هرساله با فرارسیدن ماه محرم شور و نشاط خاصی در شهرها و روستاها و میان اقشار مختلف مردم از زن و مرد، پیر و جوان ایجاد شده و دسته‌های عزاداری، زنجیرزنی، طبق کشی، تعزیه خوانی و ... در سراسر کشور به راه می‌افتند.
در این میان، ترویج بدعت‌ها و انجام برخی اعمال و رفتارهای خارج از توصیه و احکام دین مانند قمه زنی، اجرای آرایش موی مدل محرم و ... آسیب‌های بسیار زیادی را در پی داشته و بازخوردهای نامطلوبی را در سطح جامعه برجای می‌گذارد.
به عقیده کارشناسان حوزه دین، توسعه فضای مجازی، عملکرد نامناسب برخی مداحان و سخنرانان در عزاداری‌ها و همچنین افراط و تفریط در برگزاری مراسم محرم از جمله مواردی است که به توسعه بدعت‌های جدید در جامعه منجر شده و باید برای زدودن آنها با استفاده از شیوه‌های نوین فرهنگی و علمی استفاده کرد.
تبیین شبهات دینی و مذهبی، ضرورت عصر حاضر
یک مدرس دانشگاه و کارشناس فضای مجازی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از دلایل ایجاد بدعت حول نهضت امام حسین (ع) را باید تضعیف گفتمان تاریخی و منطقی عاشورا در عصر حاضر دانست که سبب می‌شود مباحث و سوالات مطرح شده در خصوص نهضت عاشورا در فضای کنونی و مجازی بدون پاسخ بماند.
احمد کشتکار افزود: هم اینک در دانشگاه‌ها، سوالات بسیاری درخصوص واقعه کربلا مطرح می‌شود که پاسخ نامناسب به آنها از سوی افراد غیرکارشناس سبب می‌شود تا بر عمق شبهه در جامعه افزوده شود.
وی صحبت در مورد شبهات دینی و مذهبی را نه یک الزام، بلکه ضرورت عصر حاضر عنوان کرد و گفت: نباید صبر کنیم تا دشمن با شبهه آفرینی بخشی از دین را هدف قرار دهد سپس به توضیح دقیق آن اقدام کنیم، بلکه مبلغان دینی و صاحبان تریبون‌های مذهبی باید خود پیش دستی کرده و شبهات دینی را برای مردم تبیین کنند.
کشتکار به نحوه عزاداری‌ها برای امام حسین (ع) اشاره کرد و گفت: در شهر قزوین سال‌ها است که علم و طبق کشی در عزاداری‌ها مورد مناقشه کارشناسان حوزه دینی قرار دارد و هرساله با نزدیک شدن به ایام محرم صحبت آن مطرح می‌شود.
این مدرس دانشگاه سپس به موضوع مدل آرایش موی سر جوانان در ایام محرم موسوم به آرایش محرم پرداخت و گفت:این موضوع که توسط روسای اتحادیه‌های آرایشگاه مردانه و زنانه ممنوع شده، باید از سوی صدا و سیمای مورد اطلاع رسانی قرار گرفته و تشریح شود.
وی گفت:باید بررسی کرد که منظور از آرایش محرم چیست چون وجود این بدعت‌ها در دین اگر مورد بی‌توجهی قرار گیرد، رفته رفته به یک عادت و فرهنگ اصیل در عزاداری تبدیل شده و زدودن آن بسیار دشوار است.
کشتکار با انتقاد از توجه یکسویه فضای مجازی، رسانه و صدا و سیما به قیام امام حسین علیه السلام، گفت: با این همه رسانه و تریبون‌های که در دست افراد کارشناس وجود دارد، عمدتا از نهضت، قیام، مظلومیت، ظلم ستیزی و ایستادگی امام حسین (ع) صحبت می‌شود، درحالی که عصر امروز به لحاظ فضای مجازی نیازمند یک گفتمان جدید برای جلوگیری از بدعت‌ها است.
مداحی با هدف شعور حسینی باشد نه شور حسینی
یک پژوهشگر و کارشناس مسائل مذهبی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: گریه کردن، نوحه سرایی و مرثیه خوانی با هدف عزاداری در دین اسلام نه تنها ممنوع نیست، بلکه فضیلت‌های بسیاری در آن نهفته است که سبب استحکام دین نیز می‌شود.
طاهره السادات کشاورز افزود: آنچه امروز به عنوان بدعت در مراسم عزدارای شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از حرکات و رفتارهایی است که بدون توصیه دین و احکام اسلامی در بین مردم رواج یافته و بر اصل دین ضربه می‌زند.
وی به نحوه مرثیه خوانی و مداحی در نشست‌های عزاداری اشاره کرد و گفت: اینکه یک مداح چگونه باید برای مردم مداحی کند یا اینکه با چه الفاظ، پوشش و لحنی با مردم سخن بگوید، نکته بسیار مهمی است که متاسفانه از سوی بیشتر مداحان رعایت نمی‌شود.
