به گزارش خبرنگار ایرنا، چهارشنبه آخر سال در اسناد بسیاری از نویسندگان نگارنده تاریخ آیینی سالم و حکیمانه بوده و به گفته برخی مردم شناسان از زمان ساسانیان پیش درآمد نوروز و بدرود بدی ها و سوزاندن کینه ها و نفرت و سبکبالی از هرچه آزاردهنده روح و ذهن بوده، چهارشنبه ای که آغوشش باز بود برای گستراندن سوری به وسعت همگی یک اجتماع، سفره بی منت و بی شیله پیله ای که همه دورش جمع می شدند تا بهانه ای برای دورهمی باشد و شادی هایی که ترس نداشت و خانه هایی که خالی می شد تا بزم چهارشنبه بی مهمان نگذرد.
چهارشنبه ای که پیش درآمد و پله اول نوروز است، چهارشنبه ای که مردم با برگزاری رسومی سنتی چون افروختن و پرش از روی آتش، قاشق‌زنی، آجیل مشکل‌گشای، فال‌گوش و شکاندن کوزه خود را گرم می کردند تا پرانرژی و مهیا وارد گود سال جدید شوند.
چهارشنبه سوری از دیرباز تقریبا در همه نقاط ایران برگزار می شود. در این مراسم در شب آخرین چهارشنبه سال (یعنی نزدیک غروب آفتاب روز سه شنبه) بیرون از خانه و در فضایی مناسب آتش می افروزند و با پریدن از روی آن و گفتن 'زردی من از تو، سرخی تو از من'، ناراحتی ها و نگرانی های یک ساله را به آتش می سپارند تا مهیای ورود به سال و فصل هایی جدید شوند.
انحراف از اجزا و بخش های شاد و سالم این سنت دیرین طی سالیان اخیر و ورود پاره ای انحرافات و استفاده از انواع ترقه و مواد آتش زا و برافروختن آتش های مهیب از سوی برخی افراد شادی این شب و پیشواز سال جدید را به کابوسی همراه با انواع سوختگی ها و صدمات جدی روحی و روانی مبدل کرده که برای بازگشت به اصل و هویت واقعی آن نیاز به همدلی و همراهی و فرهنگ سازی دارد.
** ضرورت ابزار سازی فرهنگی برای بازگشت به چهارشنبه سوری شاد
دکتر فریدون معتمد متخصص اعصاب و روان هم در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت : چهارشنبه سوری سنت دیرینه ای است که هدف آن در گذشته جشن و شادی بوده و افراد به غلط یا درست فکر می کردند با پریدن از روی آتش می توانند این سنت را اجرا کنند.
وی ادامه داد: مساله ای که طی سالیان اخیر اتفاق افتاده هیجان کاذبی است که جوانان ما دارند و نمی توانند آن را به راحتی تخلیه کنند و این هیجان را در مراسم خاصی مانند چهارشنبه سوری پیاده می کنند و تبلیغاتی سوء باعث شده این هیجان را به شکل غلط و یا تشدید شده ای بکار ببرند.
دکتر معتمد افزود: ایجاد آتش سوزی های بی مورد و انداختن مواد انفجاری مثل نارنجک های صوتی یا ترقه در آتش که باعث ایجاد رعب و وحشت و گاها باعث خسارت های مالی و جانی در افراد می شود از جمله شکل غلط این رسم است.
این روانپزشک تصریح کرد: باید حتما در این مورد مراقب بود و به این هیجانات کاذب باید خط داده و علیه آنها اقدام شود زیرا برخی از این هیجانات کاذب و موارد غیرضرور در افرادی که مستعد اضطراب هستند، ایجاد آسیب می کند و برخی مواقع نیز منجر به فاجعه می شود که اگر این فاجعه جسمانی باشد اثرات ماندگار می گذارد و یا ایجاد ضایعه روانی و وحشت زدگی می کند.
دکترمعتمد افزود: تلاش باید به سمت فرهنگ سازی درست باشد که در حال حاضر در برخی از گروه ها از جمله هنرمندان حرکت های زیبایی به این سمت آغاز شده تا جوانان را از این فضای هیجان کاذب و وحشت آفرین دور کرده و آنها را به طرف سنت زیبا و قشنگ جشن ببریم تا آتش بهانه ای برای برپایی دورهمی و جشن در این روز زیبا باشد.
