به باور کشاورزان و فعالان عرصه منابع طبیعی در خراسان جنوبی اجرای طرح های آبخیزداری نه تنها در تغذیه و تقویت سفره های زیرمینی موثر هست، بلکه از ویرانی زیرساخت ها عمومی و منابع آبی جلوگیری می کند و میزان آبدهی قنات ها، چشمه ها، چاه های عمیق و نیمه عمیق را نیز افزایش می دهد.
از سوی دیگر شرایط آب و هوایی و جغرافیایی لزوم اجرای چنین طرح هایی را در مناطق گرم و خشک و کم آب کشور به ویژه این استان 2 چندان کرده است.
ساکنان این دیار از گذشته دور با اجرای چنین طرح هایی در سطح محدود آشنا بودند و همگام با توسعه فناوری و استفاده از آموخته های کارشناسان توجه خاصی به اجرای طرح های آبخیزداری از خود نشان دادند.
با پیروری انقلاب اسلامی اجرای طرح های متعدد آبخیزداری بیش از گذشته مورد توجه سازمان ها، نهادهای ذی ربط ، مسئولان و نظام قرار گرفت.
از آن زمان تاکنون ده ها طرح آبخیزداری در مناطق مختلف خراسان جنوبی اجرا یا در حال اجراست.
به گفته کارشناسان با توجه به وجود اراضی بیابانی و کویری در استان و کمبود منابع آبی شیرین، توجه به اجرای طرح های مختلف آبخیزداری بسیار ضروری است.
** افزایش آبدهی قنات با اجرای عملیات آبخیزداری در استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی، می گوید: مطالعات میدانی و بازدیدهای محلی نشان می دهد که با وجود خشکسالی ها در هر منطقه ای که عملیات آبخیزداری در آن اجرا شده است، آبدهی قنات و منابع آبی دشت ها افزایش یافته و باعث توسعه پایدار کشاورزی و روستاها شده است.
علیرضا نصر آبادی، با بیان اینکه برای اجرای طرح آبخیزداری ابتدا مطالعات اجرایی در باره این حوزه لازم و ضروری است، افزود: این در حالی است که در یک دوره پنج ساله برای یک طرح آبخیزداری با مساحت حدود 100کیلومتر مربع 30 میلیارد ریال اعتبار لازم است.
به گفته وی هزینه اجرای عملیات آبخیزداری در حال حاضر برای هر هکتار سه میلیون ریال است.
وی ادامه داد: اجرای طرح های آبخیزداری در مناطق خشک و کویری که میانگین بارندگی حداکثر 250 میلی متر در سال دارند بهتر و نتایج مطلوبی دارد.
وی اظهار کرد: آبخیزداری خاص مناطق خشک و نیمه خشک است هرچند در مناطق پرآب کشور (350میلی متر به بالا) با احداث سدهای مخزنی بزرگ می توان سیلاب ها را ذخیره و کنترل کرد ولی در این مناطق اهمیت جنگل پررنگتر است.
** اجرای 150 طرح آبخیز داری از سال 1370 تاکنون در استان
نصر آبادی با بیان اینکه تاکنون 150 طرح آبخیزداری به طور کامل از سال 1370 تاکنون در استان اجرا شد، عنوان کرد: در این ارتباط عملیات میکانیکی در سطح 10 میلیون و 350 هزار مترمکعب و عملیات بیولوژیک در سطح 192 هزار و 56 هکتار با 367 میلیارد و 833 میلیون ریال هزینه اجرا شد.
وی تصریح کرد: هم اکنون 35 طرح آبخیزداری در 11شهرستان استان در حال اجرا است که با توجه به دوره پنج ساله طرح ها در حال حاضر حدود 11طرح در قالب 20 پروژه در شهرستان های استان به بهره برداری می رسد.
وی اضافه کرد: میزان اعتبار مصوب اجرایی سال 95 از محل ملی و استانی 91 میلیارد و 30 میلیون ریال است که میزان تخصیص اعتبار از محل استانی پنج میلیارد و 760 میلیون ریال بود اما در بخش اعتبار ملی با توجه به تخصیص نیافتن بودجه ، پیشرفت فیزیکی در پروژه های ملی سال 95، صفر است.
