قبل از انقلاب اسلامی به خاطر حاکمیت رژیم پهلوی بسیاری از سنت‌ها در کشورمان از جمله نماز جمعه که یکی از نمادهای سیاسی اسلام است، به دست فراموشی سپرده شده بود که با شکل گیری انقلاب و به دستور امام خمینی(ره) این آیین معنوی در سال ۵۸ احیا و اکنون با گذشت ۴۰ سال از انقلاب اسلامی شاهد برپایی این نماز حاکمیتی با اقتدار و عزت در بیش از ۹۰۰ نقطه کشورمان با ۴۵ هزار نفر عضو ستادهای نماز جمعه هستیم.
یکی از دغدغه‌های اصلی امام خمینی(ره) نماز جمعه بود که ایشان مرحوم آیت الله طالقانی را درهمان روزهای نخستین پس از پیروزی انقلاب به امامت جمعه تهران برگزید و نخستین نماز باشکوه جمعه در ایران در پنجم مردادماه سال ۱۳۵۸ در دانشگاه تهران اقامه شد.
روح الله خمینی، درهمان سال‌های پس از انقلاب «آیت الله غلامحسین حقانی» را به عنوان نخستین امام جمعه بندرعباس معرفی کرد که در هفتم تیرماه سال ۱۳۶۰، در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی به همراه شهید آیت الله بهشتی و۷۲ تن از یاران امام (ره) به شهادت رسیدند.
پس از ایشان «حجت الاسلام میرزا محمد حسین احمدی یزدی» تا سال ۶۹ عهده دار امامت جمعه بندرعباس را داشت و سپس «آیت الله غلامعلی نعیم آبادی» از ۱۳ آذر ۶۹ تا ۲۱ تیرماه ۱۳۹۸ با حکم مقام معظم رهبری به عنوان نماینده ولی فقیه درهرمزگان و امام جمعه بندرعباس درمدت ۲۹ سال به مردم این استان خدمت کرد.
آیت الله نعیم آبادی روز جمعه ۲۱ تیرماه سالجاری (۹۸)، آخرین خطبه نمازجمعه بندرعباس را ایراد کرد و این مسوولیت با حکم رهبر معظم انقلاب به حجت الاسلام و المسلمین محمد عبادی زاده واگذار شد و ایشان نیز از روز جمعه ۲۸ تیرماه نخستین نماز جمعه خود را در بندرعباس آغاز کردند.
نمازجمعه در چله دوم انقلاب
پنجم مردادماه جاری (۹۸) در واقع چهلمین سالگرد برپایی نماز جمعه بود و همان گونه که گام دوم انقلاب اسلامی از بهمن ماه سال ۹۷ از سوی رهبرمعظم انقلاب آغاز شده، این آیین عبادی سیاسی نیز در چله دوم انقلاب قرار گرفته است.
اینکه انقلاب اسلامی با وجود همه فراز و فرودها و توطئه‌های خبیث دشمنان وارد چله دوم خود شده، یک معجزه الهی است و انقلاب برکات زیادی از جمله برپایی نماز جمعه را برای جامعه ما به همراه داشته است.
خطبه های نماز جمعه در تحقق و تبیین گام دوم انقلاب نیز نقش تعیین کننده ای دارد و در این راستا نیاز است یک بازنگری متناسب با جامعه اسلامی و پیشبرد اهداف انقلاب در جهت تقویت و بهتر شدن این آیین معنوی صورت گیرد.
«آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب در اواخر بهمن ماه سال گذشته (۹۷) در بیانیه ای خطاب به جوانان و آینده سازان ایران، برداشتن گام دوم به سمت آرمان‌های انقلاب اسلامی را در ۷ فصل تبیین کردند.»
نماینده جدید ولی فقیه درهرمزگان و امام جمعه بندرعباس نیز در ایراد نخستین خطبه خود در نماز جمعه بندرعباس (۲۸ تیرماه ۹۸) گفت: بیانیه گام دوم انقلاب خط مشی آینده انقلاب اسلامی است که هدف آن رساندن جامعه اسلامی به اوج احیای تمدن نوین اسلامی است.
حجت الاسلام و المسلمین محمد عبادی زاده با اشاره به اینکه یکی از بیانیه‌های رهبر معظم انقلاب در گام دوم زدودن آسیب های اجتماعی است، افزود: رسیدگی به این آسیب ها در اولویت کاری بنده قرار دارد و دراین راستا از تمامی دلسوزان نظام دست یاری دراز می کنم.
