روستا در فرهنگ ایرانی به سبب عطر طبیعت، سادگی و صفایش نماد زندگی است و روستاهای گیلان، کوچه باغ هایی فراخ برای بخشش طعم لذت آواها و نواها، شالی و باران و عطر خوش برنج هیزمی است؛ البته گاه دلمان می گیرد وقتی که در جست و جوی این نوستالژی در دل عمیق ترین فضای روستایی نیز با معماری دلگیر شهر رو به رو می شویم.
بنا به تعریف استادان گردشگری؛ گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی ترین اشکال گردشگری است و فعالیت ها و گونه های مختلف گردشگری در محیط های روستایی و پیرامون آنها که دربردارنده آثار مثبت / منفی برای محیط زیست روستا ، انسان و طبیعت است، تعریف می شود.
ذهن مردمان مان از خاطره خوش روستا خالی نمی شود اما دلمان می گیرد آن دمان که گاه و بی گاه خبر اضمحلال طبیعت رو به فزونی می رود؛ آب کم است، رودخانه ها می خشکند، جنگل هایمان زخمی خشونت اره برقی هاست ، شالیزارهایمان زیر آهن و سیمان لگدکوب می شوند و روز به روز چهره خوش روستاهایمان با معماری خشن شهری هم نوا می شود.
نمی توان از امید خالی شد چرا که هنوز شالی ها برمی آیند ، هیرکان ها استوارند و رودها اگرچه در نقاطی در فرادست تحلیل رفته، اما در نقاطی هم پرمی خروشند؛ هنوز جنگل و دریا و باران شناسه گیلان است و عطر غذاهای مادربزرگانش با ثبت در یونسکو آوازه جهانی یافته و از همین رو، بوم گردی در اولویت برنامه های استانی قرار گرفته است.
بابک علیدوست دانش آموخته دکترای گردشگری روستایی می گوید: بوم گردی و معماری روستایی یکی از جاذبه هایی است که به واسطه حس خوش روستا و روستاگردی، اصالت ، فرهنگ و دوری از هیاهوی شهرنشینی مورد اقبال گردشگران داخلی و خارجی است.
وی توضیح می دهد : اقامتگاه های بوم گردی اقامتگاه هایی هستند که در محیط های بکر طبیعی، بافت های روستایی و بافت تاریخی شهرها و با رعایت بالاترین سطح ممکن ضوابط زیست محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی و سیمای طبیعی منطقه احداث شده و ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی، زمینه حضور و اقامت گردشگران را با کیفیتی قابل قبول و تعریف شده فراهم می آورد.
وی ادامه می دهد: بر همین اساس گردشگرانی که در پی حس خوشایند روستا در بوم گردی با نشانه های بارز شهرنشینی چون معماری شهری، پوشش استحاله شده ، یکی شدن با فرهنگ شهرنشینی مواجه می شوند؛ به طور حتم دچار ناخرسندی شده و گونه ای دیگر از گردشگری را انتخاب می کنند.
بی گمان ذهن مردمان مان هیچ گاه بواسطه شاعرانگی های مفاخرش از روستا خالی نمی شود؛ آنگاه که سهراب می گوید: آب را گل نکنیم، چه گوارا این آب!/چه زلال این رود!/مردم بالادست، چه صفایی دارند! / چشمه‌هاشان جوشان، گاوهاشان شیرافشان باد!/ ... مردمان سر رود، آب را می‌فهمند، گل نکردندش، ما نیز آب را گل نکنیم.
چنین است که اگر آبادی در هیاهوی آهن و دود و سیمان گیج نشود، دنج ترین جای جهان خواهد بود چنانکه با رشد عظیم جمعیت و چیرگی صنعت بر کره خاکی، گردشگری روستایی از سال 1945 آغاز شد و امروز تقاضا برای این گونه گردشگری در جهان و کشور، روندی صعودی دارد.
کاملیا رشیدی دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی توریسم معتقد است: بوم گردی و گردشگری روستایی به نوعی گردشگری آرامش است و گردشگران می خواهند فارغ از زندگی امروزی، در فضایی به دور از فضای شهری تجربه جدیدی کسب کنند؛ اگر قوانین و موانع مسئولان ذیربط نباشد چهره ناب روستاهایمان به خشونت شهری روز به روز آلوده تر می شوند.
وی ادامه داد: گردشگران می خواهند در ورود به فضایی روستایی هزاران سال فرهنگ، جشن ها، آواها ، نواها ، آئین ها و طعم خوش غذاهای محلی را در معماری بومی آن سرزمین تجربه کنند حال آنکه گاه در بافت روستاها به خانه هایی دعوت می شوید که خشونت آهن و سیمان بیداد می کند.
