به گزارش ایرنا، مردم سیستان سالهاست با طبیعتِ نامهربان در جنگ و ستیزند، جنگی بس خانمان برانداز که گویا بشر توان مقابله با آن را ندارد، جدالی که نفس ها را در سینه حبس می کند و گاه جان می ستاند، اما برنده این میدانِ جنگ طبیعتِ خشن با شن های روان و خشکسالی 17 ساله است که رفته رفته در حال عقب راندن سیستانیان از خانه و کاشانه شان است.
طبیعت این سامان قرنهاست که گاهی مهربان و گاهی خشن می شود اما هیچگاه خشونتش به این طولانی نبوده است، همسایگان شن های روان می گویند: قهر طبیعت به تنهایی نمی توانست این همه طولانی مدت باشد یقین داریم دست انسانهایی در آنسوی مرزها خشم طبیعت را برانگیخته اند زیرا راه را بر آب هیرمند بسته و هامون را به خشکی کشانده اند که بر اثر آن طبیعت به قهر آمده و تر و خشک را با هم می سوزاند.
روایت همخانگی با تل ماسه های غول آسا داستانی است که سینه به سینه در سیستان بین نسل ها چرخیده است، شاید گرمای هوا باعث نامهربانی بادها می شود که یک باره چندین تن ماسه را بر سر تشنگان همیشه ی هامون می ریزند.
باد، خاک، گرما و آفتاب سوزان عناصر تشکیل دهنده جوی سیستان است که بیشتر ایام سال دست در دست هم به سراغ ساکنان آن می آیند و شرایط زندگی را سخت می کنند و گاه که یک به یک می آیند نیز آثار ویران کننده ای بر جای می گذارند به طوری که بارها شاهد بوده ایم که زابل گرمترین شهر کشور اعلام شده است.
شن های روان که از حجم عظیمی از ماسه ها و خاک تشکیل شده اند با وزش بادهای تند، دیوانه وار به حرکت در می آیند و علاوه بر تنگ کردن راه نفس مردم، خانه های آنان را نیز مدفون می کنند و مردم نیز چاره ای جز همسایگی با غول های شنی ندارند.
بادهای موسمی 120 روزه از قرنها پیش در سیستان جریان داشته اما تا سالها پیش این بادها نعمتی برای مردم این سامان بود و نه تنها سیستان بلکه جنوب استان نیز از برکت این بادها بهره مند بودند زیرا بادهای 120 روزه وقتی از روی تالاب و دریاچه هامون وزیدن می گرفت چون سامانه سرمایشی شهرهای زاهدان و خاش و غیره را خنک می کرد بگونه ای که شب های بهاری زاهدان حتی در تابستان لذتبخش بود.
حال چه شده است که به یکباره بادهای 120 روزه به 180 روزه تبدیل و از همه مهمتر ویرانگر شده است.
تالاب بین المللی هامون که در گذشته های نه چندان دور منبع سرسبزی و نشاط برای تمامی جانداران اعم از انسان و حیوان و گیاه بود اکنون بر اثر خشک شدن رگ حیاتش 'هیرمند' به صحرایی لم یزرع تبدیل شده و دست بر گلوی تشنه مردم سیستان گذاشته و عامل خفگی آنان شده است.
چرای بی رویه دام در بستر هامون و از بین رفتن پوشش گیاهی از یک سو و برداشت غیر قانونی شن از کف این تالاب از سوی دیگر و رفت و آمد دامها و خودروهای حامل کالاهای قاچاق بستر این دریاچه را به منبع و کانون گرد و غبار تبدیل کرده است تا مردم را از خانه و کاشانه شان فراری دهد.
**برداشت شن های بستر دریاچه عامل تشدید کننده شن های روان و گرد و غبار
یکی از کامیونداران شهرستان زابل که خود را 'م.ب' معرفی کرد، می گوید: شن های شسته ای که باید از کارخانه ها خریداری شود بسیار گران و کم مشتری هستند اما شن های کف دریاچه از نظر کمی و کیفی بهتر است.
