نسبت به روزگارانی پیش و در بارش اطلاعات چنین برمی آید که بازار هنر در برخی شاخه های هویدا گرم تر شده؛ بساط کنسرت ها داغ است و تئاتر از نوع اشرافی و غیر اشرافی آن به راه است و گاه فروش میلیاردی سینماها سرتیتر اخبار می شود و در این بین هنرمندانی بیش، از وضعیت اقتصاد نالانند و آنان که دغدغه مندند بیشتر از نگاه اقتصادی، نگران ابتذال در عرصه فرهنگ و هنر کشور هستند.
ایرنا گیلان برآن شد تا در گفتمانی جمعی با کارشناسان و مسئولان این موضوع را مطرح و نظرات آنان را بی هیچ قضاوتی و تنها بر مبنای رسانندگی یک رسانه و شاید تلنگری در اصلاح، جویا شود و بر این اساس میزبان علی احمدی فر موسیقی دان ، سید امیر مصباح معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان ، محمد پورجعفری مدرس و کارگردان تئاتر ، محمد پرحلم معاون فرهنگی حوزه هنری و پروین حلاج رضایی سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری گیلان می شود و گفتمان جمعی با موضوعات یادشده را به بحث می نشینند.
هنگامی که از اقتصاد هنر صحبت می‌کنیم به طور خاص به شیوه‌هایی اشاره داریم که می‌تواند نخست هنرمند را در شناساندن اثر و امرار معاش یاری دهد و دیگر اینکه به ترویج آن هنر در سطح جامعه کمک کند و زمانی که از ابتذال هنر می گوییم؛ بروز و حمایت بخشی از هنر است که فاقد اندیشه است و تنها رنگ و لعابی بیش نیست.
** طرح مسئله؛ ضرورت ارتقاء سطح آگاهی و فرهنگ جامعه
علی احمدی فر موسیقی دان می گوید : چه کسی آهنگساز است؟ آیا همه آنانی که به نام موسیقی مجوز می گیرند، هنرمندند؟ اول باید تعریفی از هنر داشته باشیم و بدانیم در روزگار مدرن هنری را هنر می دانند که از حالت تزئینی درآمده و اندیشمند باشد.
او می افزاید: در شرایطی هستیم که فکر می کنم هم باید هنر برای مردم را داشته باشیم و هم هنر را برای هنر اما بشرطی که 'هنر' باشد؛ امروز کسانی در عرصه موسیقی کار می کنند که هنرشان نویز و بی تاثیر است و گاه سر و صدای محیط از آن کنسرت هنری تر است و متاسفانه در جریان نظارت به کنسرت هایی بر می خوردم که همه عوامل از تصویربردار تا صدابردار و نورپرداز هنرمندند و تنها کسی که هنرمند نیست، خواننده است.
این مدرس موسیقی می گوید: مشکل ما این است که در کشور تقاضای ناصحیح ایجاد کرده ایم؛ کشورهای پیشرفته با کار علمی پول در میاورند؛ در کشورهای اروپایی دولت از مالیاتی که دریافت می کند برای ارائه داشته های هنریشان هزینه می کنند، کم نداریم داشته هایی که بتوانیم به آنها ببالیم و هنری قوی تر از چیزی که هست داشته باشیم.
وی با بیان اینکه زمانی سطح ذائقه مردم را می توانیم ارتقاء دهیم که عرضه صحیح انجام دهیم، بیان می کند: امروز هنر در خدمت آفرینش اثر هنری هست و از مرحله هنر برای هنر قدری جلوتر رفته و هنری هنر هست که بتواند وجوه مختلف هم مخاطب خاص، هم مخاطب عام و هم مسئله علمی هنر را در بربگیرد؛ هنر از حالت تک بعدی درآمده اما ما هنوز درگیر مسائل تک بعدی هستیم و دسته بندی برای آن نداریم.
معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در ادامه بحث تاکید می کند: مشکل جهان است که مردم مصرف گرا شده اند و از آثار خوش رنگ و لعابی که می تواند در لحظه حس خوبی برایشان بسازد، استقبال می کنند.
سید امیر مصباح ادامه می دهد: مشکلات ساختاری جامعه ما به هیچ وجه با مصداق حل نمی شود؛ متاسفانه در جمیع جهات مصرف گرا شده ایم و هنر هم بخشی از آن است و تاکید می کنم این موضوع تنها مخصوص کشور ما نیست.
وی ادامه می دهد: وقتی به موسیقی های دهه 60 که گوش می کنیم؛ هنوز همان حس خوشایند را دارند، هنوز فکر و احساسمان را درگیر می کنند اما متاسفانه امروز به جایی رسیده ایم که همه چیز ماشینی شده و حتی در برپایی یک کنسرت می بینیم درامر گیتاریست را نمی شناسد، می خواهم بگویم شاید مشکلات فرهنگی در جامعه داشته باشیم اما این مختص کشور ما نیست بلکه همه جای جهان این مشکل وجود دارد و با موضوع پیچیده ای روبه رو هستیم .
