آنفلوانزا و راه‌های پیشگیری از ابتلا به آن

 روزهای سرد سال که از راه می رسد، بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی هم در بین عموم مردم بیشتر شیوع می یابد، اما نباید از همین بیماری ساده هم غافل شد، چراکه می تواند با عوارض خطرناکی همراه باشد.

 این روزها که هوا سردتر شده، عطسه و آبریزش بینی هم در بین اطرافیان بیشتر دیده می‌شود هر چند این نشانه ها علائمی است که از یک سرماخوردگی ساده حکایت دارد و اغلب مردم در روزهای پاییز و زمستان، حداقل یکبار به آن دچار می شوند، اما نوع شدید این علائم می‌تواند زمینه ابتلا به آنفلوانزا باشد که باید نسبت به عوارض این نوع بیماری توجه جدی را داشت.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی زنجان با اشاره به اینکه در بعد آموزشی بیماری آنفلوانزا اقدامات مختلفی در سطح استان انجام گرفته است، گفت: بر این اساس و طی برنامه ریزی انجام گرفته آموزش های مدونی برای گروه های هدف، شامل پرسنل بهداشت، درمان و باز آموزی مختلفی نیز برای پزشکان این استان برگزار شده است.

دکتر محمدرضا صائینی ادامه داد: آخرین باز آموزی این نوع بیماری نیز، طی هفته گذشته برگزار شد که این کار بصورت مستمر و ویژه انجام می‌گیرد و آموزش های لازم برای گروه‌های هدف در حوزه بهداشت و درمان شامل پرسنل کارشناسان بهداشتی، پرستاری و گروه‌های دیگری که به نحوی با بیماران ارتباط دارند، ارائه شده است.

این مسؤول با تاکید بر اینکه آموزش ها در قالب پیشگیری و درمان بوده است، ادامه داد: بر این مبنا تلاش شده برنامه های هماهنگی برای آموزش، با دستگاه‌های متولی امر از قبیل آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، پادگان ها، مراکز نظامی و انتظامی که جمعیت تجمعی زیادی را تحت پوشش خود دارند، انجام شود.

وی اضافه کرد: در بعد آموزش نیز تلاش شده است از بستر تبلیغات داخل شهری از قبیل نصب بنرهای مختلف در زمینه رعایت اصول بهداشتی، مراودات و تعاملات اجتماعی ارائه شده که نقش بسزایی در پیشگیری از ابتلا به بیماری آنفلوانزا دارد و علاوه بر آن در سطح معابر شهری بنر و بیلبوردهایی به این موضوع مهم نیز پرداخته شده است.

صائینی افزود: پمفلت هایی برای دانش آموزان زنجانی نیز آماده شده که در اختیار اداره کل آموزش و پرورش استان قرار گرفته و حتی پوسترهای اطلاع رسانی این نوع بیماری نیز در بین دستگاه‌های اجرایی استان در بعد، آموزش عموم مردم توزیع شده است.

این مسؤول بهداشتی ادامه داد: طبق تمهیدات از قبل اندیشیده شده واکسن آنفلوانزای مورد نیاز بخش خصوصی شامل داروخانه ها به اندازه کافی توزیع شده و مشکلی در این ارتباط وجود ندارد.

وی اضافه کرد: بطور معمول تزریق واکسن آنفلوانزا از اواخر شهریور در بین گروه‌های هدف انجام می گیرد که با ساز و کارهای لازم این امکان وجود داشت و حتی هم اکنون این نوع واکسن در برخی داروخانه ها نیز وجود دارد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی زنجان ادامه داد: شاغلان مراکز بیمارستانی اعم از کارکنان اورژانس، بخش های آی سی یو، سی سی یو، نیروهای خدماتی، بخش مبارزه با بیماری ها، دامپزشکان و محیط بانان نیز طبق برنامه اعلام شده واکسن آنفلوانزا تزریق  کرده اند.

 توزیع واکسن آنفلوانزا به استان های همجوار 

صائینی افزود: با توجه به برنامه ریزی ها  به مرکزیت این استان توزیع واکسن آنفلوانزا برای استان‌های همجوار گیلان، قزوین، اردیبل، آذربایجان شرقی و غربی و دانشگاههای علوم پزشکی مراغه و سراب انجام گرفته و در سطح استان نیز ماسک و سایر لوازم حفاظتی به اندازه کافی حتی در صورت وجود بحران فراهم شده است.

