شیوع ویروس کرونا جسم همه انسانها را در این کره خاکی مورد تهدید قرار داده و اغلب مردم به دنبال تهیه لوازم پیشگیری از ابتلا به این ویروس هستند و تلاش میکنند با اتخاذ راهکارهای مناسب آن را از خود دور کنند.
ترس از ابتلا به کرونا از همان روزهای شیوع آن به سراغ تک تک ما آمد و در هر رفت و آمد و دیدار و بازدیدی اولین سوالی که از خود میپرسیدیم این بود که «نکند کرونا گرفتهام» و این ترس منجر به درگیر شدن فکر و ذهن و تهدید سلامت روح و روان شده است.
اولویت هر انسانی هم در شرایط عادی و هم بحرانی زندگی و اجتماعی همواره جسم بوده و اغلب از روح و روان خود غافل هستیم و از این رو در زمان بروز برخی از بحرانها بیتوجهی به ابعاد روحی روانی منجر به تهدید جدی سلامتی هر فردی و در مجموع جامعه میشود.
پس از شیوع ویروس کرونا استرس، اضطراب و خودبیمار انگاری به سراغ اغلب افراد آمده و موج بزرگی از یاس و ناامیدی را به جامعه تزریق کرده است که در این مواقع مداخلات روانی از سوی تیمهای مجرب و کارشناسان حوزه روانشناسی به ایجاد آرامش در افراد و جامعه بسیار موثر است.
نمونه موفق مداخلات روانی را در زلزله آبان ماه سال ۹۶ غرب استان کرمانشاه داشتیم که دانشگاه علوم پزشکی و سازمان بهزیستی استان کرمانشاه با اعزام تیمهایی متشکل از روانشناسان اقدام به ارایه مشاوره به بازماندگان زلزله می کردند و از این طریق توانستند در تسکین آلام مردم منطقه نقش موثری داشته باشند.
پس از شیوع ویروس کرونا و به دنبال تشکیل ستاد مقابله با کرونا در استانها پایش وضعیت روحی روانی مردم کرمانشاه از دید مسوولان این ستاد غافل نماند و با ایجاد کمیته حمایتهای روانی- اجتماعی به دبیری اداره کل بهزیستی استان حمایتهای روحی روانی از مردم در دستور کار قرار گرفت.
پس از تشکیل این کمیته، سامانه ۱۴۸۰ بهزیستی استان کرمانشاه اقدام به ارایه خدمات روانشناسی از طریق تماس تلفنی کرد که به گفته مدیرکل بهزیستی استان تاکنون ۶ هزار و ۳۰۶ تماس موفق با سامانه ۱۴۸۰ بهزیستی از زمان شیوع کرونا تاکنون برقرار شده که بیشتر این تماسها مربوط به اختلافات زناشویی و مسایل اقتصادی بوده است.
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه نیز اعلام کرده که حمایتهای روانی اجتماعی از بازماندگان متوفیان کووید ۱۹ انجام میشود که اقدام خوبی است و جا دارد این طرح به سایر افراد جامعه نیز تعمیم داده شود.
واقعیت این است که رسانهها اکنون به صورت کلی آموزشهای نحوه مقابله با کرونا و حفظ آرامش و غلبه بر استرس و اضطراب را به مردم میدهند، اما کافی نیست و به نظر میرسد که ایجاد سامانهای برای رصد وضعیت روحی روانی مردم مشابه سامانه خودارزیابی الکترونیکی کرونا که به ارزیابی وضعیت جسمی افراد میپرداخت و استقبال خوبی از آن شد، مورد نیاز است.
براساس اعلام مسوُولان و متخصصان علوم پزشکی، ویروس کرونا فعلا در جامعه ماندگار است و از این رو مشکلات روحی روانی مردم نیز همچنان پابرجا است و باید پایش وضعیت روحی روانی مردم به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد.
از سوی دیگر متاسفانه ما با مقوله ای به نام بیتفاوتی مردم از وضعیت روحی روانی خود روبرو هستیم و اگرچه افراد زیادی ممکن است علایم بیماری های روحی روانی از جمله افسردگی را داشته باشند اما به دلایل مختلفی از جمله بیاهمیت به روان، آگاهی نداشتن از وضعیت روحی خود و ترس از انگ اجتماعی روانی بودن علاقه ای به مراجعه و مشاوره گرفتن از روانشناسان ندارند و این موضوع میتواند پیامدهای بدی برای افراد و جامعه داشته باشد.
همچنین باید به نبود فرهنگ مشاوره و کمک از متخصصان برای برون رفت از شرایط بحرانی روحی روانی، بالا بودن تعرفه مطب های روانشناسی و روانکاوی و همچنین پوشش ندادن بیمه این گونه خدمات به عنوان عوامل موثر دیگری در عدم مراجعه برخی از مردم به روانشناسان اشاره کرد.
پیشنهاد میشود که همانند روزهای وقوع زلزله و سیل در کرمانشاه، تیمهای روانشناسی با رعایت مسایل بهداشتی به صورت میدانی با حضور در محلات به پایش وضعیت روحی روانی مردم بپردازند و اقدام به غربالگری کنند.
این غربالگری میتواند وضعیت روحی روانی مردم را در قالب یک طرح ملی مورد ارزیابی قرار داد و براساس نتایج به دست آمده اقدام به درمان افراد مبتلا به بیماریهای روحی روانی کرد و از این طریق آرامش را به جامعه تزریق کرد.