دشت و محیط تالابی خانمیرزا طی هفته گذشته بر اثر تداوم خشکسالی و کم بارشی سال جاری در اراضی این تالاب در نزدیکی روستای سرتنگ دینار عالی لردگان، دچار آتش سوزی شد، این آتش سوزی با خروج دود و گاز از ترک های ایجاد شده در روی زمین قابل مشاهده بود.
مواد آلی انباشته شده در لایه‌های زیرین، سبب تشکیل تورب یا زغال سنگ نارس شد که با ترکیب گاز متان، تالاب قابلیت اشتعال پیدا کرده که در نتیجه منجر به این آتش سوزی شد.
به گزارش ایرنا، دشت خانمیرزا با مساحتی معادل 23 هزار و 500 هکتار، بیش از 35 هزار نفر جمعیت را در این منطقه جای داده که شغل بیش از 80 درصد روستاییان آن نیز کشاورزی است.
بیشتر محصولات کشاورزی از جمله علوفه، حبوبات، گندم و برنج تولیدی این منطقه در دهه 80 رتبه نخست کشاورزی استان را داشت.
کارشناسان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست استان چهارمحال وبختیاری معتقدند؛ خشکسالی‌ های اخیر، برداشت و بهره‌ برداری بی‌روبه از آب تالاب و بهره برداری غیراصولی و غیرکارشناسی از آب های زیر زمینی باعث خشک شدن تالاب و نابودی دشت خانمیرزا شده است.
آنان می گویند: وضعیت دشت و محیط تالابی خانمیرزا به گونه ای است که این دشت را به منبع تولید گرد و خاک استان تبدیل کرده است.
هم اینک بیش از 700 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق مجاز و غیرمجاز کشاورزی در این دشت فعال است که با توجه به هشدارهای کارشناسان و متخصصان، بهره برداری غیراصولی از این منابع، منجر به افت شدید آب های زیر زمینی در این خطه شده است.
یک فعال زیست محیطی در چهارمحال وبختیاری با اشاره به خشکسالی های اخیر در این دشت و بحرانی شدن وضعیت آن گفت: آتش سوزی دشت و محیط تالابی خانمیرزا یکی از نادرترین آتش سوزی ها در محیط ‌های طبیعی است که بدون دخالت مستقیم انسانی رخ داده است.
هومان خاکپور با بیان اینکه 95 درصد آتش سوزی ها در طبیعت با دخالت انسان و عوامل انسانی رخ می دهد، افزود: اتش‌سوزی دشت خانمیرزا که به نام خودسوزی تالابی معروف است بدون دخالت مستقیم عوامل انسانی رخ داده است.
خاکپور اظهار کرد: خودسوزی تالاب خانمیرزا بعد از خودسوزی تالاب پریشان استان فارس دومین خودسوزی تالابی کشور است که اتفاق افتاده است.
وی گفت: در این محیط تالابی نخستین بار سال 91 خودسوزی تالابی رخ داد و از چند روز گذشته نیز مجددا شاهد بروز این اتفاق نادر در این منطقه هستیم.
وی افزود: بهره برداری بی رویه از منابع آب، توسعه بی رویه و ناپایدار کشاورزی و حفر چاه های عمیق مجاز و غیرمجاز که سبب تخلیه شدید از آب‌ خوان ها شده ‌است، مهمترین تهدید این دشت است که آن را به کانون تولید گرد وخاک و دشت بحرانی ممنوعه استان تبدیل کرده است.
این فعال زیست محیطی تصریح کرد: این منطقه تا 2 دهه قبل، یک تالاب بسیار زیبا و مامنی برای پرندگان مهاجر بود که برخی نقاط آن به دلیل عمق زیاد به باتلاق شهرت داشت، اما در سال‌های گذشته به دشت تیبدیل شده است.
خاکپور گفت: به رغم اینکه دشت خانمیرزا به عنوان یکی از دشت های بحرانی ممنوعه استان اعلام شده است، اما هنوز مردم منطقه به کشت های غیر اصولی از جمله کشت لوبیا و برنج در این منطقه مشغول هستند که این امر تهدیدی جدی برای منابع آب و تشدید بحران در منطقه است.
