ستاره حجتی درهمشهری نوشت: یکی از این نقاط که سالانه صدها زلزله بزرگ و کوچک را تجربه می‌کند، گلستان است که بر گسل خزر قرار گرفته است. نگرانی‌ها از آن‌جا نشأت می‌گیرد که در میان همه نیروهای قهار طبیعت زلزله یکی از مهار ناشدنی‌ترین و البته پیش‌بینی‌ناپذیر و غیرقابل کنترل‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. اگرچه علم روز دنیا با ساخت سازه‌های مستحکم و ایمن‌سازی، خسارت زلزله‌های بزرگ را به حداقل می‌رساند، آیا گلستان توان تاب‌آوری در برابر زلزله‌ای بزرگ را دارد؟
ثبت 500 زلزله در گلستان
این در حالیست که در سال 95 بیش از 500 مورد زلزله در گلستان به ثبت رسیده است؛ همچنین بنا بر اعلام اداره کل راه و شهرسازی گلستان، 2028 هکتار بافت فرسوده در استان شناسایی شده که 973 هکتار آن در شهرهای گرگان و گنبدکاووس واقع شده‌اند.
هفته گذشته بود که شهردار انبارالوم ( مرکز 90درصد زمین لرزه‌های گلستان ) از وقوع هر هفته زلزله در این شهر خبر داد و اعلام کرد: 70 درصد از بافت شهری انبارالوم فرسوده است.
از سویی کارگروه تخصصی مخاطرات زلزله و لغزش لایه‌های زمین استان، فروردین امسال اعلام کرده بود نیمی از مساحت استان دارای وضعیت قرمز از نظر لرزه‌خیزی است.
طبق گفت‌وگوی همشهری با ابراهیم مبارک‌قدم رئیس وقت این کارگروه، بخشی از ساختمان‌های روستایی، بافت‌های مسکونی که در اراضی شیب‌دار با بستر خاک رسی قرار دارند و بافت‌های فرسوده، از مناطق مهم آسیب‌پذیر استان در مقابل زلزله به شمار می‌روند؛ همچنین بافت‌های فرسوده موجود در دل شهرها و همچنین روستاهای این استان، میزان خسارت‌ها را بعد از وقوع یک زمین‌لرزه با قدرت بالا افزایش می‌دهد.
مطالعه در مورد حوادث طبیعی گلستان
این در حالی است که مرداد امسال، سرپرست راه و شهرسازی استان از همکاری و جمع‌بندی مطالعات انجام شده در زمینه‌های مخاطرات طبیعی توسط کارگروه تخصصی مخاطرات زلزله خبر داد.
حسین محبوبی در نخستین جلسه کارگروه تخصصی مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه و ساختمان و شهرسازی استان گفت: در راستای کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در وقت و حصول نتیجه مناسب، همکاری و مشارکت همه دستگاه‌های استان در کارگروه فوق الزامی است. باید برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار و کاهش صدمات مالی و جانی در حوادث طبیعی در پهنه‌بندی نقاط زلزله‌خیز استان اقدامات و همکاری‌های لازم انجام گیرد.
اما مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان معتقد است: نه فقط شهرها و روستاهای استان در برابر زلزله ایمن نیست بلکه در این بخش، آموزش‌های مهارتی به شهروندان هم بسیار ضعیف بوده است.
ضرورت شناخت مکان‌های دقیق زلزله
صادق‌علی مقدم می‌گوید: این امر یک اقدام دوسویه است. هم ما باید برنامه‌های آموزشی داشته باشیم و هم این که مردم این موضوع را بپذیرند که به ارتقای سطح مهارتی برای مواجهه با زلزله نیاز دارند. به‌طور قطع، این امر می‌تواند آسیب‌ها و خسارت‌های ناشی از زلزله را کاهش دهد. علاوه بر این مباحث، باید به ساخت و سازها نیز توجه شود و توصیه‌های مهندسان برای ساخت‌وساز ایمن مورد توجه قرار گیرد.