وی افزود: معمولا شن ها را شبانه از کف دریاچه جمع آوری و بارگیری می کنیم که هم از لحاظ قیمت مناسب تر است و هم مشتری بیشتری دارد.
وی ادامه داد: هر شب از ساعت 2 تا 3 بامداد به همراه 2 کارگر که مسیر دریاچه را به خوبی می دانند به سطح دریاچه می رویم و پس از یک ساعت بارگیری، صبح شن ها را برای فروش به بازار می رسانیم.
**چرای دام ها عامل دیگر تخریب هامون
اگر بر بلندای کوه خواجه به عنوان تنها بر آمدگی طبیعی سیستان در وسط دریاچه خشک هامون، بایستید، شاهد چرای دام هایی دور تا دور خود خواهید بود که این دام ها متعلق به عشایر و دام داران منطقه هستند.
رفت و آمد دام ها و چرای بیش از حد در بستر هامون سبب سستی خاک شده و این خاک نیز با هر بادی به حرکت در می آیند و روز و روزگار را به شب تبدیل می کنند.
**درد دل های مردم
هنگام توفان، خاک از سطح دریاچه برخاسته و به سراغ مردم می آید تا نفس های آنان را به شماره بیاندازد.
شماری از ساکنان روستاهای حاشیه هامون در گفت وگو با خبرنگار ایرنا از مسئولان درخواست کمک کرده و گفتند: سالهاست با مشقت در زیر شلاقهای باد و شن های روان بدنهای ما تاول زده، یاریمان کنید تا سیستان را دو باره بسازیم.
شماری از روستاییان شهرستان هیرمند نیز به خبرنگار ایرنا گفتند: اینجا خاک و وطن ماست و با جان و دل از آن پاسداری می کنیم، هر چند قهر طبیعت دامنگیر مان شده اما همچنان با آن مقابله می کنیم به امید روزی که سیستان دو باره جان گیرد و به دیگر مناطق نیز جان دهد.
سیستان کانون سل
مردم و کارشناسان بهداشتی اذعان می کنند: خاکهایی که به وسیله باد به روستاها و شهرها منتقل می شود هوا را آلوده و ساکنان منطقه را دچار بیماری های تنفسی از جمله آسم و سل می کند.
همین معضل و پدیده سیستان را به کانون بیماری سل کشور تبدیل کرده است.
یکی از کارشناسان شهرستان زهک در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: گرچه بیماری سل سال ها قبل از افغانستان به سیستان آمده اما اینک باید این حقیقت را بپذیریم که سل بیماری بومی این منطقه شده است.
«محمد.ن» افزود: گرد و خاک یکی از عوامل اصلی تشدید کننده بیماری سل است که با از بین بردن مژک های ریه، افراد را در مقابل این بیماری آسیب پذیر می کند.
وی ادامه داد: اعتیاد نیز با ضعیف کردن بدن افراد، شرایط ابتلا به سل را در افراد معتاد افزایش می دهد.
وی تصریح کرد: بیماری سل در محیطی که هوا به راحتی جریان داشته باشد و نور خورشید به اندازه کافی به آن برسد در طول 5 دقیقه از بین می رود.
وی با بیان اینکه بیماری سل ویژه جهان سوم است گفت: هوا تنها راه انتقال این بیماری است.
شن های روان با حجم عظیمی از خاک و ماسه عاملی برای انتقال بیماری های تنفسی شده اند اما آنچه در این منطقه از بیماری های تنفسی هم برای افراد خطر بیشتری دارد حرکت این شن ها به خانه ها و مدفون کردن اراضی کشاورزی و محل زندگی مردم است که با مالچ پاشی بر روی این تپه های شنی سعی شده تا حرکت آن ها متوقف شود.
