همزمان با تلاش‌های امریکا برای گسترده کردن جبهه ضدایرانی، فرستاده‌های ویژه روحانی به کشورهای مختلف سفر می‌کنند.
به گزارش جماران؛ روزنامه ایران نوشت: رایزنی‌های دیپلماتیک که با محتوای کمک به حفظ توافق هسته‌ای و در عین حال فراهم آوردن درگاه‌های اقتصادی به عنوان جایگزین‌های احتمالی برجام آغاز شده است، در سفر مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل به مسکو پیگیری شد. روز گذشته علی اکبر ولایتی در رأس هیأتی وارد مسکو شد تا پیام مهم مقام معظم رهبری و حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان را به رئیس جمهوری روسیه برساند. ولایتی که در خبر‌ها از او با عنوان فرستاده ویژه رئیس جمهوری ایران نیز یاد شده است، قرار است این دو پیام را امروز در دیدار با ولادیمیر پوتین به او ابلاغ کند. ولایتی همچنین در مسکو با وزیر انرژی این کشور که ریاست کمیسیون مشترک ایران و روسیه را برعهده دارد، دیدار خواهد کرد. رایزنی پیرامون مسائل دوجانبه سیاسی و اقتصادی و نیز آخرین تحولات و مسائل منطقه‌ای از جمله موضوعات مطرح در این دیدارها است.با این حال چنانکه بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز اعلام کرده، موضوع برجام و خروج امریکا از این معاهده بین‌المللی عمده‌ترین محور گفت‌وگوهای ولایتی و هیأت همراه در مسکو خواهد بود. محور اساسی که سفر این مقام مسئول کشورمان را در زنجیره‌ای از رفت وآمدهای دیپلماتیک هدفمند قرار می‌دهد که نخستین بار با سفرهای شخص وزیر امور خارجه به برخی کشورهای طرف برجام و خارج از آن که می‌توانند در حمایت از برجام و مقابله با تحریم‌های امریکایی مؤثر باشند، آغاز شد.
چنانکه چین، روسیه، هند و بلژیک از جمله مقاصد این رایزنی‌ها بودند. با این حال این رایزنی‌ها در سفرهای دیپلماتیک ظریف خلاصه نماند. پس از آن هر یک از اعضای دولت و نهادهای مرتبط با آن در جایگاه فرستادگان ویژه‌ای قرار گرفتند که در سفر به کشورهای اروپایی و دیگر کشورهای مستقل جهان مأموریت ابلاغ پیام برجامی دولت ایران را بر عهده گرفتند. سیاستی که روند مقابله عملی با خواست امریکا برای تحریم، انزوا و در تنگنای اقتصادی قرار دادن ایران را در دستور کار دارد و به عنوان مکمل سیاست‌های داخلی مواجهه با جنگ اقتصادی عـمل می‌کند.
در راستای همین رویکرد، معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده که از جایگاه فرستاده ویژه روحانی به مالزی و اندونزی سفر کرده بود، در دیدار با مقام‌های عالی و اجرایی این دو کشور به اقدامات غیرقانونی و خارج از عرف بین‌الملل امریکا در برخورد با مسأله برجام اشاره کرد و خواستار همکاری آنها در راستای حفظ صلح و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی متقابل شد. علاوه بر دو وزیر امور خارجه پیشین کشورمان یعنی علی اکبر ولایتی و کمال خرازی که یکی در سفر به روسیه و دیگری با سفر به اسپانیا، واتیکان، ایتالیا و آلمان با دولت و دستگاه دیپلماسی در حمایت از برجام همراهی کردند، پیش از این محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت در سفر اوایل ماه جاری به عمان و در سفر اخیر خود به ترکیه که به بهانه تحلیف ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان انجام شد، همین مأموریت را برعهده گرفت. همچنین سفرهای لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهوری به هلند و آلمان، رضا اردکانیان وزیر نیرو به ارمنستان و گرجستان، مرتضی سرمدی قائم‌مقام وزیر امور خارجه به کوبا، بولیوی، اوگاندا و ونزوئلا از جمله سفرهایی بودند که در همین راستا انجام شدند. رایزنی‌های فرستادگان ویژه دولت جمهوری اسلامی در سفر به کشورهای کوچک و بزرگ دنیا فارغ از دو هدف غایی خود یعنی تلاش برای حمایت از برجام و فراهم آوردن امکان رویارویی با تحریم‌های امریکا یک پیام مهم را مخابره می‌کند و آن اینکه عصر یک‌جانبه‌گرایی و سلطه یک قدرت برای تعیین تکلیف در روابط بین‌الملل به پایان رسیده است. پیامی که تا همین لحظه نیز تلاش اتحادیه اروپا برای مقاومت در برابر اقدامات ضد برجامی دولت امریکا شاهد معناداری آن است.