باید اقدامات راستی‌آزمایی شود
مقدم با بیان این که در یکی دو سال اخیر زلزله‌های زیادی را تجربه کرده‌ایم، ادامه می‌دهد: این لرزه‌ها می‌تواند برای ما پیام‌های منفی و مثبت داشته باشد. شاید پیام مثبت آن تخلیه انرژی‌های درونی و کاهش زلزله‌های بزرگ‌تر باشد و در عین حال هم می‌تواند هشداری برای وقوع زمین‌لرزه‌های بزرگ باشد. نباید فراموش کنیم ایمن‌سازی در برابر زلزله به برنامه‌های کوتاه و بلندمدت نیاز دارد. این امر مستلزم این است که مردم و دستگاه‌های دولتی نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نباشند. اکنون پیش‌بینی زلزله مقدور نیست، ولی در سایر بخش‌ها مانند فرهنگ‌سازی برای مواجهه با بحران و ادامه روند استحکام‌بخشی ساختمان‌های دولتی و خصوصی و آموزش شهروندان باید کار کرد. با هشدارهایی که طبیعت به ما می‌دهد باید این موضوع را با حساسیت بیشتری دنبال کنیم.
مقدم با بیان این که نمی‌توان در مورد کافی یا مطلوب بودن اقدام‌های انجام‌شده به‌صورت قطعی اظهارنظر کرد توضیح داد: باید از کارهایی که کرده‌ایم راستی‌آزمایی شود. کارهای زیادی انجام شده است، اما این که چقدر اصولی بوده، مشخص نیست. امیدواریم با همه تعهدات، در گذشته کارها را براساس چارچوب‌های تعیین‌شده انجام داده باشند. در عین حال هنوز کار زیاد داریم.
ساخت و ساز در مناطق غیرایمن
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان، ساخت‌وساز در مناطق غیرایمن را به‌عنوان چالش اصلی و کانون بحران در زمان وقوع زلزله اعلام می‌کند و می‌گوید: اصلاح بافت‌های فرسوده، نظارت بر ساخت‌وسازهای جدید و جلوگیری از ساخت‌وسازها در ساختگاه‌های غیرایمن، از اقدام‌های پیشگیرانه در این بخش است. ما تلاش می‌کنیم بافت‌های فرسوده را جمع کنیم، اما هر روز با افزایش تعداد بافت‌های مدرن در ساختگاه‌های غیرایمن مواجه هستیم.
وی می‌افزاید: متأسفانه شهرها و روستاهای ما با توجه به ساخت و سازهای غیرایمن که در گذشته انجام شده به شدت در برابر زلزله آسیب‌پذیر هستند. اگر زلزله بزرگ رخ دهد حتماً دچار آسیب می‌شویم؛ همچنین سیستم کمک‌رسانی ما هم به دلیل نداشتن برنامه مستمر نمی‌تواند درست عمل کند.
گلستان از عهده بحران برمی‌آید
با وجود این که به نظر می‌رسد گلستان در مهار بلای طبیعی زلزله به ویژه در زمینه پیگیری از تبعات آن، شکست خورده است و راه درازی تا ایمن‌سازی سکونت‌گاه‌هایش دارد، جمعیت هلال احمر گلستان به شهروندان گلستانی اطمینان می‌دهد در زمینه امداد و نجات خلئی وجود ندارد.
علیرضا صیاد معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر گلستان به همشهری می‌گوید: گلستان در سال‌های گذشته همواره رتبه‌های یک تا 3 را در تجهیز و تمهید تیم‌های عملیاتی به خود اختصاص داده است. همچنین گلستان دومین استان در پوشش نیروهای امدادی تیم‌های هفده‌گانه عملیاتی از سوی کشور معرفی شده است. امیدواریم هرگز استان شرایط بحران بزرگی را تجربه نکند. اما اگر خدای نکرده شاهد رخدادها و مصیبت‌های بزرگ هم باشیم از عهده آن بر می‌آییم.
صیاد در مورد انبارهای امدادی اقلام غذایی، دارویی، بهداشتی و همچنین ادوات اسکان مانند چادرها می‌گوید: سطح تمهیدات در هر استان براساس حوادث پیش‌بینی‌نشده نیست بلکه سطح و معیاری برای آن وجود دارد.