وی بیکاری، طلاق، اعتیاد، خودکشی، خرافات، روابط نامشروع، اسراف گرایی، بهره گیری غیرهدفمند از فضای مجازی، بزرگ نمایی فرهنگ غرب و انحرافات را از جمله آسیب‌هایی برشمرد که باید مورد توجه قرار گیرد.
احیای سنت فراموش شده نمازجمعه به برکت انقلاب اسلامی
قبل از انقلاب اسلامی ایران توسط رژیم کثیف پهلوی سنت‌های بسیاری از جمله نماز جمعه به دست فراموشی سپرده شده بود که با شکل گیری انقلاب احیا شد.
رییس دفتر مقام معظم رهبری اخیرا در آیین معرفی و تودیع امام جمعه بندرعباس گفت: قبل از انقلاب اسلامی هیچ خبری از نماز جمعه نبود و بسیاری از مردم نیز هیچ شناختنی نسبت به اینکه این نماز چگونه خوانده می شود، نداشتند.
حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی گلپایگانی افزود: امروز در تمامی استان‌ها و حتی در شهرهای کوچک نیز نمازجمعه برپا می شود و مردم با شور خاصی در این مراسم معنوی و عبادی شرکت می‌کنند.
وی بیان داشت: امام خمینی(ره) حق حیات برگردن همه ملت ایران دارد، ایشان نماز جمعه و بسیاری از سنت‌های حسنه اسلام را احیا کرد، ما را دست رژیم کثیف پهلوی نجات دادند، عزت از دست رفته را به ملت ایران بازگرداندند و به ما شخصیت داد و ما را از خواب غفلت بیدار کرد.
رییس دفتر مقام معظم رهبری اظهارداشت: امام خمینی(ره) کاری کرد که یک رژیم مسلح پهلوی با آن سابقه تاریخی شاهنشاهی و حمایت داشتن از ابرقدرت‌های شرق و غرب از ریشه ساقط شود که این امر با پشتیبانی ملت فهیم ایران میسر شد.
محمدی گلپایگانی افزود: امروز نیز شاهد هستیم که با وجود رهبر فرزانه انقلاب، کشور ایران در مقابل هر خطری مصون است.
رییس دفتر مقام معظم رهبری همچنین خطاب به ائمه جمعه اظهارداشت: خطبه‌ها را کوتاه تر کنید و طبق سفارش رهبر معظم انقلاب مجموع ۲ خطبه نیم ساعت بیشتر نشود.
وی یادآورشد: طبق سخن پیامبراکرم(ص) هرکس نماز جمعه را از روی عمد ترک کند و یا منکر آن باشد، خداوند برکت را از روزی آن برمی‌دارد.
برپایی نماز جمعه در۹۰۰ نقطه ایران
امروز پس از گذشت ۴۰ سال از زمان انقلاب اسلامی، در ۹۰۰ نقطه ایران اسلامی هرهفته نماز جمعه به صورت زنجیره‌ای یکپارچه و باشکوه برگزار می‌شود.
رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور گفت: پیش از انقلاب، جامعه شیعه از نماز جمعه محروم بود و اکنون دربسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ کشور این نماز عبادی وسیاسی برپا می‌شود.
حجت الاسلام محمدجواد حاج علی اکبری افزود: با برپایی نمازجمعه شیعه و اهل سنت هرهفته دریای بیکرانی از محبت مومنین در ظهرهای جمعه در کشور تجلی می‌یابد.
وی گفت: نمازجمعه دارای ظرفیت‌های شگفت آور زیادی است و هزاران بنده مومن در این عرصه ایمانی و دینی تربیت شدند.
رییس شورای سیاستگذاری ائمعه جمعه کشور یادآورشد: نماز جمعه نور قدرت در برابر دشمنان است که این اجتماع عظیم براساس ارتباط امامت و ولایت شکل می‌گیرد.
حاج علی اکبری ادامه داد: نمازجمعه جزو یکی از پررمز و رازترین برنامه‌های عبادی است که خداوند درمتن برنامه‌های بندگی مومنان آن را تعبیه کرده است.
وی، وحدت، همدلی، انسجام، بصریت افزایی، معنویت، تربیت الهی و گفتمان جمهوری اسلامی را ارمغان ۴۰ ساله نماز عبادی و سیاسی جمعه در کشور عنوان کرد.
این مقام مسوول یادآورشد: به برکت نماز جمعه درطول انقلاب همچنین شاهد ساخت مساجد، مدارس، حوزه‌های علمیه، دانشگاه و بیمارستان هستیم.
