از مساحت 2 میلیون و 937 هزار هکتاری استان کردستان، بیش از 374 هزار هکتار آن را جنگل تشکیل می دهد، جنگل های این استان که جزو جنگل های زاگرس شمالی هستند در طول بیش از 50 هزار سال گذشته تشکیل شده و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی های اکوتوریستی و ارزش های زندگی، دارای اهمیت زیادی است.
جنگل های این استان که بخشی از جنگلهای غرب کشور را تشکیل میدهد بیشتر اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده است و بعد از جنگلهای شمال کشور در رتبه دوم اهمیت قرار دارند.
در جنگل های کردستان انواع درختان از جمله بلوط، مازو، گلابی، زبان گنجشک(ون)، گردو، سیب وحشی، پسته وحشی، زالزالک، آلبالو، ازگیل، بادام تلخ، داغداغان، نارون، افرا و بید وحشی رشد کرده است.
خشکسالی، فعالیت های معدنی، راهسازی و آتش سوزی در جنگل ها، بیماری و حمله آفت ها به درختان جنگلی و قطع درختان به منظور تهیه زغال و توسعه زمین های زراعی همه دست به دست هم دادند تا کمربند سبز و مهم جنگل ها هر روز باریک و باریک تر شود.
برخی از این عوامل تخریب مانند خشکسالی در اختیار ما نیست اما برخی دیگر مانند فعالیت های معدنی به صورت مستقیم از دخالت ما در طبیعت ایجاد می شود و بعضی از عوامل مانند بیماری ها و آفت قابلیت پیشگیری و کنترل دارد.
در استان کردستان 387 پروانه بهره برداری معدنی صادر شده که از این تعداد 134 واحد فعال، 243 واحد غیرفعال و 10 واحد در حال تجهیز است که بخشی از این معادن در مناطق جنگی استان قرار دارند.
بخشی از مراحل اخذ مجوز این معادن باید از کانال اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و محیط زیست استان بگذرد و سپس به مرحله راه اندازی کارگاهی برسد.
طبق ماده های 17 و 24 قانون معادن، 12 درصد از درآمدهای معادن به منابع طبیعی اختصاص دارد و باید برای احیا و بازسازی جنگل ها و مراتع حاشیه معادن متروکه هزینه شود.
این عملیات احیا شامل عملیات جنگل کاری، توسعه فضای سبز و احداث سنگ چین، سازه سنگی گابیونی و دیوار حائل حفاظتی است که می تواند تا حدودی زیان های وارده به طبیعت را جبران کند.
ایجاد راه های ارتباطی شهری و روستایی و خطوط انتقال آب، گاز و برق نیز با عبور از جنگل ها می تواند زیان های جبران ناپذیری به جنگل وارد کند.
لاروهای پروانه خوار بلوط در اوایل فصل بهار، وارد جوانه های تازه باز شده بلوط می شود و تغذیه خود را شروع می کنند و در همین حال لاروها نیز تغذیه خود را با خوردن برگ های باز شده، کامل می کنند که ادامه این روند درختان را در اواخر بهار کاملاً عاری از برگ می کند.
از بین رفتن برگ های درخت در فصل رویش باعث می شود تا درخت وسیله تولید را از دست داده، میزان فتوسنتز تقلیل یافته و در نتیجه از میزان رویش قطری و ارتفاع آن کاسته شود.
ادامه این وضعیت در چند سال متوالی می تواند به کاهش تولید چوب منتهی شده و جنگل را به سمت نابودی سوق دهد.
تغییر اقلیم، تخریب منابع طبیعی (جنگل و مرتع)، استفاده نادرست از منابع و تغییر کاربری های غیرمجاز از عوامل گسترش این آفت است.
این آفت سال گذشته در بخشی از جنگل های کردستان به حالت بحرانی درآمد و مبارزه مکانیکی(قطع سرشاخه ها) و استفاده از تله های فرمونی در برخی مناطق جنگلی انجام شد و با انجام عملیات های مختلف این آفت از حالت بحران خارج شد.
حضور این حشره تاکنون علاوه بر کردستان در جنگل های بلوط زاگرس در استان های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و چهارمحال و بختیاری نیز گزارش شده است.
هر چند طبق اعلام منابع طبیعی کردستان هیچ گونه مجوز اخذ تهیه زغال صادر نشده اما گزارش هایی در مورد تهیه زغال از درختان جنگلی به صورت قاچاق وجود دارد.
در برخی مناطق جنگلی روستاییان برای پخت و پز و حتی گرم کردن محیط خانه از درختان جنگلی استفاده می کنند که با گازرسانی به روستاهای جنگلی و کوهستانی تا حدودی این امر کاهش پیدا کرده است.
مناطق غربی استان کردستان به نسبت مناطق شرقی دارای بارش باران و آب بیشتری هستند و به همان نسبت از کمبود زمین های زراعی و مستعد کشاورزی رنج می برند.
برخی کشاورزان برای افزایش سطح زیر کشت خود با تخریب جنگل ها و حتی با آتش سوزی های عمدی سعی می کنند درختان جنگلی را تخریب کنند.
بدون شک حفاظت و حراست از جنگل های استان، تنها از عهده یگان حفاظت منابع طبیعی و تشکیل پرونده تخریب و تصرف جنگل در دادگاه ها انجام نمی شود.
همانگونه که همگان از منافع جنگل از هوای پاک گرفته تا دیگر بهره های جنگل استفاده می کنیم، باید برای حفاظت و حراست از این منابع گرانبها و انتقال این ثروت خدادادی به نسل های آینده احساس مسئولیت کنیم.
