به گزارش ایرنا ،جهانی شدن فرایند اجتناب ‌ناپذیری است که از قرن نوزدهم آغاز شده و در قرن بیستم سرعت گرفته و امروزه همچنان با سرعت به تکامل خود ادامه می دهد.
این فرایند در زمینه های مختلف ظهور و بروز کرده تا جایی که امروز در عرصه فرهنگ و ارزش ها خود را به عنوان مبنایی ترین پایه و ستون شکل گیری نظام اجتماعی نشان می دهد.
در این فرایند ارتباطات از مرزهای ملی فراتر رفته و تعداد اتصال به اینترنت و شمار کاربران آن در حال افزایش است.
این تکنولوژی های مدرن از مرزهای جغرافیایی گذشته و به عمق مرزهای ارزشی، فرهنگی و نظام های اجتماعی نفوذ کرده و تاثیر گذاشته است.
امروزه رسانه ­و میزان و ضریب نفوذ آن می تواند در ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر کشوری نقش عمده ای را ایفا کند.
شماری از صاحبنظران عرصه رسانه و علوم ارتباطات معتقدند ، رسانه ها در شکل دهی افکار عمومی نقش تاثیرگذاری را دارند که می توانند نظام های اجتماعی را تحت تاثیرات مثبت و منفی خود قرار دهند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در کرمان در میزگرد ایرنا با حضور مصطفی علیمهدی دکترای مدیریت رسانه، عباس تقی زاده دکترای مدیریت ارتباطات و محمد لطیف کار مدیر مسئول هفته نامه استقامت و فردای کرمان به تاثیر رسانه های دیجیتالی و شبکه های اجتماعی در فروپاشی نظام اجتماعی و راهکارهای مقابله با کارکردهای منفی آن ' پرداخته است.
** شکل گیری ساختارهای اجتماعی حول فضای مجازی
عباس تقی زاده با اشاره به اینکه گاهی سرعت تغییرات اجتماعی را به دلیل وجود پرشمار شبکه های اجتماعی شاهد هستیم؛ گفت: این سرعت در هر جامعه پویایی قابل احساس و تغییر است.
استاد دانشگاه فرهنگیان کرمان افزود: از هر رسانه ای که استفاده می کنیم و هر فناوری که وارد زندگی ما می شود بر روی زندگی و رفتار ما تاثیر دارد و رسانه های جدید بیشترین تاثیر را گذاشته اند زیرا نسبت به گذشته برای کاربر در دسترس هستند.
وی خاطرنشان کرد: ویژگی های تعاملی رسانه های جدید ،تاثیر بیشتری بر روی زندگی بشر گذاشته است و در حقیقت جزء لاینفک حیات انسانهای امروزی شده است .
این دکترای ارتباطات با اشاره به اینکه در برخی کشورها از قبیل مصر و تونس تحت تاثیر رسانه های مجازی فروپاشی اجتماعی رخ داد و نظام سیاسی آن کشورها دچار تغییر شد ، گفت: در آن دوره هر چند که نقش پررنگی به رسانه های اجتماعی داده شد، اما پژوهشگران می گویند: رسانه ها در این مورد زیاده روی کردند.
تقی زاده خاطرنشان کرد: تا زمانی که بستر اجتماعی و فرهنگی یک پدیده فراهم نباشد؛ رسانه های مجازی و دیجیتالی نمی تواند کاری انجام دهند.
وی با بیان اینکه در دوره ای قرار داریم که دسترسی همگانی به فضای مجازی افزایش یافته و ساختارهای اجتماعی حول این فضا در حال شکل گیری است گفت: این مهم سبب افزایش سرعت تغییرات و به هم خوردن نظم سنتی شده است.
** ضرورت تناسب سازی با تغییرات فناورانه
این استاد دانشگاه براین باور است که در شرایط کنونی سیستم سیاست گذاری کشور باید متناسب با تغییرات فناورانه برنامه ریزی های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خود را با فضای اجتماعی جدید تنظیم کند.
تقی زاده با اشاره به اینکه 80 میلیون جمعیت کشور دسترسی همگانی به فضای مجازی را دارند خاطرنشان کرد: وظیفه دولتمردان این است که فراوانی جمعیتی یاد شده را به صورت سنتی مدیریت کنند و به ارتباطات مجازی آن ها نیز توجه شود و علاوه بر این ارتباط با جمعیت جهانی را نیز مدیریت کند.