** اجرای طرح های آبخیز داری نیازمند شناسایی درست
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیز داری خراسان جنوبی در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: عموما اجرای طرح های آبخیزداری نیازمند شناسایی درست محل و معرفی اولیه است که در این ارتباط از اطلاعات محلی مانند نهادهای محلی، شورای اسلامی و دهیاری ها در حد شناسایی و تعیین محل و قابلیت های محلی استفاده می شود.
وی ادامه داد: در این باره طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز بشرویه با مساحت 224 هزار هکتار با توجه به وجود عرصه های بیابانی، کویری و پتانسیل های آبخیزداری و منابع طبیعی پیشنهاد شد که پیگیری های لازم برای اخذ بودجه و ورود به مرحله اجرایی در حال انجام است.
به گفته وی نخستین پروژه آبخیزداری استان در شهرستان نهبندان در منطقه چهار فرسخ - سمافا در سال 74 با هدف کنترل و بهره برداری بهینه از سیلاب، تغذیه منابع آبی، کاهش خسارت سیل، کنترل فرسایش و رسوب، حمایت از تولید کنندگان و کشاورزان اجرا شد.
این کارشناس ارشد منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه یاد آور شد، همزمان در همین سال در سایر شهرستان ها پروژه های آبخیزداری دیگری نیز شروع شده است.
نصر آبادی اظهار کرد: از دیدگاه کارشناسان، دستاوردهای این طرح مثبت بود و پس از اجرای پروژه های آبخیزداری در سال های 76- 74 سازه های اجرا شده به خوبی از سیلاب آبگیری و باعث تقویت منابع آبی و گسترش فعالیت های کشاورزی پایدار در منطقه اجرای طرح شده است.
** کمبود آب یکی از مهمترین مشکل های پیش روی استان
مدیرکل منابع طبیعی استان، عنوان کرد: امروزه با توجه به بهره برداری بی رویه از منابع آبی و گستردگی دامنه فعالیت ها و افزایش جمعیت انسانی باعث شده که کمبود آب یکی از مشکلات اساسی استان باشد.
وی اضهار کرد: در همین ارتباط باید توجه ویژه ای به فعالیت های آبخیزداری برای تغذیه منابع آبی صورت گیرد.
وی تاکید کرد: با توجه به افت شدید منابع آبی و نشست دشت ها لازم است دیدگاه مدیریت جامع آبخیز با نگاه بهره برداری توسعه پایدار از منابع آبی با همکاری همه نهادها و دستگاه های اجرایی مانند سازمان جهاد کشاورزی، محیط زیست، وزارت نیرو، سازمان صنایع و معادن و... صورت گیرد.
وی ادامه داد: با توجه به فرهنگ وقف در خراسان جنوبی مواردی از وقف برای تامین آب وجود دارد از جمله تامین آب بیرجند که نخستین شهر بعد از پایتخت به این لحاظ است که توسط بنگاه خیریه آب لوله و جمعی از افراد خیر انجام شد و هم اکنون نیز بخشی از موقوفه آن برای تامین آب بیرجند مصرف می شود.
به گفته وی حتی در برخی قنات یک یا چند سهم از آب، برای تامین آب حمام، حسینیه و ... وقف شده است.
وی اظهار کرد: حتی آب برخی از چشمه ها برای امام زادگان منطقه وقف و لازم است متولی این امر که سازمان اوقاف است به این موارد رسیدگی، ثبت و پیگیری های لازم را انجام دهد.
** 2 پروژه بین المللی مشارکتی ترسیب کربن و RFLDL / تجربه ای موفق در برنامه های توسعه پایدار روستایی
مدیر پروژه مدیریت جامع حوزه آبخیز خراسان جنوبی، 23 خرداد 96 در اولین کار گروه اجرایی مدیریت جامع حوزه های آبخیز استان، 2 پروژه بین المللی مشارکتی ترسیب کربن و RFLDL ، را تجربه ای موفق در برنامه های توسعه پایدار روستایی عنوان و گفته بود: این پروژه ها در چارچوب 2 سازمان بین المللی خواروبار کشاورزی ملل متحد «فائو» و سازمان ملل متحد «UNDP» تصویب و به اجرا در آمده است.
به گفته وی نهادینه شدن مشارکت، انسجام سازمانی و استفاده از هم افزایی پتانسیل های موجود از مهمترین اصول این پروژه هاست.