حاج علی اکبری یادآورشد: نماز جمعه لطف بزرگ الهی و یکی از برکات انقلاب اسلامی به جامعه ایران بود که امروز پس از ۴۰ سال از پیروزی انقلاب به صورت یکپارچه در سراسر کشور برپا می‌شود.
رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور اظهارداشت: تلاش این شورا براین است که منویات و رهنمودهای رهبرمعظم انقلاب در گام دوم را جامه عمل بپوشاند و در راستای تحقق آن تلاش خواهیم کرد.
وی گفت: در بحث اهمیت نمازجمعه همین بس که امام خمینی(ره) فرمودند اگر انقلاب اسلامی برای ملت ایران هیچ دستاوردی غیر از نماز جمعه نداشته باشد، همین کفایت می‌کند.
برپایی نماز جمعه در۲۰ نقطه هرمزگان
به برکت انقلاب اسلامی هم اکنون نمازجمعه باشکوه خاصی در همه شهرهای هرمزگان و در ۲۰ نقطه این استان برپا می‌شود.
رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه هرمزگان گفت: هم اکنون نماز جمعه در ۱۳ شهرستان هرمزگان به جز بوموسی و همچنین در جزیره‌های قشم، کیش و هرمز و حتی بخش‌های استان برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام غلامعلی ارجمند افزود: در بخش توکهور هشتبندی میناب نیز افزون بر ۳ هزار نفر هرهفته در نماز جمعه شرکت می‌کنند که در کشور به عنوان بخش نمونه مطرح است.
وی بیان داشت: این درحالی است که قبل از انقلاب، نماز جمعه در ایران برپا نمی‌شد و یا در تعداد معدودی از نقاط شهر این آیین عبادی سیاسی برگزار می‌شد.
رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه هرمزگان اظهارداشت: نماز جمعه یک جریان عبادی و سیاسی بوده و به اندازه‌ای مهم است که سوره ای از قران به نام جمعه آمده که مردم را دعوت به این نماز می‌کند.
ارجمند ادامه داد: نماز جمعه جزو عباداتی است که ذکر را با فکر، عبادت با سیاست، مردم با حاکمیت، فرد با جماعت و جماعت را با ولایت پیوند می‌دهد.
وی یادآورشد: نماز جمعه، نماز حاکمیت است و رهبرمعظم انقلاب می‌فرمایند این نماز بخشی از کار دستگاه حاکمیتی و رهبری را انجام می‌دهد.
وی گفت: طبق فرموده امامان معصوم شرکت نکردن در نمازجمعه بدون دلیل در واقع فاصله گرفتن از اجتماع مومنان است و اگر کسی سه هفته پشت سر هم نماز را ترک کند، منافق است.
رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه هرمزگان اضافه کرد: نماز جمعه حج فقیران است و خداوند کسانی که در آن شرکت می‌کنند را مورد مغفرت خود قرار می‌دهد.
طریقه خواندن نماز جمعه
نماز جمعه جزو نمازهای مستحبی است در نزد بسیاری از شیعیان واجب تخییری بوده و حضور در آن در زمان غیبت امام زمان(عج) واجب نیست وبه این معناست که مکلَف در ادای فریضه واجب ظهرجمعه بین خواندن نماز جمعه یا نمازظهر مخیر است اما در نزد اهل سنت واجب عینی است و باید حتمی درآن شرکت کنند.
نمازجمعه که به جای نماز ظهر در این روز خوانده می شود، ۲ رکعت و ۲ قنوت دارد که یکی از قنوت‌ها قبل از رکوع رکعت اول و دومی پس از رکوع رکعت دوم ادا می‌شود.
نیت، تکبیرةالاحرام، خواندن حمد وسوره، قنوت، رکوع، ۲ سجده، حمد وسوره، رکوع، قنوت، ۲ سجده، تشهد و سلام از اعمال ترتیبی نماز جمعه است.
نمازجمعه با خطبه آغاز می‌شود وهمه نمازگزاران باید ۲ خطبه را درحالت آرامش گوش دهند، خواندن خطبه ها، پیش از نماز توسط خطیب جمعه، واجب است.