**آسیب شن های روان به منازل و زمین های کشاورزی
آمنه بارانی یکی از روستاییان شهرستان هیرمند به عنوان کانون اصلی حرکت شن های روان، گفت: سالیان طولانی است که وجود تل ماسه ها معروف به «تپه ریگ» با مردم این منطقه اجین شده اما در 15 سال گذشته مردم را به تنگ آورده و بسیاری از خانه ها و زمین های کشاورزی را ویران کرده است.
وی افزود: شن های روان خانه و کاشانه ام را ویران کرده، وقتی که شن ها بوسیله باد به راحتی وارد خانه من می شد احساس کردم این همان همسایه دیرینه ام است که سال ها در جوار خانه ام زندگی میکرده اما امروز قصد تصاحب خانه ام را دارد.
وی ادامه داد: این تنها مشکل من نیست، این اتفاق برای نیمی از روستای ما اتفاق افتاده است.
وی تصریح کرد: باید قبل از اینکه این ماسه ها شروع به حرکت کند جلوی آنها گرفته شود.
علی بامری ساکن روستای نادر شهرستان زهک در نزدیکی مرز افغانستان گفت: سال ها قبل عملیات مالچ پاشی در این منطقه انجام شد که هم باعث گرمای بیش از حد در اطراف خانه ها و هم موجب از بین رفتن زمین های کشاورزی ما شد.
وی خاطر نشان کرد: مدتی این مالچ ها حرکت شن های روان را کند کرد اما به دلیل شکننده بودن این مواد در سطح ماسه ها، پس از عبور حیوانات از روی آن ها شکسته و از بین می رود.
**مالچ پاشی یا احیای پوشش گیاهی، راه های مقابله با شن های روان
مالچ پاشی به دلیل وجود مواد شیمیایی در ماده مالچ عوارض زیست محیطی زیادی به همراه دارد که دربرخی موارد جبران ناپذیر است.
در حال حاضر مالچی که در بیابان های کشور استفاده می شود، فرآورده شیمیایی است و بعد از پاشیده شدن در منطقه مورد نظر، محیط را کاملا سیاه می کند و این باعث بالا رفتن درجه حرارت در آن منطقه می شود.
همچنین مواد شیمیایی ماده مالچ دارای بوی بدی است و به علت سیاه بودن مثل این است که آن بخش از زمین آتش گرفته است و در نتیجه به مرور محیط زیست منطقه از بین می رود، این در حالی است که اثر مالچ بعد از چند سال از بین می رود و در برخی مناطق دست اندرکاران دوباره آن را تمدید می کنند.
یکی از روش های جلوگیری از حرکت شن های روان در مناطق بیابانی و شن زار کاشت بوته های سازگار با کم آبی و شن زارهاست که در این روش گیاهان سازگار با آب و هوای منطقه، مستقیم و بدون کاربرد مالچ یا احداث دیواره باد شکن روی تپه های شنی کاشته می شود و پس از چند سال با تکرار عملیات کشت تپه های شنی تدریجاً تثبیت شده و جامعه گیاهی مناسبی روی تپه های شنی ایجاد می شود، این روش می تواند برای تپه هایی استفاده شود که زیاد فعال نبوده و ارتفاع آنها از 2تا3 متر تجاوز نکند.
فرماندار شهرستان نیمروز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به 60 کیلومتر هم مرزی این شهرستان با دریاچه هامون که عامل اصلی ایجاد گرد و خاک در منطقه شده است، احیا پوشش گیاهی این دریاچه یکی از اولویت های این فرمانداری است.
محمد حسن دهمرده خاطر نشان کرد: تنها با تعامل، همکاری و همراهی مردم و توجه ویژه مدیران و مسوولان می توان این مشکل را حل کرد.
وی ادامه داد: بادهای سیستان همزاد با پیدایش این منطقه بوده و هیچگاه نمی توان از وزش این بادها جلوگیری کرد اما جلوگیری از پدیده گرد و غبار و خاک امکان پذیر است.