وی بیان کرد: بخشی از شکل گیری نظام احتماعی جدید در حوزه بومی و جهانی است و بسیاری از پدیده های بومی در حال جهانی شدن هستند و شماری از پدیده های جهانی در شرایط بومی ما تاثیر می گذارند.
** افزایش قدرت کنش گران فرهنگی، اجتماعی و سیاسی توسط رسانه های جدید
تقی زاده در تایید صحبت های صاحبنظران این میزگرد، گفت: رسانه های جدید قدرت کنش گران فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را افزایش داده است و تعریف سنتی و مولفه های قدرت و شیوه حکمرانی دولت ها تغییر کرده و در واقع یک چالش جدید به وجود آمده است.
استاد دانشگاه فرهنگیان کرمان ادامه داد: در حالت سنتی دولت ها تعیین کننده است اما درحال حاضر در فضای مجازی موج هایی ایجاد می شود که می توانند مخرب و یا سازنده باشند.
وی افزود: کنش گران فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نسبت به گذشته قدرت پیدا کرده اند و این امر سبب آسیب به نظام اجتماعی شده است زیرا هویت افراد در فضای مجازی مشخص نیست.
** آسیب عمده فضای مجازی نقض حریم خصوصی
تقی زاده با اشاره به دیگر آسیب های فضای مجازی گفت: یکی از آسیب های عمده این فضا نقض حریم خصوصی است زیرا پدیده ها در فضای مجازی در عین خصوصی بودن، عمومی هستند و بازنشر اطلاعات در گروه های خصوصی به راحتی منتشر می شود و این تداخل حریم خصوصی و عمومی در روابط اجتماعی ما تاثیر می گذارد.
وی بیان داشت: مخاطبان فضای مجازی در معتبر بودن میزان محتوای این فضا تردید دارند و به راحتی نمی توانند مطالب را مورد ارزیابی قرار دهند و لذا تشخیص این موضوع سخت است.
**دشواری گزینش گری اطلاعات در فضای مجازی
این دکترای علوم ارتباطات با بیان اینکه گزینش گری اطلاعات در فضای مجازی سخت شده ، تصریح کرد: در فضای مجازی و رسانه های جدید میزان انتشار مطلب و خبر بسیار زیاد است که سبب کاهش قدرت پردازش کاربر می شود زیرا در معرض بسیاری از اطلاعات ناخواسته قرار می گیرند.
**حوزه سیاست گذاری در کشور عقب تر از ورود فناوری است
تقی زاده با تاکید بر اینکه همه پدیده ها می تواند نظام اجتماعی را دچار اختلال کند گفت: اگر نتوانیم اصول مسائل اجتماعی،فرهنگی و سیاسی خود را متناسب با تغییرات فناوری مدیریت کنیم، دچار آسیب می شویم زیرا حوزه سیاست گذاری در کشور عقب تر از ورود فناوری بوده است که این امر سبب شده میزان آسیب ها بیشتر شود، در حالی که بهتر است با آینده نگری جبران گذشته را انجام دهیم و سیاست گذاری ارزشمندی را در همه ابعاد داشته باشیم.
** کارکردهای مثبت و منفی رسانه های دیجیتال بر ساختارهای اجتماعی
مصطفی علیمهدی دکترای کدیریت رسانه هم در میزگرد ایرنا با اشاره به تعریف نظام اجتماعی گفت: نظام اجتماعی چارچوبی منظم از ساختارهای اجتماعی و شهروندان است که در یک ساختار منظم کنش اجتماعی دارند.
وی با اشاره به تاثیرفضای مجازی و رسانه های دیجیتال بر ساختارهای اجتماعی افزود: فضای مجازی و رسانه های دیجیتال کارکرد مثبت و منفی بر ساختارهای اجتماعی دارند وسبب تحول در این ساختار می شوند.
این دکترای مدیریت رسانه با اشاره به اینکه برخی معتقدند که ماهیت تکنولوژی رسانه، پیام است گفت: با این موضوع بطور 100درصد موافق نیستم چرا که بخش قابل توجه ای از رسانه محتوا است که رسانه را به عنوان یک ابزار برای صاحبان رسانه تبدیل می کند.
