هشتم ذی‌الحجه سال 60 هجری روزی مهم در تاریخ اسلام است؛ چرا که در این روز امام حسین(ع) پس از انجام اعمال عمره مکه را به سوی عراق ترک کردند و نهضت حسینی آغاز شد.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، امام حسین(ع) بعد از خارج شدن از مدینه، در سوم شعبان سال 60 هجری وارد شهر مکه شدند و تا هشتم ذی‌الحجه؛ یعنی چهار ماه و پنج روز را در مکه توقف کردند. درمدتی که امام حسین(ع) در مکه بودند، با استفاده از حضور تعداد زیادی از زائران خانه خدا در این شهر، توانستند عده زیادی از مسلمانان را از ظلم و فساد حکومت یزیدبن‌معاویه آگاه کنند. پس از دریافت نامه مسلم‌بن‌عقیل از کوفه که مبنی بر آمادگی کوفیان برای حمایت از ایشان در برابر حکومت یزید بود و احساس خطر جدی، مراسم حج را ناتمام گذاشتند و در هشتم ذی‌الحجه مکه را به قصد کوفه ترک کردند؛ روزی که امام حسین(ع) در راه رضای خدا و اعتلای اسلام به سوی سرنوشتی نامعلوم به حرکت درآمدند.
امام حسین(ع) تصمیم داشتند که پس ازپایان مراسم حج، به سوى کوفه رهسپار شوند، ولى به ایشان خبر داده شده بود که یزیدبن معاویه، تعدادى از مزدوران خود به فرماندهى عمروبن سعیدبن عاص را به بهانه حضور در مراسم حج، به مکه فرستاد تا در هنگام مراسم حج، امام حسین(ع) را دستگیر کرده و به نزد یزید در شام بفرستد و یا این که ناجوانمردانه ایشان را در هنگام عبادت ترور کرده و به شهادت برسانند. ایشان براى خنثى کردن توطئه‌هاى دشمن حیله‌گر، ناچار شدند در تصمیم خویش تجدیدنظر کنند. بدین جهت حج خود را تبدیل به عمره کردند و پس از پایان أعمال عمره، از حالت احرام بیرون آمدند و در هشتم ذى‌حجّه، یعنى دو روز پیش از عید سعید قربان از مکه عازم کوفه گردیدند. یزیدبن معاویه از یک سو جاسوسان و مزدوران خویش را براى دستگیرى و یا کشتن آن حضرت به مکه اعزام کرد و از سوى دیگر با واسطه قرار دادن افراد موجّه و سرشناس، مانع خروج آن حضرت از مکه مى‌گردید.
در عین حال، به دلیل دعوتهای مکرر مردم کوفه از امام و همچنین توطئه ترور ایشان در مکه توسط عاملان حکومت یزید، آن حضرت رهسپار کوفه شدند. ضمن آن که ترک مکه در هشتم ذی‌الحجه که از ایام حج است، باعث جلب توجه بیشتر همگان به مخالفت امام با حکومت جابرانه یزید گردید. امام حسین(ع) بدون توجه به توصیه و تشویق دیگران(ع) تصمیم خود را گرفته بودند و بر اساس آن، به همراه خانواده و یاران وهمراهان خویش از مکه خارج و به سوى عراق رهسپار گردیدند؛ ایشان در پی خودداری از بیعت با یزید بن معاویه، مکه را به قصد کوفه در عراق ترک کرد.
از سوی دیگر خبر ارسال نامه‌های مردم کوفه و دعوت از امام حسین (ع) برای آمدن به آن شهر یزید را نگران ساخت و پس از مشورت با مشاوران خود تصمیم گرفت تا «نعمان‌بن‌بشیر» را از حکومت کوفه معزول و «عبیدالله‌بن‌زیاد» حاکم بصره را با حفظ سمت به حکومت کوفه منصوب کند. عبیدالله پس از دریافت فرمان یزید مبنی بر انتصاب وی به حکومت کوفه به اتفاق تعدادی از همراهانش به صورت مخفیانه وارد کوفه شد تا ضمن آزمایش واکنش مردم و میزان علاقه آنان به امام حسین(ع)، رهبران مخالفان یزید را شناسایی نماید. مردم کوفه که با استبداد شدید عبیدالله‌بن‌زیاد مواجه شدند، به تدریج مسلم را تنها گذاشته و از بیعت خود عقب‌نشینی کردند.