محمد پورجعفری مدرس و کارگردان تئاتر نیز در این ارتباط می گوید: در همه کشورها برای اینکه فرهنگسازی شود و ارتقاء فرهنگ صورت بگیرد، دولت ها هزینه می کنند اینطور نیست که فرهنگسازی خود به خود انجام شود؛ آیا قرار است اینجا فرهنگ سازی یا ارتقاء فرهنگ صورت بگیرد یا قصد داریم رها کنیم و تنزل فرهنگ را شاهد باشیم؟
وی می گوید: باید ببینیم در مورد چه جامعه ای حرف می زنیم؟ نیازهای اولیه جامعه ما چه چیزهایی هستند؟ آیا سیاست، فرهنگ و اقتصاد جدا از هم است ؟ چنین نیست و هر اتفاقی که در سیاست و اقتصاد بیفتد در فرهنگ خود را نشان می دهد؛ زمانی می توانیم به این فکر کنیم که هنرمند می تواند خودش از اثری که ارائه می دهد درآمد کافی کسب کند به شرطی که تنزل فرهنگ در آن اتفاق نیفتد.
وی ادامه می دهد: ما بواسطه خصوصی سازی یا اقتصاد هنر هر مزخرفی را روی صحنه می بینیم، خواننده ما فالش (خارج) می خواند، بدترین شعرها خوانده می شود اما مردم صف کشیده اند ولی از کار فاخر استقبالی صورت نمی گیرد.
پورجعفری می گوید: دولت مقصر بخش زیادی از این اتفاق است چون خود را از حمایت آثار فاخر و آثاری که فرهنگسازی می کنند، کنار کشیده برای همین مردم چون شناختی ندارند از آثار فاخر استقبال نمی کنند اما وقتی کار نازلی انجام می شود مردم صف می کشند.
وی با طرح این سوال که آیا مردم ما بی فرهنگ هستند؟ پاسخ می دهد: خیر، مردم شناخت ندارند چون باید نخست سطح فرهنگ را ارتقاء دهیم تا مردم به درستی انتخاب کنند؛ وقتی ما خوراک خوبی به مردم ندادیم معلوم است که ماهواره را انتخاب می کنند.
معاون فرهنگی حوزه هنری گیلان نیز می گوید: راجع به خوب و بد موسیقی حرف نمی زنم؛ کنسرت های متعددی در سالن های مختلف به شکل عام به وفور در کشور و استان اجرا می شود و مردم هزینه گزافی پرداخت می کنند، برخی از موسسات تبدیل به دلال شده اند و تنها از نشانشان استفاده می کنند و بقیه امور را به دیگران می سپارند.
محمد پرحلم می گوید: در بحث نمایش چند سال پیش اگر دولت حمایت نمی کرد، کمتر پیش می آمد که یک نمایش بفروشد اما این موضوع امروز پیشرفت داشته و نمایش توانسته مخاطبان بیشتری جذب کند؛ این احساس نیاز در مخاطب بوجود آمده و هزینه کردن برای نمایش موجب شده تا آرام آرام از تولی گری دستگاه های دولتی کم شود.
وی ادامه می دهد: اما هنوز این اقتصاد نتوانسته روی پای خود بچرخد؛ اگر این اقتصاد متعادل بود بایستی افراد زیادی در این هنر وجود می داشتند که کارشان فقط نمایش باشد و کار دیگری انجام نشود؛ در حالیکه کسانی که در عرصه هنر فعال هستند یا به شغل دیگری مشغولند یا جویای کار دیگری هستند و این موجب شده کمتر هنرمند حرفه ای در این عرصه داشته باشیم.
پرحلم می گوید: در عرصه های دیگری همچون ادبیات و پژوهش اوضاع به مراتب ناخوش تر است چرا که در ادبیات پول خیلی کم می چرخد و قسمت عمده کتاب هایی که تولید می شوند، در دستگاه های دولتی است و فروشندگان استانی حاضر نیستند این کتاب ها را در ویترین بگذارند.
وی ادامه می دهد: کتابی که زیست فروشگاهی نداشته باشد انگار بوجود نیامده و اقتصاد اصلا در این بخش جریان ندارد و اگر هم جریان دارد، جریان اندکیست که به حمایت دولت در حال انجام است و این نوع از حمایت دولت به عرصه فرهنگ و هنر ضربه می زند.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در این بخش از میزگرد ایرنا، فقدان اطلاع رسانی شفاف و نبود معرفی صحیح را علت انتخاب تولیدات کم کیفیت می داند.
پروین حلاج رضایی ادامه می دهد: وظیفه متولیان معرفی درست است و فقدان اطلاع رسانی شفاف باعث شده که در خیلی از موارد به اقتصاد کشور ضربه وارد شود وگرنه با توجه به اینکه صنایع دستی ایران جزو سه کشور برتر دنیاست، چرا باید جایگاه سی ام را در صادرات داشته باشیم ؟
وی می گوید: 390 فروشگاه صنایع دستی در استان وجود دارد که این معاونت نقشی در فرآیند تایید صلاحیت صدور مجوز آنها ندارد و همین موضوع سبب می شود که کالای قاچاق ماشینی جای صنایع دستی بومی می نشیند و آنگاه می بینیم فقط بدلیل رنگ و لعاب جذاب تر این وسایل قاچاق آسیب رسان سلامتی مردمان این سرزمین می شود.