وی اظهار داشت: طبق پیش بینی ها و برنامه ریزی انجام گرفته تدابیر لازم از قبیل امکانات، تجهیزات و داروی مورد نیاز برای درمان بیماران نیازمند این استان اندیشیده شده که این مهم شامل بیماران بستری شده و یا دچار علائم حاد تنفسی این بیماری است که توسط پزشکان و متخصصان مستقر در بیمارستان ها تجویز می شود.

 این مسئول اضافه کرد:  با توجه به پیش بینی انجام شده شیوع این بیماری در استان از اواخر آبان آغاز و در ماه آذر به اوج خود می رسد که در این راستا دانشگاه علوم پزشکی زنجان پیش بینی مقابله ای را در این بخش مورد توجه قرار داده است.

وی یادآور شد: شیوع بیماری آنفلوانزا در این موقعیت از فصل در این استان، کشور و حتی جهان امری طبیعی محسوب می شود و مواردی از ابتلا نیز وجود دارد.

 شستشوی مستمر دست‌ها، افراد را تا ۷۰ درصد در برابر بیماری مصون می‌کند

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی زنجان تاکید کرد: بر این اساس به عموم مردم توصیه می شود علاوه بر رعایت بهداشت فردی، شستشوی دستها با آب و صابون نیز به میزان ۵۰ تا ۷۰ درصد فرد را در مقابل بیماری آنفلوانزا ایمن می کند.
این مسؤول ادامه داد: رعایت آداب تنفسی از قبیل عطسه و روبوسی نیز می تواند در کاهش انتقال ویروس آنفلوانزا بسیار مفید و اثرگذار باشد.
وی اظهار داشت: در صورت ابتلای فرد به این نوع بیماری نیز توصیه می شود استراحت کامل داشته و برای بهبودی مایعات، ویتامین، میوه و سبزیجات سالم مصرف کند.
صائینی افزود: افرادی که سابقه حساسیت به زرده تخم مرغ دارند از تزریق واکسن آنفلوانزا باید خودداری کنند.
به گفته وی، زرده تخم مرغ محیط کشت واکسن آنفلوانزای انسانی است و بر این اساس تزریق این واکسن به افراد با سابقه حساسیت به تخم مرغ توصیه نمی شود.

صائینی، افراد بالای ۶۵ سال، مبتلایان به بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون، دیابت، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، سرطانی ها، کم خونی داسی شکل، بیماران کلیوی، تالاسمی، کلیوی و مادران باردار را از جمله گروه‌های هدف برای تزریق واکسن آنفلوانزا ذکر کرد.
این مسئول بهداشتی ادامه داد: بر این اساس افراد زیر ۱۸ سال به دلایلی آسپرین مصرف می کنند نیز باید نسبت به تزریق این نوع واکسن اقدام کنند.
صائینی افزود: با توجه به پیش بینی انجام گرفته شیوع این بیماری در استان از اواخر آبان آغاز و در ماه آذر به اوج خود می رسد که در این راستا دانشگاه علوم پزشکی زنجان پیش بینی مقابله ای را در این بخش مورد توجه قرار داده است.
 

 تب و سرفه از علائم کلیدی بیماری آنفلوانزا 

 مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر مرکز بهداشت زنجان نیز دراین ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: آنفلوانزا یک بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفسی است که با تب، سرفه، سردرد، گلودرد، درد عضلانی، تعریق، آبریزش بینی و گاهی استفراغ و اسهال (بویژه در کودکان) تظاهر می‌­کند که تب و سرفه به عنوان علایم کلیدی بیماری آنفلوانزا محسوب می شود.

حسین معصومی افزود: سرفه، اغلب شدید و برای مدتی ادامه می ­یابد ولی سایر نشانه ­های بیماری بعد از ۲ تا  هفت روز خودبخود بهبود پیدا می­ کند که برای برخی از بیماران، بویژه برای بیماران در معرض خطر و افراد دچار بیماری حاد تنفسی شدید، ممکن است داروی ضد ویروسی توسط پزشک تجویز شود.

وی اضافه کرد: همه‌­گیری‌های آنفلوانزا در مناطق معتدل از جمله در ایران به‌طور معمول در فصول سرد سال و در ماه‌های پاییز و زمستان بروز می‌کند و این مهم در استان زنجان نیز شیوع دارد.

