حاج قاسم چگونه توانست در عملیات فتح المبین دشمن را غافلگیر کند؟

جی پلاس: حسن باقری صبح روز هشتم فروردین را به عنوان روز حمله نیروهای تیپ ثارالله به تنگه ابوغریب تعیین کرد.

سلیمانی پس از خداحافظی از باقری و ایرانمنش و بشردوست بدون معطلی به سوی 202 رفت. وی امیدوار بود با جمع آوری و سامان دادن باقی مانده نیروهای رزمنده تیپ ثارالله بتواند قبل از طلوع آفتاب همان طور که فرمانده کل سپاه انتظار داشت به تنگه ابوغریب حمله کند. اما اوضاع در 202 زیاد امیدوارکننده نبود .

قاسم سلیمانی: 

من روی ارتفاع 202 نزد بچه ها رفتم از گردانی که روز اول آنجا وارد عمل شده بود از 300 نفر فقط 100 نفر باقی مانده بودند 200 نفر یا شهید یا زخمی شده یا به هر طریقی از صحنه خارج شده بودند و ما ماندیم که برای حمله به دشمن چه بکنیم؟ با این صد نفر نمی شد به دشمن مسلح آماده حمله کرد. دست به یک ترفند زدیم.(1)

سلیمانی بلافاصله به قرارگاه پشتیبانی تیپ ثارالله برگشت. وی تصمیم گرفته بود صف طویلی از خودروهای تیپ را با چراغ روشن به سوی دشمن روانه کند. خودروهایی که هیچ نیروی رزمنده ای داخل آن نبود. دقایقی بعد به همت همه مسئولین ستادی تیپ ماشین ها آماده حرکت شدند سلیمانی پس از آماده شدن خودروها عناصر اطلاعات و عملیات را پیشاپیش صف به سوی تنگه ابوغریب فرستاد.(2)

بیشتر بخوانید: 

از شهیدان باکری، همت و خرازی تا حاج قاسم 

روایتی از آخرین روز زندگی حاج قاسم               

حاج قاسم چگونه به فرماندهی تیپ 41 ثارالله منصوب شد؟/سابقه آشنایی شهید باقری با سردار به کدام عملیات برمی گشت؟                                                

قاسم سلیمانی: 

ترفندمان این بود که به بچه های ستادمان که آن موقع ستادی هم نداشتیم به همان بچه هایی که کارهای ستادی را انجام می دادند گفتیم هر چه ماشین دارید جمع کنید تا با چراغ روشن از چاه نفت بروند به طرف دشمن آنجا تعدادی از ماشین های جهاد سازندگی و کمک های مردمی هم بود و آقای ترکان استاندار آن موقع ایلام که مسئول زدن خاکریز در دشت عباس برای ما بود، تعدادی ماشین داشت. همه را با چراغ روشن راه انداختیم طرف دشمن. صف طویلی از ماشین ها بود که وقتی حرکت کردند، دشمن گمان کرد نیروی تازه نفسی به سویش می آید و تزلزلی در روحیه عراقی ها ایجاد می کرد.(3)

آن شب خودروها با چراغ روشن، در حالی که کاملا در دید دشمن بودند از تپه ها پایین رفتند.

سلیمانی وقتی مطمئن شد که دشمن صف خودروها را دیده است، دستور داد ماشین ها با چراغ خاموش به موضع قبلی برگردند.

با روشن شدن هوا رزمندگان تیپ ثارالله آماده حمله به تنگه ابوغریب شدند اما ظاهرا مقاومت در دستور کار عراقی ها نبود و آنها به سرعت به سوی مرز می رفتند. صبح آن روز نیروهای تیپ ثارالله و گردان رزمندگان مشهد با درگیری های پراکنده در منطقه ابوغریب پیشروی کردند.