وی ادامه داد: هیجان زدگی و هیجان دوستی در جوانان امری طبیعی است و ممانعت از بروز رفتارهای عادی هیجانی ممکن است به شیوه های اعتراضی گوناگون بروز یابد اما اگر اجازه دهیم این جشن در جای خودش و در محل های اعلام شده با روش های درست اجرا شود، می توان از پیامدهای آسیب زا کاست.
این متخصص اعصاب و روان با تاکید بر فرهنگ سازی و سازماندهی برنامه ها در مورد این آیین گفت: روشنگری در مورد خطراتی که بروز غلط این سنت می تواند ایجاد کند با فرهنگ سازی درست و نه اخبار مستقیم از طریق داستان، سریال، کارتون و انیمشین ها که بتواند بدرستی این خطرات را نشان دهد، امکانپذیر است.
** رفع بلا و شادی هدف آغازین چهارشنبه سوری
زهرا کریم نیا کارشناس ارشد مردم شناسی و مطالعات اجتماعی نیز در این زمینه گفت: معمولا در هر جامعه ای نقص یا خلایی در یکی از افعال فرهنگی بدون ایجاد هیچگونه جایگزینی صورت گیرد جامعه با مشکلاتی مواجه می شود.
وی نوروز را از جمله سنت های زیبا و محترم برای همه اقوام و خانواده های ایرانی عنوان کرد و افزود: جشن های نوروز به شکل های مختلف در حال برگزاری در کشور است و حتی از مرزهای ما نیز فراتر رفته و خانه تکانی و چهارشنبه سوری نیز جزو لاینفک فرهنگ ایرانیان و یکی از پیش زمینه های نوروز است.
کریم نیا گفت: در زمان های کهن در ایران هر ماه به اقتضای شرایط زمانی و مکانی جشنی بوده و سفره ای همراه با خیرخواهی و بخشش پهن می شده که برخی از این آیین ها و سنت ها همانند جشن مهرگان که مفصل تر از نوروز بود، برچیده شده و برخی همچون یلدا و چهارشنبه سوری همچنان در فرهنگ مردم ایران جای دارد.
وی افزود: وقتی سنت ها و آیین هایی که جزو خصوصیت لاینفک شخصیتی و ملیتی ملت هاست دچار تغییر یا حذف می شود و هیچ جایگزینی برای آن نیز در نظر گرفته نمی شود، متاسفانه خود مردم یا بخشی از آنها برای جایگزینی آن شروع به همانندسازی می کنند که اثرات آن یا سنت ها به شکل دیگری توام با نارضایتی خشم و هیجان ظهور و بروز پیدا می کند.
کریم نیا ادامه داد: پریدن از روی آتش از سوی مردم که به صورت دورهمی های اقوام و دوستان و همسایگان بود، ایجاد مودت و انس و دوستی می کرد با برخی برخوردها کمرنگ تر شد و جایگزینی نیز برای آن در نظر گرفته نشد و از دهه 60 تقریبا با ورود دارت و ترقه به سنت چهارشنبه سوری به عنوان جایگزین مواجه بودیم و به دست خود رفتار مردم را به سمت معضل کنونی سوق دادیم.
وی خاطر نشان کرد: برپایی برنامه ها و جشن های شاد درست با رعایت حریم امنیت شخصی، خانواده و محارم که شادی و نشاط و امید به زندگی را رونق دهد و موجب انسجام اجتماعی بیشتر شود ، می تواند ما را با چهارشنبه سوری گذشته پیوند دهد.
وی با اشاره به زمان بر بودن این فرایند تاکید کرد: طی چند دهه با این سنت مقابله کردیم و در حال حاضر برای بازگشت به اصل آن با توجه به مدرن بودن جامعه و پیچیدگی های زندگی کنونی مردم بدون انس و الفت های گذشته ، حتما دگرگونی هایی به همراه خواهد داشت.
کریم نیا گفت: این کار توسط حکومتی ها انجام نخواهد شد و حتما باید مردم دست به کار شده و سنت ها و آیین های درست بدون صدمه به جامعه و خصوصیات اجتماعی پیدایش یابد.