*** درمان؛ ضرورت حمایت شایسته از آثار فاخر فرهنگی
احمدی فر مدرس موسیقی و رئیس انجمن موسیقی گیلان می گوید: زمانی سطح ذائقه مردم را می توان ارتقاء داد که عرضه صحیح انجام شود؛ با داشتن درآمدهای مختلف ضعیف عمل می کنیم اما کشورهایی که حتی از این درآمدها محرومند؛ با برنامه ریزی، بسیار قوی تر عمل می کنند.
وی ادامه می دهد: می توان به این منابع هم وابسته نبود اما با رویکرد علمی، دسته بندی و برنامه ریزی کاری انجام داد؛ در کشورهای اروپایی دولت از مالیاتی که دریافت می کند برای ارائه داشته های هنریشان هزینه می کنند و ما داشته هایی غنی چون حافظ ، مولوی ، سعدی و ... کم نداریم که بتوان به آنان در جهان بالید و هنری قوی تر از آن چه هست، ارائه داد.
احمدی فر می گوید: بایستی جلوی مهاجرت نخبگان و نوابغ را گرفت و یا حتی شرایط بازگشت آنان را مهیا کرد؛ نخبگان ما کنج عزلت گزیده اند و بایستی به عرصه دعوت شوند و تکلیفمان را یکبار برای همیشه با واژگان مشخص کنیم؛ آیا موسیقی برای مدارس ممنوع است ؟ اگر ممنوع است لالایی مادرش ممنوع است؟ ملودی نواحی بومی زادگاهش ممنوع است؟ بایستی تعاریف روشن شود و نخبگان و استادان را از انزوا گزینی خارج کنیم.
این مدرس موسیقی می گوید: فکر می کنم با مطالعه تجارب خیلی کشورهای دیگر لازم نیست راه طولانی پیش بگیریم؛ مسیر کوتاه تری می توان دنبال کرد و به نتایج عمیقی رسید؛ تصور می کنم در جامعه ما که جامعه رو به رشدی است و بخش جوان پویایی دارد، راحت بتوان با یک برنامه چند جانبه نه تک سویه، گام های محکم تری در راستای اصلاح و ارتقاء برداشت .
احمدی فر ادامه می دهد : برنامه های فرهنگی خوش رنگ و لعاب و کمتر اندیشه محور، اگر چه فروش خوبی دارند و گاه رقابت ایجاد می کنند اما عمر کوتاهی دارند ولی موسیقی های فاخر ماندگارند و هنوز مردم با آنها ارتباط برقرار می کنند.
معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان نیز بیان می کند : اگر می خواهیم فرهنگ زیبای پر از صلح خود را با زبان مانای هنر فاخر به تصویر بکشیم و آن را در سطوح ملی و بین المللی ارائه دهیم؛ باید دست از موازی کاری و چند دستگی برداشت و اعتبار مالی فرهنگ و هنر را تقویت کرد.
سید امیر مصباح ادامه می دهد : با تمام این تفاسیر قصد دفاع از کاستی ها را ندارم و معتقدم هر روز بیشتر باید با توجه به همین شرایط کار کنیم؛ موانع را زمانی بیشتر درک می کنیم که درگیر کار اجرایی باشیم و این موانع عزم و مدیریت واحد می طلبد.
وی می گوید: بسیاری مسائل باید در حوزه کاری خود ما حل شود وگرنه چرا باید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انجام وظایف قانونی و صدور مجوزی که 10 نهاد پای آن مجوز را امضا کرده و تمام چارچوب های نظام جمهوری اسلامی رعایت شده، تحت فشار گروهی از جامعه باشد که توجیه نیستند؟
مصباح همچنین بر ذائقه سنجی مخاطبان و بوجود آوردن رابطه بین داشته های فرهنگی و نیاز امروز جامعه تاکید کرد.
پورجعفری مدرس و کارگردان تئاتر نیز بیان کرد: در همه دنیا ، دولت برای هنرهای تجربه گرا و هنرهای آوانگارد سرمایه گذاری می کند؛ بخشی از هنر که درآمد خود را کسب می کند، مرحله آوانگاردی و تجربه گرایی را گذرانده و الان به حدی رسیده که از مخاطبش می تواند درآمد کسب کند .
وی ادامه می دهد : دولت فقط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری نیست؛ دولت در سطح کلان مورد بحث است؛ در همه جای دنیا دولت ها، شهرداری ها و ... برای ارتقاء فرهنگ از آثار فاخر و تجربه گرا حمایت می کنند چون باید اول سطح فرهنگ را ارتقاء دهیم سپس مردم به درستی انتخاب می کنند .
وی می افزاید: می بایست هنرمندان فاخر از انزوا خارج شوند و مورد حمایت دولت در رسانه های ملی قرار گیرند نه اینکه افرادی به نام هنرمند برجسته شده و مورد حمایت واقع شوند که اثرشان نه تنها هنر نیست بلکه موجب تنزل سطح ذائقه هنری جامعه می شود.