وی می گوید: در فراز و فرود زمان و گاه از سر ناآگاهی و گاه به نیرنگ بدخواهان، داشته هایمان مایه شرم شدند و رنگ و لعاب غرب تمدن نام گرفت و از همین رو ، بسیاری از داشته های فرهنگی همراه با نیاکان نیک اندیشمان دفن می شد و این موضوع در فرهنگ روستاهایمان نیز مشهود است.
رشیدی ضمن ابراز خرسندی از اهتمام مسئولان به بوم گردی و گردشگری روستایی در گیلان گفت: اقامتگاه های بوم گردی به معرفی فرهنگ و اجتماع بوم خود پرداخته و کمترین آسیب را به محیط زیست اطراف اعم از طبیعی و فرهنگی وارد می کنند.
سعیده حسینی نیز دانش آموخته برنامه ریزی توریسم است و می گوید: اقامت گاه های بوم گردی می بایست متناسب و هماهنگ با بافت فیزیکی و فرهنگی منطقه باشند و با توجه به شکل، ظاهر، رنگ و معماری محلی ساخته شده که همین موارد می تواند موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی باشد.
وی ادامه داد: اقامت گاه های بوم گردی از روش های پایدار برای بدست آوردن آب مصرفی و کاهش مصرف آن استفاده می کنند و باید دارای سیستمی کارآمد برای دفع پسماندها و پساب ها باشند.
وی بیان کرد: اقامتگاه های بوم گردی رابطه مستقیم و متقابل میزبان و میهمان در خانه و املاک گردشگر پذیر است که از سال 1994 میلادی هدف اصلی ایجاد و توسعه این نوع از اقامتگاه ها که دارای هویت و ساختاری بومی هستند، رسیدن به توسعه پایدار است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در این زمینه می گوید: کمترین اثر بر محیط زیست، بیشترین مزایای اقتصادی برای مردم میزبان، کمترین اثر بر فرهنگ های بومی و بیشترین احترام برای آن ها و همچنین عالی ترین رضایت برای گردشگران از اهداف اصلی اقامت گاه های بوم گردی است.
حمیدرضا آذرپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تاکنون 225 پرونده بوم گردی دریافت شده که 200 واحد آنها مجوز دریافت کرده اند.
وی ادامه داد: به دلیل اولویت قرار گرفتن بوم گردی بعنوان یکی از اولویت های استان، تشکیل کارگروه بوم گردی با حضور دستگاه های مرتبط، برگزاری دوره های توجیهی آموزشی دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی سراسری استان، تهیه دستورالعمل شرکت های پشتیبان گردشگری ، تکمیل و تجهیز و درجه بندی اقامت گاه های بوم گردی و ... از اقدامات انجام شده از سوی این اداره کل است.
آذرپور با بیان اینکه گیلان از استان هایی است که برخلاف روند مهاجرت روستانشینان، همچنان دارای درصد جمعیت روستایی بالاتری به نسبت کشور است، گفت: درصد جمعیت روستایی گیلان 40 درصد است در حالیکه این عدد برای کل کشور، رقمی کمتر از 30 درصد را نشان می دهد.
وی توسعه صنایع دستی ، انجام کشت دوم در شالیزارها، اشتغال خانگی و خرد در خانه های روستایی، توسعه و احیای تولید پیله ابریشم، توسعه فضاهای گردشگری روستایی و بوم گردی و ایجاد واحدهای صنعتی کوچک در روستاها با مشارکت روستائیان را از مهم ترین برنامه های استان برای اشتغالزایی در روستاها دانست.
بی مانند است؛ در آن هنگام که خسته از کار کشاورزی و دام و جنگل بر می گردی و زنان روستایی نان از تنور برگرفته با پنیر محلی و ریحان چیده شده از باغ و گردوهایی که از درختان عظیم توسط کهن سال ترین مرد خانه چیده شده و آثار جدا کردن پوست سبز گردوها بر دستانشان گویی نقش حنا نگاشته، در خانه هایی برآمده از جان طبیعت سفره گشوده اند؛ چای از هیزم بر می گیرند تا دیگ فسنجان مرغابی را برای شب بر زغال گداخته بگذارند.
فضای گیلان به نسبت سایر استان های شمالی، بکرتر مانده و روستاهای آن تا حدود زیادی دستخوش تغییر نشده و می توان با آمایش، کارشناسی و برنامه ریزی از آنها در راستای توسعه گردشگری روستایی بهره گرفت.
بوم گردی در اشتیاق همین نوستالژی و عطر خوش دیوارهای کاهگلی باران خورده، هیزم داغ تنور، چشمه های جوشان و گاوهای شیرافشان در صدر گونه های گردشگری تخصصی گیلان قرار گرفته و باید کوشید تا علاوه بر حفظ خانه های روستایی با معماری بومی، ضمن فراهم آوردن رفاه و امکانات برای روستائیان، جلوی یکی شدن فضای روستایی با شهری را گرفت.
