بنیامین شریعتی اشرفی در همشهری گرگان نوشت: اما حکایت آب‌هایی که باید زنده شوند، در ایران یکی دوتا نیست و در هر استان کشور، این روزها، تالاب، دریاچه یا رودخانه ای وجود دارد که باید دوباره به زندگی برگردد؛ البته اگر بشود! با این همه، این روزها، دندان صبر بر جگر خلیج است و همچنان این خلیج با همه مشکلات، ایستاده است.
طرح احیای خلیج
آخرین خبرها از خلیج گرگان و طرحی موسوم به طرح احیای آن چند روز قبل در حاشیه یک برنامه از زبان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان بیان شد.
اسماعیل مهاجر گفت: لایروبی کانال‌های ورودی و خروجی خلیج گرگان و موضوع پایابی رودخانه‌های منتهی به این خلیج از راهکارهای مهم مطرح شده برای نجات خلیج گرگان بوده که در حال مطالعه و بررسی است.
وی ادامه داد: کمیته ملی نجات خلیج گرگان با دستور معاون اول رئیس‌جمهوری در سازمان حفاظت محیط‌زیست به ریاست معاون محیط‌زیست دریایی سازمان تشکیل شد.
او افزود: زیر کمیته‌هایی در سطح استان‌ها از جمله در گلستان به مدیریت معاون عمرانی استاندار در دبیرخانه سازمان امور آب منطقه‌ای ایجاد شده که تاکنون چند جلسه برگزار کرده است.
بررسی گزینه های مختلف
مهاجر با اشاره به اینکه گزینه‌های مختلفی برای نجات خلیج گرگان مطرح شده است، توضیح داد: یکی از موارد، لایروبی کانال چپاقلی به‌عنوان ورودی و کانال خوزینی به‌عنوان خروجی خلیج گرگان است که در حال بررسی دقیق این موضوع هستیم. می خواهیم ببینیم که آیا این کار به احیای خلیج گرگان کمک می‌کند یا بر آن تأثیر منفی خواهد داشت؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان با بیان اینکه یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه داشت پایابی رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان است، گفت: سدهای خاکی محلی و آب بندان‌هایی در مسیر رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان احداث شده که باعث می‌شود در فصل کم‌آبی،سطح آب این روخانه‌ها کاهش یابد.
کیفیت نباید فدای کمیت شود
با این همه ابراهیم کیاکلایی کارشناس ارشد محیط زیست آبی معتقد است که شتاب در اجرای طرح خلیج گرگان، ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد کند. او در گفت و گو با همشهری گفت: نگاهی به طرح‌هایی که تا به حال در مورد احیای مثلاً دریاچه ارومیه یا تالاب هورالعظیم در خوزستان انجام شده است، نشان می‌دهد که ضرورت‌ها یا فشارهای اجتماعی که این طرح‌ها را دچار شتاب کرد، الزاماً به نفع این مناطق نبوده است. ما فقط در مورد افزایش حجم آب صحبت نمی‌کنیم بلکه در مورد کیفیت آن هم بحث داریم.
احیای خلیج گرگان بدون خطا انجام شود
کیاکلایی ادامه داد: خلیج گرگان دارای ظرفیت‌هایی است که اشتباه در اجرای طرح در آن می‌تواند خسارت‌های اقتصادی زیادی برای ما ایجاد کند. در این جا، حفظ توان و اکوسیستم منطقه دارای اهمیت است. بنابراین به هیچ‌وجه نمی‌توان بی‌گدار به آب زد. بیشتر فعالان محیط زیست این را می‌دانند. خلیج متعلق به همه ایران است و ذی‌نفعان آن هم فقط اهالی گلستان نیستند. شهروندان گلستانی یا غیر‌گلستانی این را بدانند که باید اجازه دهیم طرح احیای خلیج با عنوان طرحی با کمترین ضریب خطا انجام شود.
مدیریت آب در ایران نادرست است
این کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه گفت: در تلگرام پیامی دیدم که دریاچه ارومیه را به‌عنوان نمونه‌ای از عملکرد ناصحیح مدیریت آب در یکی از کتب درسی استرالیا نشان می‌داد. پیگیری کردم و دیدم بله کاملاً این تصویر درست است و موضوع از این هم فراتر است و چقدر مقاله علمی و نقد در سراسر جهان در مورد مشکلات احیای تالاب‌ها و دریاچه‌ها و مدیریت آب در ایران به زبان‌های خارجی نگارش شده است.