پورجعفری که مدرس تئاتر است، می گوید: بخش بالغ هنرجویان من بین 17 تا 25 سال هستند و بیش از 90 درصد آنان نازل ترین موسیقی را می شنوند و اصلاً با موسیقی فاخر ایرانی بیگانه اند؛ مسلما آنانی که در عرصه تهاجم فرهنگی فعال هستند، بیکار نمی نشینند و در راستای بی هویت سازی جوانان برنامه ریزی های دقیقی انجام می دهند که پاسخ این برنامه ریزی ها می بایست با اندیشه و حمایت از فرهنگ و هنر فاخر باشد.
معاون فرهنگی حوزه هنری گیلان نیز می گوید: طی سال های اخیر تعریف درستی از اقتصاد نداشته ایم اما مرتب درگیر اقتصاد هنر هستیم و دغدغه ما این بوده که این آثار هنری تولید شده را مخاطب ببیند و بابت آنها هزینه پرداخت کند.
محمد پرحلم در گفتمان جمعی ایرنا می افزاید: در حوزه هنری گیلان تصمیم بر اینست که کتابی هدیه داده نشود چرا که به تجربه دریافته ایم دستگاه هایی که کتاب هدیه می بخشند، می خواهند از هزینه انبار داری بکاهند و اگر می خواهیم ارتقایی در سطح فرهنگی مردم ایجاد شود و اقتصاد هنر جان بگیرد، بایستی احساس نیاز در آنان ایجاد شود.
وی اظهار داشت: نیاز مسئله اصلی در اقتصاد هنر است؛ اگر احساس نیاز باشد مردم به سراغشان می روند چرا که وضعیت هنر قدری متفاوت است، نیاز اولیه نیست و اگر نباشد هم شاکله اصلی زندگی مردم به هم نمی خورد بر همین اساس تا احساس نیازی ایجاد نشود، عرضه و تقاضا شکل نخواهد گرفت.
وی اضافه می کند: در برخی موارد شاهد بده بستان های سیاسی هستیم و متاسفانه بعضی خودشان را مثلا به یک نقطه وصل می کنند و سعی می کنند دیگران را تخریب کنند؛ این موضوع از سال های دور آسیب رسان حوزه فرهنگ و هنر بوده است.
پرحلم فرهنگ سازی ، آگاهی بخشی ، زیر ساخت مناسب، تقویت اعتبار فرهنگ و هنر و تقویت بخش خصوصی را از مهمترین عوامل موثر در ارتقاء سطح ذائقه مردم و توسعه اقتصاد هنر عنوان کرد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در میزگرد خبری ایرنا، صنایع دستی و هنرهای سنتی را مجموعه صنعت و هنری می داند که با انتقال حس زیبایی شناسی هنرمند به مخاطب، اثر بومی دستی را از اثر ماشینی مجزا می کند و می گوید: اینکه چقدر توانسته ایم فرهنگ استفاده از صنایع دستی را در داخل بپروریم، بسیار اندک بوده است.
پروین حلاج رضایی افزود: یکی از اولویت های این معاونت ارائه و به نمایش گذاشتن خانه ایرانی است که تلاش می شود در نمایشگاه ها و جشنواره های صنایع دستی بروز یابد.
وی ادامه می دهد: امروز هنرمندان صنایع دستی می توانند با تلفیق سنت و مدرنیته، هنر صنایع دستی را بصورت کاربردی در اختیار خانه ایرانی قرار دهند و با آگاهی بخشی ، مخاطبان را نسبت به بی اصالت بودن بسیاری از کالاهای قاچاق ماشینی که به نام صنایع دستی چین و دیگر کشورها ارائه می شود، آگاه کرد.
حلاج رضایی ارتقاء کیفیت، بسته بندی مناسب، نوآوری و کاربردی کردن تولیدات صنایع دستی را از موارد مورد اهتمام در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی عنوان کرد.
کتیبه ها، نقاشی‌ها و دست‌نوشته‌های یافت شده در غارها گواهند که هنر از بدوی‌ترین شکل زندگی بشر با او همراه بوده و به عبارت بهتر، فارغ از جنبه کاربردی برخی از انواع هنر، این مقوله برای ارضاء حس زیبایی‌شناختی بشر خلق شده که به لحاظ تاریخی شاید تا دوره رنسانس، عموماً در اختیار طبقه اشراف بوده است.
پس از شکل‌گیری موزه‌های مختلف و همین‌طور مدارس هنر برای عموم ، آموزش هنر بتدریج به سطح جامعه وارد شد و تعداد افراد بیشتری نیز به آن علاقه نشان دادند؛ اقتصاد هنر همچون سیّالیست که در بستری به نام اقتصاد، راه پیشرفت خود را می یابد بنابراین وجود متخصصانی که توان تلفیق فرصت های اقتصادی و مزیت های هنری و فرهنگی کشور را داشته باشند ضروری به نظر می رسد و نخستین گام در این راه ، تربیت متخصصانی است که هم اقتصاد را بفهمند و هم هنر فاخر و اندیشه محور را بشناسند و رابطه متقابل این دو را به خوبی درک کنند.