مطابق آیین‌نامه و استانداردهای امدادرسانی، هر منطقه موظف به دپوی اقلام معادل 2 درصد از جمعیت منطقه است. خوشبختانه انبارهای جمعیت هلال احمر گلستان همیشه این دپو (انباشت) را تا سقف ظرفیت پر نگه می‌دارد؛ یعنی این ادوات برای 36 هزار نفر کافی است.
او ادامه می‌دهد: در مورد چادر که یکی از اصلی‌ترین نیازهای تأمین اسکان در شرایط بحران است باید این مژده را به شهروندان اعلام کنم که گلستان بیش از 2 درصد جمعیت یعنی بالاتر از مرز استاندارد تعیین‌شده چادر دپویی دارد. چادر باید 2 درصد از جمعیت خانوار را در هر استان پوشش دهد که دپوی ما بیش از 5 هزار چادر است.
صیاد گلستان را استانی خطرپذیر و پرحادثه می‌داند و توضیح می‌دهد: بر این اساس ما سعی کرده‌ایم، پوشش تجهیزاتی‌مان را به‌روز نگه داریم. در بخش خودورهای امدادی، خودروهای نجات، تیم‌های تجسس و سگ‌های نجات هم غنی هستیم. به عنوان نمونه 228 خودروی کمک‌دار در بخش خودروهای ما فعال هستند. آخرین آمار ما در مورد نیروهای امدادی از فعالیت 5260 نفر نیرو حکایت دارد.
کمبود بالگرد
صیاد همچنین در توضیح سهم 15 روزه استان از یک بالگرد امداد و نجات که در طول ماه به طور مشترک با مازندران استفاده می‌شود، می‌گوید: این موضوع فقط در مورد گلستان و مازندران نیست. بلکه در مورد همه استان‌های کشور عمومیت دارد. اما طبق قانون هنگام رخداد حادثه یا اعلام نیاز از سوی استانی که در نوبت استفاده نیست، استان مشترک موظف به خدمات‌رسانی به محل حادثه است. در مورد سیل‌های اخیر گلستان هم شاهد این موضوع بودیم که استان خارج از نوبت از بالگرد امدادی مشترک استفاده کرد.
صیاد از بخش آموزش در گلستان به عنوان یکی از بخش‌هایی که توسعه‌اش می‌تواند دغدغه‌های استان در مورد امداد و نجات را کاملاً رفع کند نام می‌برد و می‌گوید: زیرساخت اجرای همه طرح‌های آموزشی که به ما ابلاغ می‌شود یا از سوی استان در مورد آن برنامه‌ریزی می‌شود، محیط آموزشی است. متأسفانه ساخت یا تخصیص محلی به منظور آموزش نیروهای امدادی، با وجود مساعدت‌ها و عنایت‌ها از منابع داخلی استان محقق نشده است. در این مورد اگر اعتباراتی در نظر گرفته شود، توسعه امداد و نجات بهتر میسر خواهد شد.
100 نیروی آتش‌نشان در گرگان
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی گرگان به عنوان مرکز و پرجمعیت‌ترین شهر گلستان از استقرار 8 ایستگاه آتش‌نشانی در شهر خبر می‌دهد و می‌گوید: خودروی آتش‌نشانی به همراه 100 نیروی آتش‌نشان در گرگان به خدمات تعریف شده در حوزه این سازمان مشغول‌اند.
مهدی قره‌قاش از حضور 1100 نیروی داوطلب آموزش‌دیده در این شهر در کنار پرسنل آتش‌نشانی خبر می‌دهد.
قره‌قاش معتقد است زیرساخت‌های گرگان و استان در زمینه خدمات آتش‌نشانی به حدی ضعیف است که حتی با نوسازی ناوگان و تجهیز سخت‌افزاری قابل جبران نیست.
این موضوع در حالی است که عدد دقیقی از پرسنل و مراکز و خودروهای آتش‌نشانی در استان در دست نیست و باید امکانات آن را شهر به شهر و روستا به روستا بررسی کرد.
