گروه اقتصاد و درآمد: علی سعدوندی، استاد دانشگاه و اقتصاددان، با تاکید بر ضرورت ایجاد اصلاحاتی در حوزه نظارت بر عملکرد بازار سرمایه، با بیان اینکه متاسفانه دولت محرومان وعده داده بود که اولویت برایش بورس است، اما در عمل نسبت به این موارد کاملا بی توجه بود و برایش مهم نبود مردم در بورس ضرر کنند، گفت: خدا رحم کرد که اجرای سیاست تثبیت قیمتها مقداری تضعیف شد؛ اگر این سیاست یک سال دیگر هم ادامه پیدا می‌کرد، کل بازدهی بازار سرمایه به صفر می‌رسید! اگر مردم وارد بازار سرمایه نشوند، ارزش بازار روز به روز پایین‌تر می‌آید. با شرایطی مواجه هستیم که مردم تصمیم می‌گیرند در زیان بفروشند، اما دیگر در آن بازار نمانند! اینها نشانه های بسیار بدی هستند.
علی سعدوندی، اقتصاددان و پژوهشگر بازارهای مالی، در گفت وگو با جماران با اشاره به مشکلاتی که بازار سرمایه در سال های گذشته با آن روبرو بوده است، با بیان اینکه اساس مشکلی که در بورس به وجود آمد، این بود که دولت در زمینه تثبیت قیمتها پافشاری کرد و این سیاست را بسیار جدی انجام داد، اظهار کرد: اصرار بر سیاست تثبیت قیمتها، باعث شد سودآوری کل بازار سرمایه به شدت کاهش پیدا کند. قیمتها در بازار بورس مربوط به سودآوری شرکت‌ها است؛ اگر شرکت‌ها سودآور نباشند در بازار بورس هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
با تداوم سیاست تثبیت قیمت ها، بازدهی بازار سرمایه به صفر می‌رسید
وی ادامه داد: در واقع باید گفت خدا رحم کرد که اجرای سیاست تثبیت قیمتها مقداری تضعیف شد؛ اگر این سیاست یک سال دیگر هم ادامه پیدا می‌کرد، کل بازدهی بازار سرمایه به صفر می‌رسید؛ بنابراین باید با تجدید نظر کامل در سیاست تعزیراتی و سیاست تثبیت قیمتها، اجازه داده شود که شرکت‌ها سود کنند. وقتی شرکت‌ها سود داشته باشند، قیمت سهام افزایش پیدا می‌کند. افزایش قیمت سهام، موجب جذب نقدینگی به بازار سرمایه می‌شود و همین سیاست نتیجه ضد تورمی دارد و تعادلی در اقتصاد به وجود می‌آورد.
سیاست دولت در سه سال گذشته، تورم را تشدید کرد
این استاد دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه سیاست دولت در سه سال گذشته، به بدتر شدن وضعیت تورم انجامیده و هیچ گاه روند بهبودی نداشته است، گفت: ارز نیما اکنون فاصله زیادی با بازار آزاد دارد. باید در نظر داشت که این رقم از جیب صادرکننده‌ها برداشته می‌شود و به جیب وارد کننده می‌رود. بین ارز نیما و ارز بازار آزاد، ۵۰ درصد فاصله وجود دارد در واقع با این رویکرد، به وارد کننده سوبسید داده می شود و از صادر کننده سوبسید دریافت می‌شود. ۵۰ درصد سوبسید بسیار زیاد است! یعنی در شرایط فعلی، از طریق نرخ نیما از صادر کننده مالیات گرفته می‌شود. این سیاست‌ها متاسفانه تاثیر بسیار منفی در اقتصاد گذاشته است.
ادامه سیاست های فعلی، فاجعه بار خواهد بود
سعدوندی با انتقاد از برخی عملکردها در سازمان بورس، اضافه کرد: کسی پیش بینی نمی‌کرد که شرکت‌های پتروشیمی ما به زیان بیافتند. اکنون شرکت‌های پتروشیمی و فولادی ما به زیان افتاده‌اند، اگر این سیاست‌ها ادامه پیدا کند نتیجه آن بسیار فاجعه بار خواهد بود. اما واقعیت این است که این سیاست‌ها از دولت تدبیر و امید به دولت محرومان منتقل شد و قبل از این دولت این سیاست‌ها وجود داشت؛ اما متاسفانه این سیاست‌ها در این دولت تشدید شد.