یوسفی تصریح کرد: آب و خاک از مهمترین منابع زیربنایی توسعه پایدار است که با توجه به اهمیت اتخاذ این رویکرد در توسعه منابع آبخیزها، طرح ملی مدیریت جامع حوزه های آبخیز در اولویت های کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: موجود نبودن برنامه منسجم بین بخشی همچون وجود موازی کاری و تمرکز بر بودجه ریزی، عدم مشارکت های مردم در برنامه ریزی ها و در نظر نگرفتن توان زیستی حوزه آبخیز از مهمترین چالش ها و موانع بر سر راه این طرح است.
وی پایداری و ارتقا اکوسیستم طبیعی در حوزه آبخیز، هم افزایی و همگرایی درون سازمانی، توانمندی بهره برداران مجاز و جوامع محلی و توسعه پایدار و نظام مند منابع مالی، انسانی، اجتماعی، فیزیکی و سرمایه های طبیعی حوزه آبخیز را از مهمترین اهداف مورد انتظار در این طرح بیان کرد.
وی در ادامه اجرای پروژه های ترسیب و تعمیم کربن در شهرستان های سربیشه و خوسف را از پروژه های موفق در این زمینه عنوان کرد و افزود: ارایه مدل ترسیب کربن در مناطق خشک و نیمه خشک، احیای مناطق تخریب یافته و بهبود شاخص توسعه انسانی مردم منطقه و توانمند سازی گروه های توسعه از مهمترین اهداف این 2 پروژه در استان هستند.
پروژه ترسیب کربن شهرستان سربیشه در منطقه حسین آباد غیناب، و تعمیم ترسیب کربن شهرستان خوسف در منطقه سرچاه عماری شامل 98 هزار هکتار در 17 روستا با جمعیت هزار و 85 نفر و 336 خانوار صورت می گیرد که فعالیت این پروژه در سال 93 در پنج روستای این شهرستان به صورت پایلوت(نمونه آزمایشی) آغاز شد.
خراسان جنوبی با 769هزار نفر جمعیت و 151 هزار کیلومتر مربع مساحت پس از سیستان بلوچستان و کرمان سومین استان پهناور و دومین استان بیابانی ایران است.
سایت ایرنا خراسان جنوبی www.irna.ir/skhorasan
کانال اطلاع رسانی : http://telegram.me/birjand
3215*2047*خبرنگار- محمدرسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده - عباسقلی اشکورجیری*
انتهای پیام از سوی دیگر شرایط آب و هوایی و جغرافیایی لزوم اجرای چنین طرح هایی را در مناطق گرم و خشک و کم آب کشور به ویژه این استان 2 چندان کرده است.
ساکنان این دیار از گذشته دور با اجرای چنین طرح هایی در سطح محدود آشنا بودند و همگام با توسعه فناوری و استفاده از آموخته های کارشناسان توجه خاصی به اجرای طرح های آبخیزداری از خود نشان دادند.
با پیروری انقلاب اسلامی اجرای طرح های متعدد آبخیزداری بیش از گذشته مورد توجه سازمان ها، نهادهای ذی ربط ، مسئولان و نظام قرار گرفت.
از آن زمان تاکنون ده ها طرح آبخیزداری در مناطق مختلف خراسان جنوبی اجرا یا در حال اجراست.
به گفته کارشناسان با توجه به وجود اراضی بیابانی و کویری در استان و کمبود منابع آبی شیرین، توجه به اجرای طرح های مختلف آبخیزداری بسیار ضروری است.
** افزایش آبدهی قنات با اجرای عملیات آبخیزداری در استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی، می گوید: مطالعات میدانی و بازدیدهای محلی نشان می دهد که با وجود خشکسالی ها در هر منطقه ای که عملیات آبخیزداری در آن اجرا شده است، آبدهی قنات و منابع آبی دشت ها افزایش یافته و باعث توسعه پایدار کشاورزی و روستاها شده است.
علیرضا نصر آبادی، با بیان اینکه برای اجرای طرح آبخیزداری ابتدا مطالعات اجرایی در باره این حوزه لازم و ضروری است، افزود: این در حالی است که در یک دوره پنج ساله برای یک طرح آبخیزداری با مساحت حدود 100کیلومتر مربع 30 میلیارد ریال اعتبار لازم است.
به گفته وی هزینه اجرای عملیات آبخیزداری در حال حاضر برای هر هکتار سه میلیون ریال است.
