رحمان قهرمان پور در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران در خصوص ترور شب گذشته سفیر روسیه در ترکیه و اهداف این ترور گفت: طبق آن چیزی که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند ضارب یک نیروی پلیس اخراجی بوده که دولت ترکیه او را جزو طرفداران فتح‌الله گولن معرفی کرده است. منتها منابع مستقل هنوز این خبر را تائید نکردند؛ اما یک مقدار بعید به نظر می‌رسد که این فرد طرفدار گولن باشد؛ چون می‌دانیم که تئوری گولن مبتنی بر عدم خشونت است و حداقل تا حال تجویزی مبنی بر اقدامات تروریستی نداشته است؛ بنابراین انجام چنین کاری با مبانی فکری جنبش گولن همخوانی ندارد و ادعای دولت ترکیه در این رابطه یک مقدار قابل‌تأمل است.
وی ادامه داد: اما فارغ از این‌که این وابستگی یا تعلق وجود داشته است یا نه این حوادث نشان می‌دهد بعد از اتفاقاتی که پس از کودتا در ترکیه رخ داد، مسئله ترور و تروریست در این کشور تبدیل به یک مسئله جدی شده است. مسئله دوم این است که این حوادث نشان می‌دهد تأثیرگذاری جنگ سوریه در ترکیه در حال گسترش است؛ یعنی اگر در دو سه سال گذشته فقط «پ.ک.ک.» به‌واسطه مسائل سوریه تقویت‌شده بود، در حال حاضر شاهد آن هستیم که گروه‌ها و افرادی که سابقه فعالیت نظامی نداشته‌اند نیز به‌واسطه اتفاقات سوریه تحریک می‌شوند و اقدامات غیرقابل‌پیش‌بینی انجام می‌دهد.
رابطه داعش و ترکیه
این تحلیلگر مسائل ترکیه در مورد دریچه‌های این تأثیرگذاری با توجه به روابط دولت ترکیه و داعش اظهار کرد: رابطه داعش و ترکیه یک مقدار پیچیده‌تر از آن است که رسانه‌ها به آن می‌پردازند و به یک معنا ساده‌سازی می‌کنند. اردوغان در یک مقطعی به این نتیجه رسید که می‌تواند برای پیشبرد اهداف ترکیه در سوریه از داعش استفاده کند. ولی قاعدتاً نمی‌توانست به‌صورت آشکار آن را اعلام کند که به‌عنوان‌مثال در این دوره مسئله خرید نفت از داعش مطرح شد. در یک مقطع دیگر ترکیه به این نتیجه رسید که به‌واسطه داعش می‌تواند از قدرت گرفتن «پ.ک.ک.» جلوگیری کند؛ چون همان‌گونه که می‌دانید «پ.ک.ک.» در حال حاضر به‌صورت جدی در سوریه حضور نظامی دارد و در ترکیه عملیات انجام می‌دهد، به عبارتی خاک سوریه پناهگاهی برای این گروه شده است.
وی افزود: وقتی این اتفاق هم نیفتاد و داعش نتوانست جلوی «پ.ک.ک.» را بگیرد و به دنبال آن افشاگری‌هایی که در مورد رابطه سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه با داعش از طریق یکی از روزنامه‌های ترکیه اتفاق افتاد، اردوغان از داعش جدا شد و بعد از کودتا دولت ترکیه کاملاً علیه داعش تغییر موضع داد.
قهرمان پور بابیان این‌که مسئله داعش جدا از مسئله حلب است، اظهار کرد: حزب عدالت و توسعه ترکیه نزدیک به اخوان المسلمین است و شهر حلب در سوریه مرکز و پایگاه اخوانی‌های سوریه و هم‌فکران اردوغان است، بنابراین می‌توان گفت که اردوغان یک نوع تعلق‌خاطری نسبت به پایگاه اخوانی‌ها در حلب داشت و احساس می‌کند که سقوط حلب و تسلط ارتش سوریه به این شهر می‌تواند ضربه‌ای کاری به اخوان المسلمین و گروه‌های طرفدار ترکیه در داخل سوریه باشد.
وی خاطرنشان کرد: این موضع حزب عدالت و توسعه و دولت است اما در جامعه ترکیه هم مسئله حلب واکنش‌های جدی را به همراه داشته است، کما این‌که بخشی از طرفداران رادیکال اسلام‌گرای حزب اعتدال و توسعه بعد از آزادسازی حلب در مقابل کنسولگری‌های ایران تجمع کردند و بعد از نماز جمعه علیه ایران تظاهرات کردند. این امر نشان می‌دهد که این فقط حزب اعتدال و توسعه نیست که نگران از دست رفتن حلب و پیامدهای آن است بلکه در جامعه و در میان اقشار مذهبی و سنتی ترکیه نیز این موضوع بازتاب‌های زیادی داشته است. ممکن است این اتفاق شب گذشته ترکیه و ترور سفیر روسیه ناشی از این واکنش‌های احساسی و اعتقادی باشد.