اعتماد از بازار سرمایه سلب شده است
مردم تصمیم می‌گیرند در زیان بفروشند، اما دیگر در بازار نمانند
اینها نشانه های بسیار بدی هستند
این اقتصاددان با اشاره به برخی انتقادها از سوی فعالان بازار سرمایه، در خصوص اینکه ارزش سهم‌ها پایین نگه داشته می‌شود و آنچه در بازار وجود دارد متناسب با ارزش واقعی سهم‌ها نیست، تصریح کرد: متاسفانه همواره یک سری بد اخلاقی‌ها در بازار وجود دارد. تا حدی می‌توان گفت ارزش سهم ها در بازار پایین نگه داشته شده و این شرایط، اعتماد مردم از بازار سرمایه را سلب کرده است. اگر مردم وارد بازار سرمایه نشوند، ارزش بازار روز به روز پایین‌تر می‌آید. فعلا با شرایطی مواجه هستیم که مردم تصمیم می‌گیرند در زیان بفروشند، اما دیگر در آن بازار نمانند! اینها نشانه های بسیار بدی هستند. متاسفانه دولت محرومان با اینکه وعده داده بود که اولویت برایش بورس است، اما در عمل نسبت به این موارد کاملا بی توجه بود و برایش مهم نبود مردم در بورس ضرر کنند.
نظارت بر سازمان بورس ضعیف است
نظارت ها باید تغییر ماهیت دهد
تخلف های بازار سرمایه فقط به درز اطلاعات نیست
گاهی فعالان حقوقی و حقیقی علیه سهامداران با هم متحد می شوند!
سعدوندی درباره برخی انتقادها مبنی بر اینکه بهره مندی حقوقی ها از رانت اطلاعاتی و هماهنگی هایی که با آنها صورت می گیرد و فعالان حقیقی بازار از این طریق زیان می بینند، به جماران گفت: متاسفانه این بداخلاقی‌ها اتفاق افتاده و می‌افتد. استفاده از اطلاعات نهانی البته مختص حقوقی ها نیست. گاهی ما حتی شاهد اتحاد میان برخی از فعالان حقوقی و حقیقی علیه سهامداران در بازار هستیم. نظارت بر سازمان بورس ضعیف است و باید جلوی این روندها گرفته شود. گاه حتی نظارت بیجا صورت می‌گیرد، گاهی می‌بینیم معامله در حال انجام است، اما جلوی آن را می‌گیرند؛ یا در جای دیگر تخلف صورت گرفته اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد! باید نظارت در سازمان بورس تقویت شود و در عین حال تغییر ماهیت دهد.
احتمال اینکه ناامیدی بیشتر به بار بیاید زیاد است
نیازمند انگیزه و عزم جدی برای اصلاح هستیم
این اقتصاددان درخصوص سیاستهایی که باید مورد توجه دولت جدید در مسیر اصلاح وضعیت بازار سرمایه قرار گیرد تا باعث ایجاد ناامیدی مردم و بی اعتمادی آنها نسبت به این بازار نشود، گفت: احتمال اینکه ناامیدی بیشتر به بار بیاید وجود دارد و این احتمال هم متاسفانه زیاد است. اما با این حال، ما توانایی آن را داریم که این موضوع را حل کنیم. در واقع مسئله، مانند وضعیت بانک‌هاست، آیا می‌خواهیم با بانک‌هایی که مشکل‌دار هستند برخورد کنیم یا خیر! مگر غیر از این است که تاکنون نخواسته‌ایم با بانک‌های مشکل‌دار برخورد کنیم!؟ در بورس نیز چنین است، آیا انگیزه و یا عزم جدی برای اصلاح وجود دارد یا خیر!؟ در دولت قبل چنین انگیزه‌هایی برای اصلاح وجود نداشت.
منتفعان وضعیت فعلی چه کسانی هستند؟
به گفته سعدوندی؛ از چنین شرایطی که در آن قرار داریم حتی دولت هم منتفع نخواهد شد و تنها افرادی خاص که منابع را در اختیار دارند، بهره مند می شوند. قطعا این شرایط به نفع دولت هم نیست. توصیه ما به دولت جدید این است که در قیمت گذاری بنگاه‌ها دخالت نکند و اجازه دهد آنها سود کنند. این فرصت به نفع جامعه و به نفع کنترل تورم است، به نفع خود دولت هم هست؛ چرا که مالیات‌ها افزایش پیدا می‌کند.
این استاد دانشگاه درخصوص اقدامات برخی اعضای هیات مدیره برای درنظر گرفتن حقوق و پاداش بالا برای خود و واقعی نبودن اطلاعاتی که با عنوانعملکرد سود و زیان شرکت‌ها منتشر می شود، به خبرنگار جماران گفت: این مسائل کاملا راه حل دارند و در مقاطعی نیز بوده و حل شده است. باید نظارت تقویت شود و قوانین شفاف گردند؛ اما باید دید عزم حاکمیت و دولت در جهت افزایش شفافیت‌ها است یا کاهش آنها، در جهت اعمال قوانین است یا نادیده گرفتن آنها.
