که جنگ ساسانیان و بیزانس بین سال‌های 602 تا 628 میلادی اتفاق افتاده و هجوم عرب به ایران نیز در سال 633 میلادی آغاز شد. از این رو احتمالا نیرو‌های مستقر در امتداد دیوار به جبهه‌های نبرد با بیزانس و اعراب اعزام شده بودند.
با این حال شواهد پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که این دیوار برای یک یا دو قرن دیگر هم به عنوان یک سازه دفاعی مورد استفاده قرار گرفته است. سرانجام دیوار بزرگ گرگان متروک و در شن‌های متحرک مدفون شد.
6204/2729
انتهای پیام کاوش باستان‌شناسان در قره دیب
دیوار بزرگ گرگان معروف به مار سرخ یک سیستم دفاعی است که در استان گلستان ایران قرار دارد. این دیوار دفاعی در دوره ساسانیان ساخته شده و تا قرن هفتم میلادی نیرو‌های ساسانی در آن حضور داشته‌اند. دیوار بزرگ گرگان به دلیل طول عظیم و پیچیدگی فنی آن یک شاهکار است. این دیوار یک ساختار دفاعی کارآمدی برای دفاع از مرز‌های ساسانی در مقابل دشمنان مهاجم بوده است. از این جهت به دیوار چین شبیه است. زیرا دیوار چین هم کارکرد دفاعی داشته است.
بخش‌هایی از دیوار بزرگ گرگان
به گزارش اینشنت اوریجینز، قبل از کشف روش‌های علمی تعیین قدمت آثار، تواریخ متعددی برای زمان احداث دیوار بزرگ گرگان پیشنهاد شده بود. به عنوان نمونه برخی از پژوهشگران اعلام کرده‌اند که این دیوار در دوره اسکندر بزرگ یعنی در قرن چهارم قبل از میلاد احداث شده است. این در حالی است که برخی دیگر گفته‌اند تاریخ احداث این دیوار به دوران خسرو اول ساسانی، یعنی قرن شش میلادی، بازمی‌گردد. با این حال، اکثر پژوهشگران معتقدند که این دیوار در قرن‌های یکم یا دوم قبل از میلاد یعنی در دوره اشکانی ساخته شده است.
تصویر جنگ سوخرا، سردار ساسانی، با هپتال‌ها بر اساس شاهنامه
در دوران متاخر روش‌های علمی تعیین قدمت نشان داده‌اند که دیوار بزرگ گرگان در قرن پنجم یا شش میلادی بنا شده است. در این دوره، مورخان عهد باستان مشخصا پروکوپیوس نویسنده بیزانسی درباره جنگ‌های ساسانیان در مقابل همسایه شمالی‌شان مطالبی نوشته است. از این رو احتمالا ساسانیان در این دوره دیوار بزرگ گرگان را بنا کرده‌اند.
اندازه و طول مار سرخ
دیوار بزرگ گرگان 200 کیلومتر (124 مایل) طول دارد و از ساحل دریای خزر در غرب آغاز می‌شود و به کوه‌های پیشکمر در شرق می‌رسد. دیوار هادریان در انگلستان 117 کیلومتر (72.7 مایل) طول دارد. در شمال آن دیوار آنتونین قرار دارد که 63 کیلومتر (39.15 مایل) طول دارد. دیوار بزرگ گرگان از هر دو این دیوار رومی بزرگ‌تر است.
دیوار بزرگ گرگان
در حقیقت، فقط دیوار چین از دیوار بزرگ گرگان بزرگ‌تر است.
اکثر بخش‌های دیوار بزرگ گرگان 10 متر عرض و 3 متر ارتفاع دارد. این امر کارکرد عملی داشته است. زیرا به سازندگان ساسانی اجازه می‌داد دیوار را سریع‌تر و راحت‌تر بسازند و کیفیت آن را نگه دارند. این مشخصات برای ساسانیان مهم بود. زیرا دشمنان شمالی امپراتوری ساسانی ممکن بود هر لحظه به سرزمین ساسانیان حمله کنند. بقایای کوره‌ها و آجر‌ها در امتداد دیوار نشان می‌دهد که مصالح سازندگان دیوار مانند آجر در جا ساخته می‌شد و فورا در عملیات ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گرفت. علاوه بر این شبکه‌هایی از کانال‌ها در امتداد دیوار حفر شد تا آب مورد نیاز کوره‌ها را تامین کند. به خاطر آجر‌های سرخ رنگ دیوار بزرگ گرگان بود که این دیوار به مار سرخ مشهور شد.
محل عبور دیوار بزرگ گرگان
دیوار بزرگ گرگان برای ساسانیان کارکرد دفاعی قابل توجهی داشت. زیرا در ابتدا از مرز شمالی‌شان در برابر هپتال‌ها یا هون‌های سفید و سپس در برابر ترکان محافظت کرد. این مردمان برای ساسانیان یک تهدید بودند. آن‌ها مکررا به مرز ساسانی هجوم می‌بردند.
سوای کارکرد دیوار بزرگ گرگان به عنوان یک مانع وحشتناک در مقابل مهاجمان که اغلب‌شان اسب سوار بودند، در امتداد این دیوار 38 قلعه وجود داشت که هرکدام از آن‌ها یک پادگان داشت. علاوه بر این تقریبا 30 هزار سرباز در امتداد دیوار مستقر بودند.
بر اساس روش تعیین قدمت رادیوکربن، دیوار برزگ گرگان حداقل تا نیمه اول قرن هفتم میلادی مورد استفاده قرار می‌گرفت. هنوز معلوم نیست که در این زمان دیوار ترک شده است. آنچه معلوم است، این است که جنگ ساسانیان و بیزانس بین سال‌های 602 تا 628 میلادی اتفاق افتاده و هجوم عرب به ایران نیز در سال 633 میلادی آغاز شد. از این رو احتمالا نیرو‌های مستقر در امتداد دیوار به جبهه‌های نبرد با بیزانس و اعراب اعزام شده بودند.
با این حال شواهد پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که این دیوار برای یک یا دو قرن دیگر هم به عنوان یک سازه دفاعی مورد استفاده قرار گرفته است. سرانجام دیوار بزرگ گرگان متروک و در شن‌های متحرک مدفون شد.
6204/2729
کپی شد
