بررسی اسناد تاریخی نشان می دهد شهرستان گچساران در جنوب کهگیلویه و بویراحمد به دلیل شرایط خاص جغرافیایی،انسانی، نفخیز بودن منطقه در کنار جوانان غیرتمند از پیشتازان مبارزات انقلابی علیه طاغوت در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.
شکنجه ده ها نفر از زنان و مرد انقلابی در زندان ها، اعتصاب کمرشکن کارکنان صنعت نفت و مشارکت مردم به ویژه بازاریان برای حمایت و تامین آذوقه کارکنان صنعت نفت که به علت اعتصاب بر سر کار خود حاضر نمی شدند گوشه ای از فعالیت های انقلابی مردم این خطه است.
در مبارزات انقلابی گچساران همه اقشار جامعه زنان،مردان،بازاریان،فرهنگیان،دانش آموزان و کارکنان نفت مشارکت فعال داشتند و حتی زنان خانه دار هم با گشودن در خانه خود به روی انقلابی ها در این حرکت سهیم بودند.
صفوف فشرده تظاهرات ها و راهپیمایی ها بر علیه حکومت ، راه اندازی و نصب بلندگوها و فریادهای رسا و کوبنده مردم در خیابان ها بر علیه رژیم از دیگر رشادت های مردم گچساران در آن روزهای تاریخی بود.
مساجد صاحب الزمان(عج الله)، شهیدان و بیت العباس سه مرکز گردهمایی های انقلابیون بود که البته به بهانه آئین های مذهبی انجام می شد و قیام نوزدهم آبان سال ۱۳۵۷ نیز از مسجد صاحب الزمان (عج) و بیت العباس شروع و در مسجد شهیدان به مقابله ای خونین تبدیل شد.
نیمه های ماه رمضان سال ۱۳۵۷ انقلابی های گچساران با سردادن شعارهای الله اکبر،لا اله الا الله و نهضت ما حسینی است رهبر ما خمینی است، ساواک را به وحشت انداختند.
ترس آنان به اندازه ای بود که نیروهای نظامی از استان های خوزستان و فارس به گچساران آمدند تا انقلابی ها را کنترل کنند.
در روز عید فطر ۱۳۵۷ جمعیت زیادی برای اقامه نماز عید در مسجد صاحب الزمان(عج) شهر دوگنبدان مرکز این شهرستان جمع شدند و عده ای از نیروهای مسلح ضد شورش مسجد را محاصره کردند تا مانع حرکت جمعی مردم شوند.
اما به رغم امنیتی شدن فضا نماز عید فطر برگزار و جمعیت شروع به شعار دادن کردند و نیروهای نظامی با تعقیب جمعیت و تیراندازی هوایی مردم را متفرق کردند.
پس از این رخدادها،۲ نفر از فرهنگیان مبارز که یکی از آنها بهرام تاجگردون نماینده سابق این شهرستان در مجلس شورای اسلامی بود دستگیر و به زندان کمیته مشترک تهران اعزام شدند.
در یک روز پاییزی مردم برای رهپیمایی در مسجد صاحب الزمان(عج) و بیرون از آن تجمع کرده بودند.عوامل ساواک با حمله مسلحانه بلندگوی مسجد را خاموش کردند.
در این زمان شهید بلادیان با شور و هیجان خاصی شعار می داد و مردم را به ایستادگی فرا می خواند.
نوزدهم در گچساران چه حوادثی رخ داد
تجمع تعداد اندکی حدود ۵۰ نفراز هواداران حکومت پهلوی که در بامداد روز نوزدهم آبان سال ۱۳۵۷ در خیابان ها باعث واکنش انقلابی مردم گچساران شد.
با تلاش شخصیت‌های برجسته انقلابی این شهرستان نظیر بهرام تاجگردون، محمد زید بهبهانی، ابراهیم شریعتی، نصریان، مختاری و رمضان اسماعیلی تجمع مردمی جلوی مساجد شهر شکل گرفت و مردم به بیانیه‌های ضد رژیم گوش فرا می‌دادند.
درگیری از ساعت ۱۵ در محل مسجد جامع شهر دوگنبدان که بعد از این حادثه خونین به نام مسجد شهیدان نام گرفت، آغاز شد.حکومت مستبد ساواک در برابر این اقدام آرام ننشست و مردم را به گلوله بست.
مردم در واکنش به خاک و خون کشیدن جوانان انقلابی خود را به خیابان اصلی شهر رساندند و با بشکه‌های نفت سیاه به طرف بانک‌ها و برخی اماکن دیگر هجوم بردند.
در ساعت‌های پایانی نوزدهم آبان سال ۱۳۵۷ شهردوگنبدان پر از آتش، دود و گلوله شد و ساعت‌ها درگیری ادامه داشت.
در روز نوزدهم آبان سال ۱۳۵۷ شهیدان سید نجف بلادیان، امیرحسین کیامرثی، شهید غریب پرویزی، شهید سید مذکور پارسی ، شهید محمد فراشبندی و شهید حسین امینی به شهادت رسیدند.
این شهیدان سنگرهای کار و تلاش در بخش های کارگری،خدمت در بازار و حتی ۲ فر از آنان علم و دانش را رها کردند تا جان شیرین خود را فدای آرمان اعتقادی خود کنند.
بزرگ مردانی که نام آنان اکنون زینت بخش خیابان های اصلی شهر دوگنبدان است.دلاورمردانی که آرامگاه آنان در گلزار شهدای شهر دوگنبدان زیارتگاه عاشقان حسینی است.
فرهیختگان از این روز بنام روز گچساران یاد می کنند و از مسئولان می خواهند روز نوزدهم آبان را به نام روز گچساران نامگذاری کنند.
شهرستان ۱۲۶ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد ۳۵۹ شهید تقدیم نظام جمهوری اسلامی ایران کرده است.
