وقوع 23 فقره قتل در پنج ماه امسال که به گفته معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گلستان نسبت به سال قبل افزایش قابل توجهی داشته است، علاوه بر ایجاد نگرانی در خانواده ها نسبت به این پدیده نامیمون اجتماعی، بدون تردید کاهش احساس امنیت را نیز در جامعه به همراه دارد.
هنوز اذهان عمومی مردم گلستان بویژه شرق این استان از اقدام غیرانسانی و خبیثانه در به قتل رساندن دو نوجوان 15 و 16 ساله گنبدی که برای تفریح به جنگل چهل چای مینودشت رفته بودند اما جسد آنان یک هفته بعد در نقطه ای دیگر کشف شد، پاک نشده بود که چند روز پیش خبر کشته شدن نوجوان 13 ساله در گالیکش نیز روح و روان مردم این دیار را آرزد.
خبر کشته شدن خواهر توسط برادر یا کشته شدن خواهرزاده توسط دایی و یا خبر کشته شدن داماد توسط برادر خانم در حوزه شهرستان رامیان، کشته شدن راننده کمباین با اسلحه شکاری در آزادشهر و قتل های مشابه در گوشه و کنار این استان، همه و همه نشان از زایل شدن قبح این جرم درجامعه و ضرورت آسیب شناسی برای درمان آن دارد.
مهدی قاسمی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گلستان در 12 شهریور امسال در کارگروه پیشگیری از خشونت استان علاوه بر اعلام وقوع 23 فقره قتل در پنج ماه نخست امسال، از افزایش 6 درصدی ضرب و جرح عمدی و رشد 8 درصدی تهدید در گلستان در پنج ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل داده بود که گویای نیاز مضاعف برای ریشه یابی این معضل و درمان سریع آن است.
اگر چه این مقام مسئول، انجام اقدامات فرهنگی از جمله معرفی روش های کنترل عصبانیت توسط روحانیون درمحافل مذهبی را از راه های کاهش اعمال خشونت آمیز درجامعه اسلامی اعلام کرد، اما سوال مهم این است که چه اقداماتی فرهنگی و آموزشی و یا الزامات قانونی دیگر برای کاهش خشنونت درجامعه لازم است تا افراد به راحتی نتوانند چنین جرم هایی را مرتکب شوند؟
پاسخ به این پرسش نیز مهم است که اقدامات فرهنگی انجام شده تا الان چه ثمره ای داشته و اصولا کارساز بوده و یا نیاز به بازنگری در روش ها و شیوه های انجام این اقدامات دارد.
یک کارشناس روانشناسی حوزه خانواده معتقد است که به طور کلی در شکل گیری بزه در یک جامعه عوامل مختلفی چون 'محرومیت های اقتصادی و اجتماعی، تبعیض و نابرابری، خانواده، مدرسه، رسانه ها، میزان تحصیلات، برنامه های تلویزیونی و ماهواره ای' بسیار موثرند.
دکتر مژگان میرزا می گوید: در این بین نقش خانواده ها، اعتقادات مذهبی و برنامه های ماهواره ای و بازی های رایانه ای به خاطر جایگاه و کارکرد آنان، به ترتیب پررنگ تر است.
وی گفت: اگر خانواده ای از هم گسسته باشد و روابط بین اعضا بویژه پدر و مادر، متناسب با آداب و سنن اسلامی نباشد و یا خانواده دچار آسیب های اجتماعی باشد، نمی تواند کارکرد خود را در تربیت فرزندان به درستی انجام دهد.
دکتر میرزا می گوید: امروزه با گسترش شهرنشینی، ازدیاد و تراکم جمعیت و توسعه صنایع، به نظر می رسد که افراد از نظر روانشناسی، دچار اضطراب روحی و تشویش باطنی شده اند و با کوچکترین بهانه، رشته عقل، منطق و صبر را از دست داده و دست به خشنونت و بعضا رفتارهای پرخطر می زنند.