وی ادامه داد: اجرای طرح های آبخیزداری در مناطق خشک و کویری که میانگین بارندگی حداکثر 250 میلی متر در سال دارند بهتر و نتایج مطلوبی دارد.
وی اظهار کرد: آبخیزداری خاص مناطق خشک و نیمه خشک است هرچند در مناطق پرآب کشور (350میلی متر به بالا) با احداث سدهای مخزنی بزرگ می توان سیلاب ها را ذخیره و کنترل کرد ولی در این مناطق اهمیت جنگل پررنگتر است.
** اجرای 150 طرح آبخیز داری از سال 1370 تاکنون در استان
نصر آبادی با بیان اینکه تاکنون 150 طرح آبخیزداری به طور کامل از سال 1370 تاکنون در استان اجرا شد، عنوان کرد: در این ارتباط عملیات میکانیکی در سطح 10 میلیون و 350 هزار مترمکعب و عملیات بیولوژیک در سطح 192 هزار و 56 هکتار با 367 میلیارد و 833 میلیون ریال هزینه اجرا شد.
وی تصریح کرد: هم اکنون 35 طرح آبخیزداری در 11شهرستان استان در حال اجرا است که با توجه به دوره پنج ساله طرح ها در حال حاضر حدود 11طرح در قالب 20 پروژه در شهرستان های استان به بهره برداری می رسد.
وی اضافه کرد: میزان اعتبار مصوب اجرایی سال 95 از محل ملی و استانی 91 میلیارد و 30 میلیون ریال است که میزان تخصیص اعتبار از محل استانی پنج میلیارد و 760 میلیون ریال بود اما در بخش اعتبار ملی با توجه به تخصیص نیافتن بودجه ، پیشرفت فیزیکی در پروژه های ملی سال 95، صفر است.
** اجرای طرح های آبخیز داری نیازمند شناسایی درست
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیز داری خراسان جنوبی در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: عموما اجرای طرح های آبخیزداری نیازمند شناسایی درست محل و معرفی اولیه است که در این ارتباط از اطلاعات محلی مانند نهادهای محلی، شورای اسلامی و دهیاری ها در حد شناسایی و تعیین محل و قابلیت های محلی استفاده می شود.
وی ادامه داد: در این باره طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز بشرویه با مساحت 224 هزار هکتار با توجه به وجود عرصه های بیابانی، کویری و پتانسیل های آبخیزداری و منابع طبیعی پیشنهاد شد که پیگیری های لازم برای اخذ بودجه و ورود به مرحله اجرایی در حال انجام است.
به گفته وی نخستین پروژه آبخیزداری استان در شهرستان نهبندان در منطقه چهار فرسخ - سمافا در سال 74 با هدف کنترل و بهره برداری بهینه از سیلاب، تغذیه منابع آبی، کاهش خسارت سیل، کنترل فرسایش و رسوب، حمایت از تولید کنندگان و کشاورزان اجرا شد.
این کارشناس ارشد منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه یاد آور شد، همزمان در همین سال در سایر شهرستان ها پروژه های آبخیزداری دیگری نیز شروع شده است.
نصر آبادی اظهار کرد: از دیدگاه کارشناسان، دستاوردهای این طرح مثبت بود و پس از اجرای پروژه های آبخیزداری در سال های 76- 74 سازه های اجرا شده به خوبی از سیلاب آبگیری و باعث تقویت منابع آبی و گسترش فعالیت های کشاورزی پایدار در منطقه اجرای طرح شده است.
** کمبود آب یکی از مهمترین مشکل های پیش روی استان
مدیرکل منابع طبیعی استان، عنوان کرد: امروزه با توجه به بهره برداری بی رویه از منابع آبی و گستردگی دامنه فعالیت ها و افزایش جمعیت انسانی باعث شده که کمبود آب یکی از مشکلات اساسی استان باشد.
وی اضهار کرد: در همین ارتباط باید توجه ویژه ای به فعالیت های آبخیزداری برای تغذیه منابع آبی صورت گیرد.
وی تاکید کرد: با توجه به افت شدید منابع آبی و نشست دشت ها لازم است دیدگاه مدیریت جامع آبخیز با نگاه بهره برداری توسعه پایدار از منابع آبی با همکاری همه نهادها و دستگاه های اجرایی مانند سازمان جهاد کشاورزی، محیط زیست، وزارت نیرو، سازمان صنایع و معادن و... صورت گیرد.