این مردم شناس تاکید کرد: صدا و سیما و رسانه های ما نیز در زنده نگه داشتن این آیین و اجرای درست آن نقش اساسی دارند و اکنون که بخشی از جامعه آگاهی لازم در زمینه این سنت و انحرافات آن را دارد می توان با انتقال درست تجربیات پدر و مادرها به فرزندانی که ذهنیات آنها این تجربیات را لمس نکرده، در هر محله و منطقه به صورت کاربردی، این سنت را همچون سنت های زیبا و مورد استقبال مردم مانند درختکاری احیا کرد.
7335/1899
انتهای پیام چهارشنبه ای که پیش درآمد و پله اول نوروز است، چهارشنبه ای که مردم با برگزاری رسومی سنتی چون افروختن و پرش از روی آتش، قاشق‌زنی، آجیل مشکل‌گشای، فال‌گوش و شکاندن کوزه خود را گرم می کردند تا پرانرژی و مهیا وارد گود سال جدید شوند.
چهارشنبه سوری از دیرباز تقریبا در همه نقاط ایران برگزار می شود. در این مراسم در شب آخرین چهارشنبه سال (یعنی نزدیک غروب آفتاب روز سه شنبه) بیرون از خانه و در فضایی مناسب آتش می افروزند و با پریدن از روی آن و گفتن 'زردی من از تو، سرخی تو از من'، ناراحتی ها و نگرانی های یک ساله را به آتش می سپارند تا مهیای ورود به سال و فصل هایی جدید شوند.
انحراف از اجزا و بخش های شاد و سالم این سنت دیرین طی سالیان اخیر و ورود پاره ای انحرافات و استفاده از انواع ترقه و مواد آتش زا و برافروختن آتش های مهیب از سوی برخی افراد شادی این شب و پیشواز سال جدید را به کابوسی همراه با انواع سوختگی ها و صدمات جدی روحی و روانی مبدل کرده که برای بازگشت به اصل و هویت واقعی آن نیاز به همدلی و همراهی و فرهنگ سازی دارد.
** ضرورت ابزار سازی فرهنگی برای بازگشت به چهارشنبه سوری شاد
دکتر فریدون معتمد متخصص اعصاب و روان هم در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت : چهارشنبه سوری سنت دیرینه ای است که هدف آن در گذشته جشن و شادی بوده و افراد به غلط یا درست فکر می کردند با پریدن از روی آتش می توانند این سنت را اجرا کنند.
وی ادامه داد: مساله ای که طی سالیان اخیر اتفاق افتاده هیجان کاذبی است که جوانان ما دارند و نمی توانند آن را به راحتی تخلیه کنند و این هیجان را در مراسم خاصی مانند چهارشنبه سوری پیاده می کنند و تبلیغاتی سوء باعث شده این هیجان را به شکل غلط و یا تشدید شده ای بکار ببرند.
دکتر معتمد افزود: ایجاد آتش سوزی های بی مورد و انداختن مواد انفجاری مثل نارنجک های صوتی یا ترقه در آتش که باعث ایجاد رعب و وحشت و گاها باعث خسارت های مالی و جانی در افراد می شود از جمله شکل غلط این رسم است.
این روانپزشک تصریح کرد: باید حتما در این مورد مراقب بود و به این هیجانات کاذب باید خط داده و علیه آنها اقدام شود زیرا برخی از این هیجانات کاذب و موارد غیرضرور در افرادی که مستعد اضطراب هستند، ایجاد آسیب می کند و برخی مواقع نیز منجر به فاجعه می شود که اگر این فاجعه جسمانی باشد اثرات ماندگار می گذارد و یا ایجاد ضایعه روانی و وحشت زدگی می کند.
دکترمعتمد افزود: تلاش باید به سمت فرهنگ سازی درست باشد که در حال حاضر در برخی از گروه ها از جمله هنرمندان حرکت های زیبایی به این سمت آغاز شده تا جوانان را از این فضای هیجان کاذب و وحشت آفرین دور کرده و آنها را به طرف سنت زیبا و قشنگ جشن ببریم تا آتش بهانه ای برای برپایی دورهمی و جشن در این روز زیبا باشد.
وی ادامه داد: هیجان زدگی و هیجان دوستی در جوانان امری طبیعی است و ممانعت از بروز رفتارهای عادی هیجانی ممکن است به شیوه های اعتراضی گوناگون بروز یابد اما اگر اجازه دهیم این جشن در جای خودش و در محل های اعلام شده با روش های درست اجرا شود، می توان از پیامدهای آسیب زا کاست.