از آنجایی که نماز جمعه؛ عبادی و سیاسی بوده لذا امام جمعه در خطبه نخست به ذکر اندرزهای دنیا و آخرت پرداخته و درخطبه دوم نیز مناسبت‌های روز داخلی و خارجی جامعه را از دیدگاه اسلام تشریح می کند. تقسیم ۲ خطبه به دینی و سیاسی، پس از انقلاب اسلامی ایران ایجاد شده‌است.
زمانی که خطبه‌های نمازجمعه توسط امام جمعه ایراد می شود، برشرکت کنندگان واجب است به خطبه‌ها گوش دهند. سخن گفتن به هنگام خواندن خطبه‌ها مکروه است، بلکه اگر به سبب سخن گفتن، نتواند به خطبه‌ها گوش دهد، سکوت لازم است. همچنین هنگام ایراد خطبه‌ها، خواندن نمازمستحبی،کتاب، روزنامه و انجام دادن کارهایی که مانع گوش دادن به خطبه‌ها است، خلاف است.
اگر کسی به خطبه نخست و یا هر ۲ خطبه نرسد، بازهم شرکت در نماز جمعه فضیلت دارد و جایگزین نمازظهر می‌شود.
پس از خطبه‌ها نماز شروع می‌شود؛ این نماز باید به صورت جماعت خوانده شود و به تنهایی نمی‌توان آن را خواند.
از آنجایی که نماز جمعه به جای نماز ظهر خوانده می شود، ۲ خطبه نماز به جای ۲ رکعت اول نماز ظهر و نماز ۲ رکعتی جمعه به جای ۲ رکعت دیگر نماز ظهر در نظرگرفته می شود.
خداوند در آیه های پایانی سوره جمعه مسلمانان را به نماز جمعه، ذکر الهی و ترک کسب و کار دعوت می کند. در این آیه ها آمده است: ای کسانی که ایمان آورده اید چون برای نماز جمعه ندا در داده شد به سوی ذکر خدا بشتابید و داد و ستد را واگذارید اگر بدانید این برای شما بهتر است و چون نماز گزارده شد در [روی] زمین پراکنده گردید و فضل خدا را جویا شوید و خدا را بسیار یاد کنید باشد که شما رستگار گردید...
درآیات و روایات از نماز جمعه به‌عنوان حج فقیران و حج مساکین نام برده اند که موجب آمرزش گناهان می‌شود و پیامبراکرم (ص) نیز درخصوص فضیلت نمازجمعه می‌فرمایند: نمازجمعه برشما واجب شد وهرکس آن را از روی سبک شمردن و یا انکار رها سازد، خداوند، او را پریشان می کند و به کارش برکت نمی دهد. بدانید! نمازهای یومیه اش پذیرفته نمی‌شود، زکاتش را قبول نمی کنند، حجش، قبول نیست! کارهای نیک او قبول نخواهد شد تا آن‌که توبه کند و دیگر نمازجمعه را رها نکند، سبک نشمارد و منکر نشود.
در حفظ وارتفای کیفیت نمازجمعه بکوشیم
نماز جمعه تریبونی مهم برای ارائه گفتمان‌ها و دستاوردهای نظام اسلامی و تحولات سیاسی روز جامعه است که حضور و مشارکت همگان دراین آیین عبادی سیاسی ضروری است.
این امرحاکمیتی که درراس کانون‌های معنوی قراردارد، متعلق به امام زمان(عج) یا نایب برحق ایشان است. باید همه درآن مشارکت داشته باشند ؛ کسب معرفت و دانش کنند؛ و ازهرعملی که این جایگاه را تضعیف می‌کند، خودداری کنیم چرا که تضعیف این جایگاه منجر به تضعیف نظام و انقلاب اسلامی می‌شود.
همانگونه که رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور فرمودند به برکت نماز جمعه؛ انسجام ملی وانقلابی نظام حفظ شد، صدای انقلاب به گوش جهانیان رسید، حوزه‌های علمیه رونق پیدا کرد، همه شهرها دارای امام جمعه شد، فتنه‌های دشمنان خاموش شد و عمران و آبادانی به اقصی نقاط مناطق محروم کشور راه یافت.
باید در حفظ و ارتقای کیفیت نمازجمعه که عطیه ای الهی است بکوشیم تا انقلاب با آرمان‌های والایش درچله دوم به راه خودش با موفقیت ادامه دهد وبدانیم که همه برکات نمازجمعه پس از رهبر کبیر انقلاب به دلیل فیض وجود پربرکت ولی فقیه عالم و آگاه آیت الله امام خامنه ای محقق شده است.
گزارش از رقیه غلامی زاده
۷۱۹۵/۶۰۴۸