** شهرستان هیرمند مرکز عمده شن های روان و تپه های ماسه ای در سیستان
فرماندار شهرستان هیرمند به خبرنگار ایرنا گفت: با اقدامات سازمان منابع طبیعی برای تثبیت شن های روان و ایجاد پوشش گیاهی و آب گیری اندک تالاب هامون مشکل شن های روان تا حد زیادی رفع شده و میزان این شن های روان کاهش چشم گیری داشته است.
محمد علی پیری افزود: برای جلوگیری از این پدیده همکاری تمام ارگان ها و مردم لازم است.
وی ادامه داد: پس از انسداد مرز و جلوگیری از تردد خودروهای حامل قاچاق سوخت از بستر هامون میزان گرد و غبار کاهش چشم گیری داشته است.
وی خاطرنشان کرد: با این وجود هنوز تردد خودروهای قاچاق سوخت در بخشی از هامون که در افغانستان قرار دارد ادامه داشته و گرد و غبار حاصل از آن وارد سیستان می شود.
**طرح 46 هزار هکتاری و پیامدهای مثبت در زمینه کاهش گرد و غبار
رئیس جمهوری و اعضای هیات دولت در سفر فروردین 93 به سیستان و بلوچستان طرح آبیاری نوین در 146هزار هکتار از زمین های کشاورزی این استان را تصویب کرد که 46 هزار هکتار آن در شمال استان با نصب لوله برای انتقال آب به زمین های کشاورزی و 100هزار هکتار آبیاری تحت فشار و غیره در جنوب این استان اجرا می شود.
این طرح می تواند با توسعه پوشش گیاهی منطقه تاثیر بسزایی در کاهش گرد و غبار و حرکت شن های روان داشته باشد.
یکی از کشاورزان منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: هنگامیکه آب بصورت دشتمال وارد تالاب و این منطقه می شود، شدت گرد و غبار نیز کاهش می یابد.
حسین کول افزود: علت این امر مرطوب شدن خاک و رشد گیاهان بستر دریاچه است و در واقع با رشد گیاهان از معضل گردو غبار نیز کاسته می شود.
وی بیان کرد: در صورتی که آب در منطقه وجود داشته باشد و زمین ها کشت شوند گرد و غبار به شدت کاهش می یابد.
وی تصریح کرد: طرح آبرسانی با لوله می تواند سبب رشد چشم گیر محصولات گیاهی و کشاورزی در منطقه شود که از یک طرف اقتصاد مردم را بهبود می بخشد و از طرف دیگر از فرسایش خاک و انتشار آن در هوا جلوگیری می کند.
استاندار سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: دولت برای استفاده بهینه از آب و خاک برنامه های مهمی در پیش دارد که اجرای 46 هزار هکتار آبیاری نوین در منطقه سیستان و یکصد هزار هکتار در مناطق مختلف بلوچستان بر همین مبنا طرح ریزی شده است.
علی اوسط هاشمی ادامه داد: این طرح می تواند در کنار اشتغال زایی که داشته باشد سبب توسعه بخش کشاورزی و تثبیت مردم در منطقه شود.
وی افزود: افزایش پوشش گیاهی و کاهش گرد و خاک امری بدیهی و ضروری است که با اجرای این طرح هر دو مورد محقق می شود.
معاون استاندار و فرماندار شهرستان ویژه زابل نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح 46 هزار هکتاری یکی از طرح های ماندگار در این منطقه است که به صورت همه جانبه سبب پیشرفت سیستان می شود.
هوشنگ ناظری خاطرنشان کرد: با توجه به تبخیر شدید موجود در این منطقه این طرح می تواند آب را بصورت بهینه در اختیار کشاورزان قرار دهد.
وی افزود: با اجرایی شدن این طرح می توان به آینده منطقه سیستان به عنوان منطقه ای با ظرفیت های بالای کشاورزی امید داشت.
گرچه غول های شنی در شکنندگی منطقه قدرت بیشتری گرفته و تهدید جدی تری محسوب می شوند اما می توان با راهکارهای بهینه و علمی و نیز تکیه بر دانش بومی شاخ آنها را شکست و در این زمینه فعالیت های مطلوب دولت تدبیر و امید آینده ای روشن و امید بخش را نوید می دهد.