1881 / 2007
انتهای پیام بنا به تعریف استادان گردشگری؛ گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی ترین اشکال گردشگری است و فعالیت ها و گونه های مختلف گردشگری در محیط های روستایی و پیرامون آنها که دربردارنده آثار مثبت / منفی برای محیط زیست روستا ، انسان و طبیعت است، تعریف می شود.
ذهن مردمان مان از خاطره خوش روستا خالی نمی شود اما دلمان می گیرد آن دمان که گاه و بی گاه خبر اضمحلال طبیعت رو به فزونی می رود؛ آب کم است، رودخانه ها می خشکند، جنگل هایمان زخمی خشونت اره برقی هاست ، شالیزارهایمان زیر آهن و سیمان لگدکوب می شوند و روز به روز چهره خوش روستاهایمان با معماری خشن شهری هم نوا می شود.
نمی توان از امید خالی شد چرا که هنوز شالی ها برمی آیند ، هیرکان ها استوارند و رودها اگرچه در نقاطی در فرادست تحلیل رفته، اما در نقاطی هم پرمی خروشند؛ هنوز جنگل و دریا و باران شناسه گیلان است و عطر غذاهای مادربزرگانش با ثبت در یونسکو آوازه جهانی یافته و از همین رو، بوم گردی در اولویت برنامه های استانی قرار گرفته است.
بابک علیدوست دانش آموخته دکترای گردشگری روستایی می گوید: بوم گردی و معماری روستایی یکی از جاذبه هایی است که به واسطه حس خوش روستا و روستاگردی، اصالت ، فرهنگ و دوری از هیاهوی شهرنشینی مورد اقبال گردشگران داخلی و خارجی است.
وی توضیح می دهد : اقامتگاه های بوم گردی اقامتگاه هایی هستند که در محیط های بکر طبیعی، بافت های روستایی و بافت تاریخی شهرها و با رعایت بالاترین سطح ممکن ضوابط زیست محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی و سیمای طبیعی منطقه احداث شده و ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی، زمینه حضور و اقامت گردشگران را با کیفیتی قابل قبول و تعریف شده فراهم می آورد.
وی ادامه می دهد: بر همین اساس گردشگرانی که در پی حس خوشایند روستا در بوم گردی با نشانه های بارز شهرنشینی چون معماری شهری، پوشش استحاله شده ، یکی شدن با فرهنگ شهرنشینی مواجه می شوند؛ به طور حتم دچار ناخرسندی شده و گونه ای دیگر از گردشگری را انتخاب می کنند.
بی گمان ذهن مردمان مان هیچ گاه بواسطه شاعرانگی های مفاخرش از روستا خالی نمی شود؛ آنگاه که سهراب می گوید: آب را گل نکنیم، چه گوارا این آب!/چه زلال این رود!/مردم بالادست، چه صفایی دارند! / چشمه‌هاشان جوشان، گاوهاشان شیرافشان باد!/ ... مردمان سر رود، آب را می‌فهمند، گل نکردندش، ما نیز آب را گل نکنیم.
چنین است که اگر آبادی در هیاهوی آهن و دود و سیمان گیج نشود، دنج ترین جای جهان خواهد بود چنانکه با رشد عظیم جمعیت و چیرگی صنعت بر کره خاکی، گردشگری روستایی از سال 1945 آغاز شد و امروز تقاضا برای این گونه گردشگری در جهان و کشور، روندی صعودی دارد.
کاملیا رشیدی دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی توریسم معتقد است: بوم گردی و گردشگری روستایی به نوعی گردشگری آرامش است و گردشگران می خواهند فارغ از زندگی امروزی، در فضایی به دور از فضای شهری تجربه جدیدی کسب کنند؛ اگر قوانین و موانع مسئولان ذیربط نباشد چهره ناب روستاهایمان به خشونت شهری روز به روز آلوده تر می شوند.
وی ادامه داد: گردشگران می خواهند در ورود به فضایی روستایی هزاران سال فرهنگ، جشن ها، آواها ، نواها ، آئین ها و طعم خوش غذاهای محلی را در معماری بومی آن سرزمین تجربه کنند حال آنکه گاه در بافت روستاها به خانه هایی دعوت می شوید که خشونت آهن و سیمان بیداد می کند.
وی می گوید: در فراز و فرود زمان و گاه از سر ناآگاهی و گاه به نیرنگ بدخواهان، داشته هایمان مایه شرم شدند و رنگ و لعاب غرب تمدن نام گرفت و از همین رو ، بسیاری از داشته های فرهنگی همراه با نیاکان نیک اندیشمان دفن می شد و این موضوع در فرهنگ روستاهایمان نیز مشهود است.