آن حضرت از مکه تا توقف درسرزمین کربلا، چند منزل را طى کردند که برخى از آنها بدین نام است؛ تنعیم، ذات عرق، حاجز، زرود، ثعلبیه، زباله، بطن عقبه، شراف، عذیب هجانات، قصر بنى مقاتل و کربلا. سفر آن حضرت از مکه معظّمه به سرزمین کربلا حدود بیست و پنج روز ادامه یافت و در روز دوم محرّم سال ۶۱ قمرى، با اصرار حرّبن یزید، فرمانده لشکر عبدالله‌بن‌زیاد وارد سرزمین کربلا شدند و در آنجا خیمه‌هاى خویش را بر پا نمودند.
این که امام حسین (ع) کوفه را به عنوان پایگاه قیام انتخاب کردند، دلایلی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم؛
کوفه در زمان صدر اسلام، از ویژگی‌هایی برخوردار بود که با توجه به آن ویژگی‌ها، می‌توانست مناسب‌ترین نقطه برای تحقّق اهداف امام حسین (ع) باشد.
کوفه، در گذشته، به لحاظ جغرافیایی در مرکز جهان اسلام قرار داشت و بهترین مکان برای اداره قلمرو وسیع مسلمانان، که از شمال آفریقا تا شرقی‌ترین نقاط ایران قدیم، گسترده شده بود، به شمار می‌آمد. کوفه برای امام حسین(ع) نیز از نظر جغرافیایی مناسب‌ترین مکان جهت اقدام بر ضدّ حکومت یزید بود. همچنین مرکزیت نظامی کوفه و حضور بسیاری از بزرگان واصحاب رسول خدا(ص) در این شهر موجب شده بود که این شهر از لحاظ سیاسی نیز حائز اهمیت بسیار گردد، به گونه‌ای که اندک زمانی به طول نینجامیده بود که کوفه مرکز حکومت آن منطقه گردید.
کوفه مهد تشیع و یکی از اقامتگاه‌های علویان بود. شیعیان حقیقی و پیروان واقعی اهل‌بیت(ع) در کوفه بسیار بودند. این افراد که در میان آنان تنی چند از اصحاب رسول خدا(ص) نیز به چشم می‌خوردند، بارها اخلاص و ارادت خود را نسبت به اهل بیت پیامبر (ص) اظهار نموده بودند و در جنگ‌هایی چون جمل و صفین امام علی(ع) را همراهی کرده بودند. ضمن اینکه کوفه پس از امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) اصلی‌ترین پایگاه مخالفت با حکومت اموی بود. این شهر تنها شهری بود که نسبت به امویان و به‌ویژه معاویه، بیش از شهرهای دیگر بغض و کینه در دل داشتند.
دلیل دیگری که موجب گردید تا امام حسین(ع) کوفه را برای قیام مقدس خود انتخاب کنند، دعوت گسترده مردم این شهر از ایشان بود؛ در حالی که چنین دعوتی با این وسعت و گستردگی، از سوی دیگر شهرها از ایشان به عمل نیامده بود. همچنین امام (ع) در چند جا تصریح داشته‌اند که خروجشان به سوی عراق امتثال فرمان رسول خدا(ص)است.
کوفه از نظر موقعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، نظامی و جغرافیایی، مناسب‌ترین نقطه برای آغاز نهضت بر ضدّ حکومت یزید بود. تلاش همه‌جانبه یزید و کارگزارانش برای ممانعت از حرکت امام(ع) به سوی کوفه تا پیش از سلطه کامل ابن‌زیاد بر کوفه، حاکی از انتخاب درست و به جای امام بود.