این متخصص اعصاب و روان با تاکید بر فرهنگ سازی و سازماندهی برنامه ها در مورد این آیین گفت: روشنگری در مورد خطراتی که بروز غلط این سنت می تواند ایجاد کند با فرهنگ سازی درست و نه اخبار مستقیم از طریق داستان، سریال، کارتون و انیمشین ها که بتواند بدرستی این خطرات را نشان دهد، امکانپذیر است.
** رفع بلا و شادی هدف آغازین چهارشنبه سوری
زهرا کریم نیا کارشناس ارشد مردم شناسی و مطالعات اجتماعی نیز در این زمینه گفت: معمولا در هر جامعه ای نقص یا خلایی در یکی از افعال فرهنگی بدون ایجاد هیچگونه جایگزینی صورت گیرد جامعه با مشکلاتی مواجه می شود.
وی نوروز را از جمله سنت های زیبا و محترم برای همه اقوام و خانواده های ایرانی عنوان کرد و افزود: جشن های نوروز به شکل های مختلف در حال برگزاری در کشور است و حتی از مرزهای ما نیز فراتر رفته و خانه تکانی و چهارشنبه سوری نیز جزو لاینفک فرهنگ ایرانیان و یکی از پیش زمینه های نوروز است.
کریم نیا گفت: در زمان های کهن در ایران هر ماه به اقتضای شرایط زمانی و مکانی جشنی بوده و سفره ای همراه با خیرخواهی و بخشش پهن می شده که برخی از این آیین ها و سنت ها همانند جشن مهرگان که مفصل تر از نوروز بود، برچیده شده و برخی همچون یلدا و چهارشنبه سوری همچنان در فرهنگ مردم ایران جای دارد.
وی افزود: وقتی سنت ها و آیین هایی که جزو خصوصیت لاینفک شخصیتی و ملیتی ملت هاست دچار تغییر یا حذف می شود و هیچ جایگزینی برای آن نیز در نظر گرفته نمی شود، متاسفانه خود مردم یا بخشی از آنها برای جایگزینی آن شروع به همانندسازی می کنند که اثرات آن یا سنت ها به شکل دیگری توام با نارضایتی خشم و هیجان ظهور و بروز پیدا می کند.
کریم نیا ادامه داد: پریدن از روی آتش از سوی مردم که به صورت دورهمی های اقوام و دوستان و همسایگان بود، ایجاد مودت و انس و دوستی می کرد با برخی برخوردها کمرنگ تر شد و جایگزینی نیز برای آن در نظر گرفته نشد و از دهه 60 تقریبا با ورود دارت و ترقه به سنت چهارشنبه سوری به عنوان جایگزین مواجه بودیم و به دست خود رفتار مردم را به سمت معضل کنونی سوق دادیم.
وی خاطر نشان کرد: برپایی برنامه ها و جشن های شاد درست با رعایت حریم امنیت شخصی، خانواده و محارم که شادی و نشاط و امید به زندگی را رونق دهد و موجب انسجام اجتماعی بیشتر شود ، می تواند ما را با چهارشنبه سوری گذشته پیوند دهد.
وی با اشاره به زمان بر بودن این فرایند تاکید کرد: طی چند دهه با این سنت مقابله کردیم و در حال حاضر برای بازگشت به اصل آن با توجه به مدرن بودن جامعه و پیچیدگی های زندگی کنونی مردم بدون انس و الفت های گذشته ، حتما دگرگونی هایی به همراه خواهد داشت.
کریم نیا گفت: این کار توسط حکومتی ها انجام نخواهد شد و حتما باید مردم دست به کار شده و سنت ها و آیین های درست بدون صدمه به جامعه و خصوصیات اجتماعی پیدایش یابد.
این مردم شناس تاکید کرد: صدا و سیما و رسانه های ما نیز در زنده نگه داشتن این آیین و اجرای درست آن نقش اساسی دارند و اکنون که بخشی از جامعه آگاهی لازم در زمینه این سنت و انحرافات آن را دارد می توان با انتقال درست تجربیات پدر و مادرها به فرزندانی که ذهنیات آنها این تجربیات را لمس نکرده، در هر محله و منطقه به صورت کاربردی، این سنت را همچون سنت های زیبا و مورد استقبال مردم مانند درختکاری احیا کرد.
7335/1899
کپی شد
