وقوع زلزله اخیر در استان کرمانشاه بار دیگر این موضوع را در صدر اخبار و تحولات مهم جامعه کشوری قرار داد و نه تنها مردم بلکه مسئولان نیز به تکاپو افتاده اند تا برای این درد بی درمان در جامعه داروی تجویز کرده و برای همیشه خیال افکار عمومی را از وقوع این بلایای طبیعی تا حدودی راحت کنند.
کشورمان به دلیل شرایط خاص محیطی و جغرافیایی در یکی از مناطق زلزله خیز در جهان واقع شده است و به همین دلیل طی چند دهه اخیر در کشور ما زلزله های مختلفی روی داده و وقوع این زلزله ها در اکثر مواقع باعث مرگ میر زیاد و همچنین خسارت های مادی و معنوی به جامعه شده است.
در طول نزدیک پنج دهه اخیر چندین زلزله مهیب استان های مختلف شمالی، جنوبی، مرکزی و غربی کشور را لرزانده است و در جریان وقوع این زلزله های مهیب یکی از مهمترین مسائل نبود مدیریت بحران مناسب برای مقابله با آن بوده است.
امروزه در کشورهای دیگری از جهان از جمله ژاپن و سایر مناطق دیگر زلزله خیز، وقوع زلزله امری طبیعی است اما در آن کشورها با برنامه‌ریزی مناسب و بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های در اختیار اقدامات خوبی برای مدیریت موضوع صورت می‌گیرد.
بهتر است بدانیم که در طول روز در بعضی از مواقع چندین زلزله مهیب کشور ژاپن را می لرزاند اما با توجه به پیش بینی های صورت گرفته در آن کشور این زلزله های مهیب هیچ گونه عوارض و خسارت مادی و معنوی و جانی برای مردم این کشور ندارد.
با توجه به وقوع به وقوع زلزله های اخیر در کشورمان به ویژه زلزله یک ماه اخیر استان کرمانشاه نشان می‌دهد که جدایی از اینکه کشور ما در یک منطقه زلزله خیز واقع شده است بلکه در خصوص مدیریت بعد از وقوع زلزله نیز باید برنامه ریزی بهتری صورت گرفته و از تمامی ظرفیت های دولتی و حتی بخش های خصوصی و مردمی نیز بهره برداری شود.
بدون شک توجه به موضوع زلزله نیازمند یک برنامه دو وجهی است که در قدم اول باید زیرساخت های جامعه به ویژه در حوزه ساخت و ساز مسکن به گونه ای باشد که مهیا و پذیرای وقوع این حوادث باشد و در وجهه دوم داستان نیز به مدیریت حادثه بعد از وقوع آن بر می گردد که با نگاهی به حوادث زلزله اخیر در کرمانشاه نشان می دهد که علیرغم موفقیت در بعضی از حوزه ها همچنان کشور ما با چالش های جدی مواجه است.
هر چند که شاید نتوان در عصر حاضر برای مهار و کنترل کردن با زلزله اقدام قابل توجهی انجام داد ولی بدون شک می توان با مدیریت بهتر در زمان ساخت و سازها و همچنین بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های موجود در حادثه از شدت خسارت های مالی جهانی و معنوی به شدت کاست.
امروز وقوع بلایای دیگر طبیعی نیز امری محتمل به نظر می رسد و حتی در کشورهای مدعی توسعه یافتگی با امکانات و ظرفیت های بالا نیز وقوع این بالای طبیعی آنها را با مشکلات متعددی مواجه می کند که هنر مدیریت در این است که ما به چه اندازه می توانیم از ابعاد حادثه کاسته و خسارت های احتمالی را به کمترین میزان ممکن برسانیم.
ذکر این نکته ضروری است که هر چند در جریان وقوع زلزله اخیر در استان کرمانشاه، حضور و ورود مردم به موضوع برای کمک به افراد خسارت دیده بهترین یاری رسان ادارات و سازمان های دولتی بود ولی ناهماهنگی های به وجود آمده در تمامی مسائل مرتبط با وقوع بحران از جمله آواربرداری، اسکان موقت و حتی خدمت رسانی به زلزله زدگان ابعاد جدیدی از نوع مدیریت در کشورمان را در این بخش ها به نمایش گذاشت.
نمایش نوع دوستی و حس همکاری مردم در جریان وقوع زلزله اخیر در استان کرمانشاه بار دیگر بخشی از ناتوانی مدیریت بحران در کشورمان را پوشش داد ولی نباید از این موضوع غافل شد که متاسفانه ما در کشورمان تنها زمانی در مورد مدیریت بحران صحبت می کنیم که بحرانی به وجود می آید و با فروکش کردن این مسئله، نگاه جامعه نیز تغییر کرده و دیگر کسی از این موضوع حتی سخنی به میان نمی آورد و به کلی مسئله به فراموشی سپرده می شود که به نظر می رسد یکی از رسالت های اصلی رسانه و فعالان اجتماعی این است که همواره این مهم را در راس مسائل قرار داده و برای ساماندهی آن تلاش کنند.
*روزنامه نگار
46