7311**6081 خبرنگار: اسماعیل مرادقلی ** انتشار دهنده: حیدر سرایانی
انتهای پیام طبیعت این سامان قرنهاست که گاهی مهربان و گاهی خشن می شود اما هیچگاه خشونتش به این طولانی نبوده است، همسایگان شن های روان می گویند: قهر طبیعت به تنهایی نمی توانست این همه طولانی مدت باشد یقین داریم دست انسانهایی در آنسوی مرزها خشم طبیعت را برانگیخته اند زیرا راه را بر آب هیرمند بسته و هامون را به خشکی کشانده اند که بر اثر آن طبیعت به قهر آمده و تر و خشک را با هم می سوزاند.
روایت همخانگی با تل ماسه های غول آسا داستانی است که سینه به سینه در سیستان بین نسل ها چرخیده است، شاید گرمای هوا باعث نامهربانی بادها می شود که یک باره چندین تن ماسه را بر سر تشنگان همیشه ی هامون می ریزند.
باد، خاک، گرما و آفتاب سوزان عناصر تشکیل دهنده جوی سیستان است که بیشتر ایام سال دست در دست هم به سراغ ساکنان آن می آیند و شرایط زندگی را سخت می کنند و گاه که یک به یک می آیند نیز آثار ویران کننده ای بر جای می گذارند به طوری که بارها شاهد بوده ایم که زابل گرمترین شهر کشور اعلام شده است.
شن های روان که از حجم عظیمی از ماسه ها و خاک تشکیل شده اند با وزش بادهای تند، دیوانه وار به حرکت در می آیند و علاوه بر تنگ کردن راه نفس مردم، خانه های آنان را نیز مدفون می کنند و مردم نیز چاره ای جز همسایگی با غول های شنی ندارند.
بادهای موسمی 120 روزه از قرنها پیش در سیستان جریان داشته اما تا سالها پیش این بادها نعمتی برای مردم این سامان بود و نه تنها سیستان بلکه جنوب استان نیز از برکت این بادها بهره مند بودند زیرا بادهای 120 روزه وقتی از روی تالاب و دریاچه هامون وزیدن می گرفت چون سامانه سرمایشی شهرهای زاهدان و خاش و غیره را خنک می کرد بگونه ای که شب های بهاری زاهدان حتی در تابستان لذتبخش بود.
حال چه شده است که به یکباره بادهای 120 روزه به 180 روزه تبدیل و از همه مهمتر ویرانگر شده است.
تالاب بین المللی هامون که در گذشته های نه چندان دور منبع سرسبزی و نشاط برای تمامی جانداران اعم از انسان و حیوان و گیاه بود اکنون بر اثر خشک شدن رگ حیاتش 'هیرمند' به صحرایی لم یزرع تبدیل شده و دست بر گلوی تشنه مردم سیستان گذاشته و عامل خفگی آنان شده است.
چرای بی رویه دام در بستر هامون و از بین رفتن پوشش گیاهی از یک سو و برداشت غیر قانونی شن از کف این تالاب از سوی دیگر و رفت و آمد دامها و خودروهای حامل کالاهای قاچاق بستر این دریاچه را به منبع و کانون گرد و غبار تبدیل کرده است تا مردم را از خانه و کاشانه شان فراری دهد.
**برداشت شن های بستر دریاچه عامل تشدید کننده شن های روان و گرد و غبار
یکی از کامیونداران شهرستان زابل که خود را 'م.ب' معرفی کرد، می گوید: شن های شسته ای که باید از کارخانه ها خریداری شود بسیار گران و کم مشتری هستند اما شن های کف دریاچه از نظر کمی و کیفی بهتر است.
وی افزود: معمولا شن ها را شبانه از کف دریاچه جمع آوری و بارگیری می کنیم که هم از لحاظ قیمت مناسب تر است و هم مشتری بیشتری دارد.