آلودگی های خلیج کنترل شود
کیاکلایی ادامه داد: اگر قرار است خلیج گرگان را به مثالی دیگر در زمینه ناکارآمدی ما در مدیریت منابعمان تبدیل کنیم، بهتر است سراغی از خلیج نگیریم. فراموش نکنیم که ما در کنار خشکی خلیج با موضوع آلودگی آن هم مواجه هستیم. این آلودگی که دریای خزر و پیش‌تر از آن خلیج گرگان را از طرف سواحل ایران تهدید می‌کند، آلودگی‌های ناشی از ورود فاضلاب است. اگرچه این آلودگی‌ها هنوز به مرحله هشدارهای جدی بین‌المللی نرسیده است، اما نمی‌توانیم با زیر فشار گذاشتن دولت اقدامی کنیم که فردا بگویند خلیج را هم با آب‌های آلوده پر کردند.
خلیج گرگان؛ یک منبع حیاتی برای اقتصاد کشور
اما عیسی مسلمی کارشناس اقتصاد هم در گفت‌وگو با همشهری درباره احیای خلیج گرگان، بر ضرورت انجام کار کارشناسی ولو به قیمت زمانبر بودن آن تأکید کرد.
مسلمی گفت: خلیج یک منبع حیاتی برای اقتصاد کشور است. در صورت خشک شدن آن، ما بخش بزرگی از صنعت شیلاتمان را از دست می‌دهیم. آن هم بخشی که دنیا ما را به آن می‌شناسد، یعنی خاویار.
وی افزود: متأسفانه در کنار صید بی‌رویه ماهیان مولدخشکی خلیج، امکان پرورش طبیعی این ماهیان را از ما می‌گیرد. از سوی دیگر بسیاری از طرح‌های توسعه استان با خلیج گره خورده است. مانند گردشگری در سواحل استان، به‌ویژه طرح بزرگ گردشگری آشوراده که می‌دانیم سال‌ها معطل اجرا مانده است.
به مسئولان مجال تصمیم گیری بدهیم
مسلمی در پایان گفت: می‌توانم اینجا برای شما کلی عدد و رقم بیاورم که چگونه خشکی خلیج طی همین سال‌ها، با رقمی بالا به اقتصاد استان ضربه زده و همین‌طور می توانم ارقامی به مراتب بزرگ‌تر را بیاورم که نشان می دهد یک خطا چگونه پرونده اقتصادی خلیج را برای همیشه می‌بندد.
براساس شناخت من از عملکرد اداره حفاظت محیط‌زیست استان، فکر می‌کنم که باید این مجال به مسئولان داده شود تا بهترین گزینه را برای احیای خلیج انتخاب کنند. امیدوارم آنچه بهترین است، انتخاب شود.
انتهای پیام طرح احیای خلیج
آخرین خبرها از خلیج گرگان و طرحی موسوم به طرح احیای آن چند روز قبل در حاشیه یک برنامه از زبان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان بیان شد.
اسماعیل مهاجر گفت: لایروبی کانال‌های ورودی و خروجی خلیج گرگان و موضوع پایابی رودخانه‌های منتهی به این خلیج از راهکارهای مهم مطرح شده برای نجات خلیج گرگان بوده که در حال مطالعه و بررسی است.
وی ادامه داد: کمیته ملی نجات خلیج گرگان با دستور معاون اول رئیس‌جمهوری در سازمان حفاظت محیط‌زیست به ریاست معاون محیط‌زیست دریایی سازمان تشکیل شد.
او افزود: زیر کمیته‌هایی در سطح استان‌ها از جمله در گلستان به مدیریت معاون عمرانی استاندار در دبیرخانه سازمان امور آب منطقه‌ای ایجاد شده که تاکنون چند جلسه برگزار کرده است.
بررسی گزینه های مختلف
مهاجر با اشاره به اینکه گزینه‌های مختلفی برای نجات خلیج گرگان مطرح شده است، توضیح داد: یکی از موارد، لایروبی کانال چپاقلی به‌عنوان ورودی و کانال خوزینی به‌عنوان خروجی خلیج گرگان است که در حال بررسی دقیق این موضوع هستیم. می خواهیم ببینیم که آیا این کار به احیای خلیج گرگان کمک می‌کند یا بر آن تأثیر منفی خواهد داشت؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان با بیان اینکه یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه داشت پایابی رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان است، گفت: سدهای خاکی محلی و آب بندان‌هایی در مسیر رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان احداث شده که باعث می‌شود در فصل کم‌آبی،سطح آب این روخانه‌ها کاهش یابد.