علیمهدی با اشاره به کارکردهای مثبت فضای مجازی و رسانه های دیجیتال بر تقویت نظام اجتماعی گفت: افزایش سرعت انجام خدمات الکترونیکی یکی از کارکردهای فضای مجازی است که این مهم سبب سرعت بخشیدن به خدمات می شود و از بی نظمی خدمات در جامعه پیشگیری می کند.
**افزایش شفافیت مهم ترین کارکرد مثبت فضای مجازی است
وی دسترسی آسان به اطلاعات را کارکرد مثبت دیگر فضای مجازی برشمرد و بیان کرد: افزایش شفافیت مهم ترین کارکرد مثبت این فضا است که به نوعی تقابل ارتباطات افقی و عمومی است و معتقدم کمر ارتباطات عمومی به واسطه ایجاد ارتباطات افقی در فضای مجازی شکسته شده یعنی یک مخاطب یک سو نداریم.
علیمهدی ادامه داد: جریان فضای مجازی در اندازه زیادی می تواند به شفاف سازی کمک کند یعنی اینکه اگر روزی مدیری حقوق نجومی دریافت می کرد کسی مطلع نمی شد ،اما هم اکنون دسترسی مردم عادی به منابع راحت شده و هر فرد می تواند یک مخبر در جامعه باشد .
دکترای مدیریت رسانه افزود: اگر افزایش شفافیت سازی در همه عرصه ها به ویژه در مسائل اقتصادی رخ دهد به همان میزان به نظام اجتماعی و ایجاد اعتماد برای شهروند کمک می کند و به نظم اجتماعی قوت بیشتری می بخشد.
**بحران هویت در فضای مجازی اصلی ترین کارکرد منفی این فضا است
وی بحران هویت در فضای مجازی را اصلی ترین کارکرد منفی این فضا دانست و گفت:این امر گاهی به بحران هویت اجتماعی و فرهنگی تبدیل می شود و متوقف در هویت فردی نمی شود و در واقع این بحران به نظام اجتماعی ضربه وارد می کند.
علیمهدی با اشاره به اینکه تقلیل مفاهیم یا سطحی شدن به واسطه استفاده از مجازی شدن یکی دیگر از کارکردهای منفی این فضا است ،خاطرنشان کرد: گاهی اوقات خواننده در این فضا فقط سریع مطالب را مطالعه می کند و به عمق مفاهیم تامل نمی کند که معتقدم یک فرهنگ 'بزن در رو' است و به مرور این فرهنگ نهادینه می شود و سبب کاهش تاب آوری جوانان در برخورد با مسائل می شود.
**برخی از شایعات ساده امنیت خاطر مردم را به خطر می اندازد
دکترای مدیریت رسانه اعتماد و امنیت خاطر را از دیگر کارکردهای منفی این فضا عنوان کرد و گفت: اعتبار سنجی مطالب در فضای مجازی ضعیف است و دروغ و شایعه در این فضا زیاد است که این امر سبب بهم ریختن امنیت خاطر مخاطبان می شود.
وی با اشاره به اینکه برخی از شایعات ساده امنیت خاطر مردم را به خطر می اندازد تصریح کرد: بحث های امنیتی این نیست که لزوماً تیراندازی شود اگر شهروند احساس کند، اتفاقی قرار است رخ دهد، امنیت ذهنی شهروند بهم می ریزد و کنش های اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد.
**شایعات نظم اجتماعی را مختل می کنند
علیمهدی گفت : شایعات نظم اجتماعی را مختل می کند و هر فرد بدون پرداخت هزینه در فضای مجازی به راحتی می تواند به شایعات دامن بزند که این خود می تواند به تضعیف بنیان های اجتماعی در یک جامعه منجر شود.
وی با اشاره به اینکه برهم ریختگی معانی و مفاهیم از دیگر کارکرد منفی فضای مجازی است، خاطرنشان کرد: احترام در فضای اجتماعی به یک هنجار تبدیل شده و به مرور در شخصیت استفاده کنندگان این فضا تاثیر می گذارد.
** فضای مجازی لجام گسیخته است
مدیر مسئول هفته نامه استقامت و فردای کرمان نیز در میزگرد ایرنا با اشاره به اینکه رسانه‌های دیجیتال ابزارهای جدید اطلاع رسانی هستند، اظهار داشت: این رسانه‌ها دسترسی مردم را به نظام اطلاع ‌رسانی بیشتر و گسترده ‌تر می‌ کنند.