قاسم سلیمانی: 

وقتی صبح برای انجام عملیات آماده شدیم، دیدیم عراقی ها نیستند. اول شب یک تیراندازی بین ما و آنها شد و کم کم تیراندازی، جای خودش را به سکوت داد. صبح زود دیدیم سر و صدایی نیست. رفتیم روی تپه و دیدیم عراقی ها نیستند. حمید عرب نژاد که در عملیات بیت المقدس به شهادت رسید و آدم متخصصی بود و برای حفظ و تثبیت شهر مهاباد زحمت زیادی کشید با یک دستگاه لودر جلو حرکت کرد؛ چون ممکن بود عراقی ها در تپه کناری کمین کرده باشند و غافلگیر شویم، حمید را با لودر جلو فرستادم و بچه ها پشت سرش حرکت کردند. با این طرح، لااقل لودر زده می شد و بقیه می توانستیم آرایش دفاعی بگیریم و درگیر شویم، لودر رفت و ما پشت سرش حرکت کردیم هر چه رفتیم دیدیم عراقی ها نیستند.(4)

در پی فرار دشمن، رزمندگان تیپ ثارالله به سوی تنگه ابوغریب حرکت کردند و با به اسارت در آوردن تعداد انگشت شماری از افراد عراقی که متوجه عقب نشینی عمده قوای خود نشده بودند، همچنان به پیشروی ادامه دادند.

قاسم سلیمانی به اتفاق مسئول عملیات تیپ، سوار خودرو شدند تا به سرعت عراقی ها را تعقیب کنند. علاوه بر راننده خودرو، حسن دانایی فر، مسئول شناسایی منطقه دشت عباس و سید غضنفر تهامی به عنوان بی سیم چی، سرنشینان خودروی استیشن فرماندهی بودند. راوی دفتر سیاسی سپاه نیز سوار خودرو شد و با استفاده از فرصت، ابتدا سخنان محمد مهدی کازرونی و سپس صحبت کوتاه فرمانده تیپ ثارالله را ضبط کرد. هیچ یک از این افراد نمی دانستند که دشمن تنگه ابوغریب را مین گذاری کرده و خودرو تا دقایقی دیگر روی مین خواهد رفت. اینک ببینیم کازرونی و سپس قاسم سلیمانی لحظاتی قبل از انفجار مین چه گفته اند: 

محمد مهدی کازرونی: 

ما حدود چهار کیلومتر از 202 فاصله گرفتیم. 202 اول جاده است و ما چهار کیلومتر پیشروی کردیم و به طرف ابوغریب آمدیم و الان اگر رو به مرز بایستیم، سمت راستمون بچه های تیپ امام حسین(ع) هستند و جلو آمده اند تا تپه های مشرف به عین خوش مستقر شده اند و ما هم تپه های مشرف به ابوغریب را مستقر شدیم و از جناح چپمون هم تیپ 2 دزفول از سمت امامزاده آمد جلو و دشت عباس را کاملا زیر نظر دارد و دشمن هیچ راه برگشتی برای خودش نمی تواند پیدا کند و حتی یک نفرش به تپه نمی تواند برسد؛ برای اینکه ما مسلط بر دشت هستیم. 80 درصد نیروهای اشغال کننده تپه ها از سپاه هستند و ارتش فقط یک گروهان داشت که با یک گروهان ما ادغام شده بود.(5)

اینها را هم ببینید:

نماهنگ حاج قاسم کجایی

نماهنگ ابومهدی/دعای هر روزه رهبر انقلاب برای ابومهدی

قاسم سلیمانی: 

نیروهای ما از ارتفاعات 202 تا ارتفاعات عین خوش و ارتفاعات ابوغریب را اشغال کردند. هم اکنون می روند به طرف دهانه ابوغریب و آتش توپخانه های ما روی ارتفاعات ابوغریب است که زودتر می رویم تا تنگه ابوغریب را ان شاءالله ببندیم.(6)

خودروی فرماندهی به سرعت در پی عراقی ها به سوی تنگه ابوغریب می رفت. سرنشینان خودرو از ابوالقاسم مینو راوی سپاه که پس از مصاحبه با قاسم سلیمانی و کازرونی دیگر آنجا کاری نداشت، خواستند تا در ماشینی که پشت سرشان حرکت می کرد، بنشینند. وی پذیرفت و به سرعت سوار ماشین بعدی شد.