وی، ضعف اعتقادات مذهبی و اسلامی را از دیگر عوامل وقوع جرم و بزه درجامعه دانست و تصریح کرد: درجامعه یا در بین افرادی که این اعتقادات ضعیف می شود، دیگر خبری از عفو، گذشت و مهربانی و احترام به دیگران نیست.
این کارشناس روانشناسی حوزه خانواده معتقد است که خانواده ها باید ضمن یاد گرفتن قوانین و مقررات و تقویت اعتقادات مذهبی خود، این موارد را به فرزندان خویش نیز منتقل کنند.
وی، برنامه های ماهواره ای و بازی های رایانه ای را از دیگر عوامل موثر در وقوع بزه دانست و گفت: امروز تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان ما برنامه های ماهواره ای را نگاه می کنند که مملو از خشنونت است و یا در بازی های رایانه ای، فرد هرچه بیشتر افراد دیگر را بکشد، امتیاز بالاتری می گیرد و این امر، ضد اجتماعی شدن و کم تحمل شدن فرد را تقویت می کند.
دکتر میرزا، جدی گرفتن مقوله آموزش بویژه درحوزه 'قوانین و مقررات، مهارت های زندگی، کنترل خشم و اضطراب، شرایط پذیرش دیگران و دست نزدن به اعمال ممنوعه'به خانواده ها و افراد از سوی متولیان را از راهکارهای مهم در کاهش آسیب ها و بزه در جامعه برشمرد و گفت: برای تبدیل نشدن اعمال مجرمانه به عرف، آموزش ها باید به صورت مستمر و به همه گروه های سنی بویژه به کودکان و نوجوانان داده شود.
پژوهشگر علوم اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه دانشگاه پیام نور گنبدکاووس نیز با ابراز تاسف از روند رو به رشد آسیب های اجتماعی، خشنونت ها و قتل در جامعه و استان گلستان، معتقد است که تنها راه و شاه کلید پیشگیری از جرایم و آسیب ها توجه به آموزش مهارت های زندگی به افراد جامعه از کودکی تا بزرگسالی است.
دکتر علیرضا قربانی، قتل یا آدمکشی را شدیدترین نوع خشنونت دانست و گفت: قتل ها و خشنونت ها یا زنجیره ای و دسته جمعی انجام می شود یا قتل نفس است و افراد مرتکب این خشنونت ها نیز بیشتر مرد، جوان، کم سواد، مجرد و از طبقات پایین جامعه هستند.
وی با تاکید بر ضرورت توجه و برنامه ریزی مناسب برای اصلاح رفتارهای پرخطر و پیشگیری از جرایم بویژه برای اقشاری که بیشتر مرتکب جرم می شوند در حوزه خشونت و قتل ها می شوند، افزود: خارج بودن از حالت عادی، اختلافات عقیدتی و اخلاقی، قومی و قبیله ای، مسائل جنسی و ناموسی و اختلافات مالی و ملکی از دلایل اصلی در وقوع خشنونت و قتل است.
دکتر قربانی، استفاده از سلاح گرم و سرد، پرت کردن از ارتفاع، خفه کردن، حلق آویز کردن و خوراندن سم را از جمله روش های معمول در انجام خشنونت و قتل برشمرد و اضافه کرد: به طور معمول 20 درصد قتل ها جنبه ناموسی و اخلاقی دارد.
وی با بیان اینکه عوامل متعددی در زندگی صنعتی و ماشینی امروز سبب شده تا استرس و فشارهای روانی بر افراد بیشتر شود، تصریح کرد: برای کاهش این استرس ها باید به مقوله آموزش مهارت های زندگی بویژه 'کنترل خشم، برقراری ارتباط موثر با دیگران، تصمیم گیری درست و حل مساله' به صورت جدی توجه شود.
این پژوهشگر حوزه اجتماعی، آموزش رسمی توسط مدارس و دانشگاه ها، آموزش توسط مراکز فنی و حرفه ای و آموزش مهارت های زندگی را ضروری دانست و یادآور شد: اگر افراد جامعه در گروه های سنی مختلف، مهارت کنترل خشم را که یک مهارت اکتسابی است، از والدین و بزرگترها فرا گیرند، به راحتی دست به خشونت نمی زنند.