محمد لطیف کار با بیان اینکه با وجود این ابزارها پوشش اخبار با کیفیت، سرعت و دقت بیشتری انجام می‌شود ،تصریح کرد: این رسانه‌ها موجب شده‌اند؛ هیچ شهروندی از جریان خبرها دور نماند و در نتیجه امکان مشارکت و نظارت اجتماعی مردم به‌ طرز چشمگیری افزایش یابد.
مدیر مسئول هفته نامه استقامت خاطرنشان کرد: با این وصف، اگر حضور این رسانه‌ها با فرهنگ‌سازی و صیانت از حقوق شهروندی همراه نباشند و نظارت صحیحی هم بر رفتار اجتماعی آن‌ها اعمال نشود، بیم آن می‌رود که این رسانه‌های جدید به‌جای تاثیرگذاری مثبت بر جامعه، موجب اغتشاش در نظام اطلاع‌رسانی بشوند.
لطیف کار ادامه داد: معتقدم رسانه‌های دیجیتال فی‌ نفسه نه خوب و نه بد هستند؛ بلکه این ما هستیم که باید برای بهره ‌گیری از این ابزارهای کارآمد خودمان را آماده بکنیم.
وی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی معتقدم فضای مجازی لجام گسیخته است و هیچ نقشه‌ راهی برای بهره‌ برداری مفید و بهینه از این فضا نداریم.
**ابزارهای مدرن و دیجیتال در ادامه‌ نظام رسانه‌ای تقویت شوند
مسئول هفته نامه استقامت و فردای کرمان تصریح کرد: به ‌نظرمن ابزارهای مدرن و دیجیتال باید در ادامه‌ نظام رسانه‌ای و در جهت تقویت و کیفیت بخشی مورد بهره‌برداری قرار بگیرند.
لطیف کار ادامه داد: مقصودم مخالفت بی‌برنامه و به ‌منظور تهدید نظام اطلاع ‌رسانی نیست؛ چون در زمانه ‌ای زندگی می‌ کنیم که این ابزارها رو به پیشرفت هستند و می‌ توانند ما را در راه رسیدن به یک جامعه آگاه و آزاد کمک کنند.
**سیاست روشن و نقشه‌ راهی در فضای مجازی در اختیار نداریم
وی با بیان اینکه مشکل امروز ما این است که سیاست روشن و نقشه‌ راهی در اختیار نداریم گفت: رسانه‌ های بی ‌نام و نشان و بی‌ هویت و خودسر هر روز نقش بیشتری پیدا می‌ کنند این رسانه‌ها می ‌توانند نظام اطلاع‌ رسانی را مخدوش و موجب سلب اعتماد مردم از رسانه ‌های حرفه ‌ای شوند.
مسئول هفته نامه استقامت و فردای کرمان بیان کرد: راهکار این است که باید برای حضور مفید و حرفه‌ ای این رسانه‌ های جدید، قوانین و مقررات لازم را به‌ منظور تقویت آگاهی و مشارکت بیشتر شهروندان در مدیریت جامعه وضع کنیم.
رسانه ها موثرترین سد مقابله با فساد در جامعه هستند
لطیف کار تصریح کرد: رسانه‌ها در دنیای امروز، به خاطر نقش اطلاع ‌رسانی خود، موثرترین سد مقابله با فساد هستند.
وی گفت: این درست است که نهادهای نظارتی و قضایی وظیفه مقابله با انواع فسادهای اجتماعی و اقتصادی را دارند؛ اما همین امر هم باید با اطلاع‌رسانی درست و دقیقی همراه باشد.
این فعال رسانه ای معتقد است که رسانه ‌ها با انتشار اطلاعات به نقش واقعی مردم در مدیریت جامعه بها می‌ دهند.
با مرور آنچه که افراد صاحبنظر در این میزگرد در خصوص کارکردهای منفی و مثبت رو به فرونی نهادن شبکه های اجتماعی در حوزه اطلاع رسانی اشاره داشتند اگر برنامه ریزان به لحاظ تقویت زیرساخت های فنی و تولید محتوایی خود را متناسب با این روند رو به رشد نکنند چه بسا که ممکن است کارکردهای منفی فضای مجازی و رسانه های دیجیتال زنگ خطر فروپاشی ساختارهای نظام اجتماعی را بصدا درآورند.
9895/ 5054
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.