مینو ضبط صوت را روشن کرد تا برای کسانی که بعدا صدایش را می شنوند، آنچه را که می بیند لحظه به لحظه گزارش کند.

صدای وی را از نواری که ضبط کرده می شنویم:

نیروها با آرایش خاصی به طرف دشمن در حرکت هستند. عده ای مستقیم، عده ای از سمت راست، چپ و عده ای هم از سمت راست. قرار بود برای اشغال این مواضع تیپ دیگری (تیپ عساکره) از منتهی الیه سمت چپ به ما ملحق شود.

در حالی که عده ای از برادران در حال پیشروی بودند ما شاهد این بودیم که برادری با لودر خودش دنبال آنها در حرکت است. تانکر آب نیز در پشت سر آنها در حال حرکت است و با خبر شدیم عده ای از عراقی ها سنگرهای خود را خالی کردند و فرار کردند.

مطلع شدیم که برادران تیپ ثارالله به خاکریز اول رسیدند که آنجا کسی نیست. این پیام به برادر عزیز (جعفری) نیز اطلاع داده شد در قرارگاه قدس.

به افسر دوم تانک گفته شد که دو سه تا تانک پشت سر بچه ها بفرستند که بچه ها دلگرمی داشته باشند. در بین راه به یک تانک سوخته عراقی رسیدیم و از دهکده ابوغریب گذشتیم. اطلاع به برادر عزیز (جعفری) که در قرارگاه قدس بود داده شد.

به جاده آسفالتی رسیدیم که به طرف ابوغریب کشیده می شود. عده ای از برادران اینجا مستقر شدند. در جاده ای قرار داریم که به طرف ابوغریب منتهی می شود. تنگه ای که می گفتند قسمتی از جاده است که پیچ دارد. و الا تنگه ای به آن صورت وجود ندارد.

هم اکنون برادران ما وارد جاده ای آسفالته شدند که از پیچ و خم می گذشت و به ابوغریب منتهی می شد. برادران از شوق همدیگر را در آغوش می گرفتند. در دوررس صدای تیراندازی شنیده می شد. در دهانه ابوغریب به سنگرهای عراقی برخورد کردیم که واقعا شگفت انگیز بود. توالت های مرتب، دوش حمام، اتاق هایی که کاغذ دیواری به دیوارش چسبانده بودند؛ اما دشمن خبیث که چنان خوف و وحشتی از نیروهای رزمنده به جانش افتاده بود، روزهای قبل تمام اینجا را پاکسازی کرده بود و کلیه وسایل را برداشته بود و رفته بود. در سنگرهای اینها هیچ چیز به چشم نمی خورد جز آنچه که داخل سنگرها سیم کشی مرتبی به چشم می خورد و حتی در بعضی جاها دکور مشاهده می شود.

اینجا به دیدن دهکده ابوغریب همه برادران شادی می کنند. رزمندگان در کنار دهکده ابوغریب موضع گیری کردند. ...(7)

اینک شرح واقعه را از زبان فرمانده تیپ ثارالله می شنویم: 

قاسم سلیمانی: 

اولین بار یک استیشن به ما داده بودند و اولین ساعتی بود که سوار این ماشین شدیم. من به اتفاق مهدی کازرونی و سید غضنفر تهامی که بی سیم چی من بود و حسن دانایی فر که آن روز به اتفاق شهید زین الدین، مسئولیت اطلاعات از شاوریه تا عین خوش را داشتند و حسن مسئولیت آمادگی و اطلاعاتی محور دشت عباس و عین خوش را به عهده داشت، 4 نفری داخل ماشین نشستیم و جلوتر از نیروها حرکت کردیم، برای اینکه خودمان را به دشمن برسانیم، روی همان جاده خاکی که از ارتفاعات به طرف پایین می رفتیم که روی نقشه به تنگه ابوغریب می رسید. راه افتادیم و از دور تاسیسات چاه نفت را دیدیم و یقین کردیم که به طرف ابوغریب می رویم.