وی ادامه داد: هر شب از ساعت 2 تا 3 بامداد به همراه 2 کارگر که مسیر دریاچه را به خوبی می دانند به سطح دریاچه می رویم و پس از یک ساعت بارگیری، صبح شن ها را برای فروش به بازار می رسانیم.
**چرای دام ها عامل دیگر تخریب هامون
اگر بر بلندای کوه خواجه به عنوان تنها بر آمدگی طبیعی سیستان در وسط دریاچه خشک هامون، بایستید، شاهد چرای دام هایی دور تا دور خود خواهید بود که این دام ها متعلق به عشایر و دام داران منطقه هستند.
رفت و آمد دام ها و چرای بیش از حد در بستر هامون سبب سستی خاک شده و این خاک نیز با هر بادی به حرکت در می آیند و روز و روزگار را به شب تبدیل می کنند.
**درد دل های مردم
هنگام توفان، خاک از سطح دریاچه برخاسته و به سراغ مردم می آید تا نفس های آنان را به شماره بیاندازد.
شماری از ساکنان روستاهای حاشیه هامون در گفت وگو با خبرنگار ایرنا از مسئولان درخواست کمک کرده و گفتند: سالهاست با مشقت در زیر شلاقهای باد و شن های روان بدنهای ما تاول زده، یاریمان کنید تا سیستان را دو باره بسازیم.
شماری از روستاییان شهرستان هیرمند نیز به خبرنگار ایرنا گفتند: اینجا خاک و وطن ماست و با جان و دل از آن پاسداری می کنیم، هر چند قهر طبیعت دامنگیر مان شده اما همچنان با آن مقابله می کنیم به امید روزی که سیستان دو باره جان گیرد و به دیگر مناطق نیز جان دهد.
سیستان کانون سل
مردم و کارشناسان بهداشتی اذعان می کنند: خاکهایی که به وسیله باد به روستاها و شهرها منتقل می شود هوا را آلوده و ساکنان منطقه را دچار بیماری های تنفسی از جمله آسم و سل می کند.
همین معضل و پدیده سیستان را به کانون بیماری سل کشور تبدیل کرده است.
یکی از کارشناسان شهرستان زهک در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: گرچه بیماری سل سال ها قبل از افغانستان به سیستان آمده اما اینک باید این حقیقت را بپذیریم که سل بیماری بومی این منطقه شده است.
«محمد.ن» افزود: گرد و خاک یکی از عوامل اصلی تشدید کننده بیماری سل است که با از بین بردن مژک های ریه، افراد را در مقابل این بیماری آسیب پذیر می کند.
وی ادامه داد: اعتیاد نیز با ضعیف کردن بدن افراد، شرایط ابتلا به سل را در افراد معتاد افزایش می دهد.
وی تصریح کرد: بیماری سل در محیطی که هوا به راحتی جریان داشته باشد و نور خورشید به اندازه کافی به آن برسد در طول 5 دقیقه از بین می رود.
وی با بیان اینکه بیماری سل ویژه جهان سوم است گفت: هوا تنها راه انتقال این بیماری است.
شن های روان با حجم عظیمی از خاک و ماسه عاملی برای انتقال بیماری های تنفسی شده اند اما آنچه در این منطقه از بیماری های تنفسی هم برای افراد خطر بیشتری دارد حرکت این شن ها به خانه ها و مدفون کردن اراضی کشاورزی و محل زندگی مردم است که با مالچ پاشی بر روی این تپه های شنی سعی شده تا حرکت آن ها متوقف شود.
**آسیب شن های روان به منازل و زمین های کشاورزی
آمنه بارانی یکی از روستاییان شهرستان هیرمند به عنوان کانون اصلی حرکت شن های روان، گفت: سالیان طولانی است که وجود تل ماسه ها معروف به «تپه ریگ» با مردم این منطقه اجین شده اما در 15 سال گذشته مردم را به تنگ آورده و بسیاری از خانه ها و زمین های کشاورزی را ویران کرده است.