با این همه عبدالرضا چراغعلی مدیرکل امور اجتماعی استانداری، در آخرین اعلام نظر خود در مورد ناوگان آتش‌نشانی استان، آن را فرسوده و نیازمند بهسازی فوری دانسته است.
انتهای پیام ثبت 500 زلزله در گلستان
این در حالیست که در سال 95 بیش از 500 مورد زلزله در گلستان به ثبت رسیده است؛ همچنین بنا بر اعلام اداره کل راه و شهرسازی گلستان، 2028 هکتار بافت فرسوده در استان شناسایی شده که 973 هکتار آن در شهرهای گرگان و گنبدکاووس واقع شده‌اند.
هفته گذشته بود که شهردار انبارالوم ( مرکز 90درصد زمین لرزه‌های گلستان ) از وقوع هر هفته زلزله در این شهر خبر داد و اعلام کرد: 70 درصد از بافت شهری انبارالوم فرسوده است.
از سویی کارگروه تخصصی مخاطرات زلزله و لغزش لایه‌های زمین استان، فروردین امسال اعلام کرده بود نیمی از مساحت استان دارای وضعیت قرمز از نظر لرزه‌خیزی است.
طبق گفت‌وگوی همشهری با ابراهیم مبارک‌قدم رئیس وقت این کارگروه، بخشی از ساختمان‌های روستایی، بافت‌های مسکونی که در اراضی شیب‌دار با بستر خاک رسی قرار دارند و بافت‌های فرسوده، از مناطق مهم آسیب‌پذیر استان در مقابل زلزله به شمار می‌روند؛ همچنین بافت‌های فرسوده موجود در دل شهرها و همچنین روستاهای این استان، میزان خسارت‌ها را بعد از وقوع یک زمین‌لرزه با قدرت بالا افزایش می‌دهد.
مطالعه در مورد حوادث طبیعی گلستان
این در حالی است که مرداد امسال، سرپرست راه و شهرسازی استان از همکاری و جمع‌بندی مطالعات انجام شده در زمینه‌های مخاطرات طبیعی توسط کارگروه تخصصی مخاطرات زلزله خبر داد.
حسین محبوبی در نخستین جلسه کارگروه تخصصی مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه و ساختمان و شهرسازی استان گفت: در راستای کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در وقت و حصول نتیجه مناسب، همکاری و مشارکت همه دستگاه‌های استان در کارگروه فوق الزامی است. باید برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار و کاهش صدمات مالی و جانی در حوادث طبیعی در پهنه‌بندی نقاط زلزله‌خیز استان اقدامات و همکاری‌های لازم انجام گیرد.
اما مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان معتقد است: نه فقط شهرها و روستاهای استان در برابر زلزله ایمن نیست بلکه در این بخش، آموزش‌های مهارتی به شهروندان هم بسیار ضعیف بوده است.
ضرورت شناخت مکان‌های دقیق زلزله
صادق‌علی مقدم می‌گوید: این امر یک اقدام دوسویه است. هم ما باید برنامه‌های آموزشی داشته باشیم و هم این که مردم این موضوع را بپذیرند که به ارتقای سطح مهارتی برای مواجهه با زلزله نیاز دارند. به‌طور قطع، این امر می‌تواند آسیب‌ها و خسارت‌های ناشی از زلزله را کاهش دهد. علاوه بر این مباحث، باید به ساخت و سازها نیز توجه شود و توصیه‌های مهندسان برای ساخت‌وساز ایمن مورد توجه قرار گیرد.