وی ادامه داد: با توجه به فرهنگ وقف در خراسان جنوبی مواردی از وقف برای تامین آب وجود دارد از جمله تامین آب بیرجند که نخستین شهر بعد از پایتخت به این لحاظ است که توسط بنگاه خیریه آب لوله و جمعی از افراد خیر انجام شد و هم اکنون نیز بخشی از موقوفه آن برای تامین آب بیرجند مصرف می شود.
به گفته وی حتی در برخی قنات یک یا چند سهم از آب، برای تامین آب حمام، حسینیه و ... وقف شده است.
وی اظهار کرد: حتی آب برخی از چشمه ها برای امام زادگان منطقه وقف و لازم است متولی این امر که سازمان اوقاف است به این موارد رسیدگی، ثبت و پیگیری های لازم را انجام دهد.
** 2 پروژه بین المللی مشارکتی ترسیب کربن و RFLDL / تجربه ای موفق در برنامه های توسعه پایدار روستایی
مدیر پروژه مدیریت جامع حوزه آبخیز خراسان جنوبی، 23 خرداد 96 در اولین کار گروه اجرایی مدیریت جامع حوزه های آبخیز استان، 2 پروژه بین المللی مشارکتی ترسیب کربن و RFLDL ، را تجربه ای موفق در برنامه های توسعه پایدار روستایی عنوان و گفته بود: این پروژه ها در چارچوب 2 سازمان بین المللی خواروبار کشاورزی ملل متحد «فائو» و سازمان ملل متحد «UNDP» تصویب و به اجرا در آمده است.
به گفته وی نهادینه شدن مشارکت، انسجام سازمانی و استفاده از هم افزایی پتانسیل های موجود از مهمترین اصول این پروژه هاست.
یوسفی تصریح کرد: آب و خاک از مهمترین منابع زیربنایی توسعه پایدار است که با توجه به اهمیت اتخاذ این رویکرد در توسعه منابع آبخیزها، طرح ملی مدیریت جامع حوزه های آبخیز در اولویت های کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: موجود نبودن برنامه منسجم بین بخشی همچون وجود موازی کاری و تمرکز بر بودجه ریزی، عدم مشارکت های مردم در برنامه ریزی ها و در نظر نگرفتن توان زیستی حوزه آبخیز از مهمترین چالش ها و موانع بر سر راه این طرح است.
وی پایداری و ارتقا اکوسیستم طبیعی در حوزه آبخیز، هم افزایی و همگرایی درون سازمانی، توانمندی بهره برداران مجاز و جوامع محلی و توسعه پایدار و نظام مند منابع مالی، انسانی، اجتماعی، فیزیکی و سرمایه های طبیعی حوزه آبخیز را از مهمترین اهداف مورد انتظار در این طرح بیان کرد.
وی در ادامه اجرای پروژه های ترسیب و تعمیم کربن در شهرستان های سربیشه و خوسف را از پروژه های موفق در این زمینه عنوان کرد و افزود: ارایه مدل ترسیب کربن در مناطق خشک و نیمه خشک، احیای مناطق تخریب یافته و بهبود شاخص توسعه انسانی مردم منطقه و توانمند سازی گروه های توسعه از مهمترین اهداف این 2 پروژه در استان هستند.
پروژه ترسیب کربن شهرستان سربیشه در منطقه حسین آباد غیناب، و تعمیم ترسیب کربن شهرستان خوسف در منطقه سرچاه عماری شامل 98 هزار هکتار در 17 روستا با جمعیت هزار و 85 نفر و 336 خانوار صورت می گیرد که فعالیت این پروژه در سال 93 در پنج روستای این شهرستان به صورت پایلوت(نمونه آزمایشی) آغاز شد.
خراسان جنوبی با 769هزار نفر جمعیت و 151 هزار کیلومتر مربع مساحت پس از سیستان بلوچستان و کرمان سومین استان پهناور و دومین استان بیابانی ایران است.
سایت ایرنا خراسان جنوبی www.irna.ir/skhorasan
کانال اطلاع رسانی : http://telegram.me/birjand
3215*2047*خبرنگار- محمدرسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده - عباسقلی اشکورجیری*
کپی شد