وی افزود: شن های روان خانه و کاشانه ام را ویران کرده، وقتی که شن ها بوسیله باد به راحتی وارد خانه من می شد احساس کردم این همان همسایه دیرینه ام است که سال ها در جوار خانه ام زندگی میکرده اما امروز قصد تصاحب خانه ام را دارد.
وی ادامه داد: این تنها مشکل من نیست، این اتفاق برای نیمی از روستای ما اتفاق افتاده است.
وی تصریح کرد: باید قبل از اینکه این ماسه ها شروع به حرکت کند جلوی آنها گرفته شود.
علی بامری ساکن روستای نادر شهرستان زهک در نزدیکی مرز افغانستان گفت: سال ها قبل عملیات مالچ پاشی در این منطقه انجام شد که هم باعث گرمای بیش از حد در اطراف خانه ها و هم موجب از بین رفتن زمین های کشاورزی ما شد.
وی خاطر نشان کرد: مدتی این مالچ ها حرکت شن های روان را کند کرد اما به دلیل شکننده بودن این مواد در سطح ماسه ها، پس از عبور حیوانات از روی آن ها شکسته و از بین می رود.
**مالچ پاشی یا احیای پوشش گیاهی، راه های مقابله با شن های روان
مالچ پاشی به دلیل وجود مواد شیمیایی در ماده مالچ عوارض زیست محیطی زیادی به همراه دارد که دربرخی موارد جبران ناپذیر است.
در حال حاضر مالچی که در بیابان های کشور استفاده می شود، فرآورده شیمیایی است و بعد از پاشیده شدن در منطقه مورد نظر، محیط را کاملا سیاه می کند و این باعث بالا رفتن درجه حرارت در آن منطقه می شود.
همچنین مواد شیمیایی ماده مالچ دارای بوی بدی است و به علت سیاه بودن مثل این است که آن بخش از زمین آتش گرفته است و در نتیجه به مرور محیط زیست منطقه از بین می رود، این در حالی است که اثر مالچ بعد از چند سال از بین می رود و در برخی مناطق دست اندرکاران دوباره آن را تمدید می کنند.
یکی از روش های جلوگیری از حرکت شن های روان در مناطق بیابانی و شن زار کاشت بوته های سازگار با کم آبی و شن زارهاست که در این روش گیاهان سازگار با آب و هوای منطقه، مستقیم و بدون کاربرد مالچ یا احداث دیواره باد شکن روی تپه های شنی کاشته می شود و پس از چند سال با تکرار عملیات کشت تپه های شنی تدریجاً تثبیت شده و جامعه گیاهی مناسبی روی تپه های شنی ایجاد می شود، این روش می تواند برای تپه هایی استفاده شود که زیاد فعال نبوده و ارتفاع آنها از 2تا3 متر تجاوز نکند.
فرماندار شهرستان نیمروز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به 60 کیلومتر هم مرزی این شهرستان با دریاچه هامون که عامل اصلی ایجاد گرد و خاک در منطقه شده است، احیا پوشش گیاهی این دریاچه یکی از اولویت های این فرمانداری است.
محمد حسن دهمرده خاطر نشان کرد: تنها با تعامل، همکاری و همراهی مردم و توجه ویژه مدیران و مسوولان می توان این مشکل را حل کرد.
وی ادامه داد: بادهای سیستان همزاد با پیدایش این منطقه بوده و هیچگاه نمی توان از وزش این بادها جلوگیری کرد اما جلوگیری از پدیده گرد و غبار و خاک امکان پذیر است.
** شهرستان هیرمند مرکز عمده شن های روان و تپه های ماسه ای در سیستان
فرماندار شهرستان هیرمند به خبرنگار ایرنا گفت: با اقدامات سازمان منابع طبیعی برای تثبیت شن های روان و ایجاد پوشش گیاهی و آب گیری اندک تالاب هامون مشکل شن های روان تا حد زیادی رفع شده و میزان این شن های روان کاهش چشم گیری داشته است.