وی سوء مدیریت در مصرف آب و بهره برداری بی رویه از سفره ‌های زیرزمینی را عامل اصلی خشکیدگی تالاب و دشت خانمیرزا دانست.
وی با بیان اینکه کانون این خودسوزی در نزدیکی روستا بوده است، افزود: تنها راه جلوگیری از گسترش آتش، هدایت آب به کانون آتش است.
وی گفت: مدیریت صحیح مصرف اب و مدیریت تقاضا و ساماندهی بخش کشاورزی از راه های بلند مدت برای مقابله با بحران وضعیت این دشت است.
خاکپور، نظارت دقیق بر چاه ها و اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری را از دیگر راه های رفع مشکل این دشت اعلام کرد.
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری چهارمحال وبختیاری نیز با اشاره به آتش سوزی دشت و محیط تالابی خانمیرزا طی چند روز گذشته افزود: این دشت بعد از تالاب پریشان استان فارس دومین دشت و محیط تالابی است که دچار خودسوزی در درون زمین شده است.
علی محمدی مقدم افزود: این آتش سوزی بر اثر تداوم خشکسالی و کم بارشی در سال جاری در اراضی این تالاب که از 2 دهه پیش به دشت تبدیل شده، اتفاق افتاده است.
به گفته وی، این آتش سوزی با خروج دود و بخار ناشی از آتش سوزی گاز‌های تالابی متان و همچنین سوختنن مواد عالی و گیاهان در زمین ایجاد شده که این دود و بخار از حفره های و ترک های ایجاد شده خارج می شود.
وی اظهار کرد: بر اساس نشانه‌ها و بقایای موجود، تمامی دشت خانمیرزا در سال‌های پیش از دهه 60 به صورت تالاب بود و طبق عکس‌های هوایی سال 1340، مساحت آن به 2هزار هکتار می‌رسید، اما طبق عکس‌های سال 1380 این تالاب به مرغزار و دشت تبدیل شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری از دلایل خشکیدن تالاب را علاوه بر خشکسالی، نبود آشنایی اهالی روستا و حاشیه تالاب به اهمیت تالاب دانست و گفت: از اوایل دهه 60 زهکشی های نامتعارف در حاشیه تالاب برای استفاده کشاورزی ایجاد شده که این امر منجر به خشکیدن تالاب شده است.
وی گفت: نبود تغذیه مصنوعی و خشکی بیش از حد و نوع خاک (تورب) که سرشار از مواد آلی و بقایای گیاهی است و تاخیر در بارندگی های پاییزی از عوامل بروز این آتش سوزی در اعماق زمین است.
محمدی مقدم اظهار کرد: کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست قابل توجه زمین از دیگر عوامل تخریب تالاب در این منطقه است و هم اینک این منطقه بکر به یک دشت بحرانی تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه هم اکنون نزدیک به یکهزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز در این منطقه حفر شده است، افزود: کشاورزان سالانه بیش از 137 میلیون مترمکعب از حجم آب‌های زیرزمینی منطقه خانمیرزا را برای آبیاری اراضی کشاورزی از طریق این چاه ها تخلیه می‌کنند که این امر باعث تخریب دشت خانمیرزا شده است.
به گفته وی، آبیاری و نفوذ آب در عمق زمین برای خنک و مرطوب کردن لایه‌های زیرین دشت با آبرسانی سیار و آب چشمه بالادست و همچنین تغییر الگوی کشت از راه های کوتاه مدت برای مهار این بحران در این منطقه است.
محمدی مقدم اظهار کرد: اجرای مطالعات جامع بوم شناختی و اکولوژیکی منطقه و ارائه راهکار‌های کارشناسی برای کاهش بهره برداری و صرفه جویی در مصرف منابع آبی از جمله شیوه‌های نوین کشاورزی و هدایت روان آب‌های سطحی در فصل بارش و ایجاد زمینه‌های بازگشت شرایط سفره‌های آب زیرزمینی منطقه به وضعیت طبیعی از راهکارهای بلندمدت برای مقابله با بحران این دشت است.
11 دشت در استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد که 3 دشت آن در وضعیت بحرانی اعلام شده است.
گزارش از: سمیه پناهنده**انتشاردهنده:جهانبخش صفری
7360/6021
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.