قربانی با ابراز گله مندی از ضعف سیستم آموزشی در آموزش مهارت های زندگی به نسل نوجوان و جوان می گوید: با وجود اینکه حدود یک دهه است که آموزش مهارت های زندگی در برنامه درسی دانش آموزان گنجانده شده اما کمبود مربی تخصصی و منقطع بودن آموزش ها سبب شده تا این درس کمتر مورد توجه قرار گیرد.
فرمانده انتظامی گنبدکاووس نیز به عنوان یک کارشناس انتظامی معتقد است که آستانه تحمل مردم درسال های اخیر پایین آمده و بی حوصله شده اند و با کوچکترین مساله ای اقدام به رفتارهای نامناسب و نزاع می کنند که بعضا این نزاع ها به قتل نیز می انجامد.
سرهنگ محمود علی فر با تاکید برضرورت تقویت و افزایش سعه صدر در مردم، گفت: در بسیاری از نزاع هایی که بر سر مسائل کم اهمیت رخ می دهد، فرد ناخودآگاه، به صورت احساسی و بدون عقلانیت تصمیم می گیرد و پس از حادثه نیز از کرده خود پشیمان می شود.
وی معتقد است، که کارشناسان حوزه جامعه شناسی و روانشناسی باید درخصوص علل انجام چنین رفتارهایی ازسوی مردم اظهار نظر و برای آن نسخه علمی بپیچند اما آنچه مهم است این است باید در قانون داشتن سلاح گرم (سلاح شکاری) نیز بازنگری شود.
به نظر می رسد، توجه به مباحث آموزشی و فرهنگی از راهکارهای اساسی در کنترل آسیب های اجتماعی بویژه اعمال خشونت و ارتکاب قتل در جامعه است و بایستی با جدی گرفتن این مقوله از فراگیر شدن اینگونه اعمال مجرمانه در جامعه جلوگیری شود.
استان گلستان حدود میلیون و 900 هزار نفر جمعیت دارد که نیمی از آن درمناطق شهری و روستایی شرق این استان سکونت دارند.
/3039/1860
گزارش : علی لکزانوری ** انتشار دهنده: تاج محمد شیری
انتهای پیام هنوز اذهان عمومی مردم گلستان بویژه شرق این استان از اقدام غیرانسانی و خبیثانه در به قتل رساندن دو نوجوان 15 و 16 ساله گنبدی که برای تفریح به جنگل چهل چای مینودشت رفته بودند اما جسد آنان یک هفته بعد در نقطه ای دیگر کشف شد، پاک نشده بود که چند روز پیش خبر کشته شدن نوجوان 13 ساله در گالیکش نیز روح و روان مردم این دیار را آرزد.
خبر کشته شدن خواهر توسط برادر یا کشته شدن خواهرزاده توسط دایی و یا خبر کشته شدن داماد توسط برادر خانم در حوزه شهرستان رامیان، کشته شدن راننده کمباین با اسلحه شکاری در آزادشهر و قتل های مشابه در گوشه و کنار این استان، همه و همه نشان از زایل شدن قبح این جرم درجامعه و ضرورت آسیب شناسی برای درمان آن دارد.
مهدی قاسمی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گلستان در 12 شهریور امسال در کارگروه پیشگیری از خشونت استان علاوه بر اعلام وقوع 23 فقره قتل در پنج ماه نخست امسال، از افزایش 6 درصدی ضرب و جرح عمدی و رشد 8 درصدی تهدید در گلستان در پنج ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل داده بود که گویای نیاز مضاعف برای ریشه یابی این معضل و درمان سریع آن است.
اگر چه این مقام مسئول، انجام اقدامات فرهنگی از جمله معرفی روش های کنترل عصبانیت توسط روحانیون درمحافل مذهبی را از راه های کاهش اعمال خشونت آمیز درجامعه اسلامی اعلام کرد، اما سوال مهم این است که چه اقداماتی فرهنگی و آموزشی و یا الزامات قانونی دیگر برای کاهش خشنونت درجامعه لازم است تا افراد به راحتی نتوانند چنین جرم هایی را مرتکب شوند؟
پاسخ به این پرسش نیز مهم است که اقدامات فرهنگی انجام شده تا الان چه ثمره ای داشته و اصولا کارساز بوده و یا نیاز به بازنگری در روش ها و شیوه های انجام این اقدامات دارد.