کشاورز هدف اصلی مرثیه خوانی را زنده نگاه داشتن واقعه کربلا و به تصویر کشیدن مظلومیت حسین در عصر حاضر عنوان کرد و گفت: شخص مداحی که در مجالس عزاداری حسین (ع) وارد می‌شود، چون می‌خواهد کار خوبی تحویل مجلس دهد در نتیجه با تمام توان به افزایش شور حسینی پرداخته و از فهم و شعور حسینی فاصله می‌گیرد.
این مدرس با بیان اینکه مرثیه خوانی فقط یک شغل یا حرفه نیست که در آن به چشم رضایت به مشتری نگاه کنیم، افزود:قطعا چنین مداحانی نه دل به امام حسین (ع) بسته و نه اینکه خود تاکنون به فهمی از واقعه کربلا رسیده اند.
وی گفت: مرثیه خوانی آن هم در عصر حاضر که بدعت‌های دینی رنگ تازه‌ای به خود گرفته‌اند، باید بر اساس تمرکز بر اصل روایات مستند و مستدل در واقعه کربلا باشد و نباید هرگز به خاطر گریه کردن مردم از این اصل خارج شد.
کارشناس حوزه دینی راهکار موجود برای از بین بردن این نوع رفتارها را برگزاری کلاس‌های آموزشی عنوان کرد و گفت: هم اینک اداره کل اوقاف و امور خیریه قزوین هرساله قبل از فرا رسیدن ایام محرم به توجیه مبلغان مذهبی اقدام می‌کند که اگر این دوره‌های آموزشی برای مداحان نیز برگزار شود، قطعا آثار و نتایج مطلوبی از خود بر جا خواهد گذاشت.
کشاورز در ادامه سخنان خود به خواستگاه اصلی نوحه سرائی، عزاداری و مرثیه خوانی در فطرت و نهاد انسان‌ها اشاره کرد و گفت: نفی هرگونه عزاداری به معنی نفی فطرت انسان است و اگر مداحی خوب و درستی با هدف روشنگری واقعه عصر کربلا انجام شود، حتی در صورت تکرار هم موثر خواهد بود.
وی در خصوص برخی رفتارها مانند ورود شیر به عزدارای، قمه زنی، انجام برخی رفتارهای نمایشی و ... گفت: در هیچ یک از فرمایش ائمه معصوم (ع) پیرامون فضیلت عزاداری برای امام حسین (ع) به جز گریه امر دیگری توصیه نشده است و ما تنها مجازیم در قالب تعزیه خوانی با هدف روشنگری به عزاداری بپردازیم.
عزدارای برای امام حسین (ع) سلیقه‌ای نیست
مدیر حوزه علمیه خواهران قزوین نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با گذشت هزار سال از واقعه کربلا تحریف‌هایی به صورت خواسته و ناخواسته از این واقعه صورت گرفته است که اگر به ریشه بدعت‌های جدید نگاه شود، شدت علاقه‌مندی به اباعبدالله الحسین (ع) و گاهی نیز دفاع از امامان را می‌توان به صراحت در آنها مشاهده کرد.
حجت الاسلام رضا کاظم لو افزود: در بیشتر بدعت‌ها و تحریف‌های دینی، افراد سلایق و دیدگاه‌های شخصی خود را به اهل بیت و مسایل دینی اضافه کرده و احکام جدیدی را در خصوص مسایل مختلف صادر می‌کنند.
وی راهکار لازم برای رفع بدعت‌های تازه دینی را توجه به شعور حسینی دانست و گفت: هر یک از مبلغان مذهبی اگرچه باید به شور حسینی توجه نمایند، اما باید تلاش کنند شور عاشورایی به شعور حسینی تبدیل شود و در این راه بهترین کار مراجعه به قرآن است.
کاظم لو محرم را بهترین فرصت برای ترویج معارف قرآن عنوان کرد و گفت: اگر مبلغ مذهبی، سخنران یا مداح هدف قیام امام حسین (ع) را اجرای احکام قرآن و احیای سنت نبوی اعلام کند، هیچ فردی نمی‌تواند به دور از چهارچوب قرآن به واقعه عاشورا نگاه کند و همین مساله سدی محکم مقابل بدعت‌های دینی خواهد شد.
مدیر حوزه علمیه خواهران قزوین بر ضرورت پرهیز از افراط و تفریط در عزاداری حسینی تاکید کرد و گفت:باید ضمن ایجاد شور حسینی میان مردم هنگام عزاداری‌ها برای افزایش شعور حسینی نیز تلاش کرد آنچنان که امام حسین علیه السلام هنگام واقعه عاشورا آگاه سازی و تنبیه افکار عمومی مردم را در دستور کار خود قرار داد.
کاظم لو خاطرنشان کرد: کلام امروز مبلغان باید متناسب با بدعت‌های عصر حاضر باشد تا بتوان مقابل هجمه دشمنان اسلام و دین گام‌های بلندی را برای کاهش بدعت‌ها و تحریفات برداشت.
۹۹۲۵*۶۱۰۱