رسیدیم به چاه های نفت، 4 تا 5 نفر عراقی جا مانده بودند که آنها را اسیر کردیم و یک نفر را کنار اینها گذاشتیم و خودمان ادامه دادیم که برویم به طرف تنگه ابوغریب. وقتی مقابل تنگه رسیدیم، ارتفاعات از دو طرف می آمد و جاده از وسط ارتفاعات عبور می کرد. به محض اینکه حسن خواست بگوید تنگه ابوغریب، انتهای ستون عراقی ها مشغول عبور کردن بود و ما هم آن موقع جوان بودیم و زیاد اعتنایی نمی کردیم و به سرعت پشت سر ستون تانک می رفتیم که خودمان را برسانیم به ستون تانک، یک ماشین تنها بودیم، همین که گفتیم تانک، یک انفجار عظیمی رخ داد. ماشین رفته بود روی مین ضد خودرو، مین منفجر شد. تمام ماشین تکه تکه شد.

عکس ماشین هست، توی تکه های ماشین ما چهار نفر در هوا معلق زنان افتادیم روی زمین و واقعا عجیب بود. اگر عکس ماشین را ببینید، غیر قابل تصور است که در این ماشین کسی زنده بماند. حسن نصف سر پایش قطع شد، من صورتم سوخت، مقداری ترکش ریز به صورتم خورد، مهدی پایش زخمی شد و عمده ما زخم های کوچکی برداشتیم؛ در حالی که حداقل زخم آن صحنه باید قطع شدن پای کامل باشد. هیچ کس تصور نمی کرد ما زنده باشیم. با انفجار این ماشین، همزمان پشت سر ما از جاده آسفالت، احمد متوسلیان با ماشین رسید و قبل از آن یک آمبولانس برای نجات ما آمد که رفت روی مین و همه سرنشینان آن کشته شدند. بعد بچه ها رسیدند و ما را منتقل کردند به بیمارستان دزفول و این آخرین روز عملیات فتح المبین بود.(8)

چند ساعت بعد سلیمانی و کازرونی از بیمارستان به منطقه عملیاتی برگشتند و پدافند از منطقه را به تیپ 84 خرم آباد واگذار کردند.

1. نوار شماره 004 مرکز اسناد، مصاحبه تصویری با سردار حاج قاسم سلیمانی.

2. مهدی قزوینی، یکی از پرسنل شناسایی که آن شب به اتفاق گروه دیگری از همکارانش جلوی صف خودروها حرکت کرده، می گوید: 

شب با تعدادی از بچه ها خوابیده بودیم. دیدیم آقای سلیمانی آمدند بالای سرمان. گفتند: باید برویم جلو. منطقه هم تپه تپه بود. باید می رفتیم به طرف چاه های نفت ابوغریب و تنگه ابوغریب. ما شش یا هفت نفر سوار موتور شدیم. قبل از آن، وقتی بیرون آمدیم، دیدیم شاید حول و هوش چند کیلومتر، یک ترفندی که ایشان به کار گرفته بود، تمام ماشین ها را اعم از تویوتا، لند کروز، جیپ 106، کامیون یا هر وسیله دیگری بود این ها را به صف کرده بود، یک صف طویلی از ماشین ها و با چراغ روشن که دشمن از دور می دید فکر می کرد ما داریم با نیروی زیادی می آییم. پرسیدم: برادر قاسم به کدام قسمت باید برویم؟ ایشان فرمودند: شما جلو بروید، ما پشت سرتان هستیم. کارتان نباشد. ما حرکت کردیم.

3. نوار شماره 004، مصاحبه تصویری با سردار حاج قاسم سلیمانی.

4. همان.

5. نوار شماره 4263.

6. همان.

7. نوار شماره 4264. صدای ابوالقاسم مینو، راوی سپاه.

8. نوار شماره 003.

تلخیصی از کتاب هجوم به تهاجم1 (روزی روزگاری با قاسم سلیمانی)(بهمن 1360 تا اردیبهشت 1361)؛ ص 334-345.