محمد علی پیری افزود: برای جلوگیری از این پدیده همکاری تمام ارگان ها و مردم لازم است.
وی ادامه داد: پس از انسداد مرز و جلوگیری از تردد خودروهای حامل قاچاق سوخت از بستر هامون میزان گرد و غبار کاهش چشم گیری داشته است.
وی خاطرنشان کرد: با این وجود هنوز تردد خودروهای قاچاق سوخت در بخشی از هامون که در افغانستان قرار دارد ادامه داشته و گرد و غبار حاصل از آن وارد سیستان می شود.
**طرح 46 هزار هکتاری و پیامدهای مثبت در زمینه کاهش گرد و غبار
رئیس جمهوری و اعضای هیات دولت در سفر فروردین 93 به سیستان و بلوچستان طرح آبیاری نوین در 146هزار هکتار از زمین های کشاورزی این استان را تصویب کرد که 46 هزار هکتار آن در شمال استان با نصب لوله برای انتقال آب به زمین های کشاورزی و 100هزار هکتار آبیاری تحت فشار و غیره در جنوب این استان اجرا می شود.
این طرح می تواند با توسعه پوشش گیاهی منطقه تاثیر بسزایی در کاهش گرد و غبار و حرکت شن های روان داشته باشد.
یکی از کشاورزان منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: هنگامیکه آب بصورت دشتمال وارد تالاب و این منطقه می شود، شدت گرد و غبار نیز کاهش می یابد.
حسین کول افزود: علت این امر مرطوب شدن خاک و رشد گیاهان بستر دریاچه است و در واقع با رشد گیاهان از معضل گردو غبار نیز کاسته می شود.
وی بیان کرد: در صورتی که آب در منطقه وجود داشته باشد و زمین ها کشت شوند گرد و غبار به شدت کاهش می یابد.
وی تصریح کرد: طرح آبرسانی با لوله می تواند سبب رشد چشم گیر محصولات گیاهی و کشاورزی در منطقه شود که از یک طرف اقتصاد مردم را بهبود می بخشد و از طرف دیگر از فرسایش خاک و انتشار آن در هوا جلوگیری می کند.
استاندار سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: دولت برای استفاده بهینه از آب و خاک برنامه های مهمی در پیش دارد که اجرای 46 هزار هکتار آبیاری نوین در منطقه سیستان و یکصد هزار هکتار در مناطق مختلف بلوچستان بر همین مبنا طرح ریزی شده است.
علی اوسط هاشمی ادامه داد: این طرح می تواند در کنار اشتغال زایی که داشته باشد سبب توسعه بخش کشاورزی و تثبیت مردم در منطقه شود.
وی افزود: افزایش پوشش گیاهی و کاهش گرد و خاک امری بدیهی و ضروری است که با اجرای این طرح هر دو مورد محقق می شود.
معاون استاندار و فرماندار شهرستان ویژه زابل نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح 46 هزار هکتاری یکی از طرح های ماندگار در این منطقه است که به صورت همه جانبه سبب پیشرفت سیستان می شود.
هوشنگ ناظری خاطرنشان کرد: با توجه به تبخیر شدید موجود در این منطقه این طرح می تواند آب را بصورت بهینه در اختیار کشاورزان قرار دهد.
وی افزود: با اجرایی شدن این طرح می توان به آینده منطقه سیستان به عنوان منطقه ای با ظرفیت های بالای کشاورزی امید داشت.
گرچه غول های شنی در شکنندگی منطقه قدرت بیشتری گرفته و تهدید جدی تری محسوب می شوند اما می توان با راهکارهای بهینه و علمی و نیز تکیه بر دانش بومی شاخ آنها را شکست و در این زمینه فعالیت های مطلوب دولت تدبیر و امید آینده ای روشن و امید بخش را نوید می دهد.
7311**6081 خبرنگار: اسماعیل مرادقلی ** انتشار دهنده: حیدر سرایانی
کپی شد