منابع: الإرشاد (شیخ مفید)، ص۴۱۴ الفتوح (ابن اعثم کوفى ) طبری، محمدبن‌جریر، تاریخ طبری ابن مسکویه، ابوعلی، تجارب الامم، جلد دو محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، جلد پنج ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم
انتهای پیام
انتهای پیام به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، امام حسین(ع) بعد از خارج شدن از مدینه، در سوم شعبان سال 60 هجری وارد شهر مکه شدند و تا هشتم ذی‌الحجه؛ یعنی چهار ماه و پنج روز را در مکه توقف کردند. درمدتی که امام حسین(ع) در مکه بودند، با استفاده از حضور تعداد زیادی از زائران خانه خدا در این شهر، توانستند عده زیادی از مسلمانان را از ظلم و فساد حکومت یزیدبن‌معاویه آگاه کنند. پس از دریافت نامه مسلم‌بن‌عقیل از کوفه که مبنی بر آمادگی کوفیان برای حمایت از ایشان در برابر حکومت یزید بود و احساس خطر جدی، مراسم حج را ناتمام گذاشتند و در هشتم ذی‌الحجه مکه را به قصد کوفه ترک کردند؛ روزی که امام حسین(ع) در راه رضای خدا و اعتلای اسلام به سوی سرنوشتی نامعلوم به حرکت درآمدند.
امام حسین(ع) تصمیم داشتند که پس ازپایان مراسم حج، به سوى کوفه رهسپار شوند، ولى به ایشان خبر داده شده بود که یزیدبن معاویه، تعدادى از مزدوران خود به فرماندهى عمروبن سعیدبن عاص را به بهانه حضور در مراسم حج، به مکه فرستاد تا در هنگام مراسم حج، امام حسین(ع) را دستگیر کرده و به نزد یزید در شام بفرستد و یا این که ناجوانمردانه ایشان را در هنگام عبادت ترور کرده و به شهادت برسانند. ایشان براى خنثى کردن توطئه‌هاى دشمن حیله‌گر، ناچار شدند در تصمیم خویش تجدیدنظر کنند. بدین جهت حج خود را تبدیل به عمره کردند و پس از پایان أعمال عمره، از حالت احرام بیرون آمدند و در هشتم ذى‌حجّه، یعنى دو روز پیش از عید سعید قربان از مکه عازم کوفه گردیدند. یزیدبن معاویه از یک سو جاسوسان و مزدوران خویش را براى دستگیرى و یا کشتن آن حضرت به مکه اعزام کرد و از سوى دیگر با واسطه قرار دادن افراد موجّه و سرشناس، مانع خروج آن حضرت از مکه مى‌گردید.
در عین حال، به دلیل دعوتهای مکرر مردم کوفه از امام و همچنین توطئه ترور ایشان در مکه توسط عاملان حکومت یزید، آن حضرت رهسپار کوفه شدند. ضمن آن که ترک مکه در هشتم ذی‌الحجه که از ایام حج است، باعث جلب توجه بیشتر همگان به مخالفت امام با حکومت جابرانه یزید گردید. امام حسین(ع) بدون توجه به توصیه و تشویق دیگران(ع) تصمیم خود را گرفته بودند و بر اساس آن، به همراه خانواده و یاران وهمراهان خویش از مکه خارج و به سوى عراق رهسپار گردیدند؛ ایشان در پی خودداری از بیعت با یزید بن معاویه، مکه را به قصد کوفه در عراق ترک کرد.
از سوی دیگر خبر ارسال نامه‌های مردم کوفه و دعوت از امام حسین (ع) برای آمدن به آن شهر یزید را نگران ساخت و پس از مشورت با مشاوران خود تصمیم گرفت تا «نعمان‌بن‌بشیر» را از حکومت کوفه معزول و «عبیدالله‌بن‌زیاد» حاکم بصره را با حفظ سمت به حکومت کوفه منصوب کند. عبیدالله پس از دریافت فرمان یزید مبنی بر انتصاب وی به حکومت کوفه به اتفاق تعدادی از همراهانش به صورت مخفیانه وارد کوفه شد تا ضمن آزمایش واکنش مردم و میزان علاقه آنان به امام حسین(ع)، رهبران مخالفان یزید را شناسایی نماید. مردم کوفه که با استبداد شدید عبیدالله‌بن‌زیاد مواجه شدند، به تدریج مسلم را تنها گذاشته و از بیعت خود عقب‌نشینی کردند.