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه در پاسخ به این پرسش که با این اوصاف آیا ممکن است که عامل ترور سفیر روسیه به حزب اعتدال و توسعه و دولت ترکیه نزدیک باشد، گفت: به این غلظت نمی‌توان گفت، اگر گفتمان و اندیشه‌ای در یک جامعه وجود داشته باشد، این طرز تفکر هم می‌تواند در میان سیاسیون طرفدار داشته باشد هم مردم عادی و هم نظامیان، اما این‌ها می‌توانند بدون ارتباط باهم مستقل عمل کنند؛ کما این‌که در جامعه ما هم کسانی هستند که مستقل از دولت احساس می‌کنند که یک تکلیف مذهبی دارند و باید آن را انجام دهند.
وی ابراز داشت: بنابراین، این امر لزوماً به این معنا نیست که مثلاً دولت از این اقدام حمایت کرده است یا از چنین چیزی استقبال می‌کند. چون کشته شدن سفیر یک کشور در کشوری بازی با آبروی یک کشور است و هیچ دولتی به چنین چیزی تن نخواهد داد؛ اما از طرف دیگر بعید نیست که این فرد طرفدار حزب اعتدال و توسعه و دولت بوده باشد، چراکه در سال‌های اخیر این حزب خود را نماینده بخشی از جامعه مذهبی ترکیه نشان داده است و ممکن است این فرد هم تعلق‌خاطری به این جماعت داشته باشد.
آینده رابطه ایران و ترکیه
قهرمان پور در بخش دیگری از این گفت‌وگو در خصوص روابط آینده ایران و ترکیه با توجه به اختلافات پیش‌آمده در حلب، گفت: روابط ایران و ترکیه همیشه با این افت‌وخیزها مواجه بوده و مسئله سوریه این موضوع را تشدید کرده است؛ ولی در کنار این بعد رقابتی که دو کشور از زمان عثمانی‌ها داشته‌اند و در آینده نزدیک هم وجود خواهد داشت یک بعد همکاری هم بین دو کشور وجود دارد که عمدتاً ژئوپلیتیکی است، یعنی یک سری الزامات ژئوپلیتیکی وجود دارد که دو کشور را وادار به همکاری و دوری از تنش‌های جدی و درگیری‌های نظامی می‌کند. در رأس این منافع مشترک مسئله امنیت، کردها، حسن هم‌جواری، منافع اقتصادی و...است؛ بنابراین ایران و ترکیه به‌واسطه این‌که موقعیت‌های مختلف یکسانی دارند، همیشه با یکدیگر رقابت داشته‌اند اما این رقابت نیم‌نگاهی هم به همکاری و حفظ ثبات در روابط دو کشور دارد. من معتقدم فعل‌وانفعالات فعلی هم از همان جنس رقابت بین این دو کشور است و بعید می‌دانم که این موضوع موجب تنش جدی بین ایران و ترکیه شود.
نشست سه‌جانبه ایران، سوریه، ترکیه
وی همچنین در مورد واکنش‌های احتمالی روسیه به این ترور و نشست سه‌جانبه مسکو با اشاره به این‌که چون دولت در این ترور نقشی نداشته و سازمان ملل نیز این حادثه را محکوم کرده است و همچنین دولت ترکیه هم اعلام کرد که با روسیه در این زمینه کمیسیون مشترک تشکیل خواهد داد، بیان کرد: پوتین در حال حاضر نمی‌تواند واکنش تندی به این موضوع داشته باشد. فعلاً با اطلاعات موجود، وجود یک تشکیلات سازمان‌دهی شده پشت این ترور منتفی است، اما اگر بعداً احیاناً مشخص شود که این ترور سازماندهی‌شده بوده، ممکن است واکنش روسیه متفاوت باشد.
این کارشناس مسائل ترکیه افزود: اما در مورد نشست سه‌جانبه وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه، ظاهراً به نظر می‌رسد که محور این نشست مسئله حلب و چگونگی خروج غیرنظامیان از این شهر باشد، ولی ممکن است در کنار آن مسئله کردها در دستور کار قرار بگیرد اما ترکیه و روسیه سر مسئله گردها اختلاف‌نظر جدی دارند و بعید می‌دانم که در این کنفرانس سه‌جانبه در این زمینه به نتیجه‌ای برسند.
وی در پایان در مورد خروج تروریست‌ها از سوریه و پیامدهای این خروج اظهار کرد: اگر منظور شما این باشد که نابودی داعش موجب گسترش تروریست در همه دنیا خواهد شد، به نظر می‌رسد که این قضیه قابل‌تأمل و درست است؛ چون اگر مکانی که تروریست‌ها در آن جمع شده‌اند نابود شود، قاعدتاً این افراد در سطح منطقه و جهان پخش خواهند شد؛ اما باید این را هم در نظر داشته باشیم که دولت‌ها نیز در مقابل امکاناتی دارند که می‌توانند با اقدامات این افراد مقابله کنند. درست است که با پراکندگی این گروه‌ها اقداماتشان غیرقابل‌پیش‌بینی می‌شود، ولی برخورد با آن‌ها از برخی جنبه‌ها آسان‌تر خواهد شد؛ بنابراین درست است که مسئله حلب می‌تواند به گسترش اقدامات تروریستی در منطقه و مخصوصاً ترکیه منجر شود؛ اما در مقابل هم فعالیت جمعی آن‌ها در سرزمینی تحت اختیار خودشان می‌تواند خطرناک‌تر باشد.