این کارشناس، مهم­ترین راه انتقال ویروس از طریق استنشاق هوای آلوده به ویروس  اعلام کرد و گفت: از طریق سرفه و عطسه بیماران مبتلا به آنفلوانزا ویروس در هوا پخش شده و بطور معمول افرادی که در نزدیکی بیماران قرار بگیرند (بویژه در فاصله یک متری) بیش از همه در معرض ابتلا به این نوع بیماری قرار می گیرند.

وی اضافه کرد: عموم مردم به ویژه گروه‌های آسیب پذیر  برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا، شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون، خودداری از دست زدن به بینی و چشم ها، پوشاندن دهان و بینی با دستمال کاغذی، هنگام سرفه و عطسه، انداختن دستمال کاغذی های استفاده شده در سطل زباله را مورد توجه قرار دهند.

 مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر مرکز بهداشت زنجان ادامه داد:  رعایت فاصله حداقل یک متری از دیگران و عدم حضور در اماکن عمومی در هنگام بیماری، خودداری از دست دادن و روبوسی با دیگران در هنگام بیماری و استراحت کافی از دیگر موارد پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری است.

سیستم ایمنی بهتر، در گرو برنامه غذایی مناسب 

کارشناس مسؤول گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت: برای اینکه سیستم ایمنی بدن بهترین کارایی را داشته باشد نیاز به یک برنامه غذایی صحیح دارد و در این میان پوست و سیستم لنفاوی (غدد لنفاوی، غده تیموس و طحال) اولین مدافعان بدن در مقابل بیماری ها هستند که در اثر تغذیه نامناسب تضعیف می شوند.
عصمت عباسی گفت: بنابراین در اثر کمبود مواد غذایی تعداد سلول هایی که با ویروس ها، قارچ ها و انگل ها و حتی برخی باکتری ها مبارزه می کنند، کاهش یافته و تعداد کمتری از این سلول ها برای مقابله با عفونت در بدن وجود خواهد داشت.
به گفته وی، در افرادی که رژیم غذایی صحیحی دارند، شدت سرما خوردگی و تعداد دفعات آن به مراتب کمتر و دوره ی بیماری کوتاه تر است.
این کارشناس ادامه داد: در کنترل این بیماری، رژیم غذایی مناسب، شستن مکرر دست ها، ورزش متعادل و مکرر، استراحت و خواب کافی و واکسیناسیون هم مانع ابتلا می شوند و هم بهبودی را سرعت می بخشند.
عباسی افزود: مصرف گوشت های کم چرب مانند مرغ و ماهی که حاوی پروتئین هستند، سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و علاوه بر آن استفاده از روغن های خوب، نیز فعالیت سلول ها را بهبود می بخشد.

وی اضافه کرد: به دلیل انطباق شیوع آنفلوانزا با فصل سرما، استفاده مردم از پوشش زمستانی و محدود بودن زمان قرار گرفتن در محیط های باز و به تبع آن مصرف ویتامین دی نیز ضروری تر به نظر می رسد.
عبارسی افزود: متاسفانه این ویتامین منابع غذایی متنوعی ندارد و محدود به روغن ماهی و به میزان کمتر زرده تخم مرغ، کره و خامه بوده که بدلیل چربی بالای این مواد برای همه قابل استفاده نیستند.
وی یادآوری کرد: بنابراین مصرف مواد غذایی که به وسیله این ویتامین غنی شده باشند، توصیه می شود و در غیر این صورت مصرف مکمل های این ویتامین ضروری است.

کارشناس مسؤول گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: موضوع مهم اینکه  افرادی که ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت ملایم تا متوسط در اغلب روزهای هفته دارند، در بدن خود سیستم ایمنی قوی تر دارند و کمتر به آنفلوانزا مبتلا می شوند.
وی اظهار داشت: باید توجه داشت که فعالیت شدید و زیاد نیز فرد را مستعد این بیماری می کندف موضوعی که کمتر مورد توجه قرار می گیرد.

عباسی خاطر نشان کرد: ویتامین سی نیز علاوه بر تقویت گلبول های سفید، موجب افزایش تعداد آنتی بادی ها در بدن می شود که به سیستم دفاعی بدن کمک می کند که گوجه فرنگی، مرکبات، کیوی، توت فرنگی، سیب زمینی، فلفل و کلم ها از منابع غنی این ویتامین هستند.