فیلسوف حوزه و دانشگاه

پایگاه خبری جماران: 19 خرداد 98 اولین سالروز درگذشت دکتر احمد احمدی نماینده پیشین مردم تهران در مجلس هفتم است. مرحوم احمدی اما پیش و بیش از آنکه یک نماینده مجلس باشد به فلسفه شناخته می شود. امام خمینی، علامه طباطبایی، آیت‌ الله ‌العظمی بروجردی(ره)، آیت الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و آیت الله سید محمد محقق داماد از اساتید او در حوزه علمیه قم بودند. مرحوم احمدی سپس دکترای خود را در رشته فلسفه غرب از دانشگاه تهران دریافت کرد. عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی و تاسیس و 33 سال مدیریت انتشارات سمت از دیگر فعالیت های اوست.

مرحوم احمدی در ارتباط با دوران تحصیل خود در حوزه و دانشگاه می گوید: علامه طباطبایی(ره) که مدت بیست سال از محضر نورانی‌اش فیض بردم و وجودم مرهون اوست و هنوز هم با او زندگی می‌کنم. در دانشگاه تهران بیشترین استفاده‌ام از درس استاد بزرگوار مرحوم دکتر یحیی مهدوی بوده است.

وی بعد از دوران فوق لیسانس خود آموختن زبان آلمانی را آغاز کرد. او در این مورد گفته: چون رشته های فلسفه عموما آلمانی هستند و من مردم آلمان را هم به خاطر نظم شان دوست داشتم. البته من انگلیسی را هم خوب بلد بودم. دکتر مهدوی از اینکه دید من آلمانی می خوانم خیلی خوشش آمد. آن زمان من با آقای دکتر حدادعادل هم دوره بودم.

مرحوم احمدی درباره خود می نویسد: در کودکی قرآن و کتاب‌های فارسی را خوب آموختم، اما دریغا که به علت نبودن مدرسه و امکانات، استعدادم به هدر رفت. در هفده‌سالگی بدون استاد، تمام صرف را خوب خواندم و نیمی از نحو را.

او درباره حضور خود در ستاد انقلاب فرهنگی مصاحبه ای به خبرگزاری مهر گفته: سال ۱۳۵۷ انقلاب شروع شد و من مشغول نوشتن تز دکترا بودم تا اینکه یک شب مرحوم حاج احمدآقا زنگ زدند و گفتند بیا ستاد انقلاب فرهنگی. گفتم من مشغول نوشتن رساله ام هستم. ضمن اینکه از کار اجرایی هم خیلی بدم می آمد و فکر می کردم مگر می شود آدم کار علمی را رها کند و به کار اجرایی بپردازد. ولی حاج احمدآقا گفتند امام این دستور را داده و من دیگر چیزی نگفتم. حدود سال ۱۳۵۹- ۱۳۶۰ به ستاد انقلاب فرهنگی رفتم. آن زمان در ستاد من به همراه دکتر شریعتمداری، حسن حبیبی، جلال الدین فارسی و عبدالکریم سروش مشغول کار شدیم. پس از گذران آن دوران قرارشد مدرسه ای راه بیندازیم که استاد تربیت کند و همان زمان دانشگاه تربیت مدرس راه اندازی شد و من هم رئیس آن شدم. البته ابتدا مدرسه بود و بعدها به دانشگاه تبدیل شد. درحال حاضر این دانشگاه حدود ۳۰ هزار استاد تربیت کرده است. پس از آن در اواخر سال ۱۳۶۳ آقای خامنه ای دستور دادند که مرکزی برای انتشار کتاب راه اندازی بشود و دستور دادند بنده این مسئولیت را به عهده بگیرم. رفتم نزدشان و گفتم من مسئولیت دانشگاه تربیت مدرس را هم دارم ولی گفتند شما به دلیل ارتباط خوبی که با قم دارید بهتر است عهده دار این مسئولیت بشوید.

هیچ گاه ادعا نکردم در حال اسلامی کردن علوم انسانی هستم

مرحوم احمدی همچنین گفته: من هیچ وقت در ۴۰ میلیون نسخه کتابی که در سازمان سمت منتشر شد، ادعا نکردم در حال اسلامی سازی علوم انسانی هستم، چون هنوز نمی دانم اسلامی کردن علوم یعنی چه؟ اما غرض ما از اسلامی سازی این است که هرچه جنبه مناسبی دارد به علوم اضافه کنیم و اگر چیز نامناسبی هم دارند برداریم. اسلامی سازی معنی گسترده ای دارد ولی به طورکلی یعنی اینکه علوم را طوری ساماندهی کنیم که در آن چیز نامناسبی وجود نداشته باشد.

آیت الله محقق داماد در سال گذشته در مراسم درگذشت دکتر احمدی وی را اینچنین توصیف می کند: به عقیده من، دکتر احمد احمدی از دو جهت نمونه بود؛ اول اینکه یک روحانی نمونه بود. امروز اغلب شما از امثال من که ملبس به این لباس هستید، گله دارید و حق هم دارید. اما بدانید که ما روحانیونی چون مرحوم احمدی داشتیم. او از همان روز اول دقیق درس خوانده و در ادبیات عرب، مُلا بود.

حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا نورالهیان، از شاگردان مرحوم دکتر احمدی احمدی در گفت و گو با خبرنگار جماران، گفت: مرحوم دکتر احمدی یک کشاورز زاده ای بود که در 1312 در روستایی نزدیک ملایر به دنیا آمد. ایشان بسیار به کار کشاورزی علاقه مند بودند. ایشان وقتی طلبه بروجرد بودند با مرحوم آیت الله حاج شیخ علی محمد بروجردی رو به رو شدند. مرحوم دکتر احمد احمدی فقه و اصول را سه سال خدمت آیت الله حاج خلیل محمد بروجردی خواندند. اما به قم منتقل شدند و مباحث آیت الله عظمی بروجردی، تفسیر و اسفار مرحوم علامه طباطبایی و درس های امام را دنبال کردند.  این سیر بن مایه خاصی را برای مرحوم دکتر احمد احمدی به جا گذاشت.

مرحوم احمدی کانت و دکارت را از زبان اصلی آموخت

نورالهیان ادامه داد: مرحوم آقای علی محمد بروجردی با همه عظمت فقهی، حدیثی وتفسیری که از ایشان به جا مانده و مشهود است برای مرحوم احمدی و چند نفر دیگر درس فلسفه می گفتند. فلسفه خواندن دکتر احمدی نیز از اینجا آغاز می شود. ایشان وقتی به قم می روند می گویند علامه طباطبایی را کشف کردند. او جزء چند نفری بود که در درس شب های پنج شنبه و جمعه علامه طباطبایی حضور پیدا کرد و فلسفه را آن چنان که باید خواند.  

وی گفت: غیرت و حمیت روستایی، صلابت و مقاومت ایشان را به دانشگاه کشاند. او دکترای خود را در فلسفه غرب گرفت و 20 سال فلسفه تطبیقی تدریس کرد. دکتر احمدی استاد راهنما و مشاور بسیاری از اساتید امروز دانشگاه هستند.

نورالهیان در ارتباط با تدریس مرحوم دکتر احمد احمدی در حوزه گفت: او در حوزه از ادبیات تا دروس مختلف و سطوح عالی را تدریس کرده است. عمق تدریس حوزوی مرحوم احمدی بیشتر از تدریس دانشگاهی اوست چرا که بعدها وارد فعالیت اجرایی شد.

این شاگرد مرحوم احمدی ادامه داد: من خدمت مرحوم احمدی درس نهج البلاغه را گذرانده ام هنوز لذتی که از تفسیر ایشان داشتم را دارم. دکتر احمدی در حوزه و دانشگاه یک استاد شد. نزدیک یک صد کتاب و مقاله از ایشان به جا مانده است که بعضی مقاله های ایشان را به ترجمه به زبان های دیگر دیده ایم. واقعا مقاله های دقیق، عمیق و قابل استفاده هستند.

وی گفت: مرحوم دکتر احمد احمدی کانت، دکارت و فلسفه های مختلف قرن را نه از ترجمه بلکه از متن اصلی آموخت. زبان عربی ایشان نیز به اندازه ای قوی بود که علامه طباطبایی بیش از 12 جلد تفسیر المیزان خود را به دکتر احمد احمدی برای تصحیح می سپردند.

درگذشت مرحوم احمدی حفره ای در اسلام است

محسن ربانی، رایزن سابق فرهنگی ایران در آرژانتین نیز به جماران گفت: به عنوان یکی از کسانی که مدتی افتخار شاگردی مرحوم دکتر احمدی را دارم می توانم بگویم درگذشت آن استاد چنان سنگین و جانسوز است که ثلمه ای در اسلام است. پیامبر (ص) می فرمایند: وقتی عالمی فقیه، فوت کند در اسلام رخنه و حفره‌ای ایجاد می‌شود که هیچ چیزی نمی‌تواند جای آن را پر کند. مردی از میان ما رفت که امید  خود را وقف اسلام، نشر معارفش نموده، و آرزوی اهل معرفت بود.

وی با بیان اینکه سیره وروش انبیا ء وپیامبر(ص) درزندگی مرحوم احمدی مشهود بود گفت: اوسیره نبوی را در زند گی الگو قرارداه  همانگونه در احادیث امده است و امام خمینی(ره) ازسیره انبیاء سخن گفته است.

ربانی افزود: مرحوم احمدی انسانی مخلص بود وکاری را انتخاب نمیکرد مگربا انگیزه الهی و قربه الی الله. او عالمی باعمل بود و به آنچه میگفت عمل می کرد. وقتی کاری را قبول می کرد با تمام اخلاص و پشتکار آن را دنبال می کرد. او مصداق  آیه 11 سوره زمر بود. خداوند در این آیه می فرماید: بگو همانا من مأمورم که خدا را پرستش کنم و دینم را برای او خالص کنم.

وی همچنین گفت: مرحوم دکتر احمدی می گوید سازمان سمت نزدیک به 39 میلیون کتاب منتشر کرده است و امیدواریم سال سال آینده این رقم به 40 میلیون برسد. ایشان به اهمیت تعلیم و تعلم در اسلام و همچنین نزد علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره) اشاره می کرد و می گفت: سعی کنید در دانشگاه نمونه ای برای دیگران باشید باشید و حرکات و رفتار نشرتان برای خدا باشد. مهمترین کار ما این است که هر کاری می کنیم برای رضای خدا  باشد‌.