رشیدی ضمن ابراز خرسندی از اهتمام مسئولان به بوم گردی و گردشگری روستایی در گیلان گفت: اقامتگاه های بوم گردی به معرفی فرهنگ و اجتماع بوم خود پرداخته و کمترین آسیب را به محیط زیست اطراف اعم از طبیعی و فرهنگی وارد می کنند.
سعیده حسینی نیز دانش آموخته برنامه ریزی توریسم است و می گوید: اقامت گاه های بوم گردی می بایست متناسب و هماهنگ با بافت فیزیکی و فرهنگی منطقه باشند و با توجه به شکل، ظاهر، رنگ و معماری محلی ساخته شده که همین موارد می تواند موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی باشد.
وی ادامه داد: اقامت گاه های بوم گردی از روش های پایدار برای بدست آوردن آب مصرفی و کاهش مصرف آن استفاده می کنند و باید دارای سیستمی کارآمد برای دفع پسماندها و پساب ها باشند.
وی بیان کرد: اقامتگاه های بوم گردی رابطه مستقیم و متقابل میزبان و میهمان در خانه و املاک گردشگر پذیر است که از سال 1994 میلادی هدف اصلی ایجاد و توسعه این نوع از اقامتگاه ها که دارای هویت و ساختاری بومی هستند، رسیدن به توسعه پایدار است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در این زمینه می گوید: کمترین اثر بر محیط زیست، بیشترین مزایای اقتصادی برای مردم میزبان، کمترین اثر بر فرهنگ های بومی و بیشترین احترام برای آن ها و همچنین عالی ترین رضایت برای گردشگران از اهداف اصلی اقامت گاه های بوم گردی است.
حمیدرضا آذرپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تاکنون 225 پرونده بوم گردی دریافت شده که 200 واحد آنها مجوز دریافت کرده اند.
وی ادامه داد: به دلیل اولویت قرار گرفتن بوم گردی بعنوان یکی از اولویت های استان، تشکیل کارگروه بوم گردی با حضور دستگاه های مرتبط، برگزاری دوره های توجیهی آموزشی دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی سراسری استان، تهیه دستورالعمل شرکت های پشتیبان گردشگری ، تکمیل و تجهیز و درجه بندی اقامت گاه های بوم گردی و ... از اقدامات انجام شده از سوی این اداره کل است.
آذرپور با بیان اینکه گیلان از استان هایی است که برخلاف روند مهاجرت روستانشینان، همچنان دارای درصد جمعیت روستایی بالاتری به نسبت کشور است، گفت: درصد جمعیت روستایی گیلان 40 درصد است در حالیکه این عدد برای کل کشور، رقمی کمتر از 30 درصد را نشان می دهد.
وی توسعه صنایع دستی ، انجام کشت دوم در شالیزارها، اشتغال خانگی و خرد در خانه های روستایی، توسعه و احیای تولید پیله ابریشم، توسعه فضاهای گردشگری روستایی و بوم گردی و ایجاد واحدهای صنعتی کوچک در روستاها با مشارکت روستائیان را از مهم ترین برنامه های استان برای اشتغالزایی در روستاها دانست.
بی مانند است؛ در آن هنگام که خسته از کار کشاورزی و دام و جنگل بر می گردی و زنان روستایی نان از تنور برگرفته با پنیر محلی و ریحان چیده شده از باغ و گردوهایی که از درختان عظیم توسط کهن سال ترین مرد خانه چیده شده و آثار جدا کردن پوست سبز گردوها بر دستانشان گویی نقش حنا نگاشته، در خانه هایی برآمده از جان طبیعت سفره گشوده اند؛ چای از هیزم بر می گیرند تا دیگ فسنجان مرغابی را برای شب بر زغال گداخته بگذارند.
فضای گیلان به نسبت سایر استان های شمالی، بکرتر مانده و روستاهای آن تا حدود زیادی دستخوش تغییر نشده و می توان با آمایش، کارشناسی و برنامه ریزی از آنها در راستای توسعه گردشگری روستایی بهره گرفت.
بوم گردی در اشتیاق همین نوستالژی و عطر خوش دیوارهای کاهگلی باران خورده، هیزم داغ تنور، چشمه های جوشان و گاوهای شیرافشان در صدر گونه های گردشگری تخصصی گیلان قرار گرفته و باید کوشید تا علاوه بر حفظ خانه های روستایی با معماری بومی، ضمن فراهم آوردن رفاه و امکانات برای روستائیان، جلوی یکی شدن فضای روستایی با شهری را گرفت.
1881 / 2007
کپی شد