یک کارشناس روانشناسی حوزه خانواده معتقد است که به طور کلی در شکل گیری بزه در یک جامعه عوامل مختلفی چون 'محرومیت های اقتصادی و اجتماعی، تبعیض و نابرابری، خانواده، مدرسه، رسانه ها، میزان تحصیلات، برنامه های تلویزیونی و ماهواره ای' بسیار موثرند.
دکتر مژگان میرزا می گوید: در این بین نقش خانواده ها، اعتقادات مذهبی و برنامه های ماهواره ای و بازی های رایانه ای به خاطر جایگاه و کارکرد آنان، به ترتیب پررنگ تر است.
وی گفت: اگر خانواده ای از هم گسسته باشد و روابط بین اعضا بویژه پدر و مادر، متناسب با آداب و سنن اسلامی نباشد و یا خانواده دچار آسیب های اجتماعی باشد، نمی تواند کارکرد خود را در تربیت فرزندان به درستی انجام دهد.
دکتر میرزا می گوید: امروزه با گسترش شهرنشینی، ازدیاد و تراکم جمعیت و توسعه صنایع، به نظر می رسد که افراد از نظر روانشناسی، دچار اضطراب روحی و تشویش باطنی شده اند و با کوچکترین بهانه، رشته عقل، منطق و صبر را از دست داده و دست به خشنونت و بعضا رفتارهای پرخطر می زنند.
وی، ضعف اعتقادات مذهبی و اسلامی را از دیگر عوامل وقوع جرم و بزه درجامعه دانست و تصریح کرد: درجامعه یا در بین افرادی که این اعتقادات ضعیف می شود، دیگر خبری از عفو، گذشت و مهربانی و احترام به دیگران نیست.
این کارشناس روانشناسی حوزه خانواده معتقد است که خانواده ها باید ضمن یاد گرفتن قوانین و مقررات و تقویت اعتقادات مذهبی خود، این موارد را به فرزندان خویش نیز منتقل کنند.
وی، برنامه های ماهواره ای و بازی های رایانه ای را از دیگر عوامل موثر در وقوع بزه دانست و گفت: امروز تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان ما برنامه های ماهواره ای را نگاه می کنند که مملو از خشنونت است و یا در بازی های رایانه ای، فرد هرچه بیشتر افراد دیگر را بکشد، امتیاز بالاتری می گیرد و این امر، ضد اجتماعی شدن و کم تحمل شدن فرد را تقویت می کند.
دکتر میرزا، جدی گرفتن مقوله آموزش بویژه درحوزه 'قوانین و مقررات، مهارت های زندگی، کنترل خشم و اضطراب، شرایط پذیرش دیگران و دست نزدن به اعمال ممنوعه'به خانواده ها و افراد از سوی متولیان را از راهکارهای مهم در کاهش آسیب ها و بزه در جامعه برشمرد و گفت: برای تبدیل نشدن اعمال مجرمانه به عرف، آموزش ها باید به صورت مستمر و به همه گروه های سنی بویژه به کودکان و نوجوانان داده شود.
پژوهشگر علوم اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه دانشگاه پیام نور گنبدکاووس نیز با ابراز تاسف از روند رو به رشد آسیب های اجتماعی، خشنونت ها و قتل در جامعه و استان گلستان، معتقد است که تنها راه و شاه کلید پیشگیری از جرایم و آسیب ها توجه به آموزش مهارت های زندگی به افراد جامعه از کودکی تا بزرگسالی است.
دکتر علیرضا قربانی، قتل یا آدمکشی را شدیدترین نوع خشنونت دانست و گفت: قتل ها و خشنونت ها یا زنجیره ای و دسته جمعی انجام می شود یا قتل نفس است و افراد مرتکب این خشنونت ها نیز بیشتر مرد، جوان، کم سواد، مجرد و از طبقات پایین جامعه هستند.