با این حال واضح است که امریکا همچنان به نتیجه بخشی سیاست‌های خود بویژه از طریق همراه کردن برخی کشورهای منطقه امیدوار است. چنانکه علاوه بر سفر مایک پومپئو وزیر امور خارجه امریکا به امارات و رایزنی او با شیخ محمد بن زائد آل نهیان ولیعهد ابوظبی درباره راه‌های مقابله با ایران، روز گذشته یک مقام وزارت امور خارجه امریکا از لابی‌گری هیأتی امریکایی برای افزایش فشار بر ایران در سفر به کشورهای منطقه خبر داد و گفت، این هیأت برای ایجاد اقدامات هماهنگ علیه ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی و بحرین سفر داشته است. به گزارش ایسنا به نقل از شینهوا، این هیأت شامل مقامات ارشد وزارت امور خارجه امریکا در یک سفر سه روزه به عربستان سعودی رفته و با مقامات این کشور برای هماهنگ کردن فشار بیشتر بر ایران رایزنی کرده است که شامل راه‌های جدید برای پایان دادن به آنچه واشنگتن تأمین مالی تروریسم از سوی تهران می‌خواند، می‌شود. مقامات سعودی و امریکایی از جمله درباره وضعیت بازار جهانی نفت در آستانه اعمال تحریم‌های نفتی امریکا علیه ایران رایزنی داشته‌اند. این در حالی است که مقامات امریکایی اوایل ماه ژوئیه اعلام کردند بخشی از تحریم‌های امریکا را که صادرات نفت ایران را هدف می‌گیرد از ابتدای ماه نوامبر باز می‌گردانند.
رابطه استراتژیک ایران و روسیه
به این ترتیب باید رایزنی‌های مقامات کشورمان در دیگر کشورهای جهان را پاسخی عملی به تلاش‌های ضد ایرانی امریکا تلقی کرد. اما از میان همه این مراوده‌ها و رایزنی‌ها آنچه سبب شد سفر مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری و در واقع فرستاده ویژه ایران به روسیه با تیتر درشت‌تری در رسانه‌های داخلی و خارجی بازتاب یابد، ماهیت استراتژیک روابط تهران و مسکو بود. ولایتی همکاری‌هایی که در منطقه بین مجموعه جبهه مقاومت به رهبری ایران و روسیه در تقابل با تروریسم و بانیانش در سوریه و سایر کشورهای منطقه صورت گرفت را یک الگوی مثال زدنی این رابطه دانست و گفت: «فقط رابطه استراتژیک و بلندمدت می‌تواند چنین همکاری‌هایی را توجیه کند.» وی در ادامه با بیان اینکه «در حوزه‌های بین‌المللی نیز کمک‌هایی که روسیه در سازمان ملل به ایران کرد و همکاری‌هایی که دو طرف در برجام داشتند، از مصادیق دیگر همکاری‌های راهبردی بین دو کشور است»، افزود: «شرایط کنونی بسیار حساس است و دنیا تحت تأثیر هژمونی یک فرد عاصی به عنوان رئیس جمهوری امریکا نسبت به قوانین بین‌المللی است، بنابراین ضرورت این همکاری‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود و دلیل اینکه بنده افتخار دارم حامل پیام مقام معظم رهبری و جناب آقای رئیس جمهوری باشم، همین وضعیت ویژه و حساس کنونی است.» سفر مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری به مسکو با یک حاشیه نیز همراه بود. همزمانی این سفر با سفر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به روسیه. این در شرایطی بود که اسرائیل طی ماه‌های اخیر تلاش زیادی را معطوف همراه کردن مسکو با خواست خود مبنی بر خروج نیروهای ایرانی از سوریه معطوف داشت. با این حال علی اکبر ولایتی در واکنش به سفر نتانیاهو به روسیه همزمان با حضور خودش در مسکو گفت: «او یک فرد دوره‌گردی است که هر روز به یک نقطه از جهان سفر می‌کند و اظهارات بی مبنا و بی منطقی می‌کند و کم کم به جایی رسیده که کسی به حرف‌های او اهمیتی نمی‌دهد. از این رو وجود یا عدم حضور او در روسیه هیچ تأثیری در مأموریت استراتژیک ما در این کشور ندارد.»