باید اقدامات راستی‌آزمایی شود
مقدم با بیان این که در یکی دو سال اخیر زلزله‌های زیادی را تجربه کرده‌ایم، ادامه می‌دهد: این لرزه‌ها می‌تواند برای ما پیام‌های منفی و مثبت داشته باشد. شاید پیام مثبت آن تخلیه انرژی‌های درونی و کاهش زلزله‌های بزرگ‌تر باشد و در عین حال هم می‌تواند هشداری برای وقوع زمین‌لرزه‌های بزرگ باشد. نباید فراموش کنیم ایمن‌سازی در برابر زلزله به برنامه‌های کوتاه و بلندمدت نیاز دارد. این امر مستلزم این است که مردم و دستگاه‌های دولتی نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نباشند. اکنون پیش‌بینی زلزله مقدور نیست، ولی در سایر بخش‌ها مانند فرهنگ‌سازی برای مواجهه با بحران و ادامه روند استحکام‌بخشی ساختمان‌های دولتی و خصوصی و آموزش شهروندان باید کار کرد. با هشدارهایی که طبیعت به ما می‌دهد باید این موضوع را با حساسیت بیشتری دنبال کنیم.
مقدم با بیان این که نمی‌توان در مورد کافی یا مطلوب بودن اقدام‌های انجام‌شده به‌صورت قطعی اظهارنظر کرد توضیح داد: باید از کارهایی که کرده‌ایم راستی‌آزمایی شود. کارهای زیادی انجام شده است، اما این که چقدر اصولی بوده، مشخص نیست. امیدواریم با همه تعهدات، در گذشته کارها را براساس چارچوب‌های تعیین‌شده انجام داده باشند. در عین حال هنوز کار زیاد داریم.
ساخت و ساز در مناطق غیرایمن
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان، ساخت‌وساز در مناطق غیرایمن را به‌عنوان چالش اصلی و کانون بحران در زمان وقوع زلزله اعلام می‌کند و می‌گوید: اصلاح بافت‌های فرسوده، نظارت بر ساخت‌وسازهای جدید و جلوگیری از ساخت‌وسازها در ساختگاه‌های غیرایمن، از اقدام‌های پیشگیرانه در این بخش است. ما تلاش می‌کنیم بافت‌های فرسوده را جمع کنیم، اما هر روز با افزایش تعداد بافت‌های مدرن در ساختگاه‌های غیرایمن مواجه هستیم.
وی می‌افزاید: متأسفانه شهرها و روستاهای ما با توجه به ساخت و سازهای غیرایمن که در گذشته انجام شده به شدت در برابر زلزله آسیب‌پذیر هستند. اگر زلزله بزرگ رخ دهد حتماً دچار آسیب می‌شویم؛ همچنین سیستم کمک‌رسانی ما هم به دلیل نداشتن برنامه مستمر نمی‌تواند درست عمل کند.
گلستان از عهده بحران برمی‌آید
با وجود این که به نظر می‌رسد گلستان در مهار بلای طبیعی زلزله به ویژه در زمینه پیگیری از تبعات آن، شکست خورده است و راه درازی تا ایمن‌سازی سکونت‌گاه‌هایش دارد، جمعیت هلال احمر گلستان به شهروندان گلستانی اطمینان می‌دهد در زمینه امداد و نجات خلئی وجود ندارد.
علیرضا صیاد معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر گلستان به همشهری می‌گوید: گلستان در سال‌های گذشته همواره رتبه‌های یک تا 3 را در تجهیز و تمهید تیم‌های عملیاتی به خود اختصاص داده است. همچنین گلستان دومین استان در پوشش نیروهای امدادی تیم‌های هفده‌گانه عملیاتی از سوی کشور معرفی شده است. امیدواریم هرگز استان شرایط بحران بزرگی را تجربه نکند. اما اگر خدای نکرده شاهد رخدادها و مصیبت‌های بزرگ هم باشیم از عهده آن بر می‌آییم.
صیاد در مورد انبارهای امدادی اقلام غذایی، دارویی، بهداشتی و همچنین ادوات اسکان مانند چادرها می‌گوید: سطح تمهیدات در هر استان براساس حوادث پیش‌بینی‌نشده نیست بلکه سطح و معیاری برای آن وجود دارد.
مطابق آیین‌نامه و استانداردهای امدادرسانی، هر منطقه موظف به دپوی اقلام معادل 2 درصد از جمعیت منطقه است. خوشبختانه انبارهای جمعیت هلال احمر گلستان همیشه این دپو (انباشت) را تا سقف ظرفیت پر نگه می‌دارد؛ یعنی این ادوات برای 36 هزار نفر کافی است.