میزگرد خبری ایرنا گیلان بر اساس دغدغه اقتصاد و ابتذال در هنر با تعدادی از کارشناسان و مسئولان استان شکل گرفت تا شاید طرح این موضوع، تلنگری در راستای ساختن بیافریند.
تهیه و تنظیم از مرضیه ضامن
1881/2007
انتهای پیام ایرنا گیلان برآن شد تا در گفتمانی جمعی با کارشناسان و مسئولان این موضوع را مطرح و نظرات آنان را بی هیچ قضاوتی و تنها بر مبنای رسانندگی یک رسانه و شاید تلنگری در اصلاح، جویا شود و بر این اساس میزبان علی احمدی فر موسیقی دان ، سید امیر مصباح معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان ، محمد پورجعفری مدرس و کارگردان تئاتر ، محمد پرحلم معاون فرهنگی حوزه هنری و پروین حلاج رضایی سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری گیلان می شود و گفتمان جمعی با موضوعات یادشده را به بحث می نشینند.
هنگامی که از اقتصاد هنر صحبت می‌کنیم به طور خاص به شیوه‌هایی اشاره داریم که می‌تواند نخست هنرمند را در شناساندن اثر و امرار معاش یاری دهد و دیگر اینکه به ترویج آن هنر در سطح جامعه کمک کند و زمانی که از ابتذال هنر می گوییم؛ بروز و حمایت بخشی از هنر است که فاقد اندیشه است و تنها رنگ و لعابی بیش نیست.
** طرح مسئله؛ ضرورت ارتقاء سطح آگاهی و فرهنگ جامعه
علی احمدی فر موسیقی دان می گوید : چه کسی آهنگساز است؟ آیا همه آنانی که به نام موسیقی مجوز می گیرند، هنرمندند؟ اول باید تعریفی از هنر داشته باشیم و بدانیم در روزگار مدرن هنری را هنر می دانند که از حالت تزئینی درآمده و اندیشمند باشد.
او می افزاید: در شرایطی هستیم که فکر می کنم هم باید هنر برای مردم را داشته باشیم و هم هنر را برای هنر اما بشرطی که 'هنر' باشد؛ امروز کسانی در عرصه موسیقی کار می کنند که هنرشان نویز و بی تاثیر است و گاه سر و صدای محیط از آن کنسرت هنری تر است و متاسفانه در جریان نظارت به کنسرت هایی بر می خوردم که همه عوامل از تصویربردار تا صدابردار و نورپرداز هنرمندند و تنها کسی که هنرمند نیست، خواننده است.
این مدرس موسیقی می گوید: مشکل ما این است که در کشور تقاضای ناصحیح ایجاد کرده ایم؛ کشورهای پیشرفته با کار علمی پول در میاورند؛ در کشورهای اروپایی دولت از مالیاتی که دریافت می کند برای ارائه داشته های هنریشان هزینه می کنند، کم نداریم داشته هایی که بتوانیم به آنها ببالیم و هنری قوی تر از چیزی که هست داشته باشیم.
وی با بیان اینکه زمانی سطح ذائقه مردم را می توانیم ارتقاء دهیم که عرضه صحیح انجام دهیم، بیان می کند: امروز هنر در خدمت آفرینش اثر هنری هست و از مرحله هنر برای هنر قدری جلوتر رفته و هنری هنر هست که بتواند وجوه مختلف هم مخاطب خاص، هم مخاطب عام و هم مسئله علمی هنر را در بربگیرد؛ هنر از حالت تک بعدی درآمده اما ما هنوز درگیر مسائل تک بعدی هستیم و دسته بندی برای آن نداریم.
معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در ادامه بحث تاکید می کند: مشکل جهان است که مردم مصرف گرا شده اند و از آثار خوش رنگ و لعابی که می تواند در لحظه حس خوبی برایشان بسازد، استقبال می کنند.
سید امیر مصباح ادامه می دهد: مشکلات ساختاری جامعه ما به هیچ وجه با مصداق حل نمی شود؛ متاسفانه در جمیع جهات مصرف گرا شده ایم و هنر هم بخشی از آن است و تاکید می کنم این موضوع تنها مخصوص کشور ما نیست.
وی ادامه می دهد: وقتی به موسیقی های دهه 60 که گوش می کنیم؛ هنوز همان حس خوشایند را دارند، هنوز فکر و احساسمان را درگیر می کنند اما متاسفانه امروز به جایی رسیده ایم که همه چیز ماشینی شده و حتی در برپایی یک کنسرت می بینیم درامر گیتاریست را نمی شناسد، می خواهم بگویم شاید مشکلات فرهنگی در جامعه داشته باشیم اما این مختص کشور ما نیست بلکه همه جای جهان این مشکل وجود دارد و با موضوع پیچیده ای روبه رو هستیم .