وی با تاکید بر ضرورت توجه و برنامه ریزی مناسب برای اصلاح رفتارهای پرخطر و پیشگیری از جرایم بویژه برای اقشاری که بیشتر مرتکب جرم می شوند در حوزه خشونت و قتل ها می شوند، افزود: خارج بودن از حالت عادی، اختلافات عقیدتی و اخلاقی، قومی و قبیله ای، مسائل جنسی و ناموسی و اختلافات مالی و ملکی از دلایل اصلی در وقوع خشنونت و قتل است.
دکتر قربانی، استفاده از سلاح گرم و سرد، پرت کردن از ارتفاع، خفه کردن، حلق آویز کردن و خوراندن سم را از جمله روش های معمول در انجام خشنونت و قتل برشمرد و اضافه کرد: به طور معمول 20 درصد قتل ها جنبه ناموسی و اخلاقی دارد.
وی با بیان اینکه عوامل متعددی در زندگی صنعتی و ماشینی امروز سبب شده تا استرس و فشارهای روانی بر افراد بیشتر شود، تصریح کرد: برای کاهش این استرس ها باید به مقوله آموزش مهارت های زندگی بویژه 'کنترل خشم، برقراری ارتباط موثر با دیگران، تصمیم گیری درست و حل مساله' به صورت جدی توجه شود.
این پژوهشگر حوزه اجتماعی، آموزش رسمی توسط مدارس و دانشگاه ها، آموزش توسط مراکز فنی و حرفه ای و آموزش مهارت های زندگی را ضروری دانست و یادآور شد: اگر افراد جامعه در گروه های سنی مختلف، مهارت کنترل خشم را که یک مهارت اکتسابی است، از والدین و بزرگترها فرا گیرند، به راحتی دست به خشونت نمی زنند.
قربانی با ابراز گله مندی از ضعف سیستم آموزشی در آموزش مهارت های زندگی به نسل نوجوان و جوان می گوید: با وجود اینکه حدود یک دهه است که آموزش مهارت های زندگی در برنامه درسی دانش آموزان گنجانده شده اما کمبود مربی تخصصی و منقطع بودن آموزش ها سبب شده تا این درس کمتر مورد توجه قرار گیرد.
فرمانده انتظامی گنبدکاووس نیز به عنوان یک کارشناس انتظامی معتقد است که آستانه تحمل مردم درسال های اخیر پایین آمده و بی حوصله شده اند و با کوچکترین مساله ای اقدام به رفتارهای نامناسب و نزاع می کنند که بعضا این نزاع ها به قتل نیز می انجامد.
سرهنگ محمود علی فر با تاکید برضرورت تقویت و افزایش سعه صدر در مردم، گفت: در بسیاری از نزاع هایی که بر سر مسائل کم اهمیت رخ می دهد، فرد ناخودآگاه، به صورت احساسی و بدون عقلانیت تصمیم می گیرد و پس از حادثه نیز از کرده خود پشیمان می شود.
وی معتقد است، که کارشناسان حوزه جامعه شناسی و روانشناسی باید درخصوص علل انجام چنین رفتارهایی ازسوی مردم اظهار نظر و برای آن نسخه علمی بپیچند اما آنچه مهم است این است باید در قانون داشتن سلاح گرم (سلاح شکاری) نیز بازنگری شود.
به نظر می رسد، توجه به مباحث آموزشی و فرهنگی از راهکارهای اساسی در کنترل آسیب های اجتماعی بویژه اعمال خشونت و ارتکاب قتل در جامعه است و بایستی با جدی گرفتن این مقوله از فراگیر شدن اینگونه اعمال مجرمانه در جامعه جلوگیری شود.
استان گلستان حدود میلیون و 900 هزار نفر جمعیت دارد که نیمی از آن درمناطق شهری و روستایی شرق این استان سکونت دارند.
/3039/1860
گزارش : علی لکزانوری ** انتشار دهنده: تاج محمد شیری
کپی شد