او ادامه می‌دهد: در مورد چادر که یکی از اصلی‌ترین نیازهای تأمین اسکان در شرایط بحران است باید این مژده را به شهروندان اعلام کنم که گلستان بیش از 2 درصد جمعیت یعنی بالاتر از مرز استاندارد تعیین‌شده چادر دپویی دارد. چادر باید 2 درصد از جمعیت خانوار را در هر استان پوشش دهد که دپوی ما بیش از 5 هزار چادر است.
صیاد گلستان را استانی خطرپذیر و پرحادثه می‌داند و توضیح می‌دهد: بر این اساس ما سعی کرده‌ایم، پوشش تجهیزاتی‌مان را به‌روز نگه داریم. در بخش خودورهای امدادی، خودروهای نجات، تیم‌های تجسس و سگ‌های نجات هم غنی هستیم. به عنوان نمونه 228 خودروی کمک‌دار در بخش خودروهای ما فعال هستند. آخرین آمار ما در مورد نیروهای امدادی از فعالیت 5260 نفر نیرو حکایت دارد.
کمبود بالگرد
صیاد همچنین در توضیح سهم 15 روزه استان از یک بالگرد امداد و نجات که در طول ماه به طور مشترک با مازندران استفاده می‌شود، می‌گوید: این موضوع فقط در مورد گلستان و مازندران نیست. بلکه در مورد همه استان‌های کشور عمومیت دارد. اما طبق قانون هنگام رخداد حادثه یا اعلام نیاز از سوی استانی که در نوبت استفاده نیست، استان مشترک موظف به خدمات‌رسانی به محل حادثه است. در مورد سیل‌های اخیر گلستان هم شاهد این موضوع بودیم که استان خارج از نوبت از بالگرد امدادی مشترک استفاده کرد.
صیاد از بخش آموزش در گلستان به عنوان یکی از بخش‌هایی که توسعه‌اش می‌تواند دغدغه‌های استان در مورد امداد و نجات را کاملاً رفع کند نام می‌برد و می‌گوید: زیرساخت اجرای همه طرح‌های آموزشی که به ما ابلاغ می‌شود یا از سوی استان در مورد آن برنامه‌ریزی می‌شود، محیط آموزشی است. متأسفانه ساخت یا تخصیص محلی به منظور آموزش نیروهای امدادی، با وجود مساعدت‌ها و عنایت‌ها از منابع داخلی استان محقق نشده است. در این مورد اگر اعتباراتی در نظر گرفته شود، توسعه امداد و نجات بهتر میسر خواهد شد.
100 نیروی آتش‌نشان در گرگان
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی گرگان به عنوان مرکز و پرجمعیت‌ترین شهر گلستان از استقرار 8 ایستگاه آتش‌نشانی در شهر خبر می‌دهد و می‌گوید: خودروی آتش‌نشانی به همراه 100 نیروی آتش‌نشان در گرگان به خدمات تعریف شده در حوزه این سازمان مشغول‌اند.
مهدی قره‌قاش از حضور 1100 نیروی داوطلب آموزش‌دیده در این شهر در کنار پرسنل آتش‌نشانی خبر می‌دهد.
قره‌قاش معتقد است زیرساخت‌های گرگان و استان در زمینه خدمات آتش‌نشانی به حدی ضعیف است که حتی با نوسازی ناوگان و تجهیز سخت‌افزاری قابل جبران نیست.
این موضوع در حالی است که عدد دقیقی از پرسنل و مراکز و خودروهای آتش‌نشانی در استان در دست نیست و باید امکانات آن را شهر به شهر و روستا به روستا بررسی کرد.
با این همه عبدالرضا چراغعلی مدیرکل امور اجتماعی استانداری، در آخرین اعلام نظر خود در مورد ناوگان آتش‌نشانی استان، آن را فرسوده و نیازمند بهسازی فوری دانسته است.
کپی شد