گفته می‌شود که ولایتی پس از مسکو سفر به چین را در برنامه کاری خود خواهد داشت. انجام این سفرها که حالا یکایک اعضای کابینه روحانی و دیگر مسئولان نهادهای عالی کشورمان را در جایگاه فرستادگان ویژه ایران برای همراه کردن کشورهای جهان در جبهه رویارویی با تحریم‌های امریکایی قرار داده در شرایطی که مذاکرات ایران و کشورهای عضو گروه 1+4 بر سر راه حل پیشنهادی برای حمایت از برجام در حال انجام است بی‌شک یکی از عملگرایانه ترین سیاست‌هایی است که دنبال می‌شود. سیاستی که محوریت آن در حوزه خارجی با محمد جواد ظریف است و به نظر می رسد دیگر اعضای دولت و حتی وزرای خارجه اسبق هم به اقتضای شرایط برای عملی کردن آن به همکاری آمده اند.
رایزنی امریکا برای تقابل کشورهای عربی با ایران
وزیر امور خارجه امریکا که در روزهای اخیر به‌عنوان بخشی از تلاش‌هایش برای تقویت تحریم‌ها و جلب حمایت برای یک اقدام مشترک علیه ایران به‌منطقه سفر کرده بود در گفت‌وگو با این نشریه اماراتی به تکرار ادعاهای خصمانه و واهی واشنگتن علیه کشورمان پرداخت. به‌گزارش ایسنا، به‌نوشته نشریه نشنال، پمپئو که برای اولین بار پس از انتصاب به‌عنوان وزیر امور خارجه امریکا به امارات متحده عربی رفته بود در این سفر درباره سیاست‌های منطقه‌ای ایران و لزوم یک اقدام بین‌المللی برای مقابله با این کشور رایزنی کرد. وی به نشریه نشنال گفت که هزینه حضور نیروهای پاسداران ایران و بویژه قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در منطقه باید افزایش یابد. وی مدعی شد قاسم سلیمانی در حال دردسر ایجاد کردن در عراق و سوریه است و ما باید هزینه را برای او و نیروهایش، بویژه برای شخص او در منطقه بالا ببریم. پمپئو همچنین درباره دیگر راهبردهای امریکا برای مقابله با ایران با اشاره به حساب ویژه‌ای که واشنگتن روی همپیمانان منطقه‌ای خود بازکرده است، گفت: «شما شاهد تلاش‌های امریکا برای تحریم و استفاده از ابزارهای اقتصادی هستید. ما همچنین آماده‌ایم زمانی که ایران کارهایی شبیه پرتاب موشک انجام می‌دهد به‌طور نظامی از منطقه دفاع کنیم.» وزیر امور خارجه امریکا این مواضع را در حالی اعلام کرد که در سفر کوتاه به امارات و در دیدار با محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی خواستار مقابله کشورهای عربی با ایران شد. وی همچنین گفت که واشنگتن تمایل دارد بحران میان کشورهای عربی را کاهش دهد و برای آن راه حل ایجاد کند. او در گفت‌وگویی تلویزیونی به مواضع اخیر جمهوری اسلامی ایران در رابطه با فروش نفت و تنگه هرمز نیز واکنش نشان داد و گفت امریکا برای مقابله با تهدیدات اخیر ایران سناریوهایی دارد. مایک پمپئو پس از دیدار با مقامات امارات برای شرکت در نشست ناتو راهی بروکسل شد. یک مقام وزارت امور خارجه امریکا گفت که او قصد دارد در جریان این نشست خواستار فشار بیشتر بر ایران شود و در عین حال به متحدان اش درباره جایگزین نفت ایران اطمینان دهد. اطمینان دادنی که جز هماهنگی با برخی کشورهای تولید‌کننده نفت منطقه از جمله عربستان سعودی ممکن نیست. در عین حال امریکا در حالی کشورهای اروپایی را به اعمال فشار علیه ایران از طریق تحریم نفتی فرا می خواند که وزیر خارجه‌اش در نخستین عقب نشینی از اهداف این سیاست گفته است: «تعدادی از کشورها برای کسب مجوز-خرید نفت از ایران بدون اینکه شامل تحریم‌های امریکا شوند- به امریکا مراجعه خواهند کرد که ما آنها را بررسی می‌کنیم» پومپئو اگر چه سعی کرد بر این موضع تأکید کند که هرگونه واردات نفت از ایران به‌عنوان فعالیت تحریم‌پذیر به شمار می‌رود اما در ادامه با اذعان به بررسی درخواست‌های معافیت از تحریم‌های علیه ایران برای خرید نفت از سوی دیگر کشورها مدعی شد: «ما برخی معافیت‌ها را در نظر داریم اما اشتباه نکنید؛ ما قصد داریم ایران را قانع کنیم که این رفتارها با پاداش مواجه نمی‌شود و اینکه وضعیت اقتصادی این کشور تا زمانی که آنها به یک کشور عادی‌تر تبدیل شوند، قرار نیست اصلاح شود.»