آن حضرت از مکه تا توقف درسرزمین کربلا، چند منزل را طى کردند که برخى از آنها بدین نام است؛ تنعیم، ذات عرق، حاجز، زرود، ثعلبیه، زباله، بطن عقبه، شراف، عذیب هجانات، قصر بنى مقاتل و کربلا. سفر آن حضرت از مکه معظّمه به سرزمین کربلا حدود بیست و پنج روز ادامه یافت و در روز دوم محرّم سال ۶۱ قمرى، با اصرار حرّبن یزید، فرمانده لشکر عبدالله‌بن‌زیاد وارد سرزمین کربلا شدند و در آنجا خیمه‌هاى خویش را بر پا نمودند.
این که امام حسین (ع) کوفه را به عنوان پایگاه قیام انتخاب کردند، دلایلی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم؛
کوفه در زمان صدر اسلام، از ویژگی‌هایی برخوردار بود که با توجه به آن ویژگی‌ها، می‌توانست مناسب‌ترین نقطه برای تحقّق اهداف امام حسین (ع) باشد.
کوفه، در گذشته، به لحاظ جغرافیایی در مرکز جهان اسلام قرار داشت و بهترین مکان برای اداره قلمرو وسیع مسلمانان، که از شمال آفریقا تا شرقی‌ترین نقاط ایران قدیم، گسترده شده بود، به شمار می‌آمد. کوفه برای امام حسین(ع) نیز از نظر جغرافیایی مناسب‌ترین مکان جهت اقدام بر ضدّ حکومت یزید بود. همچنین مرکزیت نظامی کوفه و حضور بسیاری از بزرگان واصحاب رسول خدا(ص) در این شهر موجب شده بود که این شهر از لحاظ سیاسی نیز حائز اهمیت بسیار گردد، به گونه‌ای که اندک زمانی به طول نینجامیده بود که کوفه مرکز حکومت آن منطقه گردید.
کوفه مهد تشیع و یکی از اقامتگاه‌های علویان بود. شیعیان حقیقی و پیروان واقعی اهل‌بیت(ع) در کوفه بسیار بودند. این افراد که در میان آنان تنی چند از اصحاب رسول خدا(ص) نیز به چشم می‌خوردند، بارها اخلاص و ارادت خود را نسبت به اهل بیت پیامبر (ص) اظهار نموده بودند و در جنگ‌هایی چون جمل و صفین امام علی(ع) را همراهی کرده بودند. ضمن اینکه کوفه پس از امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) اصلی‌ترین پایگاه مخالفت با حکومت اموی بود. این شهر تنها شهری بود که نسبت به امویان و به‌ویژه معاویه، بیش از شهرهای دیگر بغض و کینه در دل داشتند.
دلیل دیگری که موجب گردید تا امام حسین(ع) کوفه را برای قیام مقدس خود انتخاب کنند، دعوت گسترده مردم این شهر از ایشان بود؛ در حالی که چنین دعوتی با این وسعت و گستردگی، از سوی دیگر شهرها از ایشان به عمل نیامده بود. همچنین امام (ع) در چند جا تصریح داشته‌اند که خروجشان به سوی عراق امتثال فرمان رسول خدا(ص)است.
کوفه از نظر موقعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، نظامی و جغرافیایی، مناسب‌ترین نقطه برای آغاز نهضت بر ضدّ حکومت یزید بود. تلاش همه‌جانبه یزید و کارگزارانش برای ممانعت از حرکت امام(ع) به سوی کوفه تا پیش از سلطه کامل ابن‌زیاد بر کوفه، حاکی از انتخاب درست و به جای امام بود.
منابع: الإرشاد (شیخ مفید)، ص۴۱۴ الفتوح (ابن اعثم کوفى ) طبری، محمدبن‌جریر، تاریخ طبری ابن مسکویه، ابوعلی، تجارب الامم، جلد دو محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، جلد پنج ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم
انتهای پیام
کپی شد