محمد پورجعفری مدرس و کارگردان تئاتر نیز در این ارتباط می گوید: در همه کشورها برای اینکه فرهنگسازی شود و ارتقاء فرهنگ صورت بگیرد، دولت ها هزینه می کنند اینطور نیست که فرهنگسازی خود به خود انجام شود؛ آیا قرار است اینجا فرهنگ سازی یا ارتقاء فرهنگ صورت بگیرد یا قصد داریم رها کنیم و تنزل فرهنگ را شاهد باشیم؟
وی می گوید: باید ببینیم در مورد چه جامعه ای حرف می زنیم؟ نیازهای اولیه جامعه ما چه چیزهایی هستند؟ آیا سیاست، فرهنگ و اقتصاد جدا از هم است ؟ چنین نیست و هر اتفاقی که در سیاست و اقتصاد بیفتد در فرهنگ خود را نشان می دهد؛ زمانی می توانیم به این فکر کنیم که هنرمند می تواند خودش از اثری که ارائه می دهد درآمد کافی کسب کند به شرطی که تنزل فرهنگ در آن اتفاق نیفتد.
وی ادامه می دهد: ما بواسطه خصوصی سازی یا اقتصاد هنر هر مزخرفی را روی صحنه می بینیم، خواننده ما فالش (خارج) می خواند، بدترین شعرها خوانده می شود اما مردم صف کشیده اند ولی از کار فاخر استقبالی صورت نمی گیرد.
پورجعفری می گوید: دولت مقصر بخش زیادی از این اتفاق است چون خود را از حمایت آثار فاخر و آثاری که فرهنگسازی می کنند، کنار کشیده برای همین مردم چون شناختی ندارند از آثار فاخر استقبال نمی کنند اما وقتی کار نازلی انجام می شود مردم صف می کشند.
وی با طرح این سوال که آیا مردم ما بی فرهنگ هستند؟ پاسخ می دهد: خیر، مردم شناخت ندارند چون باید نخست سطح فرهنگ را ارتقاء دهیم تا مردم به درستی انتخاب کنند؛ وقتی ما خوراک خوبی به مردم ندادیم معلوم است که ماهواره را انتخاب می کنند.
معاون فرهنگی حوزه هنری گیلان نیز می گوید: راجع به خوب و بد موسیقی حرف نمی زنم؛ کنسرت های متعددی در سالن های مختلف به شکل عام به وفور در کشور و استان اجرا می شود و مردم هزینه گزافی پرداخت می کنند، برخی از موسسات تبدیل به دلال شده اند و تنها از نشانشان استفاده می کنند و بقیه امور را به دیگران می سپارند.
محمد پرحلم می گوید: در بحث نمایش چند سال پیش اگر دولت حمایت نمی کرد، کمتر پیش می آمد که یک نمایش بفروشد اما این موضوع امروز پیشرفت داشته و نمایش توانسته مخاطبان بیشتری جذب کند؛ این احساس نیاز در مخاطب بوجود آمده و هزینه کردن برای نمایش موجب شده تا آرام آرام از تولی گری دستگاه های دولتی کم شود.
وی ادامه می دهد: اما هنوز این اقتصاد نتوانسته روی پای خود بچرخد؛ اگر این اقتصاد متعادل بود بایستی افراد زیادی در این هنر وجود می داشتند که کارشان فقط نمایش باشد و کار دیگری انجام نشود؛ در حالیکه کسانی که در عرصه هنر فعال هستند یا به شغل دیگری مشغولند یا جویای کار دیگری هستند و این موجب شده کمتر هنرمند حرفه ای در این عرصه داشته باشیم.
پرحلم می گوید: در عرصه های دیگری همچون ادبیات و پژوهش اوضاع به مراتب ناخوش تر است چرا که در ادبیات پول خیلی کم می چرخد و قسمت عمده کتاب هایی که تولید می شوند، در دستگاه های دولتی است و فروشندگان استانی حاضر نیستند این کتاب ها را در ویترین بگذارند.
وی ادامه می دهد: کتابی که زیست فروشگاهی نداشته باشد انگار بوجود نیامده و اقتصاد اصلا در این بخش جریان ندارد و اگر هم جریان دارد، جریان اندکیست که به حمایت دولت در حال انجام است و این نوع از حمایت دولت به عرصه فرهنگ و هنر ضربه می زند.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در این بخش از میزگرد ایرنا، فقدان اطلاع رسانی شفاف و نبود معرفی صحیح را علت انتخاب تولیدات کم کیفیت می داند.
پروین حلاج رضایی ادامه می دهد: وظیفه متولیان معرفی درست است و فقدان اطلاع رسانی شفاف باعث شده که در خیلی از موارد به اقتصاد کشور ضربه وارد شود وگرنه با توجه به اینکه صنایع دستی ایران جزو سه کشور برتر دنیاست، چرا باید جایگاه سی ام را در صادرات داشته باشیم ؟
وی می گوید: 390 فروشگاه صنایع دستی در استان وجود دارد که این معاونت نقشی در فرآیند تایید صلاحیت صدور مجوز آنها ندارد و همین موضوع سبب می شود که کالای قاچاق ماشینی جای صنایع دستی بومی می نشیند و آنگاه می بینیم فقط بدلیل رنگ و لعاب جذاب تر این وسایل قاچاق آسیب رسان سلامتی مردمان این سرزمین می شود.