کیفیت نباید فدای کمیت شود
با این همه ابراهیم کیاکلایی کارشناس ارشد محیط زیست آبی معتقد است که شتاب در اجرای طرح خلیج گرگان، ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد کند. او در گفت و گو با همشهری گفت: نگاهی به طرح‌هایی که تا به حال در مورد احیای مثلاً دریاچه ارومیه یا تالاب هورالعظیم در خوزستان انجام شده است، نشان می‌دهد که ضرورت‌ها یا فشارهای اجتماعی که این طرح‌ها را دچار شتاب کرد، الزاماً به نفع این مناطق نبوده است. ما فقط در مورد افزایش حجم آب صحبت نمی‌کنیم بلکه در مورد کیفیت آن هم بحث داریم.
احیای خلیج گرگان بدون خطا انجام شود
کیاکلایی ادامه داد: خلیج گرگان دارای ظرفیت‌هایی است که اشتباه در اجرای طرح در آن می‌تواند خسارت‌های اقتصادی زیادی برای ما ایجاد کند. در این جا، حفظ توان و اکوسیستم منطقه دارای اهمیت است. بنابراین به هیچ‌وجه نمی‌توان بی‌گدار به آب زد. بیشتر فعالان محیط زیست این را می‌دانند. خلیج متعلق به همه ایران است و ذی‌نفعان آن هم فقط اهالی گلستان نیستند. شهروندان گلستانی یا غیر‌گلستانی این را بدانند که باید اجازه دهیم طرح احیای خلیج با عنوان طرحی با کمترین ضریب خطا انجام شود.
مدیریت آب در ایران نادرست است
این کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه گفت: در تلگرام پیامی دیدم که دریاچه ارومیه را به‌عنوان نمونه‌ای از عملکرد ناصحیح مدیریت آب در یکی از کتب درسی استرالیا نشان می‌داد. پیگیری کردم و دیدم بله کاملاً این تصویر درست است و موضوع از این هم فراتر است و چقدر مقاله علمی و نقد در سراسر جهان در مورد مشکلات احیای تالاب‌ها و دریاچه‌ها و مدیریت آب در ایران به زبان‌های خارجی نگارش شده است.
آلودگی های خلیج کنترل شود
کیاکلایی ادامه داد: اگر قرار است خلیج گرگان را به مثالی دیگر در زمینه ناکارآمدی ما در مدیریت منابعمان تبدیل کنیم، بهتر است سراغی از خلیج نگیریم. فراموش نکنیم که ما در کنار خشکی خلیج با موضوع آلودگی آن هم مواجه هستیم. این آلودگی که دریای خزر و پیش‌تر از آن خلیج گرگان را از طرف سواحل ایران تهدید می‌کند، آلودگی‌های ناشی از ورود فاضلاب است. اگرچه این آلودگی‌ها هنوز به مرحله هشدارهای جدی بین‌المللی نرسیده است، اما نمی‌توانیم با زیر فشار گذاشتن دولت اقدامی کنیم که فردا بگویند خلیج را هم با آب‌های آلوده پر کردند.
خلیج گرگان؛ یک منبع حیاتی برای اقتصاد کشور
اما عیسی مسلمی کارشناس اقتصاد هم در گفت‌وگو با همشهری درباره احیای خلیج گرگان، بر ضرورت انجام کار کارشناسی ولو به قیمت زمانبر بودن آن تأکید کرد.
مسلمی گفت: خلیج یک منبع حیاتی برای اقتصاد کشور است. در صورت خشک شدن آن، ما بخش بزرگی از صنعت شیلاتمان را از دست می‌دهیم. آن هم بخشی که دنیا ما را به آن می‌شناسد، یعنی خاویار.
وی افزود: متأسفانه در کنار صید بی‌رویه ماهیان مولدخشکی خلیج، امکان پرورش طبیعی این ماهیان را از ما می‌گیرد. از سوی دیگر بسیاری از طرح‌های توسعه استان با خلیج گره خورده است. مانند گردشگری در سواحل استان، به‌ویژه طرح بزرگ گردشگری آشوراده که می‌دانیم سال‌ها معطل اجرا مانده است.
به مسئولان مجال تصمیم گیری بدهیم
مسلمی در پایان گفت: می‌توانم اینجا برای شما کلی عدد و رقم بیاورم که چگونه خشکی خلیج طی همین سال‌ها، با رقمی بالا به اقتصاد استان ضربه زده و همین‌طور می توانم ارقامی به مراتب بزرگ‌تر را بیاورم که نشان می دهد یک خطا چگونه پرونده اقتصادی خلیج را برای همیشه می‌بندد.
براساس شناخت من از عملکرد اداره حفاظت محیط‌زیست استان، فکر می‌کنم که باید این مجال به مسئولان داده شود تا بهترین گزینه را برای احیای خلیج انتخاب کنند. امیدوارم آنچه بهترین است، انتخاب شود.
کپی شد