*خبرنگار مرکز سنندج
انتهای پیام جنگل های این استان که بخشی از جنگلهای غرب کشور را تشکیل میدهد بیشتر اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده است و بعد از جنگلهای شمال کشور در رتبه دوم اهمیت قرار دارند.
در جنگل های کردستان انواع درختان از جمله بلوط، مازو، گلابی، زبان گنجشک(ون)، گردو، سیب وحشی، پسته وحشی، زالزالک، آلبالو، ازگیل، بادام تلخ، داغداغان، نارون، افرا و بید وحشی رشد کرده است.
خشکسالی، فعالیت های معدنی، راهسازی و آتش سوزی در جنگل ها، بیماری و حمله آفت ها به درختان جنگلی و قطع درختان به منظور تهیه زغال و توسعه زمین های زراعی همه دست به دست هم دادند تا کمربند سبز و مهم جنگل ها هر روز باریک و باریک تر شود.
برخی از این عوامل تخریب مانند خشکسالی در اختیار ما نیست اما برخی دیگر مانند فعالیت های معدنی به صورت مستقیم از دخالت ما در طبیعت ایجاد می شود و بعضی از عوامل مانند بیماری ها و آفت قابلیت پیشگیری و کنترل دارد.
در استان کردستان 387 پروانه بهره برداری معدنی صادر شده که از این تعداد 134 واحد فعال، 243 واحد غیرفعال و 10 واحد در حال تجهیز است که بخشی از این معادن در مناطق جنگی استان قرار دارند.
بخشی از مراحل اخذ مجوز این معادن باید از کانال اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و محیط زیست استان بگذرد و سپس به مرحله راه اندازی کارگاهی برسد.
طبق ماده های 17 و 24 قانون معادن، 12 درصد از درآمدهای معادن به منابع طبیعی اختصاص دارد و باید برای احیا و بازسازی جنگل ها و مراتع حاشیه معادن متروکه هزینه شود.
این عملیات احیا شامل عملیات جنگل کاری، توسعه فضای سبز و احداث سنگ چین، سازه سنگی گابیونی و دیوار حائل حفاظتی است که می تواند تا حدودی زیان های وارده به طبیعت را جبران کند.
ایجاد راه های ارتباطی شهری و روستایی و خطوط انتقال آب، گاز و برق نیز با عبور از جنگل ها می تواند زیان های جبران ناپذیری به جنگل وارد کند.
لاروهای پروانه خوار بلوط در اوایل فصل بهار، وارد جوانه های تازه باز شده بلوط می شود و تغذیه خود را شروع می کنند و در همین حال لاروها نیز تغذیه خود را با خوردن برگ های باز شده، کامل می کنند که ادامه این روند درختان را در اواخر بهار کاملاً عاری از برگ می کند.
از بین رفتن برگ های درخت در فصل رویش باعث می شود تا درخت وسیله تولید را از دست داده، میزان فتوسنتز تقلیل یافته و در نتیجه از میزان رویش قطری و ارتفاع آن کاسته شود.
ادامه این وضعیت در چند سال متوالی می تواند به کاهش تولید چوب منتهی شده و جنگل را به سمت نابودی سوق دهد.
تغییر اقلیم، تخریب منابع طبیعی (جنگل و مرتع)، استفاده نادرست از منابع و تغییر کاربری های غیرمجاز از عوامل گسترش این آفت است.
این آفت سال گذشته در بخشی از جنگل های کردستان به حالت بحرانی درآمد و مبارزه مکانیکی(قطع سرشاخه ها) و استفاده از تله های فرمونی در برخی مناطق جنگلی انجام شد و با انجام عملیات های مختلف این آفت از حالت بحران خارج شد.
حضور این حشره تاکنون علاوه بر کردستان در جنگل های بلوط زاگرس در استان های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و چهارمحال و بختیاری نیز گزارش شده است.
هر چند طبق اعلام منابع طبیعی کردستان هیچ گونه مجوز اخذ تهیه زغال صادر نشده اما گزارش هایی در مورد تهیه زغال از درختان جنگلی به صورت قاچاق وجود دارد.
در برخی مناطق جنگلی روستاییان برای پخت و پز و حتی گرم کردن محیط خانه از درختان جنگلی استفاده می کنند که با گازرسانی به روستاهای جنگلی و کوهستانی تا حدودی این امر کاهش پیدا کرده است.
مناطق غربی استان کردستان به نسبت مناطق شرقی دارای بارش باران و آب بیشتری هستند و به همان نسبت از کمبود زمین های زراعی و مستعد کشاورزی رنج می برند.
برخی کشاورزان برای افزایش سطح زیر کشت خود با تخریب جنگل ها و حتی با آتش سوزی های عمدی سعی می کنند درختان جنگلی را تخریب کنند.
بدون شک حفاظت و حراست از جنگل های استان، تنها از عهده یگان حفاظت منابع طبیعی و تشکیل پرونده تخریب و تصرف جنگل در دادگاه ها انجام نمی شود.
همانگونه که همگان از منافع جنگل از هوای پاک گرفته تا دیگر بهره های جنگل استفاده می کنیم، باید برای حفاظت و حراست از این منابع گرانبها و انتقال این ثروت خدادادی به نسل های آینده احساس مسئولیت کنیم.
*خبرنگار مرکز سنندج
کپی شد