*** درمان؛ ضرورت حمایت شایسته از آثار فاخر فرهنگی
احمدی فر مدرس موسیقی و رئیس انجمن موسیقی گیلان می گوید: زمانی سطح ذائقه مردم را می توان ارتقاء داد که عرضه صحیح انجام شود؛ با داشتن درآمدهای مختلف ضعیف عمل می کنیم اما کشورهایی که حتی از این درآمدها محرومند؛ با برنامه ریزی، بسیار قوی تر عمل می کنند.
وی ادامه می دهد: می توان به این منابع هم وابسته نبود اما با رویکرد علمی، دسته بندی و برنامه ریزی کاری انجام داد؛ در کشورهای اروپایی دولت از مالیاتی که دریافت می کند برای ارائه داشته های هنریشان هزینه می کنند و ما داشته هایی غنی چون حافظ ، مولوی ، سعدی و ... کم نداریم که بتوان به آنان در جهان بالید و هنری قوی تر از آن چه هست، ارائه داد.
احمدی فر می گوید: بایستی جلوی مهاجرت نخبگان و نوابغ را گرفت و یا حتی شرایط بازگشت آنان را مهیا کرد؛ نخبگان ما کنج عزلت گزیده اند و بایستی به عرصه دعوت شوند و تکلیفمان را یکبار برای همیشه با واژگان مشخص کنیم؛ آیا موسیقی برای مدارس ممنوع است ؟ اگر ممنوع است لالایی مادرش ممنوع است؟ ملودی نواحی بومی زادگاهش ممنوع است؟ بایستی تعاریف روشن شود و نخبگان و استادان را از انزوا گزینی خارج کنیم.
این مدرس موسیقی می گوید: فکر می کنم با مطالعه تجارب خیلی کشورهای دیگر لازم نیست راه طولانی پیش بگیریم؛ مسیر کوتاه تری می توان دنبال کرد و به نتایج عمیقی رسید؛ تصور می کنم در جامعه ما که جامعه رو به رشدی است و بخش جوان پویایی دارد، راحت بتوان با یک برنامه چند جانبه نه تک سویه، گام های محکم تری در راستای اصلاح و ارتقاء برداشت .
احمدی فر ادامه می دهد : برنامه های فرهنگی خوش رنگ و لعاب و کمتر اندیشه محور، اگر چه فروش خوبی دارند و گاه رقابت ایجاد می کنند اما عمر کوتاهی دارند ولی موسیقی های فاخر ماندگارند و هنوز مردم با آنها ارتباط برقرار می کنند.
معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان نیز بیان می کند : اگر می خواهیم فرهنگ زیبای پر از صلح خود را با زبان مانای هنر فاخر به تصویر بکشیم و آن را در سطوح ملی و بین المللی ارائه دهیم؛ باید دست از موازی کاری و چند دستگی برداشت و اعتبار مالی فرهنگ و هنر را تقویت کرد.
سید امیر مصباح ادامه می دهد : با تمام این تفاسیر قصد دفاع از کاستی ها را ندارم و معتقدم هر روز بیشتر باید با توجه به همین شرایط کار کنیم؛ موانع را زمانی بیشتر درک می کنیم که درگیر کار اجرایی باشیم و این موانع عزم و مدیریت واحد می طلبد.
وی می گوید: بسیاری مسائل باید در حوزه کاری خود ما حل شود وگرنه چرا باید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انجام وظایف قانونی و صدور مجوزی که 10 نهاد پای آن مجوز را امضا کرده و تمام چارچوب های نظام جمهوری اسلامی رعایت شده، تحت فشار گروهی از جامعه باشد که توجیه نیستند؟
مصباح همچنین بر ذائقه سنجی مخاطبان و بوجود آوردن رابطه بین داشته های فرهنگی و نیاز امروز جامعه تاکید کرد.
پورجعفری مدرس و کارگردان تئاتر نیز بیان کرد: در همه دنیا ، دولت برای هنرهای تجربه گرا و هنرهای آوانگارد سرمایه گذاری می کند؛ بخشی از هنر که درآمد خود را کسب می کند، مرحله آوانگاردی و تجربه گرایی را گذرانده و الان به حدی رسیده که از مخاطبش می تواند درآمد کسب کند .
وی ادامه می دهد : دولت فقط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری نیست؛ دولت در سطح کلان مورد بحث است؛ در همه جای دنیا دولت ها، شهرداری ها و ... برای ارتقاء فرهنگ از آثار فاخر و تجربه گرا حمایت می کنند چون باید اول سطح فرهنگ را ارتقاء دهیم سپس مردم به درستی انتخاب می کنند .
وی می افزاید: می بایست هنرمندان فاخر از انزوا خارج شوند و مورد حمایت دولت در رسانه های ملی قرار گیرند نه اینکه افرادی به نام هنرمند برجسته شده و مورد حمایت واقع شوند که اثرشان نه تنها هنر نیست بلکه موجب تنزل سطح ذائقه هنری جامعه می شود.
پورجعفری که مدرس تئاتر است، می گوید: بخش بالغ هنرجویان من بین 17 تا 25 سال هستند و بیش از 90 درصد آنان نازل ترین موسیقی را می شنوند و اصلاً با موسیقی فاخر ایرانی بیگانه اند؛ مسلما آنانی که در عرصه تهاجم فرهنگی فعال هستند، بیکار نمی نشینند و در راستای بی هویت سازی جوانان برنامه ریزی های دقیقی انجام می دهند که پاسخ این برنامه ریزی ها می بایست با اندیشه و حمایت از فرهنگ و هنر فاخر باشد.
