متأسفانه در سالیان اخیر، یکی از مهمترین عوامل تأثیر گذار در بوجود آمدن معضلات اصلی کلانشهرها بویژه کلانشهر تهران، غلبه بازار سرمایه از نوع سوداگرانه بر شهر و سپردن سرنوشت آن به دست سرمایه داران سودجو بجای دستان صالح متخصصان و دانشمندان حوزه معماری و شهرسازی با امعان نظر به دیگر دانشهای مرتبط از جمله دانش جامعه شناسی و علوم اجتماعی، میباشد.
چگونگی توسعه شهرها و نرخ رشد فیزیکی آنها بخصوص در کلانشهرها اگر بصورت برنامه محور و براساس طرح جامع و تفصیلی شهرها اتفاق نیافتد، قطعاً می تواند منجر به فجایع ناخواسته شود. ناسازگاری و عدم تناسب در رشد و توسعه اجزاء اصلی و حتی فرعی شهری بلافاصله می تواند به شکل آسیبهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بازتاب داشته باشد. ممکن است اجزاء شهر بعضاً بطور جداگانه و جزیره ای دارای قابلیتها و استانداردهای لازم باشند، ولیکن ترکیب و کارکرد در کنار یکدیگر آنها عاری از فواید و یا حتی خطر آفرین نیز باشند.
گاهی اوقات توسعه ناموزون شهر، در یک بخش بطور غیر اصولی و خارج از چارچوب ضوابط و مبانی شهرسازی، موجب از هم پاشیدگی تعادل در محیط کسب و کار آن محدوده می شود. یا در مثال ساده دیگری، میتوان گفت عدم تناسب تراکم های ساختمانها با شریانهای حمل و نقل شهری موجب انسداد و قفل شدن این شریانها شده و باصطلاح شهر سکته میکند. امروزه شهروندان ما به انحاء گوناگون در نقطه نقطه کلانشهرهای کشورمان این سکته های ترافیکی را تجربه می نمایند. این به مثابه انسداد شریانهای خون در بدن انسان بوده و به عبارت دیگر اگر چاره ای جدی برای حل این معضل در کلانشهرهایی نظیر تهران نشود و عمل آنژیوگرافی صورت نگیرد، شهر را جلوه مرگ تدریجی شهروندان اش فرا خواهد گرفت.
حال پرسش اساسی در اینجا نهفته است که چه چیزی موجب عارضه های از این دست در شهر ما شده است. در واقع پرداختن به این عوارض و آسیب شناسی آنها شروع رویکرد کلینیکی به نجات بخشی شهر است. به اعتبار تجارب ارزنده کشورهای توسعه یافته، ابتدا به ساکن در روند رویکرد درمان محور میبایست اولویت مقالات و تحقیق و پژوهشهای مراکز علمی بخصوص دانشگاههای ما تهیه نسخه های شفابخش مبتنی بر دانش و نوآوریهای به روز منطبق بر نیازها و معضلات شهری باشد. و این مستلزم تخصیص منابع و بودجه بندیها با وزن متناسب و ضروری به سمت و سوی مراجع معتبر علمی و تخصصی است. به واقع اهتمام مسئولین تراز اول در حوزه های مربوطه به ویژه توجه ویژه شورای شهر، نسبت به این موضوع الزامی است.
متأسفانه در سالیان اخیر، یکی از مهمترین عوامل تأثیر گذار در بوجود آمدن معضلات اصلی کلانشهرها بویژه کلانشهر تهران، غلبه بازار سرمایه از نوع سوداگرانه بر شهر و سپردن سرنوشت آن به دست سرمایه داران سودجو بجای دستان صالح متخصصان و دانشمندان حوزه معماری و شهرسازی با امعان نظر به دیگر دانشهای مرتبط از جمله دانش جامعه شناسی و علوم اجتماعی، میباشد.
به باور نگارنده ضمن پرهیز از هر گونه پراکندن یأس و نومیدی در جامعه، لیکن میبایست با رجوع همه جانبه به کارشناسان و متخصصان علوم شهری و دانش مهندسی و اصحاب دیگر علوم مرتبط با مدیریت شهری و جاری و ساری کردن نظرات صائب آنان در عرصه مدیریت شهری، نسبت به رویه عمل های غلط پیشین ممانعت به عمل آورده و عرصه را بر سودجویان و مفسدان رخنه کننده به ساختارها و سازمانهای مدیریت شهری تنگ تر نمود.
از دیگر موارد موجب تأسف، باید به این نکته توجه نمود که متولیان ساخت و ساز در شهرهای ما به طرز غیر متعارفی بسیار زیادند و اساساً ساز و کار پاسخگویی نیز در مورد آنها مبهم و کلاف آن سردر گم است. در این میان اخلاق حرفه ای و وجدان مهندسی و ارائه شدن کار مهندسی با کیفیت میتواند رد پای خوبی برای نیل به ارزشیابی توسعه شهرها محسوب شود.