معاون فرهنگی حوزه هنری گیلان نیز می گوید: طی سال های اخیر تعریف درستی از اقتصاد نداشته ایم اما مرتب درگیر اقتصاد هنر هستیم و دغدغه ما این بوده که این آثار هنری تولید شده را مخاطب ببیند و بابت آنها هزینه پرداخت کند.
محمد پرحلم در گفتمان جمعی ایرنا می افزاید: در حوزه هنری گیلان تصمیم بر اینست که کتابی هدیه داده نشود چرا که به تجربه دریافته ایم دستگاه هایی که کتاب هدیه می بخشند، می خواهند از هزینه انبار داری بکاهند و اگر می خواهیم ارتقایی در سطح فرهنگی مردم ایجاد شود و اقتصاد هنر جان بگیرد، بایستی احساس نیاز در آنان ایجاد شود.
وی اظهار داشت: نیاز مسئله اصلی در اقتصاد هنر است؛ اگر احساس نیاز باشد مردم به سراغشان می روند چرا که وضعیت هنر قدری متفاوت است، نیاز اولیه نیست و اگر نباشد هم شاکله اصلی زندگی مردم به هم نمی خورد بر همین اساس تا احساس نیازی ایجاد نشود، عرضه و تقاضا شکل نخواهد گرفت.
وی اضافه می کند: در برخی موارد شاهد بده بستان های سیاسی هستیم و متاسفانه بعضی خودشان را مثلا به یک نقطه وصل می کنند و سعی می کنند دیگران را تخریب کنند؛ این موضوع از سال های دور آسیب رسان حوزه فرهنگ و هنر بوده است.
پرحلم فرهنگ سازی ، آگاهی بخشی ، زیر ساخت مناسب، تقویت اعتبار فرهنگ و هنر و تقویت بخش خصوصی را از مهمترین عوامل موثر در ارتقاء سطح ذائقه مردم و توسعه اقتصاد هنر عنوان کرد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در میزگرد خبری ایرنا، صنایع دستی و هنرهای سنتی را مجموعه صنعت و هنری می داند که با انتقال حس زیبایی شناسی هنرمند به مخاطب، اثر بومی دستی را از اثر ماشینی مجزا می کند و می گوید: اینکه چقدر توانسته ایم فرهنگ استفاده از صنایع دستی را در داخل بپروریم، بسیار اندک بوده است.
پروین حلاج رضایی افزود: یکی از اولویت های این معاونت ارائه و به نمایش گذاشتن خانه ایرانی است که تلاش می شود در نمایشگاه ها و جشنواره های صنایع دستی بروز یابد.
وی ادامه می دهد: امروز هنرمندان صنایع دستی می توانند با تلفیق سنت و مدرنیته، هنر صنایع دستی را بصورت کاربردی در اختیار خانه ایرانی قرار دهند و با آگاهی بخشی ، مخاطبان را نسبت به بی اصالت بودن بسیاری از کالاهای قاچاق ماشینی که به نام صنایع دستی چین و دیگر کشورها ارائه می شود، آگاه کرد.
حلاج رضایی ارتقاء کیفیت، بسته بندی مناسب، نوآوری و کاربردی کردن تولیدات صنایع دستی را از موارد مورد اهتمام در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی عنوان کرد.
کتیبه ها، نقاشی‌ها و دست‌نوشته‌های یافت شده در غارها گواهند که هنر از بدوی‌ترین شکل زندگی بشر با او همراه بوده و به عبارت بهتر، فارغ از جنبه کاربردی برخی از انواع هنر، این مقوله برای ارضاء حس زیبایی‌شناختی بشر خلق شده که به لحاظ تاریخی شاید تا دوره رنسانس، عموماً در اختیار طبقه اشراف بوده است.
پس از شکل‌گیری موزه‌های مختلف و همین‌طور مدارس هنر برای عموم ، آموزش هنر بتدریج به سطح جامعه وارد شد و تعداد افراد بیشتری نیز به آن علاقه نشان دادند؛ اقتصاد هنر همچون سیّالیست که در بستری به نام اقتصاد، راه پیشرفت خود را می یابد بنابراین وجود متخصصانی که توان تلفیق فرصت های اقتصادی و مزیت های هنری و فرهنگی کشور را داشته باشند ضروری به نظر می رسد و نخستین گام در این راه ، تربیت متخصصانی است که هم اقتصاد را بفهمند و هم هنر فاخر و اندیشه محور را بشناسند و رابطه متقابل این دو را به خوبی درک کنند.
میزگرد خبری ایرنا گیلان بر اساس دغدغه اقتصاد و ابتذال در هنر با تعدادی از کارشناسان و مسئولان استان شکل گرفت تا شاید طرح این موضوع، تلنگری در راستای ساختن بیافریند.
تهیه و تنظیم از مرضیه ضامن
1881/2007
کپی شد
